Η εκπαίδευση στη σύγχρονη εποχή συνδέεται άμεσα με την καινοτομία, την τεχνολογική πρόοδο, τη βιωματική μάθηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων που θεωρούνται απαραίτητες για τη μελλοντική αγορά εργασίας. Ανεξαρτήτως της θέσης που μπορεί να υιοθετήσει κανείς ως προς τον σκοπό της εκπαίδευσης, υπάρχει γενική σύγκλιση ως προς την αναγκαιότητα αναβάθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος, γεγονός που συνεπάγεται την αύξηση της χρηματοδότησής του. Ανακύπτει, συνεπώς, το κρίσιμο ερώτημα: Ποιες πηγές χρηματοδότησης μπορούν να εξασφαλίσουν τους απαιτούμενους πόρους για την αναβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης;
Μία άμεση και συχνά προτεινόμενη λύση είναι η αξιοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων, μια προσέγγιση που έχει καταστεί εμφανής στην εκπαιδευτική πολιτική της Ελλάδας τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Η τάση αυτή διαφαίνεται τόσο στον δημόσιο λόγο της πολιτικής ηγεσίας όσο και στις πρωτοβουλίες αποκέντρωσης και αυτονομίας του δημόσιου σχολείου (βλ. «Η πολιτική της αυτονομίας στην εκπαίδευση: Το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας και η απήχηση στην Ελλάδα» Περπερίδου, 2024). Σημαντική έκφανση της στρατηγικής αυτής αποτελεί η ίδρυση των 22 Δημοσίων Ωνάσειων Σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, τα οποία φιλοδοξούν να λειτουργήσουν σε περιοχές με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό δείκτη, με σκοπό να συμβάλουν στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων μέσω της παροχής ποιοτικής εκπαίδευσης.
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως το εγχείρημα αυτό εγείρει καίρια ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της δημόσιας εκπαίδευσης. Η οικονομική αυτονομία των εν λόγω σχολικών μονάδων, αρχικά διασφαλισμένη από χρηματοδότηση ενός κοινωφελούς οργανισμού, συνυπάρχει με την κρατική κάλυψη της μισθοδοσίας των εκπαιδευτικών. Παράλληλα, η εκπαιδευτική τους αυτονομία αποτυπώνεται στη διεύρυνση του προγράμματος σπουδών, με έμφαση στις τέχνες και τις κοινωνικές επιστήμες, ενώ η διοικητική τους αυτονομία διαμορφώνεται μέσω μιας επιτροπής συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Παιδείας και του φορέα χρηματοδότησης.
Παρότι το εγχείρημα αυτό παρουσιάζεται ως μια καινοτόμος παρέμβαση για την ενίσχυση της δημόσιας εκπαίδευσης, στην πραγματικότητα αποτελεί υιοθέτηση εκπαιδευτικών πολιτικών πρακτικών που προωθεί ο ΟΟΣΑ σε πολλές χώρες. Παράλληλα, αναδύονται σημαντικά ερωτήματα για το μέλλον: Θα αναδειχθούν και άλλοι φορείς ως χορηγοί δημόσιων σχολικών δομών; Θα μπορούσαν οι φορείς αυτοί να είναι θρησκευτικού ή πολιτικού χαρακτήρα, επηρεάζοντας το περιεχόμενο της παρεχόμενης εκπαίδευσης; Υπάρχει κάποια πρόβλεψη σε σχέση με αυτόν τον πιθανό κίνδυνο; Επιπλέον, ενώ οι σύγχρονες εκπαιδευτικές πολιτικές προκρίνουν τη σύνδεση της εκπαίδευσης με τις τεχνολογικές επιστήμες, ποιος θα είναι ο ρόλος και η εξέλιξη των κοινωνικών επιστημών; Τέλος, μήπως η σταδιακή απόρριψη μαθητών και εκπαιδευτικών σε αυτές τις νέες εκπαιδευτικές δομές οδηγήσει σε υποβαθμισμένα σχολεία της γειτονιάς όπου θα συγκεντρώνονται οι απορριφθέντες;
Η εκπαιδευτική πολιτική αυτονομίας, όπως έχει εφαρμοστεί σε άλλες χώρες, όπως τη Μεγάλη Βρετανία, παρέχει ένα πλούσιο πεδίο μελέτης, προσφέροντας πολύτιμα επιστημονικά δεδομένα για τις επιπτώσεις της στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα. Επομένως, η ελληνική εκπαιδευτική πολιτική οφείλει να μην παραβλέψει τα εμπειρικά δεδομένα και τις διεθνείς πρακτικές, καθώς και επιστημονικές αναλύσεις που αποτυπώνονται σε αρκετές μελέτες.
Συμπερασματικά, η συζήτηση γύρω από τα Ωνάσεια Δημόσια Σχολεία και ουσιαστικά την αυτονομία της δημόσιας εκπαίδευσης δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με δογματισμό, αλλά με κριτική σκέψη και επιστημονική τεκμηρίωση. Η αξιοποίηση ιδιωτικών πόρων μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση για την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, ωστόσο, οφείλουμε να λάβουμε υπόψη τα εμπειρικά δεδομένα και τις διεθνείς πρακτικές ώστε να διασφαλιστεί ότι τέτοιες παρεμβάσεις δεν θα διευρύνουν τις κοινωνικές ανισότητες, αλλά αντίθετα, θα συμβάλουν στη δημιουργία μιας ποιοτικότερης και πιο συμπεριληπτικής δημόσιας εκπαίδευσης. Η αναζήτηση βιώσιμων λύσεων απαιτεί διάλογο και επιστημονική ανάλυση, με στόχο μια εκπαιδευτική πολιτική που θα εξυπηρετεί το σύνολο της κοινωνίας.
Περπερίδου Κατερίνα
Δρ ΠΤΔΕ ΑΠΘ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 3/02
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
