Το φαινόμενο της εγκατάλειψης σπουδών στα ελληνικά ΑΕΙ: «Οι λιμνάζοντες φοιτητές προκαλούνται από λιμνάζοντα προβλήματα»

Η εγκατάλειψη ή επιμήκυνση των σπουδών στα ελληνικά πανεπιστήμια δεν είναι ένα νέο φαινόμενο, αλλά η αφορμή για να αναδειχθεί ξανά δυναμικά στον δημόσιο διάλογο είναι η επικείμενη εφαρμογή του μέτρου διαγραφής των «αιωνίων φοιτητών» μέσα στο 2025. Μια νέα έρευνα του Πανεπιστημίου Πατρών αποδομεί τους κυρίαρχους μύθους γύρω από το ζήτημα και προτείνει στοχευμένες παρεμβάσεις για να αναστραφεί η τάση εγκατάλειψης των σπουδών.

Τα πραγματικά αίτια πίσω από την εγκατάλειψη σπουδών

Η έρευνα, που υλοποιήθηκε από τους πανεπιστημιακούς Δημήτρη Βεργίδη, Θανάση Καραλή και Δημήτρη Σακκούλη, φωτίζει μια σύνθετη εικόνα, μακριά από απλουστευτικές εξηγήσεις. Αντίθετα με τη διαδεδομένη πεποίθηση ότι οι οικονομικές δυσκολίες είναι η κυρίαρχη αιτία, η μελέτη δείχνει πως αυτές αποτελούν σημαντικό παράγοντα μόνο στο 10% των περιπτώσεων, ενώ η εργασία κατά τη διάρκεια των σπουδών σχετίζεται με το 20% των εγκαταλείψεων.

Οι κύριοι λόγοι εντοπίζονται στα εξής:

• Ανεπαρκές υπόβαθρο από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

• Απουσία επαγγελματικού προσανατολισμού.

• Αδυναμίες του συστήματος εισαγωγής (Πανελλαδικές).

• Έλλειψη φοιτητικής υποστήριξης στα ΑΕΙ.

• Υποστελέχωση των ιδρυμάτων.

Εγκατάλειψη Σπουδών στα ΑΕΙ – Τι Δείχνει η Έρευνα (2024)

Οι «μύθοι» και οι παρερμηνείες γύρω από τους «αιώνιους φοιτητές»

Η έρευνα καταρρίπτει τρεις βασικούς μύθους:

Μύθος 1 – Η διαγραφή είναι λύση

Η διαγραφή φοιτητών που υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια φοίτησης (ν+2 ή ν+3) μπορεί να μειώσει τεχνητά τα ποσοστά «λιμνάζουσας φοίτησης», όμως δεν λύνει το πρόβλημα. Αντίθετα, ενδέχεται να το μετατοπίσει σε πρόβλημα «εγκατάλειψης» (drop-out).

Μύθος 2 – Το θεσμικό πλαίσιο είναι πολύ χαλαρό

Παρότι το ελληνικό σύστημα είναι επιεικές ως προς τις προϋποθέσεις προαγωγής, η αυστηροποίηση χωρίς ταυτόχρονη υποστήριξη οδηγεί σε περισσότερες αποτυχίες και όχι απαραίτητα σε βελτίωση αποφοίτησης.

Μύθος 3 – Οι οικονομικές δυσκολίες είναι το κυρίαρχο αίτιο

Οι οικονομικές πιέσεις υπάρχουν, αλλά δεν είναι το βασικό πρόβλημα για την πλειοψηφία. Οι ρίζες βρίσκονται βαθύτερα στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Τα κρίσιμα πρώτα έτη και το προφίλ του κινδύνου

Η έρευνα σε 837 φοιτητές δείχνει πως οι περισσότεροι εγκαταλείπουν τις σπουδές τους στο δεύτερο ή τρίτο έτος. Τα προβλήματα ξεκινούν στο πρώτο έτος και επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου. Το Πανεπιστήμιο Πατρών τονίζει την ανάγκη υποστήριξης των νεοεισερχόμενων φοιτητών, με εξατομικευμένες παρεμβάσεις και υποδομές.

Προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου

Οι ερευνητές προτείνουν ένα συνεκτικό πλέγμα δράσεων:

• Θέσπιση ελάχιστου ποσοστού επιτυχίας ανά μάθημα

Με στόχο τη βελτίωση των ποσοστών αποφοίτησης και τον εντοπισμό μαθήματος με προβληματική ύλη ή εξεταστική διαδικασία.

• Ενίσχυση του διδακτικού προσωπικού

Η σχέση φοιτητών προς διδάσκοντες παραμένει δυσανάλογη. Η λύση απαιτεί πολιτική βούληση και αύξηση πόρων.

• Δημιουργία Παρατηρητηρίου Φοίτησης

Για την παρακολούθηση και ανάλυση των δεδομένων φοίτησης σε ιδρυματικό επίπεδο και την αξιολόγηση της προόδου των μέτρων.

• Υποστηρικτικές υπηρεσίες φοιτητών (ψυχολογική, ακαδημαϊκή, συμβουλευτική)

Το Κέντρο Υποστήριξης του Πανεπιστημίου Πατρών (ΚΕΔΙΜΑ) αποτελεί πρότυπο που θα μπορούσε να υιοθετηθεί σε όλα τα ΑΕΙ.

• Διαγνωστικά τεστ στο πρώτο έτος

Για την ανίχνευση ελλείψεων και την προσαρμογή της ύλης και των μεθόδων διδασκαλίας.

• Οικονομική μέριμνα και δυνατότητες ήπιας εργασίας

Συνεργασία ΑΕΙ-ΔΥΠΑ για ευέλικτες θέσεις μερικής απασχόλησης εντός του φοιτητικού πλαισίου.

Η ουσία του προβλήματος δεν βρίσκεται μόνο στους φοιτητές, αλλά και στο ίδιο το πανεπιστημιακό και σχολικό οικοσύστημα. Η εκπαιδευτική πολιτική χρειάζεται να μεταβεί από τον καταλογισμό ευθυνών στην πρόληψη και στήριξη, με επίκεντρο τον φοιτητή. Όπως σημειώνουν οι ερευνητές: «Οι λιμνάζοντες φοιτητές προκαλούνται από λιμνάζοντα προβλήματα».

Στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ, το 75% των φοιτητών ολοκληρώνει τις σπουδές του. Στην Ελλάδα, σχεδόν το 48% βρίσκεται εκτός νόμιμου χρόνου φοίτησης. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η επιτυχής αποφοίτηση δεν επιτυγχάνεται με αυστηροποίηση αλλά με υποστήριξη, αναδιοργάνωση των προγραμμάτων σπουδών και στοχευμένες πολιτικές ένταξης.

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5

Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς

Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 21/04

ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber