Alfavita Newsroom "Εργαζόμαστε για να κάνουμε πράξη την ελεύθερη επιλογή σχολείου. Θέλουμε να υπάρχει η δυνατότητα της της κινητικότητας αυτής θεσμικά , πάντα όμως με συγκεκριμένους κανόνες και αρχές , μέσα από μια λογική του να κάνουμε τα πράγματα πιο απλά όπου μπορούμε".
Τη δήλωση αυτή έκανε σήμερα στη Βουλή, ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων.
Η προταση της ΝΔ για «ελεύθερη επιλογή σχολείου» από τους γονείς, «προλειαίνει την εγκατάλειψη της ευθύνης άσκησης δημόσιων πολιτικών για την εκπαίδευση στο σύνολό της, ως αρμοδιότητας της κεντρικής κυβέρνησης και διαμορφώνει, με άξονες την αυτοαξιολόγηση και την εξωτερική αξιολόγηση, τη χάραξη ενός οδικού χάρτη που σε πρώτη φάση θα οριοθετήσει την ανάθεση της αρμοδιότητας της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην τοπική αυτοδιοίκηση και σε δεύτερη φάση τον ολοκληρωτικό αποχαρακτηρισμό της ως δημόσιο αγαθό»
H αλλαγή αυτή της εκπαιδευτικής πραγματικότητας θα σηματοδοτήσει την κυριαρχία των ανισοτήτων και την διαγραφή του στόχου της δημόσιας και δωρεάν παιδείας να αγκαλιάζει όλα τα παιδιά, ειδικά των ασθενέστερων οικονομικά και κοινωνικά στρωμάτων.
Ελεύθερη γονεϊκή επιλογή και vouchers: το τέλος της δημόσιας εκπαίδευσης
Η «ευχάριστη» στα αυτιά διακήρυξη ότι οι γονείς θα μπορούν να επιλέγουν ελεύθερα σχολείο σημαίνει στην πραγματικότητα ότι μεταρρυθμίζεται η πολιτική χρηματοδότησης. Αντί μιας χρηματοδότησης των σχολείων με ορίζοντα την ισότιμη και κοινωνικά δίκαιη αντιμετώπισή τους, οδηγούμαστε σε μια επιλογή ατομική, όπου, με όχημα το κουπόνι, ο κάθε γονέας θα επιλέγει τα «καλά», στα μάτια του, σχολεία. Τα κριτήρια μπορεί να είναι ποικίλα και σύνθετα. Το σίγουρο είναι ότι οδηγούμαστε σε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον, όπου τα σχολεία θα λειτουργούν αγοραία , οι γονείς ως πελάτες και το δημόσιο αγαθό της εκπαίδευσης θα γίνει προϊόν χρηματιστηριακής λογικής, όπου άλλα σχολεία θα κερδίζουν μαθητές και άλλα θα χάνουν.
Η διακήρυξη αυτή για το σχολείο του μέλλοντος αποκαλύπτει ότι σχεδιάζεται η μεθόδευση της κατηγοριοποίησης των σχολείων με όχημα την αυτοαξιολόγηση και την εξωτερική αξιολόγηση. Πρόκειται για μια επιλογή απροκάλυπτα ταξική και με μόνο κριτήριο την αποθέωση του νεοφιλελεύθερου αφηγήματος. Η απουσία κράτους πρόνοιας σε μια κοινωνία που φτωχοποιείται δραματικά, επεκτείνεται με τραγικούς όρους και στην εκπαίδευση.
Τι είναι η ελεύθερη γονεϊκή επιλογή και τα vouchers – Η εκπαιδευτική τραγωδία ante portas
Σήμερα οι μαθητές εγγράφονται στο σχολείο της κατοικίας ή της εργασίας των γονέων τους. Η καθιέρωση της ελεύθερης γονεϊκής επιλογής με την παροχή ενός κουπονιού εκπαίδευσης (voucher) δίνει – πάντοτε θεωρητικά – τη δυνατότητα εγγραφής σε όποιο σχολείο θέλει ο γονέας. Είναι όμως έτσι; Ποια είναι η αποτίμηση του θεσμού αυτού, βάσει της βιβλιογραφίας;
Η παγκοσμιοποιημένη οικονομική ατζέντα προωθεί ιδεολογικά φορτισμένες πολιτικές που προϋποθέτουν αγορές χωρίς περιορισμούς, «φιλελεύθερη» επιχειρηματικότητα και ελάχιστες κρατικές παρεμβάσεις (Γούλας-Καλογεράκης 2020). Αυτή η πολιτική μεταφέρεται πλέον και στο χώρο της εκπαίδευσης κυρίως μέσω της καθιέρωσης της γονεϊκής επιλογής και των vouchers που έχουν ως στόχο τη δημιουργία μιας εκπαιδευτικής «αγοράς».
Σύγχρονος εμπνευστής του θεσμού του εκπαιδευτικού κουπονιού ο πατέρας της νεοφιλελεύθερης θεωρίας Milton Friedman στο έργο του «Ο ρόλος της κυβέρνησης στην εκπαίδευση» (1955). Οι υποστηρικτές του θεσμού εκτιμούν ότι το σύστημα των vouchers μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός παροχής ίσων εκπαιδευτικών ευκαιριών και επίτευξης κοινωνικής δικαιοσύνης, ειδικά για τα παιδιά από μη προνομιούχα περιβάλλοντα, τα οποία μέσω των vouchers αποκτούν πρόσβαση και σε ακριβά ιδιωτικά σχολεία που μέχρι πρότινος προορίζονταν μόνο για τις εύρωστες οικονομικά τάξεις (Coons-Sugarman 1978).
Η Margaret Thatcher που εφάρμοσε την ιδέα των κουπονιών (vouchers) στο Ηνωμένο Βασίλειο περιγράφει αυτή την πολιτική στα πολιτικά της απομνημονεύματα: «Εισαγάγαμε την ελεύθερη γονεϊκή επιλογή, η οποία επέτρεψε στα δημοφιλή σχολεία να αναπτυχθούν. Η πολιτική αυτή διεύρυνε τις επιλογές των γονιών και εμπόδισε τις τοπικές αρχές να θέτουν όρια στην ανάπτυξη των καλών σχολείων προκειμένου να κρατήσουν αποτυχημένα σχολεία ανοικτά. Ουσιώδες στοιχείο της μεταρρύθμισής μας ήταν η χρηματοδότηση του σχολείου ανά μαθητή, δηλαδή τα χρήματα που διέθετε το κράτος σε κάθε μαθητή μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν όποιο σχολείο και αν επέλεγε να παρακολουθήσει. Με αυτό τον τρόπο, οι γονείς επέλεγαν το ποιο σχολείο είναι καλό. Το καλό σχολείο κέρδιζε μαθητές. Το κακό σχολείο θα έπρεπε ή να βελτιωθεί ή να κλείσει. Έτσι, προχωρήσαμε σε μια δημόσια μορφή εκπαιδευτικού κουπονιού» (Thatcher 1993).
Παρά τη ρητορική, όμως, περί διασφάλισης της δημόσιας χρηματοδότησης και κατοχύρωσης του ελεύθερου ανταγωνισμού μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, το σύστημα των vouchers συγκεντρώνει την κριτική και τους προβληματισμούς πλήθους θεωρητικών του πεδίου, κυρίως στις χώρες που εφαρμόστηκαν το voucher και η ελεύθερη γονεϊκή επιλογή. Οι βασικές επικρίσεις επικεντρώνονται πρωτίστως στην ασυμβατότητα της λειτουργίας και λογικής των αγορών με συγκεκριμένα δημόσια αγαθά, όπως η εκπαίδευση (Colin, 2005). Δευτερευόντως, το σύστημα των vouchers δεν διαμορφώνει μια «ελεύθερη αγορά», αντιθέτως διαιωνίζει την εξάρτηση των «ωφελουμένων από νέες μορφές δημόσιας χρηματοδότησης» (Colin, 2005).
Μπορεί θεωρητικά η «ανοικτή εγγραφή» να προτάσσει το δικαίωμα της ελευθερίας των γονιών να επιλέγουν την εκπαίδευση των παιδιών τους ελεύθερα και ανεμπόδιστα, όμως στη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων αποδείχθηκε πως δεν είναι οι γονείς τελικά που διαλέγουν σχολεία αλλά τα σχολεία που διαλέγουν μαθητές και γονείς επιζητώντας ουσιαστικά το κουπόνι τους προκειμένου έτσι να διασφαλίζουν την χρηματοδότηση άρα και την επιβίωσή τους. Είναι σαφές πως με το πρόσχημα του ανταγωνισμού, της ποιότητας και της παροχής ακόμα καλύτερης εκπαίδευσης, η αύξηση των διδάκτρων (στα ιδιωτικά σχολεία) αλλά και το κυνήγι των vouchers θα ενταθεί με συνέπεια την επέκταση της κερδοσκοπίας, του νοσηρού ανταγωνισμού, την εδραίωση μιας αγοραίας κουλτούρας που συμπιέζει συνειδήσεις αντιμετωπίζοντας μαθητές και γονείς ως «πελάτες».
Φυσικά, το επιχείρημα της δημιουργίας «ποιοτικότερης εκπαίδευσης» λόγω του ανταγωνισμού, δεν ισχύει. Έννοιες όπως η ποιότητα, η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα των εκπαιδευτικών υπηρεσιών εκλαμβάνονται πολλές φορές – από τους παρόχους – ως έννοιες ασύμβατες, ειδικά όταν η διασφάλιση της κερδοφορίας αποτελεί προτεραιότητα. Μάλιστα, στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν εκπαιδευομένους, οι πάροχοι διαφοροποιούν τα κίνητρα και τις στοχεύσεις τους και μετέρχονται πρακτικές που περιλαμβάνουν «διευκολύνσεις», «χαλάρωση εκπαιδευτικών προδιαγραφών», «αρνητική διαφήμιση» και «πελατειακές σχέσεις», και δεν συνδέονται με την ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία (Φωτόπουλος, 2015). Οι Ball and Youdell σε μια πρόσφατη εργασία τους συνόψισαν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές σε μια σειρά από χώρες αναφέροντας πως κοινό αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών δεν ήταν η βελτίωση της εκπαίδευσης μέσω του ανταγωνισμού των σχολείων. Ήταν η απορρύθμιση της εκπαίδευσης ως δημόσιου αγαθού και η τραγική αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων στην εκπαίδευση.
Οι συνέπειες για σχολεία, εκπαιδευτικούς και μαθητές είναι τραγικές. Η μετατόπιση της κρατικής χρηματοδότησης στους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς οργανισμούς οδηγεί στην αύξηση του αριθμού των «επιτυχημένων» ιδιωτικών εκπαιδευτικών μονάδων και τελικά στην εξάλειψη των «μη αποδοτικών» δημόσιων, επιφέροντας δομικές αλλαγές στην εκπαιδευτική πολιτική σε σχέση με την προώθηση θεμελιωδών αρχών όπως η ισότητα και η κοινωνική δικαιοσύνη. Η λειτουργία υπό όρους ελεύθερου ανταγωνισμού συχνά οδηγεί στη μετατροπή των εκπαιδευτικών μονάδων σε παρόχους εκπαιδευτικών υπηρεσιών ή υπηρεσιών επαγγελματικής κατάρτισης. Οι λιγότερο επιτυχημένοι – και άρα μη κερδοφόροι – πάροχοι εκπαιδευτικών υπηρεσιών οδηγούνται σε μειώσεις μισθών ή απολύσεις, ενώ και σε πολλές περιπτώσεις οι εκπαιδευτικές μονάδες παύουν να λειτουργούν (Valkama and Bailey, 2001).
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
