Alfavita Newsroom Μακροσκελή επιστολή-υπόμνημα προς τον Υπουργό Υγείας απέστειλε η Πανελλήνια Ένωση Ειδικών Παιδαγωγών, με την οποία ζητούν την απόδοση δαπάνης της ειδικής διαπαιδαγώγησης στους ειδικούς παιδαγωγούς.
Πρόκειται για μεγάλο θέμα που αφορά τους ειδικούς παιδαγωγούς που κάνουν συνεδρίες ειδικής διαπαιδαγώγησης και δεν υπάρχει απόδοση δαπάνης από τον ΕΟΠΥΥ.
Οι παιδαγωγοί τονίζουν ότι με τον Κανονισμό ΕΟΠΥΥ 2018 έλαβε χώρα σε βάρος του λειτουργήματός τους μία πρόδηλη και όλως αδικαιολόγητη αδικία καθώς η ρύθμιση που υιοθετήθηκε μέσω αυτού, πέρα από τη βλάβη που προκάλεσε στα δικά τους δικαιώματα και συμφέροντα, έπληξε βάναυσα και τα συμφέροντα των διοικουμένων και δη εκείνων που είχαν ανάγκη τις όλως εξειδικευμένες θεραπευτικές πράξεις της ειδικής αγωγής. Η δυσμενής εις βάρος τους αντιμετώπιση άλλωστε είχε διαφανεί ήδη από το έτος 2017, κατά το οποίο, ενώ οι αποζημιώσεις άλλων ειδικοτήτων αυξήθηκαν σε 15€ ανά συνεδρία, η δική μας αποζημίωση παρέμεινε στο μόλις 1,23€ ανά συνεδρία.
Η επιστολή
Προς: Υπουργό Υγείας
Κοιν.: Υπουργείο Υγείας
1.Διεύθυνση Ιατρών, Λοιπών Επιστημόνων και Επαγγελματιών Υγείας
Θέμα: «Αναγνώριση και απόδοση δαπάνης Ειδικής Διαπαιδαγώγησης στους Ειδικούς Παιδαγωγούς»
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
απευθυνόμεθα ενώπιον Υμών ως μέλη και εκπρόσωποι της Πανελλήνιας Ένωσης Ειδικών Παιδαγωγών. Η Πανελλήνια Ένωση Ειδικών Παιδαγωγών (στο εξής ΠΕΕΠ) είναι επιστημονική ένωση που ιδρύθηκε το 1999 και έχει έδρα την Θεσσαλονίκη και εκπροσωπείται με μέλη της σε πλείονες νομούς της Ελλάδας.
Έργο της εν λόγω ενώσεως τυγχάνει μεταξύ άλλων (σύμφωνα με τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα εις το καταστατικό αυτής) η αναβάθμιση σε επιστημονικό και πρακτικό επίπεδο της παρεχόμενης στη χώρα µας εκπαίδευσης στο χώρο της Ειδικής Αγωγής, η διεκδίκηση αιτημάτων, που αφορούν στην επαγγελµατική κατοχύρωση των ειδικών παιδαγωγών τόσο στο δηµόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, η δημιουργία θέσεων ειδικών παιδαγωγών σε διεπιστηµονικές ιατροπαιδαγωγικές οµάδες, νοσοκοµειακές κλινικές (παιδοψυχιατρικές, αναπτυξιακές κ.α), στα κέντρα ψυχικής υγείαςκαι σε κάθε άλλη θέση που υπάρχει ή θα ιδρυθεί στο μέλλον, καθώς και η συνεργασία με κάθε αρμόδιο φορέα προς υλοποίηση των ανωτέρων στόχων.
Με το παρόν ευελπιστούμε όπως σας κοινολογήσουμε μία πρόδηλη θεσμική αδικία που κατά την ημετέρα τουλάχιστον θεώρηση συντελέστηκε (υπό τη μορφή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης) εις βάρος του επαγγέλματός ημών ήδη από το έτος 2018, οπότε και αιφνιδίως δεν αντιμετωπιζόμαστε ισότιμα με λοιπούς θεραπευτικούς κλάδους.
Η αναφυόμενη αυτή δυσαρμονία, προκάλεσε, όπως δυστυχώς απέδειξε και η ίδια η πράξη, σημαντικά προβλήματα όχι μόνο στους ειδικούς παιδαγωγούς, αλλά και στους διοικούμενους, και δη σε όσους έχουν εν τοις πράγμασιν ανάγκη τις ιδιαίτερα σημαντικές υπηρεσίες των ειδικών παιδαγωγών. Απώτερος και ευγενής στόχος ημών είναι όπως σας αναδείξουμε τα ειδικότερα ζητήματα που δημιουργούνται από τον αποκλεισμό των ειδικών παιδαγωγών από την αποζημίωση του ΕΟΠΥΥ και να σας προτείνουμε την τροποποίηση της εν λόγω ΚΥΑ ώστε τα προβλήματα αυτά να εξαλειφθούν πλήρως. Εισαγωγικά θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι δεν ζητούμε καμία επιπλέον οικονομική επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό, παρά μόνο εξορθολογισμό και αναδιανομή των ήδη παρεχόμενων πόρων.
Tο παρόν υπόμνημα αποτελεί κατ΄ουσία συνέχεια του υπ’ αριθμ. πρωτ. 535/16.03.2021 υπομνήματός μας με θέμα «Ισοτιμία των Ειδικών Παιδαγωγών με τις υπόλοιπες ειδικότητες της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης». Σε συμπλήρωση των όσων ήδη αναφέραμε εισαγωγικά, το Νοέμβριο του 2018 εκδόθηκε η επίμαχη υπ’ αριθμ. ΕΑΛΕ/Γ.Π. 80157 «Τροποποίηση και αντικατάσταση της με αριθμ. πρωτ. ΕΑΛΕ/Γ.Π. 46846/19-06-2018 (Β' 2315) κοινής υπουργικής απόφασης, με περιεχόμενο Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας (ΕΚΠΥ) του Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ)»(Β΄ 4898/2018) [στο εξής Κανονισμός ΕΟΠΥΥ 2018]. Ο Κανονισμός συμπληρώθηκε με την υπ’ αριθμ. οικ. 47305 (Β΄5571/2018) προσθήκη παραρτήματος στο άρθρο 45 αυτού.
Θεώρησή μας είναι ότι με τον Κανονισμό αυτό έλαβε χώρα σε βάρος του λειτουργήματός μας μία πρόδηλη και όλως αδικαιολόγητη αδικία, όπως θα αναλυθεί ενδελεχώς κατωτέρω. Η ρύθμιση που υιοθετήθηκε μέσω αυτού, πέρα από τη βλάβη που προκάλεσε στα δικά μας δικαιώματα και συμφέροντα, έπληξε βάναυσα και τα συμφέροντα των διοικουμένων και δη εκείνων που είχαν ανάγκη τις όλως εξειδικευμένες θεραπευτικές πράξεις της ειδικής αγωγής. Η δυσμενής εις βάρος μας αντιμετώπιση άλλωστε είχε διαφανεί ήδη από το έτος 2017, κατά το οποίο, ενώ οι αποζημιώσεις άλλων ειδικοτήτων αυξήθηκαν σε 15€ ανά συνεδρία, η δική μας αποζημίωση παρέμεινε στο μόλις 1,23€ ανά συνεδρία. Ελπίδα μας είναι ότι μετά την έκθεση παρ’ ημών της συναφούς σφαιρικής προβληματικής, θα μπορέσετε άνευ ετέρου να αντιληφθείτε με απόλυτη ενάργεια την κρισιμότητα των θεμάτων που τίθενται και να παρέμβετε προς μία θεμιτή αποκατάσταση του κανονιστικού πλαισίου, επί τω τέλει της θεσμικής θωράκισης του ειδικότερου και όλως διακριτού κλάδου ημών.
ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Οι ειδικοί παιδαγωγοί είχαμε μία αγαστή συνεργασία με τον ΕΟΠΥΥ ήδη από την ίδρυσή του ούτως ώστε οι γονείς των παιδιών που χρήζουν ειδικής αγωγής να αποζημιώνονται για τις θεραπευτικές πράξεις της ειδικής διαπαιδαγώγησης που παρείχαμε. Ωστόσο, το έτος 2018, κατά το οποίο εκδόθηκε ο Κανονισμός ΕΟΠΥΥ 2018, αποκλειστήκαμε παντελώς από τις διαδικασίες με τον ΕΟΠΥΥ, με αποτέλεσμα οι υπηρεσίες μας να μην μπορούν πλέον να συνταγογραφηθούν από τους αρμόδιους ιατρούς, αλλά αντίθετα οι συνταγογραφήσεις για πράξεις ειδικής διαπαιδαγώγησης να δίνονται για άλλες, συναφείς απλώς και μόνο ειδικότητες (λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, φυσικοθεραπευτές, ψυχολόγους κλπ). Πιο αναλυτικά, επισκοπώντας τη σχετική με τον ΕΟΠΥΥ νομοθεσία, παρατηρητέα τυγχάνουν τα εξής:
-Με το άρθρο 17 του ν. 3918/2011(Α΄31/2011), συστάθηκε το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου «Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας» (ΕΟΠΥΥ), το οποίο αποτελεί φορέα κοινωνικής ασφάλισης και τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Στο άρθρο 30 του ίδιου νόμου προβλεπόταν ότι «1.Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υγείας εγκρίνεται ο Ενιαίος Κανονισμός Παροχών Υγείας, ύστερα από πρόταση του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., με τον οποίο καθορίζεται το είδος, η έκταση, το ύψος των παροχών υγείας, ο τρόπος και η διαδικασία χορήγησης τους, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια…».
-Με την εκδοθείσα -κατ’ εκτέλεση της ως άνω νομοθετικής εξουσιοδότησης-υπ’ αριθμ. Φ.90380/25916/3294 απόφαση των Υπουργών Οικονομικών - Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης – Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, εγκρίθηκε ο «Ενιαίος Κανονισμός Παροχών Υγείας (Ε.Κ.Π.Υ.) του Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.)» (Β΄2456/2011). Στο άρθρο 1 αυτού και με γνώμονα την εξασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλου του πληθυσμού σε ενιαίο σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας, με σκοπό την πρόληψη, διατήρηση, προαγωγή, βελτίωση, αποκατάσταση και προστασία της υγείας των δικαιούμενων προσώπων, ρητώςη ειδική αγωγή καταγραφόταν ως παροχή υγείας.
Στο άρθρο 17 παρ. 2 οριζόταν μάλιστα ότι:
«Σε περιπτώσεις παιδιών μέχρι τη συμπλήρωση του δέκατου όγδοου (18ου) έτους της ηλικίας τους με γνωμάτευση ειδικευμένου ιατρού Κρατικού ή Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου αντίστοιχης ειδικότητας, ισχύος ενός (1) έτους, η οποία μπορεί να επαναλαμβάνεται κάθε μήνα από θεράποντες ιατρούς αντίστοιχης ειδικότητας και μετά από έγκριση ελεγκτού ιατρού, χορηγούνται ως κατωτέρω: …Β. Σε σοβαρά νοητικά ή ψυχιατρικά προβλήματα και σε παιδιά με Διάχυτη Διαταραχή της Ανάπτυξης (Αυτισμό), εγκρίνεται ειδική αγωγή (λογοθεραπεία – εργοθεραπεία – ειδική διαπαιδαγώγηση – ομαδική και ατομική ψυχοθεραπεία – θεραπεία συμπεριφοράς – εκμάθηση δυσκολιών – λογοπαιδικές ασκήσεις – συμβουλευτική γονέων – ψυχολογική υποστήριξη) μέχρι είκοσι (20) συνεδρίες ανά είδος το μήνα, εκτός της συμβουλευτικής γονέων που προβλέπονται τέσσερις (4) το μήνα και η αποζημίωση ανά συνεδρία ορίζεται στα δεκαπέντε (15) ευρώ. Μέγιστο συνολικά αποδιδόμενο ποσό για τις παραπάνω περιπτώσεις ορίζονται τα εννιακόσια (900) ευρώ το μήνα. Εγκρίνεται επίσης ειδική αγωγή σε παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ) καθώς επίσης και σε παιδιά με Κώφωση, Μαθησιακές Δυσκολίες, Δυσλεξία, Διαταραχή στην ανάπτυξη στο λόγο, Τραυλισμό, με μέγιστο συνολικά αποδιδόμενο ποσό τα 300 € το μήνα. Για την έγκριση όλων των παραπάνω δαπανών απαιτείται γνωμάτευση από δημόσιο φορέα, από εξειδικευμένο παιδίατρο ή ψυχίατρο ή νευρολόγο και έγκριση του αρμόδιου ελεγκτή ιατρού».
-Με την υπ’ αριθμ. Φ.90380/5383/738 (Β΄1233/2012) τροποποίηση στον ως άνω Κανονισμό, ορίστηκε στο άρθρο 17 ότι:
«…2. Σε περιπτώσεις παιδιών μέχρι δέκα οκτώ (18) ετών χορηγούνται με γνωμάτευση Διευθυντή κλινικής Κρατικού ή Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου ή Κέντρων Παιδοψυχικής Υγεινής Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ή Κέντρα Ψυχικής Υγείας - Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα δημόσια ή εποπτευόμενα από Δημόσιο Φορέα ειδικότητας (Παιδοψυχιάτρου, Ψυχιάτρου, Νευρολόγου, Αναπτυξιολόγου) ή νομίμου αναπληρωτή αυτού, ισχύος ενός (1) έτους, ως κατωτέρω:… Β. Σε σοβαρά, αμιγή νοητικά, ψυχιατρικά και ψυχολογικά προβλήματα καθώς και σε παιδιά με Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή - Αυτισμός, εγκρίνεται λογοθεραπεία - εργοθεραπεία - ειδική διαπαιδαγώγηση έως (20) συνεδρίες ανά είδος το μήνα, καθώς και ομαδική ή ατομική ψυχοθεραπεία ή θεραπεία συμπεριφοράς έως (8) συνεδρίες ανά είδος το μήνα και συμβουλευτική γονέων μέχρι τέσσερις (4) συνεδρίες το μήνα. Μέγιστο συνολικά αποδιδόμενο ποσό για τις παραπάνω περιπτώσεις ορίζονται τα πεντακόσια ευρώ (500 €) το μήνα. Γ. Επίσης για λοιπές παιδοψυχιατρικές διαταραχές, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ), διαταραχές της άρθρωσης, βαρηκοΐα, τραυλισμό εγκρίνονται έως τέσσερα (4) είδη πράξεων θεραπείας (λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, ειδικής διαπαιδαγώγησης έως (20) συνεδρίες ανά είδος το μήνα, ψυχοθεραπείας, θεραπεία συμπεριφοράς έως (8) συνεδρίες το μήνα και συμβουλευτική γονέων έως (4) συνεδρίες το μήνα), με μέγιστο συνολικά αποδιδόμενο ποσό τα τριακόσια ευρώ (300 €) το μήνα.
Όλες οι ανωτέρω παροχές δύνανται να αποζημιώνονται απ` ευθείας σε ασφαλισμένους με την προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών, όπως αυτά ορίζονται με απόφαση του ΔΣ του ΕΟΠΥΥ».
-Στη συνέχεια, η υπ’ αριθμ. ΕΑΛΕ/Γ.Π.46846 (Β΄2315/19.06.2018) ΚΥΑ τροποποίησε και αντικατέστησε την υπ’ αριθμ. Φ.90380/25916/3294 ΚΥΑ [Κανονισμό ΕΟΠΥΥ 2011]. Στο άρθρο 45 αυτής, παρατίθετο ότι:
«1.Ως ειδικές θεραπείες παιδιών και εφήβων νοούνται, η δέσμη θεραπευτικών πράξεων που παρέχονται σε συμβεβλημένα κέντρα ειδικών θεραπειών και αποζημιώνονται με ημερήσιο νοσήλιο- τροφείο, ή παρέχονται από συμβεβλημένους ιδιώτες θεραπευτές και αποζημιώνονται κατά πράξη…5. Οι κατηγορίες διαταραχών που εμπίπτουν στις προβλέψεις του παρόντος άρθρου είναι: νοητικές διαταραχές, ψυχικές διαταραχές, ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές, ειδικές αναπτυξιακές κινητικές διαταραχές, μικτές αναπτυξιακές διαταραχές, ειδικές μαθησιακές διαταραχές, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, νευρο-αναπτυξιακές διαταραχές/διαταραχές συμπεριφοράς (F10-F19),αισθητηριακές διαταραχές (ακοής και όρασης), διαταραχές στοματοπροσωπικής κινητικότητας και φώνησης, περιπτώσεις παιδιών και εφήβων με ένδειξη πρώιμης παρέμβασης, περιπτώσεις νεογνών υψηλού κινδύνου.7. Οι θεραπευτικές πράξεις στο πλαίσιο της ειδικής αγωγής παρέχονται από παιδοψυχιάτρους, ιατρούς φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης, ψυχιάτρους, ψυχολόγους, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ειδικούς παιδαγωγούς και φυσικοθεραπευτές, δημοσίων ή εποπτευόμενων από το δημόσιο φορέων ή ελευθεροεπαγγελματίες. 8. Οι θεραπευτικές πράξεις που θα αποζημιώνονται είναι η λογοθεραπεία, η εργοθεραπεία, η ψυχοθεραπεία (ατομική ή ομαδική ή οικογενειακή) ή θεραπεία συμπεριφοράς), η ειδική διαπαιδαγώγηση και η φυσικοθεραπεία στις περιπτώσεις που συνυπάρχει και κινητική διαταραχή».
Σχεδόν 5 μήνες μόλις μετά ωστόσο από αυτήν την ως άνω τροποποίηση, εκδόθηκε αιφνιδίως η υπ’ αριθμ. ΕΑΛΕ/Γ.Π.80157 (Β΄2898/01.11.2018, Κανονισμός ΕΟΠΥΥ 2018) απόφαση των Αναπληρωτών Υπουργών Οικονομικών – Υγείας με την οποία αντικαταστάθηκε η απόφαση του Ιουνίου, και η οποία όλως αίφνης ανέτρεψε τη δυνατότητα των ειδικών παιδαγωγών να παρέχουν τις εξειδικευμένες θεραπευτικές τους πράξεις λαμβάνοντας την αποζημίωση από τον ΕΟΠΥΥ. Ήδη από το άρθρο 1 του εν λόγω Κανονισμού, η ειδική αγωγή δεν συγκαταλεγόταν στις «παροχές υγείας», ενώ αντίθετα παροχή υγείας θεωρείτο η λογοθεραπεία, η εργοθεραπεία και η ψυχοθεραπεία. Αντίστοιχα στο άρθρο 2 οι ειδικοί παιδαγωγοί δεν αναφέρονταν ρητώς ως «πάροχοι υπηρεσιών υγείας», ενώ τέτοιοι θεωρούνταν οι φυσικοθεραπευτές, οι λογοθεραπευτές, οι εργοθεραπευτές και οι ψυχοθεραπευτές. Ο Κανονισμός βέβαια ανέφερε ότι στους παρόχους υπηρεσιών υγείας περιλαμβάνονται «και άλλοι επαγγελματίες υγείας», δίχως όμως να τους κατονομάζει, ενώ στα νομικά πρόσωπα – παρόχους υπηρεσιών υγείας, συμπεριλαμβάνονταν τα «Κέντρα Ειδικών Θεραπειών – Ειδικής Αγωγής – Λογοθεραπείας – Εργοθεραπείας – Ψυχοθεραπείας».
Αντίστοιχα στο άρθρο 45, και δη στην παράγραφο 7, χωρίς να μπορούμε να αντιληφθούμε τι μεσολάβησε από την προηγουμένως εκδοθείσα και αντικατασταθείσα απόφαση, η ειδικότητά μας αφαιρέθηκε από τους δυνάμενους να παράσχουν τις θεραπευτικές πράξεις που αποτελούν αντικείμενο του επαγγέλματός μας, ήτοι αυτές στο πλαίσιο της ειδικής αγωγής. Το άρθρο είχε ως εξής:
«Ως ειδικές θεραπείες παιδιών και εφήβων νοούνται η δέσμη θεραπευτικών πράξεων που παρέχονται σε συμβεβλημένα κέντρα ειδικών θεραπειών και αποζημιώνονται με ημερήσιο νοσήλιο ή παρέχονται από συμβεβλημένους ιδιώτες θεραπευτές και αποζημιώνονται κατά πράξη.
Σε περίπτωση που δεν υπάρχει σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ, ο Οργανισμός αποζημιώνει τους δικαιούχους με τρόπο που προβλέπεται σε ειδική νομοθετική διάταξη…
5. Οι κατηγορίες διαταραχών που εμπίπτουν στις προβλέψεις του παρόντος άρθρου είναι, χρόνιες κινητικές διαταραχές, συγγενείς και επίκτητες, νοητικές διαταραχές, ψυχικές διαταραχές, ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές του λόγου, ειδικές αναπτυξιακές κινητικές διαταραχές, μικτές διαταραχές, ειδικές μαθησιακές διαταραχές, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, νευρο-αναπτυξιακές διαταραχές, διαταραχές συμπεριφοράς (F10-F19),αισθητηριακές διαταραχές (ακοής και όρασης),διαταραχές στοματοπροσωπικής κινητικότητας και φώνησης, περιπτώσεις παιδιών με ένδειξη πρώιμης παρέμβαση, περιπτώσεις νεογνών υψηλού κινδύνου…
6. Σε άτομα με τις διαταραχές της προηγούμενης παραγράφου 5, που δεν εμπίπτουν στις προβλέψεις των παραγράφων 1-4 του παρόντος, αποζημιώνονται θεραπευτικές πράξεις, όπως λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, ψυχοθεραπεία, φυσικοθεραπεία, ειδική διαπαιδαγώγηση που θα αποτυπώνεται ως προς το αριθμό και το είδος των αναγκαίων θεραπευτικών πράξεων για κάθε κωδικό νόσου (ICD10), σε απόφαση Δ.Σ. του ΕΟΠΥΥ, η οποία θα δημοσιεύεται σε ΦΕΚ και θα αποτελεί παράρτημα του παρόντος άρθρου. Στην ίδια απόφαση θα περιλαμβάνονται και οι ιατρικές ειδικότητες που γνωμοδοτούν για πράξεις ειδικών θεραπειών, στο πλαίσιο της Ειδικής Αγωγής, και για κάθε συγκεκριμένη κατηγορία διαταραχών της παραγράφου 5 του παρόντος…
7. Οι θεραπευτικές πράξεις στο πλαίσιο της ειδικής αγωγής παρέχονται από παιδοψυχιάτρους, ιατρούς φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης, ψυχιάτρους, ψυχολόγους, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές και φυσικοθεραπευτές, δημοσίων ή εποπτευόμενων από το δημόσιο φορέων ή ελευθεροεπαγγελματίες κάθε μορφής (ατομική ή εταιρική δραστηριοποίηση).
8. Οι θεραπευτικές πράξεις που θα αποζημιώνονται είναι η λογοθεραπεία, η εργοθεραπεία, η ψυχοθεραπεία (ατομική ή ομαδική ή οικογενειακή ή θεραπεία συμπεριφοράς), η ειδική διαπαιδαγώγηση και η φυσικοθεραπεία στις περιπτώσεις που συνυπάρχει και κινητική διαταραχή. Σε παιδιά και εφήβους ηλικίας έως 18 ετών με αμιγώς κινητικές διαταραχές, δύνανται να χορηγούνται συνεδρίες φυσικοθεραπειών το μήνα, ανά έτος, συμφωνά με τον πίνακα που αποτελεί παράρτημα του παρόντος…»
Με τη δε υπ’ αριθμ. οικ. 47305 προσθήκη παραρτήματος στο άρθρο 45 του ως άνω Κανονισμού ΕΟΠΥΥ 2018 (Β΄5571/2018), εκτέθηκαν οι προτεινόμενες θεραπευτικές πράξεις για τα αντίστοιχα νοσήματα, σε αυτές δε τις πράξεις συμπεριλαμβανόταν η ειδική διαπαιδαγώγηση, η οποία, σύμφωνα με τον Κανονισμό ΕΟΠΥΥ 2018, δεν θα παρεχόταν από τους κατάλληλους για αυτήν επιστήμονες, ήτοι από τους ειδικούς παιδαγωγούς, αλλά από ιατρούς, ψυχιάτρους, ψυχολόγους, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές και φυσικοθεραπευτές.
Η ανεξήγητη δυσμενής αντιμετώπιση απέναντί μας είχε διαφανεί ήδη από τις 23.12.2016, όταν ο ΕΟΠΥΥ είχε καλέσει τις ειδικότητες των λογοθεραπευτών, εργοθεραπευτών και ψυχολόγων με σκοπό την υπογραφή συμβάσεων, οι οποίες θα αποτελούσαν προϋπόθεση για την κάλυψη απόδοσης δαπάνης πράξεων θεραπειών Ειδικής Αγωγής πλην ημών. Η «αιτιολογία» που τότε είχε προβληθεί εκ πλευράς του ΕΟΠΥΥ εις βάρος μας ήταν ότι δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο άδειας άσκησης του επαγγέλματός μας. Οι όποιες προσπάθειές μας προς την τότε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας για επικοινωνία δυστυχώς απέβησαν άκαρπες (βλ. ενδεικτικά το υπ’ αριθμ. πρωτ. 280/30.12.2016 αίτημα συνάντησής μας προς τον τότε κ. Υπουργό Υγείας, την υπ’ αριθμ. 2873/25.01.2017 ερώτηση του Βουλευτή Α΄ Περιφέρειας Θεσσαλονίκης της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Σταύρου Καλαφάτη προς τον Υπουργό Υγείας και το υπ’ αριθμ. πρωτ. 308/30.01.2017 αίτημά μας μέλος της κοινοβουλευτικής ομάδας του τότε κυβερνώντος κόμματος).
Θεώρησή μας είναι ότι ο αποκλεισμός των ειδικών παιδαγωγών από τη διενέργεια των θεραπευτικών πράξεων του αντικειμένου τους, ήτοι της ειδικής αγωγής, παραβιάζει συνταγματικώς κατοχυρωμένα δικαιώματά μας, γενικές αρχές του δικαίου και έρχεται σε αντίφαση με προηγούμενες συμπεριφορές του Κράτους απέναντί μας. Η θεώρηση αυτή επιρρωνύεται λαμβάνοντας υπόψη τον κρίσιμο ρόλο του ειδικού παιδαγωγού, του οποίου το έργο είναι τόσο παιδαγωγικό όσο και θεραπευτικό, και την ειδοποιό διαφορά του από τις άλλες συναφείς ειδικότητες των ψυχολόγων, λογοθεραπευτών, εργοθεραπευτών και φυσικοθεραπευτών.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΥ
Εισαγωγικά θα πρέπει να τονιστεί ότι η Ειδική Αγωγή είναι ο επιστημονικός κλάδος που πλαισιώνει παιδιά με γνωστικές, συναισθηματικές, κοινωνικές, κινητικές και άλλες δυσκολίες και επιδιώκει να αναπτύξει τις δυνατότητές τους και την προσωπικότητα τους με τρόπο τέτοιο, ώστε να τα καταστήσει ικανά και αυτόνομα μέλη της, οικογενειακής, κοινωνικής, επαγγελματικής και πολιτισμικής ζωής. Οι θεραπευτές που αναλαμβάνουν να διαδραματίσουν έναν τέτοιο ρόλο είναι οι ειδικοί παιδαγωγοί, οι ψυχολόγοι, οι λογοθεραπευτές, οι εργοθεραπευτές και οι φυσιοθεραπευτές.
Εντούτοις, η ειδικότητα του Ειδικού Παιδαγωγού αποτελεί ξεχωριστή επιστημονική οντότητα από τις υπόλοιπες ειδικότητες της ειδικής αγωγής, και τούτο αναδεικνύει τους λόγους για τους οποίους η αυτόνομη συμβολή του είναι καθοριστικής σημασίας για την υγιή ανάπτυξη του παιδιού, μη δυνάμενη να αντικατασταθεί από άλλες συναφείς ειδικότητες. Οι υπηρεσίες δε που παρέχει έχουν χαρακτήρα όχι μόνο εκπαιδευτικό, αλλά και θεραπευτικό/οιονεί ιατρικό, καθ’ ότι αποτελούν πράξεις θεραπείας και αποκατάστασης διαφόρων μορφών διαταραχών κατόπιν διάγνωσης που διενεργεί ο ίδιος ο εξειδικευθείς προς τούτο ειδικός παιδαγωγός.
Πιο συγκεκριμένα, η ειδοποιός διαφορά του ειδικού παιδαγωγού από τις συναφείς ειδικότητες δύναται να αποδελτιωθεί ως εξής:
Εκκινώντας από το γράμμα του ν. 3699/2008«Ειδική Αγωγή – Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές ανάγκες» (Α΄199/2008), και δη από το άρθρο 1 παρ. 1 αυτού :
Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση (ΕΑΕ) είναι το σύνολο των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών στους μαθητές με αναπηρία και διαπιστωμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η πολιτεία δεσμεύεται να κατοχυρώνει και να αναβαθμίζει διαρκώς τον υποχρεωτικό χαρακτήρα της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης ως αναπόσπαστο μέρος της υποχρεωτικής και δωρεάν δημόσιας παιδείας και να μεριμνά για την παροχή δωρεάν δημόσιας ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης στους αναπήρους όλων των ηλικιών και για όλα τα στάδια και τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Δεσμεύεται επίσης να διασφαλίζει σε όλους τους πολίτες με αναπηρία και διαπιστωμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ίσες ευκαιρίες για πλήρη συμμετοχή και συνεισφορά στην κοινωνία, ανεξάρτητη διαβίωση, οικονομική αυτάρκεια και αυτονομία, με πλήρη κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους στη μόρφωση και στην κοινωνική και επαγγελματική ένταξη».
Ενώ κατά το άρθρο 3 του ίδιου νόμου:
«1. Μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θεωρούνται όσοι για ολόκληρη ή ορισμένη περίοδο της σχολικής τους ζωής εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης εξαιτίας αισθητηριακών, νοητικών, γνωστικών, αναπτυξιακών προβλημάτων, ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών οι οποίες, σύμφωνα με τη διεπιστημονική αξιολόγηση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρμογής και μάθησης. Στους μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συγκαταλέγονται ιδίως όσοι παρουσιάζουν νοητική αναπηρία, αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι), κινητικές αναπηρίες, χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα, διαταραχές ομιλίας-λόγου, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού), ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες. Στην κατηγορία μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δεν εμπίπτουν οι μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση που συνδέεται αιτιωδώς με εξωγενείς παράγοντες, όπως γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες».
Στο δε άρθρο 5:
«2. Η διερεύνηση, η αξιολόγηση και η διαπίστωση του είδους των δυσκολιών και των πιθανών εκπαιδευτικών, συναισθηματικών, ψυχοκοινωνικών και άλλων αναγκών και φραγμών στη μάθηση πραγματοποιείται στα ΚΕΣΥ από τριμελή διεπιστημονική ομάδα, η οποία απαρτίζεται από έναν εκπαιδευτικό με εξειδίκευση στην ΕΑΕ, πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ανάλογα με τη βαθμίδα από την οποία προέρχεται ο αξιολογούμενος μαθητής, έναν κοινωνικό λειτουργό και έναν ψυχολόγο. Στη διεπιστημονική ομάδα μπορεί να συμμετέχει και λογοθεραπευτής ή εργοθεραπευτής ή φυσιοθεραπευτής ή μέλος του εξειδικευμένου Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) του κλάδου ΠΕ 31, κατά περίπτωση, ύστερα από εισήγηση της τριμελούς διεπιστημονικής ομάδας.
3. Μετά το τέλος της αξιολόγησης από τα ΚΕΣΥ, η διεπιστημονική ομάδα συντάσσει έκθεση αξιολόγησης - γνωμάτευση. Στην έκθεση προσδιορίζεται και περιγράφεται το είδος των ειδικών αναγκών ή των μαθησιακών ή ψυχοκοινωνικού τύπου δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο μαθητής, καθώς και οι κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του και προτείνεται, κατά περίπτωση, το κατάλληλο εκπαιδευτικό πλαίσιο ένταξης και φοίτησης, η αλλαγή σχολικού πλαισίου, όποτε κρίνεται σκόπιμη, η αναγκαία ψυχοπαιδαγωγική και διδακτική υποστήριξη, καθώς και τα απαραίτητα τεχνικά βοηθήματα και εκπαιδευτικά υλικά που διευκολύνουν την εκπαίδευση και την επικοινωνία του μαθητή. Η έκθεση αξιολόγησης - γνωμάτευση συνοδεύεται από πλαίσιο Εξατομικευμένου Προγράμματος Εκπαίδευσης (ΕΠΕ), το οποίο περιλαμβάνει βασικούς άξονες και γενικές υποδείξεις. Η διαμόρφωση των βασικών αξόνων του ΕΠΕ γίνεται σε συνεργασία με τον γονέα ή τον κηδεμόνα του μαθητή με αναπηρία ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή και τον ίδιο τον μαθητή, όπου αυτό καθίσταται δυνατόν. Η τελική έκθεση αξιολόγησης - γνωμάτευση και οι βασικοί άξονες του ΕΠΕ γνωστοποιούνται στους γονείς ή τους κηδεμόνες».
Ήδη από τα ανωτέρω συνάγεται ότι:
Η παρέμβαση του Ειδικού Παιδαγωγού αφορά σε ποικίλους τομείς, όπως νοητική υστέρηση (ελαφρά, μέτρια, βαριά), αισθητηριακές αναπηρίες (προβλήματα ακοής και όρασης), αναπτυξιακές διαταραχές (όπως αυτισμός, σύνδρομο Asperger), γενετικά σύνδρομα, κινητικές αναπηρίες, πολλαπλές αναπηρίες, διαταραχές της συγκέντρωσης και της προσοχής –με ή χωρίς υπερκινητικότητα, δυσκολίες προσαρμογής, γενικές μαθησιακές δυσκολίες, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, δυσαριθμησία, δυσλεξία) κ.τ.λ.
Ο ρόλος του Ειδικού Παιδαγωγού είναι θεραπευτικός, διότι με τη χρήση αξιολογητικών εργαλείων προβαίνει σε αξιολόγηση των δυσκολιών του παιδιού(βλ. άρθρο 5 παρ. 2 του ν. 3699/2008), όπως της γλωσσικής και μαθηματικής επάρκειας, του οπτικοκινητικού συντονισμού, της βραχυπρόθεσμης μνήμης, της συγκέντρωσης προσοχής κ.α.
Βάσει των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης, ο ειδικός παιδαγωγός καταρτίζει ένα κατάλληλο εξατομικευμένο ειδικό παιδαγωγικό πρόγραμμα παρέμβασης, με μετρήσιμους μακροπρόθεσμους και βραχυπρόθεσμους στόχους και με απώτερο σκοπό στην αποκατάσταση των όποιων δυσκολιών του παιδιού.
Ανάλογα δε με το συγκεκριμένο ψυχοπαιδαγωγικό προφίλ δυνατοτήτων και αδυναμιών κάθε παιδιού, οι στόχοι που θέτει ο Ειδικός Παιδαγωγός μπορεί να αφορούν σε μαθησιακές δεξιότητες (όπως φωνολογική ενημερότητα, ανάγνωση, γραφή, ορθογραφία, μαθηματικά, παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου, εμπλουτισμό λεξιλογίου, τεχνικές μελέτης και μεταγνωστικές στρατηγικές), σε γνωστικούς τομείς - επιτελικές λειτουργίες (όπως μνήμη, συγκέντρωση προσοχής, παρατηρητικότητα, ταχύτητα επεξεργασίας), σε επικοινωνιακές (λεκτικές και μη) και κοινωνικές δεξιότητες και σε δεξιότητες καθημερινής ζωής (όπως κατανόηση, αποτελεσματική διαχείριση χρόνου, αυτοαποτελεσματικότητα).
Οπως ο ίδιος ο νόμος αναγνωρίζει (άρθρο 3 παρ. 1 του ν. 3699/2008), τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες συγκαταλέγονται στους μαθητές με αναπηρία. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνεται και από αυτή καθαυτή την ιατρική επιστήμη, καθώς, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, οι μαθησιακές δυσκολίες(ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές) μπορεί να είναι εγγενείς και ειδικές, και κατά συνέπεια να αποτελούν εκδήλωση νευροβιολογικών αιτιών. Για το λόγο αυτό άλλωστε περιλαμβάνονται στα σχετικά εγχειρίδια ταξινόμησης των ψυχικών διαταραχών (DSM-IV και ICD-10), τα οποία είναι διεθνώς αναγνωρισμένα και ευρέως χρησιμοποιούμενα (βλ. και την απόφαση της 28-6-2001 με αριθ. Πρωτοκ. Υ9α/3343 του ΚΕΣΥ καθώς και με τη διεθνή βιβλιογραφία, σύμφωνα με την οποία η δυσλεξία έχει μόνον ιατρική-νευρολογική αιτιολογία, αναπτυξιακού τύπου).
Αυτό ενδεικνύει ότι ο ρόλος του ειδικού παιδαγωγού έχει σε κάθε περίπτωση πάθησης και μια θεραπευτική πτυχή, θεώρηση η οποία επιρρωνύεται από το γεγονός ότι α) η ειδική διαπαιδαγώγηση θεωρείται από τον ΕΟΠΥΥ ιατρική πράξη (κωδικός ιατρικής πράξης ΕΟΠΥΥ: 530000027) και β) τα παιδαγωγικά τμήματα της ειδικής αγωγής κατατάσσονται και στο τρίτο επιστημονικό πεδίο «Επιστήμες Υγείας και Ζωής»(υπ’ αριθμ. Φ.253/11812/Α5 απόφαση της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, Β΄345/2020).
Αυτή η ιατρική πτυχή φαίνεται ότι έπαψε να αναγνωρίζεται στον Κανονισμό του ΕΟΠΥΥ του 2018, καθ’ ότι αφενός η ειδική αγωγή αίφνης δεν περιλαμβάνεται ρητώς στις παροχές υγείας, αφετέρου στο άρθρο 45 ορίζεται ότι οι θεραπευτικές πράξεις της ειδικής διαπαιδαγώγησης θα αποζημιώνονται μόνο αν διενεργούνται από άλλες ειδικότητες, και όχι από τους ειδικούς παιδαγωγούς, με τον Κανονισμό να αφήνει να εννοηθεί έτσι ότι οι ειδικοί παιδαγωγοί δεν περιλαμβάνονται στους παρόχους υγείας.
Ο ρόλος του ειδικού παιδαγωγού είναι επίσης ψυχοπαιδαγωγικός, καθώς είναι ο ειδικός επιστήμονας του διαμεσολαβεί ανάμεσα στο παιδί και στη μάθηση και ουσιαστικά «μαθαίνει στο παιδί πώς να μαθαίνει» διδάσκοντας στρατηγικές γνώσης και μεταγνώσης, χρησιμοποιώντας εναλλακτικούς τρόπους διδασκαλίας, προσαρμόζοντας τους στόχους του μαθησιακού αντικειμένου στις δυνατότητες του παιδιού και αναδιαμορφώνοντας τους στόχους όποτε αυτό κριθεί απαραίτητο.
Για να είναι αποτελεσματική η παρέμβαση ο ειδικός παιδαγωγός λαμβάνει υπόψη το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού και -με αυτό ως σημείο εκκίνησης- διαπιστώνει σε ποιο σημείο βρισκόταν αρχικά το παιδί και σε ποιο κατάφερε να φτάσει, μέσα από διαδικασίες επαναξιολόγησης. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει επίσης η συνεχής επιβράβευση του παιδιού από τον ειδικό παιδαγωγό, με απώτερο στόχο την ενίσχυση του εσωτερικού του κινήτρου. Η έννοια της αυτοαποτελεσματικότητας αποτελεί το κλειδί ενός πετυχημένου αποκαταστασιακού προγράμματος. Τα υλικά και μέσα που χρησιμοποιεί ο ειδικός παιδαγωγός είναι ποικίλα: πολυαισθητηριακό υλικό, έντυπο υλικό, παιχνίδια ρόλων, βιωματικές τεχνικές, μνημονικές τεχνικές, εκπαιδευτικά λογισμικά, κάρτες, παιχνίδια συγκέντρωσης προσοχής κ.α. Συνήθως κατασκευάζει εξατομικευμένο υλικό που ανταποκρίνεται ακριβώς στο προφίλ δυνατοτήτων και αδυναμιών του κάθε παιδιού.
Ο ρόλος του ειδικού παιδαγωγού είναι ακόμα συμβουλευτικός, διότι αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο παιδί και στην οικογένειά του, στο παιδί και στο σχολείο του, στο παιδί και στο το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Καθοδηγεί και συμβουλεύει τους γονείς για την αντιμετώπιση των όποιων δυσκολιών του παιδιού, τους ενημερώνει τακτικά για το επίπεδο που βρίσκεται το παιδί και τους εμπλέκει ενεργά στην πλαισίωσή του, καθιστώντας τους «συνθεραπευτές», ώστε να κατανοήσουν τι είναι αυτό που αντιμετωπίζει το παιδί, να το αποδεχτούν και τελικά να βελτιώσουν τη σχέση τους μαζί του.
Ο ειδικός παιδαγωγός έχει στενή συνεργασία με τη διεπιστημονική ομάδα, η οποία αποτελείται -εκτός του ιδίου- από παιδοψυχίατρο ή/και αναπτυξιολόγο, ψυχολόγο, λογοθεραπευτή και εργοθεραπευτή για να παρέχει ολοκληρωμένη αξιολόγηση και θεραπεία μέσα σε ένα πλαίσιο αποδοχής και υποστήριξης. Η σύνθεση της διεπιστημονικής ομάδας διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και το ιδιαίτερο ψυχοπαιδαγωγικό προφίλ δυνατοτήτων και αδυναμιών του κάθε παιδιού. Κάθε μέλος της ομάδας συνεργάζεται ουσιαστικά με τις άλλες ειδικότητες και λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς αυτές για την υλοποίηση των στόχων που έχουν τεθεί στο εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης, με απώτερο φυσικά στόχο την αποκατάσταση των δυσκολιών του παιδιού.
Ο ειδικός παιδαγωγός, τέλος, στηρίζει τους εκπαιδευτικούς του σχολείου, καθώς τους ενημερώνει για το συγκεκριμένο ψυχοπαιδαγωγικό προφίλ δυνατοτήτων και αδυναμιών του παιδιού, το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκεται και τις μεθόδους και στρατηγικές με τις οποίες θα μπορούσαν να το βοηθήσουν και να το ενισχύσουν μέσα στο σχολικό πλαίσιο. Συχνά μάλιστα εκπονούν από κοινού ένα σχέδιο δράσης, προκειμένου να επιτευχθεί η συναισθηματική ενίσχυση του παιδιού και η ομαλή κοινωνικοποίηση του εντός και εκτός τάξης.
Συμπερασματικά, ο ρόλος και ο στόχος του Ειδικού Παιδαγωγού είναι, κατόπιν επιστημονικής διεργασίας, να πλαισιώσει το παιδί με τρόπο τέτοιο, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα της καθημερινής ζωής του, να επιτευχθεί ακαδημαϊκή – και αργότερα επαγγελματική - επιτυχία και ομαλή ένταξη στο κοινωνικό σύνολο.
Ήδη από όσα αναπτύχθηκαν διαφαίνεται ότι το πολύπτυχο και διακριτό θεραπευτικό έργο του ειδικού παιδαγωγού εγγενώς δεν μπορεί επ’ ουδενί να αντικατασταθεί από άλλες ειδικότητες, όπως οι ψυχολόγοι, οι εργοθεραπευτές, οι λογοθεραπευτές και οι φυσικοθεραπευτές. Και τούτο διότι οι ως άνω ειδικότητες δεν έχουν ως αντικείμενο την ειδική διαπαιδαγώγηση, ούτε έχουν λάβει την απαιτούμενη εκπαίδευση προς αυτό, αλλά επιλύουν μόνο πτυχές του προβλήματος, δίχως να συλλαμβάνουν και να αξιολογούν την πλήρη εικόνα ώστε να εκπονήσουν ένα σχέδιο αποκατάστασης βάσει αυτής.
Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν πλέον ξεχωριστά πανεπιστημιακά τμήματα ΑΕΙ για τους ειδικούς παιδαγωγούς (Τμήμα Παιδαγωγικού Ειδικής Αγωγής της Σχολής Επιστημών του Ανθρώπου του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με κατεύθυνση την εκπαίδευση ατόμων με ειδικές ανάγκες), με το πρόγραμμα σπουδών τους να ανταποκρίνεται επακριβώς στο ρόλο που οι ειδικοί παιδαγωγοί καλούνται να διαδραματίσουν στη συνέχεια στην κοινωνία.
Το ίδιο το Κράτος μάλιστα πολλάκις έχει αναγνωρίσει τη διακριτή συμβολή των ειδικών παιδαγωγών στην εξέλιξη των παιδιών. Ενδεικτικά, οι ειδικοί παιδαγωγοί διορίζονται για την ειδική αγωγή στα δημόσια σχολεία, αποτελούν μέλη της Διεπιστημονικής ομάδας των ΚΕΔΑΣΥ, ενώ στελεχώνουν επίσης αντίστοιχες Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας[Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα, Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Νοσοκομεία, ξενώνες, Κέντρα Ημέρας και Εργαστήρια Επαγγελματικής Κατάρτισης, συμμετοχές σε προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας/STAGE (ΟΑΕΔ) του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για τη στήριξη Αποασυλοποίησης και συνεχούς υποστήριξης των Ψυχικά Ασθενών του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής κ.λπ.]. Χαρακτηριστικές είναι άλλωστε οι προκηρύξεις οι οποίες ζητούνταν άτομα της κατηγορίας ΠΕ Ειδικών Παιδαγωγών (βλ. ενδεικτικά ΦΕΚ: Β΄661/23.05.2000, τ. Προκηρύξεων ΑΣΕΠ: 607/15.11.2006, 34/07.03.2007, 43/15.03.2007, 10/15.01.2008, 140/02.04.2008).
Η ίδια η ελληνική έννομη τάξη κατ’ ουσία πολλάκις αναγνωρίσει τον προδήλως διακριτό ρόλο της ειδικής διαπαιδαγώγησης και προέβη ορθώς στην αναζήτηση προσώπων με αυτά ακριβώς τα προσόντα. Η θεώρηση αυτή, η οποία συνάδει άνευ ετέρου με την πραγματικότητα και δη πρωτίστως με τις ειδικότερες θεραπευτικές ανάγκες εκάστου προσώπου που χρήζει βοηθείας, ασφαλώς χρήζει επιδοκιμασίας και δύναται να αποτελέσει σταθερή και αξιόπιστη αναφορά για την επιζητούμενη αντιμετώπιση των ειδικότερων προβλημάτων του θεραπευτικού μας κλάδου.
Είναι πράγματι απορίας άξιο το γιατί, ενώ υπάρχουν διακριτά πανεπιστημιακά τμήματα από τα οποία αποφοιτούν επιστήμονες ειδικά εκπαιδευμένοι για την παροχή θεραπευτικών πράξεων ειδικής διαπαιδαγώγησης, εν τέλει το αντικείμενό τους να το επωμίζεται άλλη ειδικότητα με διακριτό αντικείμενο, η δε τυχόν παροχή της ειδικής διαπαιδαγώγησης από εμάς που έχουμε σπουδάσει το αντικείμενο να μην αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ. Δεδομένου δε ότι οι ειδικοί παιδαγωγοί με τα προσόντα και τους τίτλους σπουδών που προαναφέραμε, διορίζονται και εξελίσσονται ως ειδικοί παιδαγωγοί στον δημόσιο τομέα σε αντίστοιχες θέσεις είτε του Υπουργείου Παιδείας, είτε του Υπουργείου Υγείας, είναι προφανές ότι θα πρέπει να μπορούν με τα ίδια αναφερόμενα προσόντα να ασκούν το επάγγελμα του ειδικού παιδαγωγού και στον ιδιωτικό τομέα και η ειδικότερη εργασία αυτών να αποζημιώνεται προσηκόντως από τον ΕΟΠΠΥ. Το παράλογο της αντίθετης, αλλά δυστυχώς υιοθετηθείσης άποψης οδηγεί και σε έτερες δυσμενείς συνέπειες, όπως θα εκτεθούν κατωτέρω, και τις οποίες θέτουμε υπόψη σας, ώστε να μπορέσετε να αξιολογήσετε την ορθότητα του κανονιστικού πλαισίου και ει δυνατόν να αποκαταστήσετε την τρωθείσα σε βάρος μας νομιμότητα.
ΔΥΣΜΕΝΕΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΟΠΥΥ/ΑΝΑΓΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗΣ ΗΜΩΝ
Ενόψει του ρόλου του ειδικού παιδαγωγού, ο ξαφνικός αποκλεισμός μας από τη διαδικασία με τον ΕΟΠΥΥ και τη συναφή αποζημίωση των γονέων, όπως αποτυπώθηκε στον Κανονισμό του 2018, επάγεται επιγραμματικά τις εξής δυσμενείς συνέπειες τόσο για εμάς, όσο και για το κοινωνικό σύνολο εν γένει:
Οι ειδικές θεραπευτικές πράξεις της ειδικής διαπαιδαγώγησης πλέον δεν αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ όταν διενεργούνται από τους ειδικούς παιδαγωγούς. Αντίθετα, αποζημιώνονται όταν αυτές διενεργούνται από παιδοψυχιάτρους, ιατρούς φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης, ψυχιάτρους, ψυχολόγους, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές και φυσικοθεραπευτές, δημοσίων ή εποπτευομένων από το δημόσιο φορέων ή ελευθεροεπαγγελματίες κάθε μορφής (ατομική ή εταιρική δραστηριοποίηση) (αρ. 45 παρ. 7 και 8 του Κανονισμού ΕΟΠΥΥ 2018).
Αυτό συνεπάγεται ότι οι διοικούμενοι, για πράξεις που άπτονται επακριβώς του επιστημονικού αντικειμένου των ειδικών παιδαγωγών, δεν θα αποζημιωθούν αν επιλέξουν για το παιδί τους τον κατάλληλο για την ειδική διαπαιδαγώγηση επιστήμονα (ειδικό παιδαγωγό), αλλά θα αποζημιωθούν αν επιλέξουν άλλον επιστήμονα με συναφές μόνοεπαγγελματικό αντικείμενο.
Οι ίδιοι μάλιστα οι παιδοψυχίατροι και οι παιδίατροι – αναπτυξιολόγοι πολλές φορές αναγνωρίζουν την ανάγκη ειδικής διαπαιδαγώγησης, αλλά το σύστημα δεν τους δίνει τη δυνατότητα να τη συνταγογραφήσουν.
Οι γονείς οδηγούνται έτσι στο εξής παράδοξο δίλημμα: είτε θα επιλέξουν για το παιδί τους έναν επιστήμονα άλλης ειδικότητας (λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή κλπ) για τη διενέργεια της ειδικής διαπαιδαγώγησης, ώστε να αποζημιωθούν από τον ΕΟΠΥΥ είτε θα επιλέξουν μεν τον κατάλληλο επιστήμονα – ήτοι τον ειδικό παιδαγωγό - για την ειδική διαπαιδαγώγηση του παιδιού τους, μη δικαιούμενοι ωστόσο σε αυτήν την περίπτωση αποζημίωσης.
Αυτή η πρακτική όμως, πέρα από το ότι είναι δυσλειτουργική, είναι αμφίβολο αν συμβιβάζεται με το άρθρο21 παρ. 3 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία -μεταξύ άλλων - της νεότητας και της αναπηρίας, αλλά και το άρθρο 5 παρ. 5 αυτού, κατά το οποίο καθένας έχει δικαίωμα στην προστασία της υγείας του.
Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο άλλωστε, ερμηνεύοντας τις ως άνω διατάξεις σε συνδυασμό με το άρθρο 22 παρ. 5 του Συντάγματος για την κοινωνική ασφάλιση είχε διατυπώσει ότι «…το Κράτος και οι οργανισμοί κοινωνικών ασφαλίσεων υποχρεούνται να παρέχουν στα ασφαλιζόμενα πρόσωπα υπηρεσίες υγείας υψηλού επιπέδου, οι οποίες πρέπει να καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες διάγνωσης και θεραπείας των σχετικών παθήσεων, τις χειρουργικές επεμβάσεις, εφόσον απαιτούνται, ως και γενικώς τις ανάγκες νοσηλείας των εν λόγω προσώπων. Η υποχρέωση αυτή υπόκειται σε νομοθετικούς περιορισμούς, υπό τον όρο ότι οι περιορισμοί αυτοί δεν οδηγούν στην ανατροπή του δικαιώματος στην προστασία της υγείας» (ΣτΕ 2362/2019, 1812/2013, ΔΕφΑθ 3220/2019).
Με τον αποκλεισμό μας είναι πράγματι αμφίβολο αν το Κράτος καλύπτει εν τέλει πλήρως τις ανάγκες διάγνωσης και θεραπείας των παθήσεων που χρήζουν ειδικής αγωγής και ειδικής διαπαιδαγώγησης, αφού δυσχεραίνεται η πρόσβαση των διοικουμένων στους αρμόδιους επιστήμονες και ενθαρρύνεται η παραπομπή τους σε συναφείς μόνο ειδικότητες.
Καθ’ αυτόν τον τρόπο, η ίδια πρακτική περιορίζει την επαγγελματική και οικονομική μας δραστηριότητα(η οποία προστατεύεται από το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος), καθώς μειώνεται ο αριθμός των προσώπων στα οποία απευθύνονται οι υπηρεσίες μας, τα δε πρόσωπα αυτά καταφεύγουν σε άλλες ειδικότητες με αντικείμενο διακριτό και διάφορο από αυτό της ειδικής διαπαιδαγώγησης, με αποτέλεσμα να απειλείται η ίδια μας η οικονομική και επαγγελματική επιβίωση.
Μας προξενεί μάλιστα απορία η άνευ δικαιολογητικού λόγου δυσμενής διάκριση που συντελείται με τον Κανονισμό ΕΟΠΥΥ του 2018 εις βάρος μας σε σχέση με τους υπόλοιπους ειδικούς θεραπευτές της ειδικής αγωγής. Ενώ μέχρι πρότινος όλοι οι ειδικοί θεραπευτές (ειδικοί παιδαγωγοί, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί κλπ) μπορούσαμε να απασχολούμαστε τόσο στο Υπουργείο Παιδείας και Υγείας όσο και να αποζημιώνονται οι πράξεις μας από τον ΕΟΠΥΥ, πλέον εμείς αποκλειόμαστε αναιτίως από την εν λόγω αποζημίωση, με την όλη προβληματική να εγείρει ζητήματα ισότητας ως προς την αντιμετώπιση των ειδικών θεραπευτών, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη ότι το αντικείμενό μας έμμεσα μετακυλίεται σε άλλες ειδικότητες (άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος).
Η θεώρηση αυτή επιρρωνύεται λαμβάνοντας υπόψη ότι μολονότι το επάγγελμα του ψυχολόγου κατατάσσεται στο πρώτο επιστημονικό πεδίο περί «ανθρωπιστικών, νομικών και κοινωνικών επιστημών», και όχι στο τρίτο πεδίο περί «επιστημών υγείας και ζωής» (υπ’ αριθμ. Φ.253/11812/Α5 απόφαση της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, Β΄345/2020), ήτοι οι σχολές Ψυχολογίας δεν αποτελούν σχολές υγείας, εντούτοις οι ψυχολόγοι θεωρούνται ρητώς επαγγελματίες υγείας στον Κανονισμό ΕΟΠΥΥ 2018 (αρ. 2 παρ. 9α).
Αντίθετα, μολονότι η επιστήμη της ειδικής αγωγής κατατάσσεται και στο τρίτο επιστημονικό πεδίο περί «επιστημών υγείας και ζωής», οι επαγγελματίες της ειδικής αγωγής δεν αναγνωριζόμαστε ρητώς ως επαγγελματίες υγείας και αποκλειόμαστε από τη σύναψη συμβάσεων με τον ΕΟΠΥΥ για τις πράξεις της ειδικότητάς μας.
Ο περιορισμός μάλιστα της επαγγελματικής και οικονομικής μας δραστηριότητας που συντελείται με αυτόν τον αποκλεισμό επιβλήθηκε δίχως να μπορεί να εντοπισθεί κάποιος δικαιολογητικός σκοπός ώστε να διενεργηθεί και ο απαραίτητος έλεγχος αναλογικότητας περιορισμού – σκοπού (άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος).
Αν δε ο σκοπός αυτός σχετιζόταν με την ανάγκη μείωσης των δαπανών του ΕΟΠΥΥ, σε κάθε περίπτωση θα μπορούσαν να είχαν βρεθεί πολύ προσφορότερα και ηπιότερα μέτρα για την εξυπηρέτηση του σκοπού και όχι ο συλλήβδην αποκλεισμός μιας ολόκληρης κατηγορίας ειδικών θεραπευτών, εις βάρος μάλιστα των παιδιών σε ανάγκη θεραπείας και των οικογενειών τους.
Σε κάθε περίπτωση, η παράλειψη της συμπερίληψής μας στους ειδικούς θεραπευτές της παρ. 7 του άρθρου 45 του Κανονισμού ΕΟΠΥΥ 2018 – κατ’ αντίθεση με την πάγια πρακτική του Ελληνικού Κράτους ήδη από τον πρώτο Κανονισμό του ΕΟΠΥΥ του 2011 - παραβιάζει τη δικαιολογημένη εμπιστοσύνη που επεδείξαμε τόσο εμείς όσο και πολλοί γονείς παιδιών με ανάγκη ειδικής διαπαιδαγώγησης στο ότι οι θεραπευτικές πράξεις που επιτελούσαμε θα συνέχιζαν να αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ.
Πράγματι, μετά τον Κανονισμό του ΕΟΠΥΥ του 2018, τόσο εμείς όσο και οι γονείς αναγκαστήκαμε να αλλάξουμε αίφνης όλο μας τον προγραμματισμό, καθώς έπρεπε να εξευρεθούν πια άλλοι επιστήμονες συναφούς μόνο ειδικότητας για τη διενέργεια των πράξεων ειδικής διαπαιδαγώγησης που μέχρι πρότινος εκτελούσαμε οι ειδικοί παιδαγωγοί ή οι γονείς αναγκάζονταν να καταβάλουν πλέον περισσότερα χρήματα για υπηρεσίες που μέχρι πρότινος αποζημιώνονταν ως ένα βαθμό από τον ΕΟΠΥΥ.
Η δικαιολογία μάλιστα που είχε προβάλει ο ΕΟΠΥΥ για τον αποκλεισμό μας ότι «δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο άδειας άσκησης επαγγέλματος», ειλικρινά δεν κατανοούμε πώς μπορεί να λειτουργήσει σε βάρος μας, καθ’ ότι η σύνταξη του νομικού πλαισίου άσκησης ενός επαγγέλματος ανήκει στις αρμοδιότητες του Κράτους και δη του νομοθέτη, τυπικού ή κανονιστικού, και όχι στην ευχέρεια των ανηκόντων στο σχετικό επαγγελματικό κύκλο.
Τυχόν δε αδράνεια του νομοθέτη δεν μπορεί να μετακυλίεται σε βάρος των διοικουμένων, ειδικά στην περίπτωση που ο ΕΟΠΥΥ δεν έθετε προηγουμένως τέτοιες προϋποθέσεις για τη σύναψη των σχετικών συμβάσεων και τη συναφή αποζημίωση.
Χαρακτηριστικό τυγχάνει ότι για πολλά χρόνια τα Ταμεία – και δη ο ΟΠΑΔ –(ορθώς) αποζημίωνε τους λογοθεραπευτές για τις θεραπευτικές τους πράξεις, μολονότι η επαγγελματική τους δραστηριότητα δεν είχε καθορισθεί νομοθετικά ούτε είχε υπαχθεί σε πλαίσιο άδειας ασκήσεως επαγγέλματος.
Τα ίδια άλλωστε τα επαγγελματικά δικαιώματα των συναφών ειδικοτήτων στις οποίες μετακυλίεται η συνταγογράφηση και η αποζημίωσή μας, δεν καλύπτουν τη διενέργεια πράξεων ειδικής διαπαιδαγώγησης (βλ. Π.Δ. 96/2002 για τα επαγγελματικά δικαιώματα των λογοθεραπευτών, Π.Δ. 70/1995 για τα επαγγελματικά δικαιώματα των φυσικοθεραπευτών, Π.Δ. 83/1989 για τα επαγγελματικά δικαιώματα των εργοθεραπευτών, ν. 991/1979και ν.2446/1998 αρ. 27για τα επαγγελματικά δικαιώματα των ψυχολόγων).
Στην περίπτωση επομένως των ειδικών παιδαγωγών, ο ΕΟΠΥΥ αντί να επιλέξει να εξακολουθήσει να αποζημιώνει πράξεις διενεργούμενες παρ’ ημών έστω και χωρίς καθορισμένο νομικό πλαίσιο ή να κινήσει τις διαδικασίες για να αποκτήσουμε όντως τέτοιο νομικό πλαίσιο αν κρινόταν τόσο απαραίτητο, επέλεξε τελικά να μας αποκλείσει παντελώς, μολονότι είμαστε οι πλέον αρμόδιοι για τη διενέργεια των πράξεων της ειδικής διαπαιδαγώγησης.
Η πιο σημαντική επίπτωση βέβαια είναι ότι με το δικό μας αποκλεισμό, αποκλείεται η πρόσβαση στην καταλλήλως παρεχόμενη ειδική διαπαιδαγώγηση από όσους το έχουν ανάγκη, με αποτέλεσμα τα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι γονείς και τα παιδιά τους να μην επιλύονται αποτελεσματικά και σε βάθος, αλλά μόνο επιφανειακά, από επιστήμονες μη ειδικά εκπαιδευμένους προς αυτό.
Συνοψίζοντας, κατά την ημετέρα θεώρηση οι ειδικοί παιδαγωγοί θα έπρεπε ρητώς να μνημονευόμαστε στους ειδικούς θεραπευτές του άρθρου 45 παρ. 7 του Κανονισμού ΕΟΠΥΥ 2018.Παράλληλα όμως, ρητώς θα έπρεπε να συμπεριληφθούμε και στους «παρόχους υπηρεσιών υγείας» κατά άρθρο 2 παρ. 9 του ίδιου Κανονισμού καθ’ ότι:
Η ειδική διαπαιδαγώγηση, ήτοι το επιστημονικό και επαγγελματικό μας αντικείμενο, θεωρείται από τον ίδιο τον ΕΟΠΥΥ ιατρική πράξη (κωδικός ιατρικής πράξης ΕΟΠΥΥ: 530000027).
Τα παιδαγωγικά τμήματα της ειδικής αγωγής κατατάσσονται και στο τρίτο επιστημονικό πεδίο «Επιστήμες Υγείας και Ζωής»(υπ’ αριθμ. Φ.253/11812/Α5 απόφαση της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, Β΄345/2020).
Αντίθετα, το επάγγελμα του ψυχολόγου, μολονότι θεωρείται επάγγελμα υγείας, δεν περιλαμβάνεται στο τρίτο επιστημονικό πεδίο παρά μόνο στο πρώτο (επιστημονικό πεδίο ανθρωπιστικών, νομικών και κοινωνικών επιστημών).
Η διαπίστωση αυτή και μόνο επιρρωνύει με τον πλέον εμφατικό προς τούτο τρόπο την αναγκαιότητα αντιμετωπίσεως ημών ως ειδικών θεραπευτών στο κλάδο της υγείας.
Στον Κανονισμό ΕΟΠΠΥ του 2011 (υπ’ αριθμ. Φ. 90380/25916/3294ΚΥΑ,Β΄2456/2011) η ειδική αγωγή ρητώς μνημονευόταν ως παροχή υγείας.
Στην υπ’ αριθμ. ΕΑΛΕ/Γ.Π.46846 (Β΄2315/19.06.2018) ΚΥΑ (που στη συνέχεια αντικαταστάθηκε με τον Κανονισμό ΕΟΠΥΥ 2018) ρητώς συγκαταλεγόμασταν στους ειδικούς θεραπευτές του άρθρου 45 παρ. 7.
Οι ειδικοί παιδαγωγοί επιλεγόμαστε να στελεχώσουμε υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας [Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα, Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Νοσοκομεία, ξενώνες, Κέντρα Ημέρας και Εργαστήρια Επαγγελματικής Κατάρτισης, συμμετοχές σε προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας/STAGE (ΟΑΕΔ) του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για τη στήριξη Αποασυλοποίησης και συνεχούς υποστήριξης των Ψυχικά Ασθενών του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής κ.λπ.], με τις υπηρεσίες μας να αποτελούν και αντικείμενο προκηρύξεων του Υπουργείου Υγείας (βλ. ενδεικτικά ΦΕΚ: Β΄661/23.05.2000, τ. Προκηρύξεων ΑΣΕΠ: 607/15.11.2006, 34/07.03.2007, 43/15.03.2007, 10/15.01.2008, 140/02.04.2008).
Το ίδιο δηλαδή το Κράτος αναγνωρίζει defacto τη διακριτή και δη θεραπευτική υπόσταση ημών.
Οι παθήσεις που αποτελούν αντικείμενο των θεραπευτικών μας πράξεων αναγνωρίζονται τόσο από το νόμο όσο και από τη διεθνή βιβλιογραφία ως αναπηρίες εγγενείς στα άτομα και απότοκοι νευροβιολογικών αιτίων(βλ. ενδεικτικά κωδικούς F70-81, F84, F90, του ICD10- ήτοι της δέκατης έκδοσης της Διεθνούς Στατιστικής Ταξινόμησης Νόσων και των Σχετικών Προβλημάτων Υγείας [InternationalStatisticalClassificationofDiseasesandRelatedHealthProblems]- που αναγνωρίζεται από τον ίδιο τον Κανονισμό ΕΟΠΥΥ στο άρθρο 2 παρ. 19 αυτού).
Οι θεραπευτικές μας πράξεις συμπεριλαμβάνουν την παρατήρηση, αξιολόγηση, τη διάγνωση και αυτή καθαυτή τη θεραπεία παιδιών με αναπηρία, μέσω της κατάρτισης κατάλληλου εξατομικευμένου ειδικού προγράμματος παρέμβασης και αποκατάστασης.
Συνεργαζόμαστε μεν στο πλαίσιο της διεπιστημονικής προσέγγισης με άλλους παρόχους υγείας - όπως οι λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ψυχολόγοι – αλλά δεν αντικαθιστάμεθα από αυτούς.
Για όλους αυτούς τους λόγους, η επιλογή του κανονιστικού νομοθέτη του 2018 να αποκλείσει τους ειδικούς παιδαγωγούς από τη διαδικασία σύναψης συμβάσεων με τον ΕΟΠΥΥ έχει προκαλέσει μεγαλύτερη αναστάτωση από το όφελος που ενδεχομένως να θεωρείτο ότι θα προέκυπτε, και το οποίο ακόμα δεν μπορούμε να εντοπίσουμε.
Αντίθετα, ενόψει του ρόλου του ειδικού παιδαγωγού στην παιδαγωγική και θεραπευτική αποκατάσταση του παιδιού, η συμβολή μας θα έπρεπε να τυγχάνει ρητής και πανηγυρικής αναγνώρισης από τη νομοθεσία και δη από έναν πάροχο υπηρεσιών υγείας, όπως ο ΕΟΠΥΥ, ώστε να διασφαλισθεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών σε όσους τις έχουν ανάγκη. Προσδοκούμε στην κατανόησή σας ως προς τη σοβαρότητα των τεθέντων ζητημάτων τα οποία μπορούν εύκολα να αντιμετωπιστούν μέσα από την αμφίδρομη επικοινωνία και συνεργασία μας.
ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΗ ΑΝΟΜΟΙΟΜΟΡΦΙΑ ΣΤΑ ΑΠΟΔΙΔΟΜΕΝΑ ΠΟΣΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΟΠΥΥ
Πέραν ωστόσο των όσων ήδη εκτέθηκαν, και μολονότι προς το παρόν αποκλειόμαστε (αδικαιολόγητα) από την αποζημίωση του ΕΟΔΥΥ, μνεία θα πρέπει να γίνει και αναφορικά με το σε ποιο ποσοστό εν τέλει αποζημιώνονται οι θεραπευτικές πράξεις της ειδικής διαπαιδαγώγησης.
Πιο συγκεκριμένα, από τα έγγραφα που ο ΕΟΠΥΥ έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του (https://eservices.eopyy.gov.gr/ eSearchAllMaterial/secure/ instructions. xhtml?faces-redirect=true), και δη στην κατηγορία ιατρικών πράξεων «53- ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ», παρατηρείται ότι, μολονότι τόσο η εργοθεραπεία/λογοθεραπεία/ψυχοθεραπεία παίδων/ειδική διαπαιδαγώγηση λογίζονται ως ιατρικές πράξεις, ο ΕΟΠΥΥ δεν τις αποζημιώνει όλες εξ ίσου, καθ’ ότι η «Ειδική Διαπαιδαγώγηση – Ειδική Συμπεριφορά από ψυχολόγο-λογοθεραπευτή-εργοθεραπευτή-κοινωνικό λειτουργό (συναφή επαγγέλματα ψυχικής υγείας)» αποζημιώνονται με 1,23€ ανά συνεδρία, ενώ αντίθετα οι λοιπές προαναφερθείσες ειδικότητες αποζημιώνονται με 15€ ανά συνεδρία. Η αύξηση στην αποζημίωση των τελευταίων ειδικοτήτων σημειώθηκε από το 2017 και μετά. Μέχρι τότε, ενδεικτικά, οι εργοθεραπευτές αποζημιώνονταν με 1,23€ ανά συνεδρία και οι ψυχολόγοι με 2,60€ ανά συνεδρία. Η διαφοροποίηση αυτή μας προξενεί εγγενώς έκπληξη καθ’ ότι:
Η αύξηση στην αποζημίωση σημειώθηκε σε όλες τις άλλες ιατρικές πράξεις πλην αυτής της ειδικής διαπαιδαγώγησης που εξακολούθησε να αποζημιώνεται με 1,23€ ανά συνεδρία, χωρίς να συντρέχει κάποιος δικαιολογητικός λόγος για αυτή τη διαφοροποίηση.
Σε συνέχεια αυτού, ο Κανονισμός ΕΟΠΥΥ του 2018 απέκλεισε τους ειδικούς παιδαγωγούς από την αποζημίωση της διενέργειας των πράξεων της ειδικής διαπαιδαγώγησης, που πλέον θα αποζημιώνονταν μόνο αν διενεργούνταν από εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ψυχολόγους, των οποίων τα επαγγελματικά δικαιώματα δεν καλύπτουν τις πράξεις της ειδικής διαπαιδαγώγησης.
Η ιδιότητά μας και η διακριτή επιστημονική μας υπόσταση αναγνωρίζεται τόσο ακαδημαϊκώς – με την ύπαρξη αυτοτελών πανεπιστημιακών τμημάτων και προγράμματος σπουδών αποκλειστικά για την επιστήμη μας – τόσο και από το Κράτος, το οποίο αναζητεί επιστήμονες της κατηγορίας Ειδικών Παιδαγωγών τόσο στις υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας όσο και στις Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας, καθιστώντας τον παραγκωνισμό μας έτι περισσότερο αιφνίδιο.
Οι ειδικοί παιδαγωγοί ασχολούνται με παθήσεις εγγενείς στα παιδιά, ως εκδηλώσεις νευροβιολογικών αιτιών (γενικές και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, διάσπαση προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές – φάσμα αυτισμού, αισθητηριακές διαταραχές, αναπηρίες) και ως εκ τούτου προσφέρουν απαραίτητες παροχές υγείας στον ίδιο βαθμό με τις άλλες ειδικότητες.
Αποτελεί κοινό τόπο βέβαια ότι οι πόροι του Κράτους είναι πεπερασμένοι. Για αυτό με το παρόν υπόμνημα -πέρα από τη συμπερίληψή μας στους παρόχους υγείας ώστε να μπορούμε να διενεργούμε μετ’ αποζημιώσεως των γονέων τις θεραπευτικές πράξεις της ειδικής διαπαιδαγώγησης - δεν επιζητούμε το να αποζημιώνονται και οι θεραπευτικές πράξεις της ειδικής διαπαιδαγώγησης με 15€ ανά συνεδρία, επιβαρύνοντας τον κρατικό προϋπολογισμό. Αντίθετα, επιδιώκουμε τον εξορθολογισμό και αναδιανομή των ήδη παρεχόμενων δαπανών, ώστε, αν μη τι άλλο, οι διενεργούμενες – ευελπιστούμε από τους ειδικούς παιδαγωγούς – πράξεις της ειδικής διαπαιδαγώγησης να αποζημιώνονται εξίσου με τους λογοθεραπευτές, τους εργοθεραπευτές, τους φυσικοθεραπευτές και τους ψυχολόγους.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΕΟΠΥΥ 2018
Οι δυσμενείς συνέπειες από τη μη συμπερίληψή μας στους παρέχοντες τις θεραπευτικές πράξεις της ειδικής αγωγής και δη της ειδικής διαπαιδαγώγησης, ενόψει και του ρόλου του ειδικού παιδαγωγού, όπως αναλύθηκαν ανωτέρω θα μπορούσαν να εξαλειφθούν αν, έστω και την ύστατη στιγμή, συμπεριλαμβανόμαστε ρητώς στη λίστα της παραγράφου 7 του άρθρου 45 του Κανονισμού ΕΟΠΥΥ 2018.
Δεδομένης της ελλείψεως νομικού πλαισίου στην παρούσα φάση, πρότασή μας θα ήταν, μέχρι την τυχόν εκπόνηση τέτοιου νομικού πλαισίου, τυπικά προσόντα σύναψης της σύμβασης για παροχή υπηρεσιών ειδικού παιδαγωγού να είναι τα εξής:
Πτυχίο παιδαγωγικών τμημάτων των Πανεπιστημίων της ημεδαπής ή με αναγνωρισμένο ως αντίστοιχο και ισότιμο πτυχίο της αλλοδαπής με αντικείμενο την ειδική προσχολική αγωγή ή παιδαγωγικά τμήματα ειδικής αγωγής με κατεύθυνση Νηπιαγωγών. Ειδικότερα είναι κάτοχοι πτυχίου του Τμήματος Παιδαγωγικού Ειδικής Αγωγής της Σχολής Επιστημών του Ανθρώπου του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με κατεύθυνση Νηπιαγωγών ή αναγνωρισμένου –ισότιμου και αντίστοιχου- τίτλου Πανεπιστημίου της αλλοδαπής,
Πτυχίο παιδαγωγικών τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης Ειδικής Αγωγής ή Τμημάτων Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής με κατεύθυνση την εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή Παιδαγωγικά Τμήματα Ειδικής Αγωγής με κατεύθυνση Δασκάλων, των Πανεπιστημίων της ημεδαπής ή με αναγνωρισμένο ως αντίστοιχο και ισότιμο πτυχίο της αλλοδαπής. Ειδικότερα είναι κάτοχοι πτυχίων των Τμημάτων: Παιδαγωγικού Ειδικής Αγωγής της Σχολής Επιστημών του Ανθρώπου του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με κατεύθυνση Δασκάλων ή Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με κατεύθυνση την εκπαίδευση ατόμων με ειδικές ανάγκες, ή αναγνωρισμένου –ισότιμου και αντίστοιχου- τίτλου Πανεπιστημίου της αλλοδαπής,
ή
Α) ι) Πτυχίο Παιδαγωγικού Τμήματος κατεύθυνσης Νηπιαγωγών των Πανεπιστημίων της ημεδαπής ή ισότιμο και αντίστοιχο τίτλο της αλλοδαπής
ή ιι) Πτυχίο Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών της ημεδαπής ή ισότιμο και αντίστοιχο τίτλο της αλλοδαπής και
Β) ι)Διδακτορικό δίπλωμα στην ΕΑΕ ή
ιι) Μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην ΕΑΕ ή
ιιι) Πτυχίο διετούς μετεκπαιδεύσεως στην ΕΑΕ των Διδασκαλείων της ημεδαπής ή αναγνωρισμένο ως αντίστοιχο και ισότιμο πτυχίο της αλλοδαπής,
ή
Α) i) Πτυχίο Παιδαγωγικού Τμήματος κατεύθυνσης Δασκάλων των Πανεπιστημίων της ημεδαπής ή ισότιμο και αντίστοιχο τίτλο της αλλοδαπής ή
ii) Πτυχίο Παιδαγωγικής Ακαδημίας, ή ισότιμο και αντίστοιχο τίτλο της αλλοδαπής και
Β) ι) Διδακτορικό δίπλωμα στην ΕΑΕ ή
ιι) Μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην ΕΑΕ ή
ιιι) Πτυχίο διετούς μετεκπαιδεύσεως στην ΕΑΕ των Διδασκαλείων της ημεδαπής ή αναγνωρισμένο ως αντίστοιχο και ισότιμο πτυχίο της αλλοδαπής,
ή
1.5.
Α) Πτυχίο των Καθηγητικών Σχολών των Πανεπιστημίων της ημεδαπής όλων των ειδικοτήτων ή με αναγνωρισμένο ως αντίστοιχο και ισότιμο πτυχίο της αλλοδαπής και
Β) ι) Διδακτορικό δίπλωμα στην ΕΑΕ ή
ιι) Μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην ΕΑΕ ή
ιιι) Πτυχίο διετούς μετεκπαιδεύσεως στην ΕΑΕ των Διδασκαλείων της ημεδαπής ή αναγνωρισμένο ως αντίστοιχο και ισότιμο πτυχίο της αλλοδαπής,
Επισημάνσεις για δικαιολογητικά που αφορούν τίτλους σπουδών:
α) Για τίτλους Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης ιδρυμάτων του εξωτερικού απαιτείται: Πράξη αναγνώρισης από το ΔΙ.Κ.Α.Τ.Σ.Α., για την ισοτιμία και αντιστοιχία του τίτλου ή πιστοποιητικό αναγνώρισης από τον Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.). Εξαιρούνται από την υποχρέωση προσκόμισης πράξης αναγνώρισης για την ισοτιμία και την αντιστοιχία του τίτλου, όσοι υποβάλλουν αποφάσεις αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων ή επαγγελματικής ισοδυναμίας τίτλων τυπικής ανώτατης εκπαίδευσης, οι οποίες χορηγήθηκαν από: i) το Συμβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελματικών Προσόντων (Σ.Α.Ε.Π.) του άρθρου 55 του π.δ. 38/2010 «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2005/36/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Σεπτεμβρίου 2005, σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει ή ii) το Συμβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελματικής Ισοτιμίας Τίτλων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Σ.Α.Ε.Ι.Τ.Τ.Ε.) του άρθρου 10 του π.δ. 165/2000 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας με ένα γενικό σύστημα αναγνώρισης των διπλωμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που πιστοποιούν επαγγελματική εκπαίδευση ελάχιστης διάρκειας τριών ετών, σύμφωνα με την οδηγία 89/48/ΕΟΚ του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων».
β) Για Διδακτορικούς ή/και Μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών στην ΕΑΕ ιδρυμάτων του εξωτερικού απαιτείται: Πράξη Αναγνώρισης του τίτλου από το ΔΙΚΑΤΣΑ ή Πιστοποιητικό Αναγνώρισης από το Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.) περί ισοτιμίας των παραπάνω τίτλων σπουδών με τους απονεμόμενους τίτλους από τα Πανεπιστήμια της ημεδαπής.
2. Ο ειδικός παιδαγωγός υποχρεούται να είναι τακτικό μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Ειδικών Παιδαγωγών (Π.Ε.Ε.Π.), έτσι ώστε να διασφαλίζεται και η τήρηση του Κώδικα Ηθικής και Δεοντολογίας των Ειδικών Παιδαγωγών.
Σε κάθε περίπτωση, είμαστε στη διάθεσή σας για ενδεχόμενη συνάντηση, ώστε να μπορέσουμε να σας αναπτύξουμε τις απόψεις μας και αυτοπροσώπως. Ευχή μας είναι να δρομολογηθεί όσο το δυνατόν αμεσότερα η λύση του προβλήματος ώστε, δίχως περαιτέρω επιβάρυνση του ΕΟΠΥΥ και του κρατικού προϋπολογισμού, να μπορούν να παρασχεθούν χωρίς εκπτώσεις και με την προσήκουσα αμοιβή οι όσο το δυνατόν ποιοτικότερες υπηρεσίες στα παιδιά που χρήζουν ανάγκη ειδικής αγωγής με την κατάλληλη αξιοποίηση ημών ως των πλέον αρμόδιων επιστημόνων. Παράλληλα διώκουμε την αναγνώριση ημών ως διακριτού θεραπευτικού κλάδου στο ευρύτερο τομέα των επιστημών Υγείας και στη θεσμική κατοχύρωση ημών με κάθε πρόσφορο προς τούτο τρόπο από την ελληνική πολιτεία.
Σας ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο σας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
