Η χρήση αγγλικών λέξεων είναι πλέον τόσο συνηθισμένη που πολλές από αυτές ενσωματώθηκαν στην καθημερινότητά μας προτού καν ξεσπάσει η πανδημία. Ωστόσο, η αυξημένη τους παρουσία τους τελευταίους μήνες πυροδότησε την παρέμβαση του Γιώργου Μπαμπινιώτη, η οποία με τη σειρά της έγινε viral, κυρίως στα κοινωνικά δίκτυα. Η γλωσσική αυτή «επιδρομή» των αγγλικών, που δεν είναι λίγοι εκείνοι που βλέπουν ως μάστιγα, προκαλεί έντονες αντιδράσεις, κυρίως από εκείνους που πιστεύουν ότι η ελληνική γλώσσα υποτιμάται. Η διείσδυση της αγγλικής στην ελληνική γλώσσα και η άνθιση των greeklish, συνέβαλαν στην ταχεία διάδοση αγγλικών όρων και στην γλωσσική διαμόρφωση της σύγχρονης αργκό.
Το ζήτημα, όμως, δεν είναι απλώς η ασχήμια των αγγλικών σε σύγκριση με τη «γοητεία» των ελληνικών. Ορισμένοι βλέπουν στην τρέχουσα γλωσσική εξέλιξη έναν χαμένο θησαυρό της ελληνικής γλώσσας, ενώ άλλοι θεωρούν ότι αυτή η μετάλλαξη συνιστά την παρακμή ενός χαρακτηριστικού που αποτελούσε το θεμέλιο της εθνικής ταυτότητας. Ειδικοί γλωσσολόγοι, όπως ο Νόαμ Τσόμσκι, είναι πιο ρεαλιστές, θεωρώντας τη γλώσσα ένα εργαλείο που εξελίσσεται για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των χρηστών της. Όπως δήλωσε ο Ντέιβιντ Κρίσταλ στην «Guardian», «Τα λεξικά τελικά αποτυπώνουν τις πιο δημοφιλείς επιλογές» – και αυτός ο κανόνας φαίνεται να ισχύει και για την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας.
Η εξάπλωση των αγγλικών όρων έγινε ακόμη πιο έντονη λόγω της πανδημίας και του διεθνούς χαρακτήρα της κρίσης. Όροι όπως «lockdown» και «delivery» έγιναν αναγκαίοι για την περιγραφή καταστάσεων παγκόσμιας κλίμακας, και χρησιμοποιούνται ευρέως ως κοινός κώδικας. Εντούτοις, ας φανταστούμε να ακολουθήσουμε την πρόταση του Μπαμπινιώτη και να χρησιμοποιήσουμε περισσότερο ελληνικές εκφράσεις.
Αντικατάσταση Αγγλικών Όρων με Ελληνικές Εναλλακτικές
Αναρωτιέται κανείς πώς θα μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε αγγλικές λέξεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά, όπως:
Lockdown, Delivery, Takeaway: Σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη, η λέξη «lockdown» θα μπορούσε να αντικατασταθεί με «απαγορευτικό», το «delivery» με «διανομή κατ’ οίκον» ή «τροφοδιανομή» και το «takeaway» με «φαγητό για το σπίτι». Υπάρχει, μάλιστα, η σκέψη να χρησιμοποιούμε και τη φράση «φαγητό – πακέτο», καθώς το takeaway δεν υποδηλώνει πάντοτε κατανάλωση στο σπίτι, όπως ένα καφέ που μπορεί να συνοδεύει την «μετακίνηση 6» για περπάτημα στο βουνό.
«Εχω βγει remote»: Αντί για την αγγλική φράση, η ελληνική εναλλακτική «τηλεργασία» ή «εργασία εξ αποστάσεως» φαίνεται πιο φυσική και ήδη κατανοητή, καθώς προετοιμαζόταν γλωσσικά από το 2000 και μετά για την περιγραφή της απομακρυσμένης εργασίας.
Teleconference: Παρά τη χρήση του αγγλικού όρου στην καθημερινή ομιλία, η ελληνική λέξη «τηλεδιάσκεψη» έχει καταστεί αρκετά δημοφιλής. Ωστόσο, είναι κοινό να βλέπουμε ακόμα τη χρήση του αγγλικού όρου, ακόμη και σε ελληνικούς χαρακτήρες, ως «τελεκόνφερανς».
PLF (Passenger Locator Form): Στη θέση του διεθνούς αυτού όρου, η ελληνική εκδοχή θα ήταν «φόρμα εισόδου» ή «πρωτόκολλο εισόδου», αν και η ακριβής αντιστοιχία δεν είναι πάντα δυνατή.
SMS: Αν και έχει γίνει συνήθεια να αναφερόμαστε στο SMS ως «μήνυμα», η έκφραση «κανονικό μήνυμα στο κινητό» είναι επίσης κοινή. Παρά τις παραλλαγές, η ελληνική κυβέρνηση εξακολουθεί να χρησιμοποιεί τη συντομογραφία SMS στις οδηγίες μετακίνησης.
E-shop, online shop: Η ανάγκη για «διαδικτυακά καταστήματα» έχει αυξηθεί, καθώς τα καταστήματα λιανικής πώλησης κλείνουν, και η αγορά από το σπίτι γίνεται απαραίτητη μέσω ηλεκτρονικών καταστημάτων.
E-service: Όπως συμβαίνει με τα παραπάνω, ο όρος «e-service» έχει αντικατασταθεί από την ελληνική «διαδικτυακή υπηρεσία» ή «ψηφιακή υπηρεσία», για να περιγράψει τις υπηρεσίες που παρέχονται εξ αποστάσεως μέσω διαδικτύου.
Η πρόταση του Μπαμπινιώτη να αντικατασταθούν οι αγγλικοί όροι με ελληνικές εναλλακτικές φέρνει μια ενδιαφέρουσα γλωσσική συζήτηση στο προσκήνιο, όμως η εφαρμογή αυτών των προτάσεων θα εξαρτηθεί από την ευκολία των χρηστών και τις πραγματικές ανάγκες του καθημερινού λόγου.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/04
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ