Νίκος Μάστορας Πανίσχυρα αποδεικνύονται τα νέα Συμβούλια Διοίκησης που έχουν ήδη τοποθετηθεί σε αρκετά ΑΕΙ και αναμένεται να τοποθετηθούν σε όλα το επόμενο διάστημα, καθώς έχουν αρμοδιότητες που αναλογούν σε Διοικητικά Συμβούλια και επιπλέον, όπως γνωμοδότησε πρόσφατα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, έχουν ακόμα και πειθαρχικές αρμοδιότητες που ξεπερνούν εκείνες του Πρύτανη.
Η γνωμοδότηση έγινε αποδεκτή από την προηγούμενη υπουργό Παιδείας. Αφορμή για την εξέλιξη αυτή ήταν ερώτηση που έθεσε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ζητώντας από το ΝΣΚ να γνωμοδοτήσει υπό ποιες προϋποθέσεις υποχρεούται ο Πρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ως πειθαρχικώς Προϊστάμενος των υπαλλήλων του, να παραπέμψει πειθαρχική υπόθεση στο αρμόδιο όργανο του Ιδρύματος και β) ποιο από τα συλλογικά όργανα Διοίκησης των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) επέχει θέση Διοικητικού Συμβουλίου. Ας τα δούμε αναλυτικά:
Το ιστορικό
Το ανωτέρω έγγραφο ερώτημα διατυπώθηκε με αφορμή το εξής περιστατικό: Με έγγραφη εντολή του Πρύτανη του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών διενεργήθηκε ένορκη διοικητική εξέταση (Ε.Δ.Ε.) σε βάρος υπαλλήλου με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, ειδικότητας ΠΕ Ιατρού Φοιτητών Παθολόγου. Με το με ημερομηνία 26-01-2023 πόρισμα της Ένορκης Διοικητικής Εξέτασης (Ε.Δ.Ε.) διαπιστώθηκε ότι ο Ε.Μ. έχει υποπέσει στα κάτωθι παραπτώματα:
α) Της σοβαρής απείθειας, β) της αδικαιολόγητης αποχής από την εκτέλεση των καθηκόντων του, γ) της μη τήρησης του ωραρίου και δ) της ατελούς εκπλήρωσης του υπηρεσιακού καθήκοντος.
Ακολούθως, ο προβληματισμός της Υπηρεσίας σχετίζεται αφενός μεν με τις προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν προκειμένου ο Πρύτανης, ως πειθαρχικώς Προϊστάμενος των υπαλλήλων του, να παραπέμψει την πειθαρχική υπόθεση στο αρμόδιο όργανο του Ιδρύματος, σε περίπτωση που κρίνει ότι τα ως άνω πειθαρχικά παραπτώματα επισύρουν ποινή ανώτερη της αρμοδιότητάς του, αφετέρου δε με τον καθορισμό του αρμοδίου οργάνου, το οποίο λογίζεται ότι επέχει θέση Διοικητικού Συμβουλίου.
Ερμηνεία και εφαρμογή διατάξεων
Το ΝΣΚ γνωμοδότησε ότι συνάγονται τα ακόλουθα:
* Με τον ν. 4957/2022 εισάγεται ένα νέο μοντέλο διοίκησης των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.), το οποίο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του ιδίου ως άνω νόμου, αποτελείται από το Συμβούλιο Διοίκησης, τη Σύγκλητο, τον Πρύτανη, τους Αντιπρυτάνεις και τον Εκτελεστικό Διευθυντή του Α.Ε.Ι. Η διοίκηση των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) ανατίθεται σε απολύτως διακριτά όργανα και κατανέμονται σε ένα έκαστο εξ αυτών, κατά τρόπο δεσμευτικό, σαφώς διακεκριμένες και αποκλειστικές αρμοδιότητες (πρβλ. ΝΣΚ 36/2021 ατομ., 61/2016 ατομ., 176/2013, 230/2013), έχοντας ως στόχο, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του ανωτέρω νόμου, την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της λειτουργικότητας, τον περιορισμό του υπερσυγκεντρωτισμού αλλά και την ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Τα διακριτά συλλογικά όργανα των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.), σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4957/2022, είναι δύο, το Συμβούλιο Διοίκησης και η Σύγκλητος, στα οποία ο νόμος αναθέτει διαφορετικές αρμοδιότητες. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 14 περ. λβ΄ του ιδίου ως άνω νόμου, το Συμβούλιο Διοίκησης, ασκεί, μεταξύ άλλων, και κάθε άλλη αρμοδιότητα που σχετίζεται με τα διοικητικά θέματα των Α.Ε.Ι., εφόσον αυτά δεν έχουν ανατεθεί από τον νόμο, βάσει ειδικών διατάξεων, σε άλλα όργανα των Α.Ε.Ι. Επομένως, το Συμβούλιο Διοίκησης έχει, μεταξύ των οργάνων των Α.Ε.Ι., το τεκμήριο αρμοδιότητας να ασχολείται με τα διοικητικά θέματα των Α.Ε.Ι., δεδομένου ότι η σχετική αρμοδιότητα δεν ανατίθεται από τον νόμο, ειδικώς, σε άλλο όργανο διοίκησης.
* Περαιτέρω, προκειμένου, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του ν. 4057/2012 (Α΄ 54), το νέο πειθαρχικό δίκαιο να καταλάβει όσο το δυνατόν περισσότερες κατηγορίες υπαλλήλων, προβλέφθηκε, το πρώτον από τις προαναφερόμενες διατάξεις του άρθρου τέταρτου του ν. 4057/2012 (Α΄ 54), η αναλογική εφαρμογή ορισμένων διατάξεων του πειθαρχικού δικαίου των μονίμων υπαλλήλων στο προσωπικό των ν.π.δ.δ. με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου που κατέχει οργανικές θέσεις και, συγκεκριμένα, των διατάξεων που αφορούν τα πειθαρχικά παραπτώματα και τις πειθαρχικές ποινές (Τμήμα Α΄ του Μέρους Ε΄ του Υπαλληλικού Κώδικα - άρθρα 106 έως 121), σε αντίθεση δηλαδή με τις προϊσχύουσες και ήδη καταργηθείσες (άρθρο όγδοο του ν. 4057/2012) διατάξεις του άρθρου 39 παρ. 1 του π.δ. 410/1988, σύμφωνα με τις οποίες οι πειθαρχικές ποινές που επιβάλλονταν στο προσωπικό αυτό ήταν μόνον η έγγραφη επίπληξη και το πρόστιμο μέχρι τις αποδοχές ενός μήνα.
Για τα πειθαρχικά παραπτώματα του ως άνω προσωπικού, που ορίζονται στο άρθρο 107 του Υπαλληλικού Κώδικα, προβλέπεται πλέον η επιβολή των πειθαρχικών ποινών που ορίζονται στο άρθρο 109 παρ. 1 του αυτού Κώδικα, μεταξύ των οποίων ο υποβιβασμός έως δύο βαθμούς (περ. στ΄) και η, σοβαρότερη όλων, οριστική παύση (περ. η΄), από τα ίδια πειθαρχικά συμβούλια, που έχουν αρμοδιότητα επί των μονίμων υπαλλήλων (βλ. άρθρο τέταρτο παρ. 2 του ν. 4057/2012). Συνεπώς, το πειθαρχικό καθεστώς του προσωπικού αυτού έχει μεταβληθεί σε σχέση με αυτό που ίσχυε καθώς επιβάλλονται πλέον οι οριζόμενες στο άρθρο 109 παρ. 1 του Υπαλληλικού Κώδικα πειθαρχικές ποινές, οι οποίες θίγουν την υπηρεσιακή του κατάσταση και δεν διαφέρουν ως προς την εκτελεστότητά τους από τις αντίστοιχες πειθαρχικές ποινές που επιβάλλονται, δυνάμει των αυτών διατάξεων, στους μονίμους υπαλλήλους, εφόσον αποβλέπουν στον ίδιο σκοπό δημοσίου συμφέροντος, δηλαδή στην άσκηση κρατικής πειθαρχικής εξουσίας και εκδίδονται, κατόπιν ειδικής διοικητικής διαδικασίας, από τα ίδια πειθαρχικά συμβούλια, τα οποία έχουν αποφασιστική αρμοδιότητα (ΣτΕ 2255/2019, σκ. 5, 1021/2018, σκ. 6, 1482/2018, σκ. 3, 932/2018, σκ. 4, 3098/2017, σκ. 5). Εξάλλου, όπως έχει κριθεί, οι διαφορές που ανακύπτουν από την αμφισβήτηση αποφάσεων των πειθαρχικών συμβουλίων του ν. 4057/2012 περί επιβολής πειθαρχικής ποινής στο προσωπικό που υπηρετεί στο Δημόσιο με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, σύμφωνα με το άρθρο τέταρτο (παρ. 1, 2) του ανωτέρω νόμου, είναι διοικητικές, ως αναγόμενες στην «κατάσταση γενικά» του με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου προσωπικού του Δημοσίου (ΣτΕ 2255/2019, σκ. 3, 932/2018, σκ. 2, 1395/2015, σκ. 5).
* Στις διατάξεις του άρθρου 107 του Υπαλληλικού Κώδικα προσδιορίζονται επακριβώς τα πειθαρχικά παραπτώματα, ενώ στη διάταξη του άρθρου 109 απαριθμούνται οι πειθαρχικές ποινές, οι οποίες είναι ανάλογες της βαρύτητας του πειθαρχικού παραπτώματος. Περαιτέρω, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 117 παρ. 3 περ. γ΄ του ν. 3528/2007 (Α΄ 26), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο δεύτερο του ν. 4057/2012 (Α΄ 54), πειθαρχικώς Προϊστάμενος των υπαλλήλων του Α.Ε.Ι. είναι ο Πρύτανης, ο οποίος, εκτός από την ποινή της έγγραφης επίπληξης, μπορεί να επιβάλει και την ποινή του προστίμου, μόνο όμως έως και τις αποδοχές ενός (1) μηνός [πρβλ. ΕΦΑΘ (Μον) 4112/2021, σκ. 3]
* . Στις διατάξεις του άρθρου 118 του Υπαλληλικού Κώδικα ρυθμίζονται οι αρμοδιότητες του πειθαρχικώς Προϊσταμένου σε σχέση με την πειθαρχική ποινή που μπορεί να επιβάλει σε βάρος των πειθαρχικώς διωκομένων, καθώς και η αρμοδιότητά του να παραπέμπει την υπόθεση σε οποιονδήποτε ανώτερο αυτού πειθαρχικώς Προϊστάμενο μέχρι και τον Υπουργό ή και το Διοικητικό Συμβούλιο του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, αν πρόκειται για υπάλληλο του νομικού προσώπου.
Αν και ο Υπουργός ή το διοικητικό συμβούλιο του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου κρίνει ότι η προσήκουσα ποινή είναι ανώτερη και της δικής του αρμοδιότητας παραπέμπει το θέμα στο πειθαρχικό συμβούλιο. Με την παράγραφο 6 της διάταξης αυτής προβλέπεται ειδική διαδικασία παραπομπής της πειθαρχικής υπόθεσης σε ανώτερο πειθαρχικά όργανο. Απαραίτητη προϋπόθεση της παραπομπής είναι να κρίνει το πειθαρχικό όργανο ότι το πειθαρχικό παράπτωμα επισύρει ποινή ανώτερη της αρμοδιότητάς του, οπότε η παραπομπή είναι υποχρεωτική. Στην περίπτωση αυτή, προϋποτίθεται ότι ο αρμόδιος πειθαρχικώς Προϊστάμενος έχει προβεί στον έλεγχο της βαρύτητας του πειθαρχικού παραπτώματος, με βάση την αρχή της αναλογικότητας και έχει αποφασίσει ότι το όριο της πειθαρχικής ποινής, που ο νόμος του επιτρέπει να επιβάλει δεν αρκεί για την προσήκουσα τιμωρία στη συγκεκριμένη περίπτωση. Απαιτείται απόφαση του πειθαρχικώς Προϊσταμένου, στην οποία πρέπει να υπάρχει ρητή αναφορά τόσο της συγκεκριμένης διάταξης όσο και των πραγματικών περιστατικών και της αντίστοιχης κρίσης του, ότι το πειθαρχικό παράπτωμα επισύρει ποινή ανώτερη της αρμοδιότητάς του και για τον λόγο αυτό παραπέμπει την υπόθεση στο αμέσως ανώτερο πειθαρχικό όργανο. Το τελευταίο θα κρίνει εκ νέου και θα εκτιμήσει και αυτό, με τη σειρά του, τα ίδια ως άνω πραγματικά περιστατικά. Εάν πρόκειται για απόφαση πειθαρχικώς Προϊσταμένου, αυτός παραπέμπει στον αμέσως ανώτερο πειθαρχικώς Προϊστάμενο ή στο Διοικητικό Συμβούλιο του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου. Επισημαίνεται, ότι δεν είναι δυνατή η απευθείας παραπομπή στο πειθαρχικό συμβούλιο, από πειθαρχικώς Προϊστάμενο, εάν δεν μεσολαβήσει η ενδιάμεση παραπομπή στον ανώτερο πειθαρχικώς Προϊστάμενο ή στο Διοικητικό Συμβούλιο του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, λαμβανομένου, επιπλέον, υπόψη ότι σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 119 του ιδίου ως άνω νόμου το Διοικητικό Συμβούλιο του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου μπορεί να επιβάλει την πειθαρχική ποινή της στέρησης των αποδοχών έως τριών μηνών. Περαιτέρω, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 123 του ιδίου ως άνω νόμου, εάν πρόκειται για απόφαση Υπουργού ή Διοικητικού Συμβουλίου Ν.Π.Δ.Δ., η παραπομπή γίνεται προς το αρμόδιο πειθαρχικό συμβούλιο, κατά τη διακριτική του ευχέρεια, ενώ είναι υποχρεωτική μόνο όταν υφίσταται κρίση ότι το πειθαρχικό παράπτωμα του υπαλλήλου τιμωρείται με ποινή μεγαλύτερη της αρμοδιότητας του πειθαρχικού οργάνου που παραπέμπει, με σχετική προς τούτο αναφορά στην παραπεμπτική απόφαση, καθώς και όταν υπάρχει αιτιολογημένη πρόταση της αρμόδιας υπηρεσίας (Ν. Πανταζής, Πειθαρχικό Δίκαιο Δημοσίων Υπαλλήλων, έκδ. 2015, σελ. 233 επ.).
* Επομένως, από τις διατάξεις αυτές και κυρίως εκείνες της παραγράφου 6 του άρθρου 118 και του άρθρου 123 του Υπαλληλικού Κώδικα, προκύπτει ότι αν ο πειθαρχικώς Προϊστάμενος, ο οποίος έχει επιληφθεί, κρίνει ότι το παράπτωμα επισύρει ποινή ανώτερη της αρμοδιότητάς του, παραπέμπει την υπόθεση σε οποιονδήποτε ανώτερο αυτού πειθαρχικώς Προϊστάμενο μέχρι και τον Υπουργό ή και το διοικητικό συμβούλιο του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, αν πρόκειται για υπάλληλο του νομικού προσώπου. Αν ο Υπουργός κρίνει ότι το πειθαρχικό παράπτωμα τιμωρείται με ποινή μεγαλύτερη της αρμοδιότητάς του, παραπέμπει την υπόθεση στο πειθαρχικό συμβούλιο. Για τους υπαλλήλους των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου η πειθαρχική υπόθεση παραπέμπεται για τον ίδιο λόγο στο πειθαρχικό συμβούλιο από το διοικητικό συμβούλιο του νομικού προσώπου.
* Ειδικότερα, στις πειθαρχικές υποθέσεις διοικητικών υπαλλήλων των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, ενόψει ανυπαρξίας ειδικής σχετικής ρύθμισης, πρέπει να γίνει δεκτό ότι εφαρμόζεται ανάλογα το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 123 του Υπαλληλικού Κώδικα. Ο Πρύτανης του οικείου Α.Ε.Ι., που είναι ο πειθαρχικώς Προϊστάμενος για όλο το προσωπικό του Ιδρύματος, όταν αυτός κρίνει ότι το φερόμενο ως διαπραχθέν πειθαρχικό παράπτωμα είναι τιμωρητέο με ποινή ανώτερη της αρμοδιότητάς του (πρβλ. ΣτΕ 1927/2013, σκ. 8, ΔΕΑ 394/2021 Ακυρ., ΝΣΚ 444/2012, Ν. Πανταζής, Πειθαρχικό Δίκαιο Δημοσίων Υπαλλήλων, έκδ. 2015, σελ. 224 επ.), παραπέμπει την πειθαρχική υπόθεση των υπαλλήλων του στο Συμβούλιο Διοίκησης του οικείου Α.Ε.Ι., το οποίο έχει πλέον, σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου νόμου για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.), τεκμήριο αρμοδιότητας να ασχολείται με τα διοικητικά θέματα του Α.Ε.Ι., στα οποία εμπίπτουν και τα θέματα που αφορούν την εν γένει υπηρεσιακή κατάσταση των υπαλλήλων του, εφόσον αυτά δεν έχουν ανατεθεί με ειδική διάταξη νόμου σε άλλο όργανο διοίκησης του Α.Ε.Ι. Ακολούθως, το Συμβούλιο Διοίκησης, το οποίο δεν μπορεί να προβεί σε πειθαρχικό κολασμό αυτεπαγγέλτως αλλά μόνο κατόπιν παραπομπής της πειθαρχικής υπόθεσης εκ μέρους του Πρύτανη του οικείου Ιδρύματος, παραπέμπει την υπόθεση στο οικείο πειθαρχικό συμβούλιο, όταν κρίνει, αιτιολογημένα, ότι το πειθαρχικό παράπτωμα επισύρει ποινή μεγαλύτερη της αρμοδιότητάς του.
* Στην προκειμένη περίπτωση, από την ένορκη διοικητική εξέταση (Ε.Δ.Ε.) διαπιστώθηκε ότι ο Ε.Μ., υπάλληλος με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, υπέπεσε στα πειθαρχικά παραπτώματα α) της σοβαρής απείθειας, β) της αδικαιολόγητης αποχής από την εκτέλεση των καθηκόντων του, γ) της μη τήρησης του ωραρίου και δ) της ατελούς εκπλήρωσης του υπηρεσιακού καθήκοντος. Ο Πρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ως πειθαρχικώς Προϊστάμενος, πρέπει να παραπέμψει την πειθαρχική υπόθεση στο Συμβούλιο Διοίκησης του οικείου Ιδρύματος, ως αρμόδιο συλλογικό όργανο, με την προϋπόθεση ότι έχει κρίνει ότι τα ως άνω πειθαρχικά παραπτώματα επισύρουν ποινή που υπερβαίνει την αρμοδιότητά του.
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 14 παρ. 1, περ. λβ΄ του ν. 4957/2022 (Α΄ 141), ο νομοθέτης αναθέτει στο Συμβούλιο Διοίκησης του οικείου Α.Ε.Ι. την αρμοδιότητα να ασχολείται με τα διοικητικά θέματα του Α.Ε.Ι. Επομένως, εφόσον οι πειθαρχικές υποθέσεις σχετίζονται με τα διοικητικά θέματα, καθόσον αφορούν την εν γένει υπηρεσιακή κατάσταση των υπαλλήλων, και αυτή η αρμοδιότητα δεν έχει ανατεθεί από τον νόμο σε άλλο συλλογικό όργανο του Α.Ε.Ι, τη θέση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος επέχει το Συμβούλιο Διοίκησης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ακολούθως, το Συμβούλιο Διοίκησης θα παραπέμψει την πειθαρχική υπόθεση στο οικείο πειθαρχικό συμβούλιο, στην περίπτωση που κρίνει αιτιολογημένα ότι τα συγκεκριμένα πειθαρχικά παραπτώματα τιμωρούνται με ποινή μεγαλύτερη της αρμοδιότητάς του.
Aπάντηση
* Σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, στο ερώτημα που υποβλήθηκε, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Ε΄ Τμήμα) γνωμοδοτεί, ομόφωνα, ως εξής:
α) Ο Πρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ως πειθαρχικώς Προϊστάμενος των υπαλλήλων του, υποχρεούται να παραπέμψει την πειθαρχική υπόθεση στο Συμβούλιο Διοίκησης του Ιδρύματος, ως συλλογικό αρμόδιο όργανο, υπό την προϋπόθεση ότι έχει κρίνει ότι το πειθαρχικό παράπτωμα επισύρει ποινή ανώτερη της αρμοδιότητάς του και
β) το Συμβούλιο Διοίκησης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών επέχει θέση Διοικητικού Συμβουλίου, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 118 παρ. 6 και 123 παρ. 1 του ν. 3528/2007 (Α΄ 26), όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο δεύτερο του ν. 4057/2012 (Α΄ 54).
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
