Νίκος Τσούλιας Κατά τη δεκαετία του 1970 στο Βιολογικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών δίδασκε ένας λαμπρός επιστήμονας κορυφαίος στο διεθνή χώρο, ο Φώτης Καφάτος, ο οποίος δίδασκε παράλληλα και στο πανεπιστήμιου του Χάρβαρντ. Από εκείνη την περίοδο λοιπόν ο Φ. Καφάτος σημείωνε ότι ο άνθρωπος θα αναπτύξει την τεχνητή νοημοσύνη και η οποία μπορεί και να αποκτήσει μια μορφή αυτονομίας.
Αλλά επεσήμαινε – αν θυμάμαι καλά – ότι θα δημιουργηθούν «νοήμονες μηχανές» που θα μπορούν να υποκαταστήσουν την ανθρώπινη σκέψη όσον αφορά τις νοητικές δυνατότητες, αλλά δεν θα μπορούν να έχουν ταυτόχρονα και συναισθήματα, να εκφράζουν αγάπη και να κατακτήσουν μια αλτρουιστική και εξευγενισμένη συμπεριφορά.
Οι προκλήσεις – διλήμματα στον άνθρωπο είναι πολλαπλής φύσης και τίθενται «προ οφθαλμών» και εξ ορισμού. 1) Συμφέρει την ανθρωπότητα να επενδύει σε όλο και πιο έξυπνες μηχανές; 2) Αν αυτονομηθεί κάποια από τις όλες πιο νέες μορφές της τεχνητής νοημοσύνης, υπάρχει ενδεχόμενο να ελέγξει στο μακρινό μέλλον την ανθρώπινη ιστορία; 3) Σε ζητήματα που θα υπάρχει διχογνωμία μεταξύ ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσύνης, ποια πρέπει να ακολουθούμε;
4) Μπορούμε (πλέον) αν όχι να σταματήσουμε αλλά να ελέγξουμε τους ρυθμούς στην όλο και πιο έντονη συσσώρευση τεχνογνωσίας στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης; 5) Ποιες μπορεί να είναι οι χρήσεις της τεχνητής νοημοσύνης και ποιοι θα αποφασίζουν επ’ αυτών; 6) Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να κατακτήσει κάποιου είδους ορθολογισμό; 7) Υπάρχει ενδεχόμενο να υπάρξει σύγκρουση μεταξύ ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσύνης;
Είναι προφανές ότι η επιστήμη έχει δημιουργήσει ένα σκηνικό που προαναγγέλλει μια εποχή απρόβλεπτων και εντυπωσιακών αλλαγών. Η επιστήμη γίνεται η μεγάλη κοσμοθεωρία, η μεγάλη αφήγηση του ανθρώπου, ο συνεκτικότερος ιστός των σύγχρονων κοινωνιών. Αλλά στην ίδια ιστορική φάση, η ανθρωπότητα μετασχηματίζεται υπό το βάρος των έντονων ανισοτήτων και των απρόβλεπτων κοινωνικών εξελίξεων. Η επιστήμη υπόσχεται θαύματα και φωτεινές όψεις του μέλλοντος.
Ταυτόχρονα όμως ο κόσμος είναι ανταριασμένος και οι κοινωνίες βρίσκονται σε αναταραχή. Μήπως αυτονομείται όλο και περισσότερο η επιστήμη από την κοινωνία, αφού τα ευρήματά της και οι προβληματισμοί της αφορούν όλο και λιγότερα τμήματα του ανθρώπινου πληθυσμού;
Μήπως ξαναγυρίζουμε στις εποχές των ιερατείων, όπου ένα εξειδικευμένο και πολύ μικρό μέρος της ανθρώπινης κοινότητας θα κατανοεί και θα καθορίζει τις επιστημονικές και τις τεχνολογικές εξελίξεις, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία θα αρκείται σε μια επιμέρους χρήση των μαζικών προϊόντων των νέων τεχνολογιών; Είναι αυτονόητο ότι μια τέτοια προοπτική θα αμφισβητεί και θα υπονομεύει εν τοις πράγμασι την ουσία της δημοκρατίας. Αλλά τότε ποια μπορεί να είναι η εξέλιξη των πολιτευμάτων και το περιεχόμενο της πολιτικής;
Εγείρονται ουσιώδη ερωτήματα που αφορούν και τον πυρήνα της ηθικής. Δεν είναι μόνο η γενετική μηχανική και η βιοτεχνολογία που θέτουν μια νέα όψη της ηθικής, τη βιοηθική. Οι νέες τεχνολογίες, η πληροφορική και η τεχνητή νοημοσύνη θέτουν και αυτές νέα όψη της ηθικής, τη «τεχνοηθική». Γιατί τα νέα ζητήματα που εκ των πραγμάτων ανακύπτουν στη σύγχρονη κοινωνία είναι εκτός βεληνεκούς της παραδοσιακής ηθικής.
Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι οι εξελίξεις στη τεχνητή νοημοσύνη δεν θέτουν στο προσκήνιο μόνο το μέγα ζήτημα των νέων σχέσεων του ανθρώπου με τη «μηχανή», αλλά εγείρουν και το πρόβλημα των έντονων κοινωνικών διαιρέσεων στη γνώση και στον πλούτο. Οι παραδοσιακές ισορροπίες της βιομηχανικής εποχής σε όλο το πολιτισμικό στερέωμα της ιστορίας του ανθρώπου ανατρέπονται. Μια νέα εποχή με άγνωστες τις βασικές της παραμέτρους ανατέλλει, αλλά έχει ήδη προσδιορίσει μαζί με τα φωτεινά της σημεία και τις μεγάλες σκιές της, τις ανισότητες στη γνώση, την έλλειψη κοινωνικής νομιμοποίησης, τη συσσώρευση δύναμης και εξουσίας σε λίγα ισχυρά κέντρα εξουσίας.
Οι τεχνολογικοί και επιστημονικοί μετασχηματισμοί αναπόφευκτα θα συνδεθούν διαλεκτικά με τις κοινωνικές, τις πολιτικές και τις πολιτισμικές εξελίξεις. Και το μίγμα σήμερα αυτών των μετασχηματισμών και εξελίξεων είναι άκρως εκρηκτικό, χωρίς να διαφαίνεται μια κάποια τάση δημιουργικής σύνθεσης στο πεδίο των αντιπαραθέσεων και των συγκρούσεων.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 15/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
