Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) υιοθέτησε το θεσμό των Διεθνών ή Παγκόσμιων Ημερών για τρεις κυρίως λόγους.
α) Ως ευκαιρία ευαισθητοποίησης του κόσμου για σημαντικά ζητήματα.
β) Ως ευκαιρία για κινητοποίηση της πολιτικής βούλησης και πόρων για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προβλημάτων σχετικών με το εκάστοτε ζήτημα και
γ) ως ευκαιρία εορτασμού και ενίσχυσης των επιτευγμάτων της ανθρωπότητας, ώστε να προωθούνται μέσω αυτών των ευκαιριών - δυνατοτήτων οι στόχοι του Οργανισμού.
Στο ζήτημα των γλωσσών ο Ο.Η.Ε. καθιέρωσε το 2002 την 21η Φεβρουαρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας με την οποία παρέχονται ευκαιρίες για τη συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι: α) οι γλώσσες διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διασφάλιση της πολιτιστικής ποικιλομορφίας και του διαπολιτισμικού διαλόγου, β) στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς γ) στην ενίσχυση της συνεργασίας δ) στην επίτευξη ποιοτικής εκπαίδευσης για όλους, και ε) στην οικοδόμηση κοινωνιών της γνώσης χωρίς αποκλεισμούς. Ακολούθησε το 2010 η καθιέρωση Παγκόσμιων Ημερών για την Γαλλική (20 Μαρτίου), την Κινέζικη (20 Απριλίου), την Αγγλική και την Ισπανική ( 23 Απριλίου), τη Ρωσική (6 Ιουνίου) και την Αραβική γλώσσα (18 Δεκεμβρίου) με κύριο σκεπτικό να προωθηθεί η ισότιμη χρήση και των έξι επίσημων γλωσσών σε ολόκληρο τον Οργανισμό. Τέλος, ακολούθησε το 2019 και η καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας της Πορτογαλικής Γλώσσας, από την UNESCO αυτή τη φορά, με κύριο σκεπτικό ότι αυτή αποτελεί μια σημαντική γλώσσα διεθνούς επικοινωνίας με ισχυρή γεωγραφική προβολή.
Αν επιχειρήσει κανείς να ερμηνεύσει την παραπάνω εξέλιξη στο ζήτημα των γλωσσών, δεν θα δυσκολευτεί να διαπιστώσει ότι, αν εξαιρέσουμε την Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας που απηχεί και τον πυρήνα των σκοπών και των αρχών των Ηνωμένων Εθνών, οι υπόλοιπες καθιερώσεις Παγκόσμιων Ημερών Γλωσσών εδράζονται κυρίως σε ποσοτικά κριτήρια που αφορούν στον πληθυσμό χρήσης των γλωσσών αυτών στην παγκόσμια επικράτεια και επιρροής – ισχύος στα κέντρα λήψης αποφάσεων (Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας) Εύλογα, επίσης, μπορεί να διαπιστωθεί ότι το εγχείρημα για την αναγνώριση και θέσπιση από τον ΟΗΕ ή την UNESCO Παγκόσμιας Ημέρας για την Ελληνική Γλώσσα δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση με δεδομένα τα κριτήρια που επικρατούν.
Στη χώρα μας το 2017, η τότε ελληνική κυβέρνηση, με αφορμή την ημέρα θανάτου του Εθνικού μας Ποιητή Διονυσίου Σολωμού θέσπισε μονομερώς την 9η Φεβρουαρίου ως Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας (ΦΕΚ 1384/24-4-2017). Με το σχετικό νόμο καθορίστηκαν οι αρμοδιότητες τόσο για την οργάνωση των εκδηλώσεων (Υπουργεία Παιδείας και Εσωτερικών) όσο και για τη μέριμνα διεθνούς αναγνώρισης της ημέρας αυτής (Υπουργείο Εξωτερικών) Έκτοτε έγιναν και γίνονται πολλές εκδηλώσεις και ομιλίες και έχει διατυπωθεί πλούσια αρθρογραφία, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, για το συγκεκριμένο ζήτημα. Έχουν, επίσης, εκδηλωθεί σημαντικές πρωτοβουλίες για την αναγνώριση και καθιέρωση από τον ΟΗΕ και την UNESCO της 9ης Φεβρουαρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας της Ελληνικής Γλώσσας.
Έστω και μια απλή περιοδολόγηση των πρωτοβουλιών που έχουν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα θα μας πείσει ότι:
• α) Δεν έχει υπάρξει ένα Εθνικό Σχέδιο, το οποίο θα κινητοποιούσε και θα αξιοποιούσε όλο το πνευματικό και πολιτικό δυναμικό της Χώρας για την επίτευξη ενός τόσο σημαντικού εθνικού στόχου, τόσο όσο αφορά στην πολιτιστική αξία αυτής καθ’ αυτής της ελληνικής γλώσσας όσο και σε ότι αφορά στην προβολή της στο εξωτερικό, ως ευκαιρίας σύνδεσής της με την καλλιέργεια της οικουμενικής σκέψης και τη βαθιά ανθρώπινη κουλτούρα - πολιτισμό που πρεσβεύει.
• β) Το όλο ζήτημα δε φαίνεται να έχει ευαισθητοποιήσει στο βαθμό που θα ανέμενε κανείς τους Έλληνες πολίτες. Ευαισθητοποίηση σημαίνει μέριμνα και φροντίδα για το γλωσσικό μου μέσο, καλλιέργεια και ανάπτυξή του στην καθημερινή επικοινωνία, ακόμη και αμφισβήτηση των μέχρι σήμερα προσεγγίσεων για μια βαθύτερη κατανόηση των δυνατοτήτων που παρέχει τόσο στη λειτουργική επικοινωνία με Άλλους όσο και στην προσωπική μου ανάπτυξη. Γιατί όπως ορθά επισημαίνει και ο διακεκριμένος Καθηγητής Γλωσσολογίας κ. Γ. Μπαμπινιώτης «..διδάσκουμε τη γλώσσα όχι μόνο γιατί κάθε μορφή παιδείας περνάει απ’ αυτή, αλλά και γιατί η ίδια η ενασχόληση με τη γλώσσα αποτελεί άμεση καλλιέργεια της νοητικής ικανότητας του ανθρώπου.»
• γ) Τα επιστημονικά επιχειρήματα τα οποία αναπτύσσονται και επιστρατεύονται ( μακραίωνη ιστορία της ελληνικής γλώσσας, αδιάρρηκτη ενότητα, σαφήνεια στην έκφραση λεπτών εννοιών τής φιλοσοφίας και της επιστήµης, αδρών εννοιών τού πολιτικού λόγου και των πολιτειακών θεσµών, σύνθετων εννοιών τού ευαγγελικού λόγου και τής πατερικής θεολογίας, καθώς και βαθιών στοχαστικών εννοιών τού αρχαίου δράµατος, της πεζογραφίας και της ποίησης, οικουμενικότητα μέσω της επίδρασης που άσκησε και ασκεί στις άλλες γλώσσες, το γεγονός ότι επιλέχθηκε ως η γλώσσα των Ευαγγελίων, τοποθετήσεις εγνωσμένου κύρους προσωπικοτήτων καθώς και των δύο Ελλήνων ποιητών που τιμήθηκαν με βραβείο Νόμπελ κ.ά ) είναι αναμφισβήτητα ορθά και κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, μας λείπει σήμερα μια βαθύτερη – φιλοσοφική προσέγγιση της ελληνικής γλώσσας, η οποία θα αποκάλυπτε την ιδιαιτερότητά της μέσω της βαθιάς σχέσης και σύνδεσης που διατηρεί με την οικουμενική σκέψη που έχουν ανάγκη οι καιροί μας και την καταλυτική της «εν δυνάμει» σήμερα επίδραση στην επίτευξη του πυρήνα των σκοπών και των αρχών του Ο.Η.Ε., έτσι ώστε να τύχει αυτοδίκαιης αναγνώρισης και θέσπισης της Παγκόσμιας Ημέρας της από τον Ο.Η.Ε.
Η επιστήμη της γλωσσολογίας από τη σύστασή της προσδέθηκε με τη λέξη, το γεγονός αυτό μας στερεί μέχρι σήμερα τη δυνατότητα να ακούσουμε τη φωνή, να κατανοήσουμε την ενέργεια και τη λειτουργία, καθώς και τη σημασία που έχει το κάθε γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου. Το καίριο μυστικό για την μακραίωνη οικουμενική προσφορά της Ελληνικής Γλώσσας κρύβεται στο ελληνικό αλφάβητο. Άλλωστε είναι κοινός τόπος πως η επινόηση των αρχαίων Ελλήνων να εισάγουν τα φωνήεντα και κάθε σύμβολο - γράμμα να δηλώνει έναν φθόγγο (φωνή - ήχο) δίκαια χαρακτηρίζεται ως η πιο σημαντική και ιστορικά αναλλοίωτη προσφορά των Ελλήνων στον ευρωπαϊκό και ευρύτερα παγκόσμιο πολιτισμό. Όπως μάλιστα έχει επισημάνει και ο αείμνηστος Μανόλης Ανδρόνικος: «Το ελληνικό αλφάβητο είναι φωνητικό, δηλαδή κάθε σύμβολο-γράμμα εκφράζει έναν ιδιαίτερο φθόγγο-φωνή. Αυτή η ιδιότητα του ελληνικού αλφαβήτου, τόσο απλή και αυτονόητη σήμερα, υπήρξε μια κοσμοϊστορική κατάκτηση του ανθρώπου». Αξίζει δε να επισημάνουμε με νόημα ότι το ελληνικό αλφάβητο αποτελεί και θα αποτελεί εσαεί το DNA της βαθιά ανθρώπινης ελληνικής κουλτούρας - πολιτισμού, το οποίο φέρει μέσα του κάθε Έλληνας ως ανεκτίμητη κληρονομιά από τους προγόνους του.
Το ελληνικό αλφάβητο αναδύθηκε στο πλαίσιο της αρχαίας ελληνικής – ιωνικής πόλεως το 800 π.χ., έκτοτε και έως το 403 π.χ. όπου καθιερώνεται επίσημα στην Αθήνα, οι μόνοι που γράφουν είναι ποιητές και φιλόσοφοι και μόνο οι νόμοι γράφονται σε πλάκες στην είσοδο των πόλεων. Όπως γίνεται εμφανές το ελληνικό αλφάβητο είναι ιωνικό και έτυχε «βαθιάς» επεξεργασίας καθώς καλλιεργήθηκε επί 4 αιώνες από κατεξοχήν «ειδικούς» στο λόγο, πριν δοθεί σε κοινή χρήση. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς το κάθε γράμμα υποκρύπτει σημασίες που απηχούν όλη την αρχαία ελληνική και κυρίως ιωνική σκέψη. Αποτελεί μέχρι τις ημέρες μας αναπάντητο το ερώτημα γιατί η ελληνική γλώσσα έχει πέντε ι, η, υ, ει, οι, δύο ε-αι, δυο ο-ω αναμεσά τους το ω που δεν υπάρχει σε καμία άλλη γλώσσα και πολλές λέξεις με όμοια σύμφωνα (π.χ. κάλλος – αλλήλοις – αλλάσσω - μέλλον κ.ά.
Είναι γνωστό και κοινά παραδεκτό ότι οι λέξεις στη ροή του χρόνου αλλάζουν σημασία, εάν όμως εξετάσουμε τη λειτουργία και σημασία του κάθε γράμματος ξεχωριστά θα διαπιστώσουμε ότι είναι συνδεδεμένα με τη φυσική πραγματικότητα η οποία δεν αλλάζει στη ροή του χρόνου. Ένα παράδειγμα είναι το ρ. Όταν προφέρουμε το ρ η γλώσσα μας κινείται, το ρ λοιπόν είναι συνδεδεμένο με την κίνηση. Κάθε λέξη που έχει μέσα το ρ και ανάλογα με τη θέση που βρίσκεται στη λέξη έχει τη σημασία της κίνησης π.χ. ροή, τρέχω κ.λπ. Αντίστοιχα όταν έχουμε λέξεις με δυο ρρ αυτό σημαίνει ότι η κίνηση ενισχύεται είναι ενισχυμένη έτσι η συρροή σημαίνει αύξηση ροής και όχι μόνο συν+ροή = συρροή όπου το ν μετατρέπεται σε ρ όπως μας λέει ο τύπος της γραμματικής που μάθαμε και μαθαίνουμε σήμερα στα παιδιά. Αντίθετα, τη μόνη Γραμματική που εφάρμοσαν οι αρχαίοι Έλληνες είναι η «Τέχνη Γραμματική», η οποία νοούνταν τότε ως τέχνη συνύφανσης φωνηέντων και συμφώνων, ώστε να αποδίδεται ορθά και σε πλήρη εναρμόνιση με τη ρέουσα φυσική πραγματικότητα η κάθε έννοια. Ένα παράδειγμα είναι η λέξη τραγωδία, η οποία όταν εφαρμόσουμε την «Τέχνη Γραμματική» αποδίδεται ως εξής:
Τραγωδία: (τ)Σταματώ την κίνηση της ημέρας μου (ρ) για να παρακολουθήσω κάτι μεγάλο (α) το οποίο θα με βοηθήσει να γλιστρήσω (γ) στους δύο δρόμους του ανθρώπινου γίγνεσθαι – ιστορικότητας (ω), ώστε να τους θεαθώ και να τους κατανοήσω για να δεθώ - δεσμευτώ (δ) με τις αρχές που τώρα άρχουν (ι) και να συμβάλλω με όλες μου τις δυνάμεις ώστε η πόλις μου να ποιήσει - δημιουργήσει μεγάλα (α) έργα....
Με την προσέγγιση αυτή μπορούμε, ανάμεσα σε άλλα, να:
• Διαπιστώσουμε και να κατανοήσουμε ότι η σημασία του κάθε γράμματος αντέχει στη ροή του χρόνου π.χ. το (ρ) έχει και θα έχει πάντα – εσαεί τη σημασία της κίνησης όπως και όλες οι άλλες σημασίες των γραμμάτων. Αντίθετα δεν ισχύει το ίδιο για τις λέξεις, καθώς είναι κοινός τόπος ότι αυτές αλλάζουν ή περιορίζουν – στενεύουν την αρχική σημασία τους υπό την επιρροή του ιστορικού-κοινωνικού – πολιτισμικού – οικονομικού συγκείμενου της κάθε εποχής.
• Αποκτήσουμε άμεση πρόσβαση, μέσα από τη σύγχρονη δημοτική ελληνική γλώσσα στην αρχαία ελληνική σκέψη πλέον και όχι μόνο γλώσσα, απλά και μόνο από την ανάγνωση της γραμματικής των φωνηέντων και των συμφώνων της κάθε αρχαίας ελληνικής λέξης. «Αρχή παιδεύσεως η των ονομάτων επίσκεψις» (Αντισθένης). Η αδιάρρηκτη ενότητα της γλώσσας μας σε όλο το μεγαλείο της.
• Αξιοποιήσουμε το παράδειγμα της «Τέχνης Γραμματικής» των αρχαίων Ελλήνων για να προσεγγιστούν όλα τα αλφάβητα των λαών γεγονός που θα συμβάλει στη βαθύτερη κατανόηση μεταξύ όλων των λαών του πλανήτη.
Με βάση τα παραπάνω κρίνεται απόλυτα αναγκαία:
Η συστράτευση όλου του πνευματικού και πολιτικού δυναμικού και της Χώρας, χωρίς πολιτικά παιχνίδια, κομματικές σκοπιμότητες και αποκλεισμούς, στην εκπόνηση ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ελληνική Γλώσσα. Άλλωστε οφείλουμε να προσλάβουμε με ενάργεια το μήνυμα που εκπέμπουν, μέσω της «Τέχνης Γραμματικής» οι πρόγονοί μας. Το γράμμα λ έχει και τη σημασία του όμορφου – ωραίου, για αυτό κοσμούν τις λέξεις : Κάλλος – Αλλήλοις – Αλλάσσω – μέλλον - ω με δύο λ και το αλλήλοις με τρία λ. Αυτή η παράθεση των λέξεων σημαίνει το υπέρτατο ωραίο είναι όλοι μαζί να αλλάξουμε το παρόν και να διαμορφώσουμε το μέλλον και αυτό ισχύει και θα ισχύει επ’ άπειρο (ω)
Αλλά έως αυτή η πρόταση καρποφορήσει και γίνει πράξη, οφείλουμε όλοι ως Έλληνες Πολίτες να αυξήσουμε το βαθμό ευαισθητοποίησης μας με την ελληνική γλώσσα, ακολουθώντας και την παρακάτω προτροπή του Νομπελίστα μας Ποιητή Γεώργιου Σεφέρη:
…..Και όλοι αυτοί, οι μεγάλοι και οι μικροί, που σκέφτηκαν, μίλησαν, μέτρησαν ελληνικά, δεν πρέπει να νομίσετε πως είναι σαν ένας δρόμος, μια σειρά ιστορική, που χάνεται στη νύχτα των περασμένων και βρίσκεται έξω από σας. Πρέπει να σκεφτείτε πως όλα αυτά βρίσκονται μέσα σας, τώρα, βρίσκονται μέσα σας όλα μαζί, πως είναι το μεδούλι των κοκάλων σας, και πως θα τα βρείτε αν σκάψετε αρκετά βαθιά τον εαυτό σας…. (Γεώργιος Σεφέρης – Δοκιμές Α, 177-8).
Υποσημείωση:
Ο Νίκος Ζούκης είναι εκπαιδευτικός – ερευνητής της πράξης και συγγραφέας των βιβλίων: «Ανθρώπινα Συστήματα και Θεωρία του Χάους : Διασυνδέσεις και αναδύσεις και « Ο χρόνος του γίγνεσθαι και η ιστορικότητα του ΕΙΝΑΙ», (υπό έκδοση) με το οποίο κομίζει και τη γνώση της αποκωδικοποίησης του ελληνικού αλφαβήτου.
* Ζούκης Νίκος: Εκπαιδευτικός - Ερευνητής
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
