Αν ρωτήσετε την Τεχνητή Νοημοσύνη για το αν είναι σε θέση να γράψει μια εργασία, όχι μόνο θα σας διαβεβαιώσει ότι μπορεί αλλά θα προθυμοποιηθεί και να σας βοηθήσει για κάποια δική σας γραπτή εργασία. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την συζήτηση που γίνεται για «πανεπιστημιακές εργασίες γραμμένες από την τεχνητή νοημοσύνη», είναι ένα καλό ξεκίνημα να προβληματιστούμε για το τί ζητάμε τελικά από τις εργασίες, τα επιστημονικά κείμενα, τους επιστήμονες και τους εκφραστές της έρευνας και της καινοτομίας. Οι απαντήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης στερούνται εκ των πραγμάτων (και για την ώρα) από τον χρωματισμό, την πρωτοτυπία, την μοναδικότητα της ανθρώπινης έμπνευσης. Μήπως έχουμε μια καλή αφορμή για να επανεξετάσουμε τί ζητούσαμε μέχρι τώρα και τί πρέπει να περιμένουμε στο εξής από την έρευνα και την καινοτομία;
Συνομιλώντας κανείς με την τεχνητή νοημοσύνη, αρχικά θα εντυπωσιαστεί, ίσως, από την αμεσότητα και την ευστοχία των λόγων της, σύντομα όμως θα καταλάβει και τον «χαρακτήρα» της (η ίδια, βέβαια, υποστηρίζει ότι «δεν έχει χαρακτήρα» και ψυχισμό). Είναι ήπιων τόνων, σε καμία περίπτωση δεν προτάσσει ακόμη και ένα επιστημονικό ιδεολόγημα και κάνει μεγάλου εύρους συγχωνεύσεις σκέψεων. Όμως τελικά αγγίζει τα όρια ενός γενικευμένου «πολιτικά ορθού» λόγου, που συχνά θυμίζει αόριστες εκφράσεις, σαν «έναν φοιτητή που γεμίζει όπως μπορεί την κόλλα του να πιάσει το θέμα και να περάσει το μάθημα», ή σαν «έναν πολιτικό που θέλει να ενθουσιάσει με το λόγο του χωρίς να δηλώσει το πρόγραμμά του», όπως σχολίαζαν κάποιοι ηλεκτρονικοί φίλοι στα σόσιαλ μίντια σε σχετική συζήτηση.
Όμως όλα αυτά στερούνται… έμπνευσης. Κι έτσι υιοθετώντας τον λόγο της σημερινής Τεχνητής Νοημοσύνης ως πρότυπο για τον επιστημονικό λόγο, ίσως στερούμε από την Επιστήμη, αυτό που πάντα την εξέλισσε: το όραμα και φυσικά την έμπνευση. Ακόμη κι αν προσθέσει κανείς βιβλιογραφικές αναφορές και πηγές σε κάτι μάλλον μετριοπαθές σαν τα κείμενα της Τεχνητής Νοημοσύνης αυτό δεν κάνει τη διαφορά. Στα γενικόλογα τύπου Τεχνητής Νοημοσύνης, όσες παραπομπές κι αν βάλεις εμπνευσμένος λόγος δεν γίνονται.
Συζητώντας με την Τεχνητή Νοημοσύνη δεν χάνει ευκαιρία να μας θυμίζει ότι ένα προϊόν «αλγορίθμων». Μπορεί κανείς, λοιπόν, να πει πως ένας «αλγόριθμος» δεν εμπνέεται, δεν έχει όραμα. Μήπως, όμως και η έμπνευση δε θα μπορέσει κάποια στιγμή να αποτελέσει προϊόν ενός αλγορίθμου; Ας μην αποφεύγουμε να παραδεχτούμε, πως στο εξής όλα όσα εισπράττουν οι αισθήσεις μας από τον άνθρωπο, θα μπορέσουμε τελικά να τα εισπράξουμε από μια μηχανή. Αυτό το ταξίδι φαίνεται να μην έχει τελικό προορισμό.
Καλύτερα, λοιπόν, να αναρωτηθούμε, τί δημιουργικό από την ανθρώπινη νοημοσύνη δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί στην τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό ίσως θα είναι και η «προστιθέμενη αξία», αλλά και το «συγκριτικό πλεονέκτημα» όσων πνευματικών έργων διακρίνονται για την αξία τους, ακριβώς, επειδή δεν θα μπορούσαν να είναι προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης.
Μπορεί αυτό το κομμάτι που κάνει τη διαφορά και δεν έχει ενσωματωθεί στην Τεχνητή Νοημοσύνη να είναι το προϊόν του βιώματος, των ιδιαίτερων, ατομικών εμπειριών που δίνουν σπίθα στην φλόγα του κειμένου μας, με τρόπο προσωπικό αλλά και ευρύτερα αποδεκτό. Η ιστορία των επιστημονικών κειμένων με στοιχεία βιωματικού λόγου, έχει δείξει πως όχι μόνο είναι αποδεκτά στον επιστημονικό χώρο, αλλά κάποιες φορές ολοκληρώνουν το κείμενο και την παρουσία της εργασίας. Καταξιωμένοι επιστήμονες γράφουν βιωματικά στα έργα τους και επιτυχημένα προϊόντα παρουσιάζονται με αφορμή την βιωματική εμπειρία. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ακόμη στο στάδιο που παραδέχεται πως δεν έχει βιώματα και εμπειρίες.
Μπορεί, ακόμη, αυτό το κομμάτι που δεν έχει ενσωματωθεί στην Τεχνητή Νοημοσύνη, να είναι κάποιο είδος ενσυναίσθησης. Μια ικανότητα άμεσης αντίληψης και διάδρασης με τους ανθρώπους, τα πράγματα και τις καταστάσεις. Μια ενσυναισθητική αποτίμηση της ανταπόκρισης και της χρησιμότητας του «νέου προϊόντος» στο κοινό. Μπορεί να είναι ακόμη και μια ασύγχρονη διάδραση, μια ικανότητα του συγγραφέα να προβλέπει την δυναμική του έργου του με τον παραλήπτη.
Και τα δύο παραπάνω, βίωμα και ενσυναίσθηση, συνδέονται με την έμπνευση. Να μην είμαστε, όμως, άδικοι με την Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία, στο κάτω κάτω της γραφής, συνειδητά από τους προγραμματιστές της, αλλά και «συνειδητά» ως αλγόριθμος δεν υπόσχεται έναν εμπνευσμένο λόγο.
Ας στραφούμε, τώρα που η Τεχνητή Νοημοσύνη μας έκανε πιο ξεκάθαρη αυτή την πραγματικότητα, στην αποτίμηση της καθημερινής έμπνευσης των ανθρώπων, είτε πρόκειται για συγγραφείς επιστημονικών κειμένων, είτε για ειδικούς της έρευνας και της καινοτομίας, είτε για οποιονδήποτε από εμάς έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί, να εργάζεται, να ζει με έμπνευση.
* Ο Δημήτριος Σαρρής είναι Εκπαιδευτικός, Επισκέπτης Καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου και Μέλος του Περιφερειακού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
