Λίγο πριν ξεκινήσει η τελευταία συνέλευση της ΕΛΜΕ μας με ρώτησε με έκδηλο προβληματισμό συναδέλφισσα με έντονη και συνεπή συνδικαλιστική δράση για ποιο λόγο, κατά τη γνώμη μου, είναι τόσο μικρή η συμμετοχή των συναδελφισσών και των συναδέλφων στις συνελεύσεις της ΕΛΜΕ. Μιλώντας με αριθμούς: πράγματι, αν και τα μέλη της ΕΛΜΕ είναι κοντά στα χίλια, προερχόμενα από σαράντα χονδρικά σχολεία, είναι επιτυχία αν μαζευτούμε πενήντα νοματαίοι (το αποτυπώνω χονδρικά, ίσως και χονδροειδώς, για να προκύπτουν πιο εύκολα οι αναλογίες και οι εκτιμήσεις). Είναι κάτι που με είχε προβληματίσει, χωρίς όμως, ομολογώ, να το έχω ψάξει. Καταθέτω με συντομία κάποιες σκέψεις στην προσπάθειά μου να εξηγήσω αυτή την ισχνή παρουσία των συναδελφισσών και των συναδέλφων στις συνελεύσεις, ενώ παράλληλα ίσως να γεννηθούν ιδέες πώς μπορεί η παρουσία αυτή να αποκτήσει μεγαλύτερο όγκο. Τους παράγοντες που οδηγούν στην απουσία συμμετοχής από τις συνελεύσεις των ΕΛΜΕ τούς εντοπίζω στο ευρύτερο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό και πολιτιστικό περιβάλλον, αλλά και στις συναδέλφισσες και στους συναδέλφους συνδικαλίστριες/ιστές και μη. Εξυπακούεται ότι οι παράγοντες αυτοί ως μέρη ενός συστήματος αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και δεν λειτουργούν συνήθως αυτόνομα.
Πρώτα-πρώτα δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι διατηρείται έντονος ο φόβος της μετάδοσης του ιού αλλά και άλλων ασθενειών, ιδίως όταν οι καιρικές συνθήκες το ευνοούν. Κάποιες συναδέλφισσες και κάποιοι συνάδελφοι μπορεί μεν να είναι πολύπειροι, αλλά είναι και πιο μεγάλης ηλικίας και ίσως να ανήκουν στις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, άρα είναι πιο πιθανό να ασθενήσουν και μάλιστα πιο βαριά. Ο φόβος έχει να κάνει και με το αναξιόπιστο σύστημα υγείας, όχι για τις ικανότητες και τη διάθεση προσφοράς των γιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού, αλλά λόγω της απαξίωσης του με κάθε μέσο και σε κάθε πτυχή του από το κράτος.
Έπειτα οικονομικοί λόγοι, αφού οι μισθοί είναι ιδιαιτέρως συρρικνωμένοι, ιδίως για τις/τους νεοδιόριστες/ους και τις αναπληρώτριες/ αναπληρωτές, που για παράδειγμα αναγκάζονται συχνά να ξεσπιτωθούν, να νοικιάσουν σπίτι βάζοντας βαθιά το χέρι στην τσέπη. Πολλές/οί φτάνουν στο σημείο να μη δεχτούν το διορισμό ή κάποια στιγμή να παραιτηθούν. Κάποιες/οι μπορεί να επιδοθούν στο κυνήγι των ιδιαίτερων μαθημάτων, συμβάλλοντας και αυτοί στην παραπαιδεία. Συχνά δεν έχουν χρόνο και διάθεση να συμμετέχουν σε συνελεύσεις, αφού νιώθουν μετέωροι, αν όχι όμηροι. Επίσης λείπει η ομοιογένεια, αφού εκτός από τις καθηγήτριες και τους καθηγητές γενικής παιδείας υπάρχουν και εκείνες/οι της παράλληλης στήριξης και των τμημάτων ένταξης, ενώ πολλοί συνάδελφοι και πολλές συναδέλφισσες διδάσκουν σε πολλά σχολεία (μπορεί και πέντε), πράγμα που δε τις/τους βοηθάει να δημιουργήσουν δέσιμο με τους συλλόγους διδασκόντων και διδασκουσών και γενικότερα τον κλάδο. Και αυτές/οι αποτελούν ένα πολύ σημαντικό ποσοστό του εκπαιδευτικού κόσμου.
Ένας άλλος σημαντικός λόγος είναι η συνεχής επιβάρυνση με γραφειοκρατικού τύπου εργασίες που επιβάλλονται από πληθώρα νέων ( ή παλαιότερων ελαφρώς παραλλαγμένων) νόμων, εγκυκλίων, οδηγιών και άλλων συναφών που πρέπει να τηρηθούν απαρέγκλιτα. Επίσης, αυταρχικές πρακτικές από την πλευρά της διοίκησης, παραδείγματος χάριν επιβολή υπερωριών για κάλυψη διδακτικών κενών, άδικες πειθαρχικές ποινές και τα λοιπά. Και όλα αυτά τη στιγμή που και οι εκπαιδευτικοί είμαστε εγκλωβισμένες/οι σε ένα περιβάλλον καπιταλιστικό που ευνοεί το κλείσιμο στο καβούκι, τον ατομικισμό ως κυρίαρχη στάση ζωή αλλά και ως απαραίτητο όρο επιβίωσης. Σε ένα περιβάλλον που δεν ευνοεί την συνεργασία και τη συμμετοχή σε ομάδες διεκδίκησης και προάσπισης των δικαιωμάτων.
Και, σα να μη φτάνουν αυτά, η διαχείριση της τάξης καταντά όλο και πιο δύσκολη και πιο κοπιαστική, αφού τα παιδιά εμφανίζονται πιο επιθετικά, με περισσότερα προβλήματα απόσπασης προσοχής, γενικά πιο συχνά και πιο επιτακτικά να χρειάζονται και τη συνδρομή κάποιας/ου πιο ειδικής/ού από εμάς. Συνακόλουθα και η ανάγκη για ξεκούραση γίνεται πιο έντονη αποτυπωμένη σε δηλώσεις του τύπου: "Πού να τρέχουμε σε συνελεύσεις!" ή "Και πότε θα τελειώσουμε;" ή "Θα ξεκινήσει στην ώρα της;".
Επιπλέον, νομίζω ότι έχει επικρατήσει όχι η άποψη αλλά η ισχυρή πεποίθηση ότι λίγα μπορούν να γίνουν, για να βελτιωθούν τα πράγματα, και όσον αφορά το οικονομικό, αλλά και τη βελτίωση των συνθηκών για μια ποιοτική διδασκαλία που έχει ως πραγματοποιήσιμο σκοπό την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας όλων των παιδιών. Πολλοί συνάδελφοι και πολλές συναδέλφισσες έχουν προσφέρει γενναιόδωρα διάθεση, χρόνο και κόπο διεκδικώντας μια καλύτερη παιδεία, αλλά έχουν μείνει εν τέλει με την αίσθηση της πικρίας. Άλλες/οι, ίσως λιγότερο αυστηρές/οί με τον εαυτό τους, έμειναν με την ικανοποίηση ότι το προσπάθησαν. Πάντως και οι μεν και οι δε νιώθουν κουρασμένες/οι και έχουν αποσυρθεί μάλλον οριστικά.
Εντούτοις και παρενθετικά: διατηρώ μέσα μου δυνατή την φλόγα της αισιοδοξίας, αφού έχοντας περάσει από διάφορους συλλόγους διδασκουσών και διδασκόντων, έχω διαπιστώσει ότι δεν είναι μόνο οι συνδικαλιστές/ίστριες αυτοί/ές οι οποίοι/ες συνεχίζουν με πάθος να προσπαθούν να βελτιωθούν τα πράγματα αλλά υπάρχουν και άλλοι/ες, συχνά μάλιστα με πολλά έτη υπηρεσίας στην πλάτη. Αυτές/οί δεν δέχονται τις συχνότατα αντιπαιδαγωγικές επουσιώδεις εντολές της/του εκάστοτε υπουργού και της κουστωδίας των προϊσταμένων και προσπαθούν με τρόπους, είτε πιο φανερά είτε πιο μυστικά - μερικές φορές σχεδόν συνωμοτικά - να τους παρακάμψουν, ακόμη και να τους ακυρώσουν στην πράξη. Ενίοτε πρωτοστατούν σε κάποιες πιο συλλογικές προσπάθειες, με συνυπογραφές επιστολών, παραστάσεις διαμαρτυρίας και τα λοιπά.
Συνεχίζοντας: κατά τη διάρκεια των συνελεύσεων, ενώ φαίνεται ισχυρή η διάθεση να επικρατήσει ενωτικό πνεύμα, συχνά όμως δι' ασήμαντον αφορμή ανεβαίνουν οι τόνοι και προκύπτουν εντάσεις. Έτσι, αντί να υπηρετείται η ετεροκεντρικότητα, ο διάλογος μετατρέπεται σε πεδίο ανταλλαγής πληγμάτων μπροστά στο όχι και τόσο φιλοθεάμον κοινό.
Οι παραταξιακές συνειδήσεις αφυπνίζονται, ο χώρος γεμίζει από δηλώσεις τύπου "πρώτοι εμείς.....", "μόνο εμείς....." , "όλοι οι άλλοι....." και τα λοιπά, δίνοντας λαβή για ανάλογη τουλάχιστον ανταπόδοση. Σχετικά πρόσφατα μιλώντας με έναν παλιό συνάδελφο που έχει συνταξιοδοτηθεί, εδώ και περίπου 15 χρόνια, έμαθα ότι παλαιότερα, στην αρχή της μεταπολίτευσης οι υποψήφιοι για το διοικητικό συμβούλιο εκλέγονταν χωρίς να είναι ενταγμένοι σε κάποιες παρατάξεις. Όπως γίνεται, για παράδειγμα στα σχολεία με τα πενταμελή και τα δεκαπενταμελή συμβούλια αλλά και στους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, για να μείνω στον χώρο της παιδείας. Η άποψή μου είναι πως, ανεξαρτήτως αν ανήκεις σε παράταξη ή όχι, αν συμφωνείς με τον συνάδελφο την συναδέλφισσα στα περισσότερα και σημαντικότερα, προχωράτε μαζί κάνοντας αμοιβαίες υποχωρήσεις. Αυτό λειτουργεί ως κίνητρο να έρθει και να ξανάρθει ο εκπαιδευτικός κόσμος στις συνελεύσεις, όταν δηλαδή κυριαρχεί ενωτικό πνεύμα, όπως το εξήρε συναδέλφισσα που συμμετείχε στην τελευταία συνέλευση της ΕΛΜΕ μας. Και πάνω σε αυτό είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος της ΟΛΜΕ, αν δηλαδή διακατέχεται από πνεύμα ομοψυχίας και δίνει μια σαφή κατεύθυνση στις τοπικές ΕΛΜΕ.
Επίσης, ο λόγος στις συνελεύσεις, αν και συνήθως ξεχειλίζει από πάθος και αποφασιστικότητα, συχνά δείχνει ξεπερασμένος, χωρίς πρωτοτυπία. Κυρίως όμως λείπουν οι καινούργιες ιδέες για δράσεις. Εκτός από την απεργία μπορούν να δοκιμαστούν και άλλοι τρόποι, παραδείγματος χάριν λειτουργία του σχολείου κάποιες μέρες του χρόνου, όπως το ονειρευόμαστε, με ωρολόγιο πρόγραμμα που καταρτίζεται με τη συνεργασία εκπαιδευτικών και μαθητριών μαθητών. Λείπουν και οι προτάσεις σε αυτά που επιβάλλει το υπουργείο: παραδείγματος χάριν τι προτείνει ο κλάδος ως τρόπο αξιολόγησης. Αν το ζητούμενο είναι η φαντασία στην εξουσία, το ίδιο ίσως και περισσότερο μπορούμε να πούμε και για την αντίδραση: "η φαντασία στην διεκδίκηση".
Υ.Γ. Σημαντική βοήθεια για τη συγγραφή του κειμένου μού προσέφερε συζήτηση με συναδέλφισσα από το σχολείο μου.
Βαγγέλης Δήμας,
Φιλόλογος
1ο ΓΕΛ Νέας Φιλαδέλφειας
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
