Αφενός οι νεοδιόριστοι συνάδελφοι σκηνοθετούν διδασκαλίες για τον διευθυντή και τον σύμβουλο. Διαλέγουν ημέρα, ώρα, και τμήμα δηλαδή συνεργάσιμους μαθητές που θα παίξουν το «έργο». Προετοιμάζουν τους μαθητές τους ξανά και ξανά για να είναι σίγουροι ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις(α1.γενική και ειδική διδακτική, α2. παιδαγωγικό κλίμα και διαχείριση της τάξης).Έτσι, η αξιολόγηση γίνεται περισσότερο μία προσεκτικά σχεδιασμένη παράσταση παρά μια αυθεντική αποτύπωση της καθημερινής διδακτικής πραγματικότητας, υπονομεύοντας τόσο τον σκοπό της διαδικασίας όσο και την ουσία της εκπαιδευτικής πράξης.
Αφετέρου, είναι πραγματικά εξοργιστικό το πώς κάποιοι διευθυντές-αξιολογητές χρησιμοποιούν τα ωράρια ως εργαλείο πίεσης, σαν να αντιμετωπίζουν την εκπαίδευση ως αρένα επίδειξης εξουσίας, αντί για έναν χώρο που προάγει τη δημιουργικότητα, την καινοτομία και την προσωπική ανάπτυξη.
Από την Αξιολόγηση στην Υποστήριξη
Η αξιολόγηση, όπως υφίσταται, έχει γίνει συνώνυμο της επιτήρησης και της καταπίεσης. Οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και οι αυθαίρετες βαθμολογίες δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να υπονομεύουν τη δημιουργικότητα και την αφοσίωση των εκπαιδευτικών. Προτείνω μια ριζοσπαστική αλλαγή: ένα σύστημα που στηρίζεται στη συνεχή υποστήριξη, στον αναστοχασμό και στην αμοιβαία εμπιστοσύνη. Οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται ελευθερία και πόρους, όχι καλοθελητές παρατηρητές που υπονομεύουν το έργο τους.
Συμμετοχικές Διαδικασίες
Η αξιολόγηση πρέπει να αποδεσμευτεί από την αυστηρή ιεραρχία και να γίνει μια διαδικασία βασισμένη στη συλλογικότητα. Να είναι μια διαδικασία που ο εκπαιδευτικός την επιθυμεί και τη βλέπει ως ευκαιρία για προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη,κάτι σαν την «άδεια επιδημίας» των αρχαιολόγων, όχι ως κάτι που του επιβάλλεται με τρόπο καταναγκαστικό.Είμαι σίγουρος ότι αυτοί που σχεδίασαν και εφαρμόζουν όλη τη διαδικασία δεν έχουν ακούσει ή δεν θέλουν να ακούσουν τίποτα για την «άδεια επιδημίας» ή τον όρο «Sabbatical[ΠΠ1] *». Όταν η αξιολόγηση σχεδιάζεται και εφαρμόζεται με σεβασμό, διαφάνεια και στόχο την υποστήριξη, τότε μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο που εμπνέει και ενισχύει τον εκπαιδευτικό στο έργο του.
Αντί να είναι μια επιβεβλημένη διαδικασία που προκαλεί φόβο και άγχος, πρέπει να γίνεται μια συνεργατική εμπειρία που ενθαρρύνει την αυτογνωσία, την αναστοχαστική πρακτική και την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Ο εκπαιδευτικός, βλέποντας τη θετική πλευρά της αξιολόγησης, θα αναζητά ο ίδιος τη συμμετοχή του σε αυτήν, γνωρίζοντας ότι αποτελεί ευκαιρία για βελτίωση και αναγνώριση του έργου του.
Η πραγματική αλλαγή έρχεται όταν ο εκπαιδευτικός αισθάνεται ότι έχει ενεργό ρόλο στη διαδικασία, ότι ακούγεται η φωνή του και ότι η αξιολόγηση γίνεται με στόχο να ενισχύσει τη διδασκαλία του και όχι να κριτικάρει ή να ελέγξει τις προσπάθειές του. Με αυτόν τον τρόπο, η αξιολόγηση από υποχρέωση μετατρέπεται σε εργαλείο ενδυνάμωσης, που ο εκπαιδευτικός αποζητά για να αναδείξει την αξία του και να βελτιώσει τις πρακτικές του.
Οι μαθητές, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να έχουν ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής εμπειρίας. Αρκετά πια με τα "ψυχρά εργαλεία μέτρησης" που εξυπηρετούν μόνο στατιστικές αναφορές και όχι την πραγματική μάθηση. Η φωνή της κοινότητας πρέπει να ακουστεί δυνατά και καθαρά.
Ολιστική Προσέγγιση
Η μονοδιάστατη εστίαση σε στατιστικούς δείκτες είναι μια προσβολή για την πολυπλοκότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Πρέπει να αναγνωριστεί η συνολική συνεισφορά των εκπαιδευτικών, που περιλαμβάνει:
Διδακτική δεξιοτεχνία: Πώς αναδιαμορφώνουν τη διδασκαλία για να αγγίξουν κάθε μαθητή.
Δημιουργία περιβάλλοντος μάθησης: Εμπνέουν εμπιστοσύνη, ελευθερία και δημιουργικότητα.
Καινοτομία: Το θάρρος να δοκιμάζουν νέες μεθόδους παρά τους περιορισμούς.
Συνεισφορά στην κοινότητα: Πάνω και πέρα από τα όρια της τάξης.
Προς την Κατεύθυνση της Δικαιοσύνης
Αρκετά πια με την ψευτο-αντικειμενικότητα που αγνοεί τις άνισες συνθήκες στις οποίες καλούνται να διδάξουν οι εκπαιδευτικοί. Η εκπαιδευτική πραγματικότητα διαφέρει ριζικά ανάλογα με το γεωγραφικό και κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο λειτουργεί ο εκπαιδευτικός. Ένας εκπαιδευτικός που εργάζεται στο κέντρο της Αθήνας αντιμετωπίζει προκλήσεις διαφορετικής φύσης από έναν συνάδελφό του που διδάσκει στην Κάσο ή σε οποιοδήποτε νησί της άγονης γραμμής.
Στο κέντρο της Αθήνας, ο εκπαιδευτικός έρχεται αντιμέτωπος με πολυπληθή τμήματα, έντονες πολιτισμικές και κοινωνικές διαφοροποιήσεις ανάμεσα στους μαθητές, και συχνά με την πρόκληση της διαχείρισης ενός αστικού περιβάλλοντος που μπορεί να είναι πολυπολιτισμικό αλλά και κοινωνικά άνισο. Οι συνθήκες εντός και εκτός σχολείου είναι πολλές φορές χαοτικές, με περιορισμένο χρόνο και πόρους για εξατομικευμένη διδασκαλία, ενώ οι απαιτήσεις από τους γονείς και την κοινωνία μπορεί να είναι έντονες.
Από την άλλη πλευρά, ένας εκπαιδευτικός στην Κάσο ή σε ένα άλλο μικρό νησί της άγονης γραμμής αντιμετωπίζει την πρόκληση της απομόνωσης, τόσο γεωγραφικής όσο και επαγγελματικής. Η μικρή μαθητική κοινότητα μπορεί να φαίνεται πιο διαχειρίσιμη αριθμητικά, αλλά η έλλειψη υποδομών, εξειδικευμένων υποστηρικτικών υπηρεσιών και ευκαιριών επιμόρφωσης συχνά περιορίζει τη δυνατότητα για εκπαιδευτική καινοτομία. Επιπλέον, ο εκπαιδευτικός λειτουργεί πολλές φορές ως ο μοναδικός ή κύριος σύνδεσμος των μαθητών και των οικογενειών τους με την ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα, επωμιζόμενος πολλαπλούς ρόλους πέραν της διδασκαλίας.
Οι διαφορές δεν περιορίζονται μόνο στις υποδομές ή στη διαθεσιμότητα πόρων, αλλά επεκτείνονται και στη φύση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στην Αθήνα, ο εκπαιδευτικός μπορεί να έχει μεγαλύτερη πρόσβαση σε επιμορφωτικά σεμινάρια, τεχνολογικές λύσεις και δικτύωση με άλλους επαγγελματίες, ενώ στην Κάσο, η απομόνωση συχνά σημαίνει ότι πρέπει να βασίζεται περισσότερο στη δική του εφευρετικότητα και προσαρμοστικότητα.
Τέλος, οι κοινωνικές συνθήκες παίζουν και αυτές καθοριστικό ρόλο. Στις αστικές περιοχές, οι εκπαιδευτικοί μπορεί να βρίσκονται αντιμέτωποι με προβλήματα όπως η φτώχεια, η κοινωνική ανισότητα ή και η αδιαφορία για την εκπαίδευση. Στις απομακρυσμένες περιοχές, αντίθετα, οι εκπαιδευτικοί συχνά αποτελούν πρότυπο για την τοπική κοινωνία και ο ρόλος τους είναι πιο εμφανώς συνδεδεμένος με την πολιτισμική και κοινωνική ανάπτυξη του τόπου.
Επομένως, το πλαίσιο στο οποίο εργάζεται ένας εκπαιδευτικός είναι καθοριστικό για τις ανάγκες, τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που αντιμετωπίζει. Είναι σημαντικό η πολιτεία να αναγνωρίζει αυτές τις διαφορές και να προσαρμόζει τα εργαλεία, τους πόρους και τη στήριξη με βάση τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιοχής.
Το σύστημα αξιολόγησης πρέπει να αναγνωρίζει τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες και να παρέχει στήριξη, όχι καταδίκη. Οι εκπαιδευτικοί δεν είναι εξιλαστήρια θύματα για τα προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος.
Ο Ρόλος της Τεχνολογίας
Η τεχνολογία δεν πρέπει να μετατραπεί σε νέο εργαλείο επιτήρησης. Αντίθετα, πρέπει να ενισχύσει τη συνεργασία, τη διαφάνεια και τη δημιουργικότητα. Πλατφόρμες που προάγουν την ανταλλαγή καλών πρακτικών και την αμοιβαία στήριξη πρέπει να αντικαταστήσουν τα "ψυχρά δεδομένα" που αποξενώνουν.
Συμπέρασμα
Η τωρινή μορφή αξιολόγησης είναι ήδη ξεπερασμένη και λειτουργεί αποκλειστικά προς όφελος της γραφειοκρατίας, αντί να στηρίζει την ουσιαστική βελτίωση της εκπαίδευσης. Ήρθε η στιγμή να αλλάξουμε ριζικά το σύστημα. Ας δημιουργήσουμε ένα σύστημα όπου η αξιολόγηση δεν θα είναι φόβητρο αλλά εργαλείο αλλαγής. Οι εκπαιδευτικοί είναι οι φορείς της γνώσης και της κριτικής σκέψης. Ας τους δώσουμε την αξιοπρέπεια που τους αξίζει, γιατί χωρίς αυτούς, καμία επανάσταση στην εκπαίδευση δεν μπορεί να υπάρξει.
[ΠΠ1]"μια παρατεταμένη χρονική περίοδος που ξοδεύετε σκόπιμα σε κάτι που δεν είναι η καθημερινή σας δουλειά”
*O Παναγιώτης Πετρίδης είναι φυσικός.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Τι σημαίνει η λέξη «προκρυσματικός»
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής - Αιτήσεις έως 31/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
