Νίκος Μάστορας Η λειτουργία του Πανεπιστημίου δεν επιβαρύνεται από την ύπαρξη λιμναζόντων φοιτητών.
Δεν έχουν φοιτητική ταυτότητα, δεν έχουν τα προνόμια των εν ενεργεία φοιτητών και οι περισσότεροι απλώς έχουν μείνει ως αναγραφές στο αρχείο επειδή το φοιτητολόγιο δεν ήταν μηχανογραφημένο.
Γιαυτό, η πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου κ.Χριστίνα Κουλούρη, σε συνέντευξη εφ όλης της ύλης που παραχώρησε στο alfavita.gr τονίζει:
«Απέναντι σε αυτούς δεν θα πρέπει να έχουμε μια τιμωρητική στάση και να τους διαγράψουμε αλλά, αντιθέτως, να μελετήσουμε τους λόγους της φοιτητικής διαρροής και να επεξεργαστούμε πολιτικές που θα θεραπεύσουν το πρόβλημα»
Η πρύτανις ενός από τα πιο ιστορικά ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας, στη συνέντευξή της αναφέρεται στην επικείμενη ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη που ενδέχεται να οδηγήσει σε κλείσιμο τμημάτων σε πανεπιστήμια της περιφέρειας.
Κάνει λόγο για τη «στρεβλή και μεροληπτική χρήση των διεθνών κατατάξεων για τα ελληνικά πανεπιστήμια και, κυρίως, για τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες»
Αναφερόμενη για την πιθανότητα διδάκτρων σε προπτυχιακά, τονίζει ότι «τα δημόσια πανεπιστήμια οφείλουν να παρέχουν δωρεάν εκπαίδευση ώστε να δίνουν τη δυνατότητα σε όλους και όλες να έχουν πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση με κριτήριο μόνο τη βαθμολογία στις εισαγωγικές εξετάσεις».
Τέλος, προτρέπει τους ενδιαφερόμενους υποψήφιους φοιτητές να επιλέξουν στο Πάντειο ένα τμήμα που θα τους προσφέρει γνώσεις και δεξιότητες με μεγαλύτερο εύρος παρά αυστηρή εξειδίκευση. «Αυτό ακριβώς κάνουν τα τμήματα που Παντείου και γι’ αυτό οι απόφοιτοί μας βρίσκουν δουλειές σε ένα μεγάλο εύρος επαγγελμάτων», καταλήγει.
Ολη η συνέντευξη της Χριστίνας Κουλούρη
Ποιες ειναι οι στρατηγικές προτεραιότητες του ιδρύματος για το 2025 ενόψει και της δεύτερης θητείας σας;
Ο στρατηγικός σχεδιασμός μας είναι μακροπρόθεσμος, συνεπώς όσα στοχεύουμε να πετύχουμε εντός του 2025 αποτελούν ένα βήμα προς την επίτευξη μεγαλύτερων στόχων που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη του Πανεπιστημίου μας σε όλα τα επίπεδα. Πρώτος στόχος μας είναι να ξεκινήσει το έργο της ανακαίνισης της φοιτητικής εστίας με την οποία θα συμπληρωθεί το campus του Παντείου. Η στέγαση των φοιτητών/τριών σε μια συγκυρία που σημαδεύεται από την άνοδο των ενοικίων στην Αθήνα και την –θα μου επιτρέψετε την έκφραση- «τουριστικοποίηση» της κατοικίας, αποτελεί για μας ύψιστη προτεραιότητα. Δεύτερος στόχος μας είναι η ενίσχυση του κύρους του Παντείου και η ενημέρωση της κοινωνίας για το σημαντικό ερευνητικό και διδακτικό έργο που επιτελούμε. Έχουμε εντοπίσει τη στρεβλή και μεροληπτική χρήση των διεθνών κατατάξεων για τα ελληνικά πανεπιστήμια και, κυρίως, για τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες και σκοπεύουμε να αποκαταστήσουμε την αμερόληπτη αξιολόγηση του επιστημονικού μας έργου. Θα φιλοξενήσουμε σειρά επιστημονικών εκδηλώσεων αλλά και άλλων σημαντικών διοργανώσεων, μεταξύ των οποίων και τη Σύνοδο Πρυτάνεων, εφόσον είμαστε φέτος μέλος του Προεδρείου. Τέλος, επεξεργαζόμαστε νέα προγράμματα σπουδών σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο με στόχο τη συνεχή ακαδημαϊκή μας ανάπτυξη.
Αναμένεται το 2025 η ίδρυση των πρώτων μη κρατικών πανεπιστημίων μετά από τις αλλαγές που επέφερε η κυβέρνηση. Πώς βλέπετε αυτή την προοπτική; Καταρχάς, συμφωνείτε με την ίδρυσή τους παρά τις προβλέψεις του άρθρου 16; Θεωρείτε ότι τα μη κρατικά, ενδεχομένως και ιδιωτικά ΑΕΙ θα αποτελέσουν ανταγωνιστικό στοιχείο για τα δημόσια ιδρύματα; Παράλληλα, αλλα ΑΕΙ (ΕΜΠ, ΕΚΠΑ) ετοιμάζουν παραρτήματα σε άλλα κράτη (Κύπρος πχ) με δίδακτρα στα προπτυχιακά. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται το θέμα;
Η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων δεν απειλεί τα δημόσια πανεπιστήμια ως προς την ποιότητα των σπουδών. Τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια έχουν ισχυρή παράδοση, παράγουν έρευνα αιχμής, τα πτυχία που δίνουν αναγνωρίζονται διεθνώς, και οι απόφοιτοί τους έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν σπουδές και στο εξωτερικό, εφόσον το επιθυμούν. Ωστόσο, είναι πιθανό η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (δεν βλέπω να ιδρύονται αλλού) να οδηγήσει σε κλείσιμο τμημάτων σε πανεπιστήμια της περιφέρειας. Αυτό απαιτεί έγκαιρο στρατηγικό σχεδιασμό για τον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας γιατί οι συνέπειες θα είναι αλυσιδωτές και, φοβάμαι, ανεξέλεγκτες. Αφετέρου, δεν φαίνεται μέχρι στιγμής να υπάρχουν σχέδια για σοβαρά ιδιωτικά πανεπιστήμια και οπωσδήποτε θα αφορά μόνο συγκεκριμένα επιστημονικά αντικείμενα των οποίων η ζήτηση, παραδόξως, δεν ικανοποιείται από την προσφορά που υπάρχει από τα δημόσια πανεπιστήμια. Αναρωτιέμαι πόσες νομικές και πόσες ιατρικές θα έπρεπε να έχει η χώρα! Σχετικά με τα παραρτήματα ελληνικών πανεπιστημίων στην Κύπρο, νομίζω ότι κάθε πανεπιστήμιο είναι ελεύθερο να αναπτύξει τη δική του στρατηγική σύμφωνα με τις αποφάσεις των οργάνων του. Το Πάντειο δεν σχεδιάζει πάντως κάποιο παράρτημα εκτός Ελλάδας και σίγουρα είμαστε αντίθετοι στην επιβολή διδάκτρων.
Γίνεται τελευταία λόγος για δίδακτρα στα προπτυχιακά Τμήματα και των δημοσίων ΑΕΙ. Για παραδειγμα, ο μέχρι πρότινος γ.γ. Ανώτατης Εκπαίδευσης Οδυσσέας-Ιωάννης Ζώρας, προτείνει στο καινούργιο βιβλίο του να δέχονται με δίδακτρα στις σχολές των δημόσιων ΑΕΙ φοιτητές που δεν κατόρθωσαν να εισαχθούν μέσω πανελληνίων εξετάσεων. Ποια είναι η θέση σας;
Όπως ανέφερα ήδη, θεωρώ ότι τα δημόσια πανεπιστήμια οφείλουν να παρέχουν δωρεάν εκπαίδευση ώστε να δίνουν τη δυνατότητα σε όλους και όλες να έχουν πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση με κριτήριο μόνο τη βαθμολογία στις εισαγωγικές εξετάσεις. Επίσης, ανεξαρτήτως του θέματος των διδάκτρων, δεν συμφωνώ να δεχόμαστε στους αποτυχόντες των πανελληνίων εξετάσεων γιατί θα έχουμε φοιτητές δύο ταχυτήτων εκ των οποίων εκείνοι που θα καταβάλλουν δίδακτρα δεν θα μπορούν να περάσουν τα μαθήματα και να πάρουν πτυχίο. Είναι προφανές ότι η εισαγωγή αυτής της κατηγορίας των φοιτητών θα επηρεάσει το επίπεδο των σπουδών. Εξάλλου, κατά τη γνώμη μου, ως αποτυχόντες των πανελληνίων εξετάσεων θεωρούν τους εαυτούς τους όσοι έχουν πετύχει σε απομακρυσμένα τμήματα της επαρχίας και οι οποίοι επιλέγουν να μη φοιτήσουν εκεί. Το πιο πιθανό είναι αυτοί να αποτελέσουν τη δεξαμενή της ιδιωτικής ανώτατης εκπαίδευσης. Αρα τι θα κάνουμε; Τα πανεπιστήμια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης θα δεχτούν με δίδακτρα και αυτούς τους φοιτητές;
Τα προβλήματα του ιδρύματος που διοικείτε; Υποχρηματοδότηση-υποστελέχωση; Τι γίνεται με τη στέγαση των φοιτητών, τις εστίες, τα αυξημένα ενοίκια; Ποιες πρωτοβουλίες μπορείτε να λάβετε ή έχετε λάβει ήδη; Τι πρέπει να γίνει από την πλευρά της πολιτείας;
Το σημαντικότερο πρόβλημα του Παντείου –αλλά και των περισσότερων ελληνικών ΑΕΙ- είναι η υποστελέχωση τόσο σε διδακτικό όσο και σε διοικητικό προσωπικό. Πήραμε μια ανάσα με την αναγγελία του Υπουργού Παιδείας ότι θα μας δοθούν 950 νέες θέσεις μελών ΔΕΠ. Είναι ένα σημαντικό βήμα που δείχνει ότι το υπουργείο αναγνωρίζει τις ανάγκες μας που έχουν αυξηθεί λόγω της πολυετούς κρίσης. Ωστόσο, το πρόβλημα του διοικητικού προσωπικού γίνεται όλο και οξύτερο ιδιαίτερα σε ιστορικά ιδρύματα όπως το Πάντειο. Πρόκειται για «γερασμένο» προσωπικό, λίγο πριν τη σύνταξη, με προσόντα που δεν ανταποκρίνονται πλέον στις ανάγκες της σύγχρονης δημόσιας διοίκησης (π.χ. ψηφιακές δεξιότητες) και που δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στη συνεχή αύξηση της γραφειοκρατίας. Δεύτερο σοβαρό πρόβλημα είναι οι υποδομές. Οι χώροι δεν επαρκούν για να στεγάσουν τα μαθήματα και γι’αυτό κάποιες φορές οι φοιτητές αναγκάζονται να κάθονται στα σκαλιά η να είναι όρθιοι. Προσπαθούμε να εξορθολογίσουμε την κατανομή των αιθουσών ενώ έχουμε δρομολογήσει και την αγορά ενός επιπλέον κτηρίου στη γειτονιά μας. Έχουμε ήδη καταθέσει αίτημα που αντιμετωπίζεται με κατανόηση από το Υπουργείο. Για την Εστία, σας είπα ήδη ότι ξεκινάει. Η πολιτεία μπορεί να μας βοηθήσει στη συντήρηση των υποδομών γιατί ειδικά σε παλαιά πανεπιστήμια όπως το Πάντειο υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τις συντηρήσεις. Χρειάζεται επιπλέον χρηματοδότηση για τον σκοπό αυτό.
Θα προχωρήσει το Πάντειο σε διαγραφές λιμναζόντων φοιτητών από το 2025 όπως ορίζει ο νέος νόμος;
Ο νόμος πράγματι προβλέπει διαγραφές το 2025 αλλά δεν είναι σαφές με ποιο τρόπο θα γίνουν, αν θα γίνουν. Εμείς πιστεύουμε ότι η λειτουργία του Πανεπιστημίου δεν επιβαρύνεται από την ύπαρξη λιμναζόντων φοιτητών. Δεν έχουν φοιτητική ταυτότητα, δεν έχουν τα προνόμια των εν ενεργεία φοιτητών και οι περισσότεροι απλώς έχουν μείνει ως αναγραφές στο αρχείο επειδή το φοιτητολόγιο δεν ήταν μηχανογραφημένο. Το Πάντειο έχει πολύ καλό ρυθμό αποφοίτησης. Ο μέσος όρος λήψης πτυχίου το 2022 ήταν 1,11 όταν το βέλτιστο είναι 1. Επομένως υπάρχει μικρή απόκλιση και οι φοιτητές τελειώνουν εγκαίρως τις σπουδές τους (σε ν+2 χρόνια). Μας απασχολεί βεβαίως το ποσοστό εκείνων των φοιτητών/τριών που δεν καταφέρνουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στο όριο των ν+2 ετών. Απέναντι σε αυτούς δεν θα πρέπει να έχουμε μια τιμωρητική στάση και να τους διαγράψουμε αλλά, αντιθέτως, να μελετήσουμε τους λόγους της φοιτητικής διαρροής και να επεξεργαστούμε πολιτικές που θα θεραπεύσουν το πρόβλημα.
Πώς εξελίσσεται η «δυαρχία» με το συμβούλιο διοίκησης στο Πάντειο;
Δεν μπορώ να το αξιολογήσω ακόμη γιατί στο δικό μας Πανεπιστήμιο η θητεία όλων των οργάνων ξεκίνησε την 1 Σεπτεμβρίου. Μέχρι στιγμής έχουμε εξαιρετική συνεργασία και συναντίληψη για τα θέματα του πανεπιστημίου με τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης. Ωστόσο, χρειάζεται μεγάλη προσοχή σε ζητήματα αρμοδιοτήτων και εφαρμογής του νόμου. Σε κάθε περίπτωση, το Συμβούλιο θα έπρεπε, κατά τη γνώμη μου, να έχει συμβουλευτικό και όχι εκτελεστικό ρόλο.
Για την επιλογή σπουδών σήμερα βαραίνει ιδιαίτερα το άγχος της ανεργίας και οι μαθητές επιλέγουν συχνά με κριτήριο όχι τα αντικείμενα που τους αρέσουν αλλά βάσει της προοπτικής για απασχόληση. Γιατί να επιλέξει λοιπόν κάποιος ένα από τα τμήματα του Παντείου Πανεπιστημίου;
Αντιλαμβάνομαι πλήρως το άγχος των παιδιών και των οικογενειών τους. Η Ελλάδα έχει έναν από τους υψηλότερους δείκτες ανεργίας στους νέους. Υπάρχει όμως εδώ μια πλάνη. Οι απόφοιτοι των ελληνικών πανεπιστημίων δεν βρίσκουν δουλειές όχι γιατί τα πτυχία τους δεν έχουν αντίκρισμα αλλά γιατί δεν υπάρχουν θέσεις στην αγορά εργασίας. Γιατί άραγε φεύγουν στο εξωτερικό και διαπρέπουν; Με το πτυχίο τους δεν πετυχαίνουν; Με το ίδιο πτυχίο δεν βρίσκουν δουλειά; Συνεπώς το πρόβλημα δεν είναι στις σπουδές αλλά στην αγορά. Αν δεν αναπτυχθεί η ελληνική οικονομία, το πρόβλημα της ανεργίας δεν θα λυθεί. Για τον λόγο αυτό, τα παιδιά ας ακολουθήσουν τις επιθυμίες τους και τα όνειρά τους και ας επιλέξουν ένα τμήμα που θα τους προσφέρει γνώσεις και δεξιότητες με μεγαλύτερο εύρος παρά αυστηρή εξειδίκευση. Αυτό ακριβώς κάνουν τα τμήματα που Παντείου και γι’ αυτό οι απόφοιτοί μας βρίσκουν δουλειές σε ένα μεγάλο εύρος επαγγελμάτων. Εμείς τους δίνουμε τα εφόδια για να σκέφτονται κριτικά, αναλυτικά και συνθετικά ώστε να έχουν την απαραίτητη ευελιξία σε μια περιορισμένη αγορά εργασίας. Εξάλλου τα δικά μας τμήματα ήταν τα πρώτα που ιδρύθηκαν στην Ελλάδα στις συγκεκριμένες επιστήμες και έχουμε μεγάλη ακαδημαϊκή παράδοση σε όλες τις κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες.
