Alfavita Newsroom «Για πρώτη φορά, ύστερα από περίπου 50 χρόνια, μπορούμε να πούμε ότι η επαγγελματική εκπαίδευση στη χώρα μας υφίσταται ριζική ανανέωση και περνά σε μια νέα εποχή, με στρατηγικό σχεδιασμό, στοχεύοντας στην εγγύτερη διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας» σημειώνει η υφυπουργός Παιδείας κ. Ιωάννα Λυτρίβη στην συνέντευξη της στο alfavita.gr
Παράλληλα η υφυπουργός Παιδείας επισημαίνει ότι υλοποιείται ένα πλέγμα παρεμβάσεων σε 4 άξονες για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση που περιλαμβάνει την ανάπτυξη στενότερων δεσμών μεταξύ όλων των μορφών και πλαισίων μάθησης, το σχεδιασμό ενός πλέγματος αλληλοσυμπληρούμενων παρεμβάσεων στον τομέα της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης με στόχο τη διαρκή σύζευξη του περιεχομένου των ειδικοτήτων αρχικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της οικονομίας. Την ανάπτυξη του τομέα συμβουλευτικής σταδιοδρομίας και επαγγελματικού προσανατολισμού με τη δημιουργία και ανάπτυξη των Γραφείων Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας (ΓΕΑΣ) στα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και την ενίσχυση του θεσμού των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας, με διττή στόχευση αφενός ως προς το περιεχόμενο των σπουδών, αφετέρου ως προς την οργάνωση και λειτουργία τους.
Η συνέντευξη της Ιωάννας Λυτρίβη στο alfavita.gr
- Έχετε αναλάβει το χαρτοφυλάκιο της επαγγελματικής εκπαίδευσης, κατάρτισης και διά βίου μάθησης. Πείτε μας για τις παρεμβάσεις που υλοποιείτε.
Ιωάννα Λυτρίβη: Τα τελευταία 5 χρόνια γίνεται μια συστηματική κυβερνητική προσπάθεια για τη συνολική αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με στόχο να καταστεί ισότιμη εναλλακτική διαδρομή με αυτή του πανεπιστημίου μετά το λύκειο, με σημαντικές προοπτικές επαγγελματικής ανέλιξης. Για πρώτη φορά, ύστερα από περίπου 50 χρόνια, μπορούμε να πούμε ότι η επαγγελματική εκπαίδευση στη χώρα μας υφίσταται ριζική ανανέωση και περνά σε μια νέα εποχή, με στρατηγικό σχεδιασμό, στοχεύοντας στην εγγύτερη διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας.
Με αφετηρία τον νόμο-πλαίσιο 4763/2020 και, χτίζοντας πάνω σε αυτόν, με τον νόμο 5082/2024 επιχειρούμε να διασυνδέσουμε και να οργανώσουμε συστηματικά τις δομές επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης μετά το γυμνάσιο μέχρι το κατώφλι του πανεπιστημίου. Παράλληλα, βρισκόμαστε σε στενή επαφή με τους κοινωνικούς εταίρους σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο επιδιώκοντας την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου και την εμπλοκή τους στον σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων. Ταυτόχρονα, εισάγουμε νέες ειδικότητες που λειτουργούν σε νέες δομές: πειραματικές και θεματικές σχολές ανώτερης επαγγελματικής κατάρτισης, πρότυπα επαγγελματικά λύκεια και επαγγελματικές σχολές κατάρτισης φιλοδοξούμε να αποτελέσουν φυτώρια νέων ευκαιριών μάθησης. Συνολικά και συντεταγμένα επιμένουμε εμφατικά στην ενίσχυση της ποιότητας της παρεχόμενης κατάρτισης: με 130 σύγχρονους Οδηγούς Κατάρτισης, με τον εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού για την παροχή υψηλότερου επιπέδου γνώσεων και δεξιοτήτων στα εργαστήρια, με την ενίσχυση της εξωστρέφειας, με τη δυνατότητα παροχής εξ αποστάσεως κατάρτισης, αλλά και την ενίσχυση της διαπερατότητας μεταξύ των επιπέδων εκπαίδευσης. Μεγάλο μέρος της προσπάθειάς μας κατευθύνεται στην ενίσχυση της συμβουλευτικής σταδιοδρομίας και επαγγελματικού προσανατολισμού. Τα γραφεία σταδιοδρομίας στα νέα πολυδύναμα κέντρα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, που σχεδιάζουμε σε όλη την επικράτεια, φιλοδοξούμε να αποτελέσουν το σημείο διεπαφής ανάμεσα στο εκπαιδευτικό σύστημα και την αγορά εργασίας, συνιστώντας στην πραγματικότητα μια πλατφόρμα διαλόγου ανάμεσα σε δυο συστήματα που δεν συνομιλούσαν ποτέ.
- Αναφερθήκατε στην επικαιροποίηση 130 Οδηγών κατάρτισης στις ΣΑΕΚ. Τι σηματοδοτεί αυτή η αλλαγή;
Ιωάννα Λυτρίβη: Η ανανέωση των 130 Οδηγών Κατάρτισης των ΣΑΕΚ αποτελεί μια δυναμική και επιστημονικά έγκυρη παρέμβαση αντιμετώπισης της αποσπασματικότητας στην υλοποίηση προγραμμάτων αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης. Για πρώτη φορά, με συστηματικό και τυποποιημένο τρόπο διαμορφώνεται οδηγός κατάρτισης, εκπαιδευτικό εγχειρίδιο και τράπεζα θεμάτων για κάθε ειδικότητα των ΣΑΕΚ, αναπτύσσεται υποστηρικτικό υλικό το οποίο παράλληλα απευθύνεται στους εκπαιδευτές, στους εκπαιδευόμενους αλλά και σε όλους τους συντελεστές της μαθησιακής διαδικασίας, της υλοποίησης της πρακτικής άσκησης/μαθητείας και των διαδικασιών πιστοποίησης των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Παράλληλα, τυποποιούνται οι διαδικασίες ανάπτυξης του συνόλου των εκπαιδευτικών υλικών στη βάση προτύπων και ενιαίας μεθοδολογίας, αξιοποιούνται πιστοποιημένα Επαγγελματικά Περιγράμματα, βάσεις δεδομένων και συλλογές δεξιοτήτων.
Τέλος, περιγράφεται αναλυτικά το περιεχόμενο και οι προδιαγραφές υλοποίησης της πρακτικής άσκησης/μαθητείας, αναμορφώνονται οι τράπεζες θεμάτων και προστίθενται απαντήσεις, αναπτύσσεται μεθοδολογία επικαιροποίησης των περιεχομένων των οδηγών κατάρτισης, των εκπαιδευτικών εγχειριδίων και των τραπεζών θεμάτων αποτυπώνοντας τις τρέχουσες εξελίξεις με τελικό σκοπό την υποστήριξη της πιστοποίησης των καταρτιζομένων και της θεσμικά αναγνωρισμένης ένταξής τους στην αγορά εργασίας.
Με τη συμμετοχή των Κοινωνικών Εταίρων, μέσω των Επιστημονικών Ινστιτούτων τους, σύμφωνα με τις διεθνείς καλές πρακτικές, διασφαλίζουμε την εγκυρότητα και την ποιότητα του περιεχομένου, καθώς οι επιστημονικοί φορείς των εργαζομένων και των επιχειρήσεων αποτελούν σημαντικούς φορείς έρευνας και τεκμηρίωσης σε θέματα ανάλυσης και περιγραφής επαγγελμάτων και σύνδεσής τους με τον σχεδιασμό προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης.
Το έργο αυτό, επιτρέψτε μου να το χαρακτηρίσω εμβληματικό, καθώς συμβάλλει στην αναβάθμιση του επιπέδου των παρεχόμενων γνώσεων και δεξιοτήτων, στη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων που απορρέουν από την επαγγελματική κατάρτιση σε συγκεκριμένες ειδικότητες και στις διαδικασίες αξιολόγησής τους, εν τέλει στην ενίσχυση της ελκυστικότητας του πεδίου της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης.
- Δεν είναι μόνο η φοίτηση και πιστοποίηση σε μια ΣΑΕΚ που οδηγεί σε δίπλωμα επιπέδου 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων αλλά και το Μεταλυκειακό Έτος- Τάξη Μαθητείας. Πώς προχωράει το πρόγραμμα;
Ιωάννα Λυτρίβη: Το Μεταλυκειακό Έτος - Τάξη Μαθητείας είναι ένα πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης που συνδέει τη θεωρητική γνώση με την πρακτική εμπειρία στον εργασιακό χώρο, δίνοντας στους μαθητές τη δυνατότητα να αποκτήσουν πολύτιμες δεξιότητες. Αποτελεί μια εξαιρετικά ελκυστική επιλογή, αφού δίνει τη δυνατότητα στους αποφοίτους των Επαγγελματικών Λυκείων να αναβαθμίσουν τα επαγγελματικά προσόντα τους και ενισχύει τη δυνατότητα ένταξής τους στην αγορά εργασίας, συνδυάζοντας την εκπαίδευση στο σχολείο με αμειβόμενη κατάρτιση.
Για το ακαδημαϊκό έτος 2024-2025 έχουν συγκεντρωθεί συνολικά 10.448 θέσεις μαθητείας σε Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα εκ των οποίων οι 3.842 θέσεις προέρχονται από φορείς του Δημόσιου Τομέα, ενώ οι 6.606 θέσεις προέρχονται από επιχειρήσεις του Ιδιωτικού Τομέα. Το 63,2% των προσφερόμενων θέσεων μαθητείας παρέχονται από επιχειρήσεις, γεγονός που καταδεικνύει την έμπρακτη στήριξή τους στον θεσμό.
Η σημαντική αύξηση στις προσφερόμενες θέσεις μαθητείας δηλώνει εμφατικά την κοινή προτεραιότητα και την συνένωση δυνάμεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη ανταγωνιστικού ανθρώπινου δυναμικού στο διεθνοποιημένο περιβάλλον της οικονομίας και την προώθηση της απασχολησιμότητας. Ο ρόλος της μαθητείας ισχυροποιείται και εδραιώνεται, καθώς αποτελεί τον συνδετικό κρίκο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με τις ανάγκες της τοπικής και της εθνικής αγοράς εργασίας.
- Ποια είναι τα επόμενα βήματα; Τι σχεδιάζετε για το μέλλον;
Ιωάννα Λυτρίβη: Συνεχίζουμε αναπτύσσοντας στενότερους δεσμούς μεταξύ όλων των μορφών και πλαισίων μάθησης, δημιουργώντας συστήματα εφαρμογής κοινών ευρωπαϊκών εργαλείων και μηχανισμούς διασφάλισης της ποιότητας. Συνεχίζουμε με καλύτερη καταγραφή και πρόβλεψη των αναγκών σε ό,τι αφορά στις δεξιότητες, ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας. Συνεχίζουμε με κυρίαρχο στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας, της ποιότητας και της ελκυστικότητας της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, αλλά την εξασφάλιση της πρόσβασης όλων των πολιτών στην κατάρτιση. Πώς θα το πετύχουμε; Υλοποιώντας ένα πλέγμα παρεμβάσεων σε 4 άξονες:
Πρώτον, έχουμε σχεδιάσει ολοκληρωμένη παρέμβαση για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης των εκπαιδευτών και των στελεχών της εκπαίδευσης και κατάρτισης ενηλίκων, καθώς έχουμε εντοπίσει ότι το σύστημα εκπαίδευσης και πιστοποίησης εκπαιδευτών, που αναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000, έχει πλέον ατονήσει με συνέπεια να εντοπίζονται σοβαρά ζητήματα στην ποιότητα των επιμέρους δράσεων. Για πρώτη φορά στη χώρα μας η εκπαίδευση όλων των στελεχών τίθεται σε ενιαίο πλαίσιο, καθώς δεν θα εκπαιδευτούν μόνον οι εκπαιδευτές ενηλίκων, αλλά και οι εκπαιδευτές εκπαιδευτών, οι αξιολογητές εκπαιδευτών, τα στελέχη σχεδιασμού και εφαρμογής προγραμμάτων διά βίου μάθησης, οι υπεύθυνοι μαθητείας και πρακτικής άσκησης, αλλά και οι επαγγελματικοί σύμβουλοι, δηλαδή το σύνολο του ανθρώπινου δυναμικού της αρχικής και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Δεύτερον, σχεδιάζουμε ένα πλέγμα αλληλοσυμπληρούμενων παρεμβάσεων στον τομέα της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης. Οι επιμέρους παρεμβάσεις αφορούν στην ανάπτυξη νέων ειδικοτήτων των ΣΑΕΚ, στην ανάπτυξη μηχανισμού παρακολούθησης και επικαιροποίησης των υφιστάμενων Οδηγών Κατάρτισης και την ενημέρωση και συμβουλευτική υποστήριξη των στελεχών και εκπαιδευτών ΣΑΕΚ. Στοχεύουμε στη διαρκή σύζευξη του περιεχομένου των ειδικοτήτων αρχικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της οικονομίας. Περαιτέρω, μέσω της προσφοράς νέων ειδικοτήτων ενισχύεται η δυνατότητα πρόσβασης των αποφοίτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Τρίτον, στον πυρήνα των παρεμβάσεων τίθεται η ανάπτυξη του τομέα συμβουλευτικής σταδιοδρομίας και επαγγελματικού προσανατολισμού με τη δημιουργία και ανάπτυξη των Γραφείων Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας (ΓΕΑΣ) στα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επιχειρώντας να καλύψουμε ένα κενό στη λειτουργία της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης, το οποίο διαχρονικά συντελούσε στη μείωση του κύρους και της ελκυστικότητας του θεσμού. Στόχος μας είναι οι δομές αυτές να λειτουργήσουν όχι μόνο ως μονάδες εξεύρεσης πρακτικής άσκησης και εργασίας, αλλά να συντελέσουν στην ενδυνάμωση των σπουδαστών και των αποφοίτων μέσω της προσφοράς πολυεπίπεδων δραστηριοτήτων, διαχείρισης σταδιοδρομίας και εντοπισμού περαιτέρω μαθησιακών ευκαιριών για την εκπαιδευτική και επαγγελματική τους ανάπτυξη.
Τέταρτον, κατευθύνουμε τις δράσεις μας στην ενίσχυση του θεσμού των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας, με διττή στόχευση αφενός ως προς το περιεχόμενο των σπουδών, αφετέρου ως προς την οργάνωση και λειτουργία τους. Θεωρούμε ότι πρόκειται για ένα θεσμό με ιδιαίτερη σημασία για την κοινωνική – οικονομική ένταξη ενηλίκων από ευάλωτα περιβάλλοντα, έναν θεσμό με πολύ θετικό πρόσημο και συμβολή στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
