Ευαγγελία Ασημακοπούλου Η βία μεταξύ ανηλίκων είναι ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα που αντιμετωπίζουμε στην κοινωνία μας τα τελευταία χρόνια. Παιδιά και έφηβοι που αναγκάζονται να βιώσουν ή και να επιδείξουν βία στο σχολείο, στις γειτονιές τους ή ακόμα και μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκαλούν σοβαρές ανησυχίες για το μέλλον τους, αλλά και για την υγεία της κοινωνίας γενικότερα.
Παρά τις πολλές υποσχέσεις και τις δηλώσεις των αρχών, το πρόβλημα παραμένει χωρίς ουσιαστική λύση. Οι θεσμοί αδυνατούν να προσφέρουν την υποστήριξη που χρειάζονται τα παιδιά, ενώ οι παραβατικοί ανήλικοι συνεχίζουν να ενεργούν χωρίς να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους.
Στατιστικά στοιχεία και περιστατικά
Από τον Ιανουάριο του 2024 μέχρι σήμερα, το φαινόμενο της βίας ανηλίκων έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις, με αναρίθμητα περιστατικά να καταγράφονται καθημερινά. Τα περιστατικά είναι πιο συχνά και πιο βίαια, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία αυτών παραμένει χωρίς επαρκή δικαστική ή κοινωνική παρέμβαση.
- Αύξηση περιστατικών: Το πρώτο οκτάμηνο του 2024 καταγράφηκαν 7.180 περιστατικά βίας ανηλίκων, σημειώνοντας αύξηση 48% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
- Σύλληψη ανηλίκων: Οι συλλήψεις ανηλίκων για πρόκληση σωματικών βλαβών αυξήθηκαν από 383 το πρώτο 8μηνο του 2023 σε 666 την ίδια περίοδο του 2024.
- Σύνολο περιστατικών: Σύμφωνα με στοιχεία, από το 2021 έως το πρώτο εξάμηνο του 2024, κατηγορήθηκαν ανήλικοι για 35.559 ποινικά αδικήματα.
Ειδικά περιστατικά:
- Ιανουάριος 2024: Έφηβοι επιτίθενται σε 14χρονο στη Θεσσαλονίκη με στόχο τη ληστεία. Ο νεαρός τραυματίστηκε σοβαρά.
- Φεβρουάριος 2024: Επεισόδιο βίας μεταξύ μαθητών σε σχολείο στην Αθήνα, όπου μία ομάδα εφήβων ξυλοκόπησε έναν συμμαθητή τους με αφορμή προσωπικές διαφορές.
- Μάρτιος 2024: Στη Ρόδο, ομάδα ανηλίκων επιτέθηκε σε νεαρό στο κέντρο της πόλης, προκαλώντας σοβαρούς τραυματισμούς. Οι δράστες συνελήφθησαν.
- Απρίλιος 2024: Επεισόδιο σε σχολείο στην Πάτρα, όπου μαθητές ξυλοκόπησαν καθηγητή λόγω έντονης διαφωνίας κατά τη διάρκεια του μαθήματος.
- Ιούνιος 2024: Στη Λάρισα, ομάδα εφήβων κακοποίησε έναν 15χρονο, προκαλώντας σοβαρούς σωματικούς και ψυχολογικούς τραυματισμούς.
- Αύγουστος 2024: Στην Κρήτη, ομάδα νεαρών επιτέθηκε σε περαστικούς, προκαλώντας βία και αναστάτωση σε πολυσύχναστο σημείο της πόλης.
- Σεπτέμβριος 2024: Μια σειρά βίαιων περιστατικών σε σχολείο στην Αττική, όπου μαθητές επιτέθηκαν σε καθηγητές και άλλους συμμαθητές τους, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές στις εγκαταστάσεις του σχολείου.
- Σεπτέμβριος 2024: Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, ένα περιστατικό ακραίας βίας καταγράφηκε σε σχολείο, όταν ομάδα ανηλίκων επιτέθηκε σε συμμαθητή τους με ρόπαλα και μαχαίρια για προσωπικούς λόγους, προκαλώντας σοβαρά τραύματα.
- Σεπτέμβριος 2024: Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., το πρώτο οκτάμηνο του 2024 καταγράφηκε αύξηση κατά 47% στα περιστατικά εγκληματικότητας ανηλίκων σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Ειδικότερα, οι ανήλικοι δράστες σε υποθέσεις πρόκλησης σωματικών βλαβών αυξήθηκαν κατά 73%.
- Οκτώβριος 2024: Στον Βόλο, δύο 15χρονοι μαθητές επιτέθηκαν σε συνομήλικό τους, προκαλώντας του σοβαρά τραύματα στο πρόσωπο.
- Οκτώβριος 2024: Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ανακοίνωσε ότι το πρώτο εννιάμηνο του 2024 πραγματοποιήθηκαν πάνω από 6.500 συλλήψεις ανηλίκων για διάφορα αδικήματα, σημειώνοντας αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
- Νοέμβριος 2024: Στην Κρήτη, ομάδα ανηλίκων ξυλοκόπησε 15χρονο συμμαθητή τους εντός σχολείου, προκαλώντας του τραύματα σε πρόσωπο και σώμα.
- Δεκέμβριος 2024: Στην Αττική, ομάδα ανηλίκων επιτέθηκε σε 16χρονο Αιγύπτιο πρόσφυγα σε καταυλισμό, προκαλώντας του σοβαρούς τραυματισμούς.
- Δεκέμβριος 2024: Στην περιοχή της Αθήνας, τρεις ανήλικοι συμμετείχαν σε άγριο ξυλοδαρμό ενός 15χρονου μαθητή, ο οποίος υπέστη σοβαρά τραύματα.
- Δεκέμβριος 2024: Ο κ. Χρυσοχοΐδης ενημέρωσε ότι τα Γραφεία Ενδοοικογενειακής Βίας διαχειρίστηκαν 20.113 περιστατικά το 2024, σημειώνοντας αύξηση 87% σε σχέση με το 2023. Επιπλέον, οι συλλήψεις κατηγορουμένων για ενδοοικογενειακή βία αυξήθηκαν κατά 107%.
- Ιανουάριος 2025: Στην Αθήνα, 17χρονοι επιτέθηκαν σε 15χρονο, προκαλώντας του τραύματα με σιδηρολοστό.
- Φεβρουάριος 2025: Στη Θεσσαλονίκη, 14χρονος επιτέθηκε με μαχαίρι στον πατέρα της φίλης του, προκαλώντας του τραύματα.
- Φεβρουάριος 2025: Ο κ. Χρυσοχοΐδης ανακοίνωσε ότι το 2024 καταγράφηκαν συνολικά 10.968 υποθέσεις παραβατικότητας και βίας ανηλίκων, με 14.956 ανήλικους δράστες, σημειώνοντας αύξηση 40,81% σε σχέση με το 2023.
- Μάρτιος 2025: Στη Ρόδο, ομάδα ανηλίκων επιτέθηκε σε 17χρονο, προκαλώντας του σοβαρά τραύματα.
Κυβερνητική αδράνεια και επικοινωνιακή πολιτική
Η κυβέρνηση, παρά τις ανακοινώσεις και την επιβολή περιορισμένων μέτρων, φαίνεται να αδυνατεί να διαχειριστεί τη βία ανηλίκων με ουσιαστικό τρόπο. Παρά τις υποσχέσεις για βελτίωση του νομικού πλαισίου και της κοινωνικής υποστήριξης, τα προβλήματα παραμένουν και οι αντιδράσεις είναι περιορισμένες.
Η εφαρμογή του προγράμματος SafeYOUth, που επιτρέπει στους ανηλίκους να καταγγέλλουν περιστατικά κακοποίησης και βίας, είναι ένα πρώτο βήμα, αλλά η απουσία στήριξης στα θύματα και η έλλειψη συνεχούς παρακολούθησης καθιστούν αμφίβολη την αποτελεσματικότητά του. Επιπλέον, η κυβέρνηση δεν έχει εφαρμόσει ένα μακροπρόθεσμο και ολοκληρωμένο σχέδιο για την πρόληψη της βίας, αλλά περιορίζεται σε επικοινωνιακές ενέργειες που, αν και εντυπωσιακές, δεν έχουν αντίκτυπο στην πραγματική ζωή των νέων.
Ψυχολογικές αιτίες και επιπτώσεις
Η βία μεταξύ ανηλίκων δεν είναι μόνο αποτέλεσμα κοινωνικών ή οικογενειακών προβλημάτων. Σύμφωνα με ψυχολόγους, η ψυχική και συναισθηματική κατάσταση των νέων έχει σημαντική επίδραση στην επιθετική τους συμπεριφορά. Η έλλειψη υποστήριξης, η συναισθηματική παραμέληση και η βία στο οικογενειακό περιβάλλον οδηγούν σε ένα φαύλο κύκλο επιθετικών αντιδράσεων.
Η ψυχολόγος Δανάη Κοκορίκου, ψυχολόγος ΕΠΑΨΥ (Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας), μιλώντας στο Dnews επισημαίνει: «Η βία ανηλίκων είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που απαιτεί πολυδιάστατες προσεγγίσεις, με έμφαση στην πρόληψη και την έγκαιρη παρέμβαση. Πρέπει να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά που βιώνουν τέτοιες καταστάσεις θα λάβουν την υποστήριξη που χρειάζονται.»
Ειδικοί επίσης τονίζουν ότι η συνεχής έκθεση σε βία μέσω των ΜΜΕ, τα βίαια video games, αλλά και η απουσία θετικών προτύπων στον κοινωνικό περίγυρο, ενδέχεται να αποδυναμώσουν τις ηθικές αξίες και να ενισχύσουν την αποδοχή της βίας ως μέσο επίλυσης διαφορών.
Άμεση παρέμβαση σε ένα μεγάλο κοινωνικό ζήτημα
Η βία μεταξύ ανηλίκων έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο σοβαρά κοινωνικά ζητήματα στην Ελλάδα, με συνέπειες που επηρεάζουν τόσο τα ίδια τα παιδιά όσο και την κοινωνία στο σύνολό της. Τα περιστατικά βίας στα σχολεία, στις γειτονιές και στο ψηφιακό περιβάλλον αυξάνονται ανησυχητικά και η κατάσταση παραμένει ανεξέλεγκτη. Η κυβέρνηση, αν και έχει προχωρήσει σε διάφορες δηλώσεις και επικοινωνιακές ενέργειες, φαίνεται να μην έχει υιοθετήσει μια στρατηγική που να αντιμετωπίζει το φαινόμενο με ουσιαστικό τρόπο.
Η έλλειψη ενός ενιαίου και μακροπρόθεσμου σχεδίου πρόληψης, αλλά και η αδράνεια στην εφαρμογή δράσεων στήριξης για τα παιδιά, έχει αφήσει τα ανήλικα θύματα βίας εκτεθειμένα σε επικίνδυνες καταστάσεις. Ταυτόχρονα, οι ανήλικοι που ασκούν βία συχνά δεν αντιμετωπίζουν τις συνέπειες των πράξεών τους, με αποτέλεσμα να συνεχίζουν να επαναλαμβάνουν επικίνδυνες συμπεριφορές.
Η κοινωνία, το σχολείο και η οικογένεια πρέπει να αναλάβουν άμεσα δράση και να συνεργαστούν για να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον για τα παιδιά. Το σχολείο πρέπει να γίνει ένας χώρος όπου η παιδική ψυχολογία και οι ανάγκες του κάθε μαθητή θα βρίσκονται στο επίκεντρο, ενώ η οικογένεια θα πρέπει να αναγνωρίσει τον ρόλο της στην πρόληψη αυτών των συμπεριφορών. Επίσης, είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η στήριξη προς τα παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο, είτε από οικογενειακά προβλήματα είτε από κοινωνικές συνθήκες.
Η καλλιέργεια μιας κουλτούρας αλληλοσεβασμού και επικοινωνίας, σε συνδυασμό με συγκεκριμένα προγράμματα εκπαίδευσης και υποστήριξης, μπορεί να βοηθήσει στην αποτροπή νέων περιστατικών βίας και να διασφαλίσει ότι η επόμενη γενιά θα μεγαλώσει σε ένα πιο ασφαλές και υγιές περιβάλλον. Μόνο μέσα από συντονισμένες ενέργειες και τη συνεργασία όλων των αρμόδιων φορέων, μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα και να εξασφαλιστεί ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά της χώρας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ τον Ιούνιο: Ανακοινώθηκε ΕΠΙΣΗΜΑ η ύλη!
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 31/03
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
