Χρήστος Κάτσικας Σε μια κίνηση υψηλού συμβολισμού, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφθηκε την Παρασκευή 25 Απρίλη το Υπουργείο Παιδείας. Μετά το πέρας της συνάντησης με την ηγεσία του υπουργείου και την ενημέρωση για την πορεία υλοποίησης της εκπαιδευτικής πολιτικής, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίστηκε αιχμηρός κατά των εκπαιδευτικών που όλο αυτό το διάστημα απέχουν συστηματικά από την αξιολόγηση. «Η θέση μας εδώ είναι ξεκάθαρη και η κατεύθυνση που έχω δώσει στο Υπουργείο πολύ σαφής: εάν κάποιος αρνείται επί της αρχής να αξιολογηθεί, δεν πρέπει να έχει θέση στο δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης» σημείωσε.
Κοντολογίς, ο πρωθυπουργός, επανέφερε στο προσκήνιο απειλές εναντίον των μαχόμενων εκπαιδευτικών και είναι σαφές ότι η αναζωπύρωση αυτών των απειλών δεν είναι παρά μια παραδοχή της κυβερνητικής αδυναμίας να κάμψει την εκπαιδευτική κοινότητα
Την ίδια ώρα η δήλωση αυτή προκάλεσε οξύτατες αντιδράσεις, καθώς ουσιαστικά ποινικοποιεί την άρνηση συμμετοχής σε μια διαδικασία που, όπως επισημαίνουν σωματεία και εκπαιδευτικοί σύλλογοι, έρχεται σε αντίθεση με τον δημόσιο και παιδαγωγικό χαρακτήρα του σχολείου.
Η σφοδρή αντίδραση που προκάλεσαν τα λεγόμενά του αντανακλά το βαθύ ρήγμα μεταξύ της κυβέρνησης και της εκπαιδευτικής κοινότητας. Η μάχη της αξιολόγησης έχει εξελιχθεί στη μεγαλύτερη και πιο επίμονη αναμέτρηση των τελευταίων δεκαετιών στην ελληνική εκπαίδευση, με επίδικο όχι απλώς τις διαδικασίες αξιολόγησης, αλλά την ίδια τη φυσιογνωμία της δημόσιας παιδείας.
Η κυβερνητική επιδίωξη για την εφαρμογή της αξιολόγησης εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο: τη μετατροπή της εκπαίδευσης σε εμπόρευμα και την κατηγοριοποίηση των σχολείων, κατά τα πρότυπα νεοφιλελεύθερων εκπαιδευτικών μοντέλων. Στόχος είναι να αμφισβητηθεί η θεμελιώδης αντίληψη ότι η παιδεία αποτελεί κοινωνικό αγαθό και καθολικό δικαίωμα.
«Είναι μια νέα διαδικασία που δεν έχει φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα»
«Συζητήσαμε την πορεία της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και νομίζω ότι εδώ πρέπει να είμαστε ειλικρινείς ότι είναι μια καινούργια διαδικασία, η οποία ακόμα δεν έχει φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα» παραδέχθηκε ο Πρωθυπουργός.
Η φράση αυτή, έπειτα από τέσσερα χρόνια εφαρμογής του νόμου 4823/21, καταγράφεται ως μια σαφής παραδοχή ήττας της κυβερνητικής πολιτικής στον χώρο της εκπαίδευσης.
Σύμφωνα με επίσημες αναφορές της υπουργού Παιδείας, από τους/τις νεοδιόριστους/ες εκπαιδευτικούς των ετών 2020-2023, πάνω από το 40% έχει αρνηθεί να συμμετάσχει στη διαδικασία αξιολόγησης.
Η συνολική εικόνα είναι ακόμη πιο αποκαλυπτική: Το 85% του εκπαιδευτικού σώματος δεν έχει αξιολογηθεί, τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη εφαρμογής της διαδικασίας. Παρά τις απειλές, τις πειθαρχικές διώξεις, και την ποινικοποίηση της συνδικαλιστικής δράσης, όπως στην περίπτωση της Χαράς Χοτζόγλου, οι εκπαιδευτικοί δείχνουν αξιοσημείωτη επιμονή και συλλογικότητα, καθυστερώντας ή και αποτρέποντας την εφαρμογή πολιτικών που προωθούν την ιδιωτικοποίηση και την ταξική διάσπαση της δημόσιας εκπαίδευσης.
Η ουσία της αντιπαράθεσης: Ένας αγώνας με βάθος
Η άρνηση συμμετοχής στην αξιολόγηση δεν αποτελεί απλή απόρριψη μιας διαδικασίας. Αντιθέτως, εκφράζει βαθιά συνείδηση για το ρόλο του σχολείου και του/της εκπαιδευτικού. Η αξιολόγηση, στο κυβερνητικό σχέδιο, δεν λειτουργεί ως εργαλείο βελτίωσης αλλά ως μηχανισμός συμμόρφωσης και υποταγής.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχείρησε να εμφανίσει την αξιολόγηση ως «καινούργια διαδικασία», ωστόσο δεν απέκρυψε τον πραγματικό της στόχο: τη σύνδεση της αποδοτικότητας με την παραμονή στο δημόσιο σχολείο. Στην πράξη, η αξιολόγηση οδηγεί:
- Σε γραφειοκρατικοποίηση του έργου των εκπαιδευτικών.
- Στη συγκρότηση βάσεων δεδομένων για την κατάταξη σχολείων.
- Σε κλίμα επιθεωρητισμού, ελέγχου και τελικά απολύσεων ή μετακινήσεων.
Όποιος έχει μάτια να δει και την τιμιότητα να πιστέψει στα μάτια του κατανοεί ότι η αξιολόγηση είναι ένας μηχανισμός κατηγοριοποίησης σχολείων και εκπαιδευτικών, για να προωθηθούν πολιτικές απορρύθμισης του δημόσιου σχολείου. Να παγιωθεί η υποχρηματοδότησή του, να εισαχθεί η λογική της ιδιωτικοοικονομικής λειτουργίας του, να μετακυλήσουν οι ευθύνες για την κατάσταση στην εκπαίδευση σε αυτούς που δεν τις έχουν, δηλαδή στους εκπαιδευτικούς, να διαρραγούν οι σχέσεις συναδελφικότητας και συνεργασίας μέσα στους συλλόγους διδασκόντων-ουσών και να εδραιωθεί μέσω του εκβιασμού, ο ανταγωνισμός και η υποταγή σε κάθε τι!
Η πολυδιαφημισμένη αξιολόγηση στόχο έχει να «δείξει» τους εκπαιδευτικούς για μια ακόμα φορά ως μόνιμους υπεύθυνους για τα πραγματικά και διαχρονικά προβλήματα της δημόσιας εκπαίδευσης. Δεν θα πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία πως η αξιολόγηση θα αποτελέσει το βασικό εργαλείο, έτσι ώστε στον κατάλληλο –για την κυβέρνηση– χρόνο να εξαπολύσουν νέα επίθεση, για να αλώσουν τα εργασιακά κεκτημένα των εκπαιδευτικών, να καθηλώσουν τους μισθούς, να προωθήσουν ακόμα περισσότερο τις ελαστικές μορφές εργασίας στην εκπαίδευση, να ανοίξουν τον δρόμο ακόμα και σε απολύσεις.
Πίσω από τις πιέσεις: Η στρατηγική για την αναδιάρθρωση του δημόσιου σχολείου
Η αξιολόγηση, όχι μόνο δεν είναι «αθώα» και «αυτονόητο εργαλείο για τη βελτίωση» της εκπαίδευσης, αλλά όπου και αν εφαρμόστηκε και παρά την επένδυση με χίλιες δυο «αθώες» έννοιες συνδέθηκε με ένα ασφυκτικό σύστημα αξιολόγησης που αποτελεί κεντρικό μηχανισμό ανατροπής εργασιακών σχέσεων, ιδεολογικής χειραγώγησης και κατηγοριοποίησης σχολείων εκπαιδευτικών και μαθητών, εργαλείο βαθμολογικής- μισθολογικής καθήλωσης και απολύσεων.
Οι πρόσφατες κινήσεις του Υπουργείου Παιδείας (Ωνάσεια σχολεία, voucher, διεθνές απολυτήριο) και η αύξηση της ιδιωτικής εκπαίδευσης καταδεικνύουν ένα ευρύτερο σχέδιο:
- Ιδιωτικοποίηση τμημάτων της δημόσιας εκπαίδευσης.
- Μετατροπή της γνώσης σε εμπόρευμα.
- Κατηγοριοποίηση σχολείων και μαθητών ανάλογα με τις επιδόσεις.
Η ιστορία της αξιολόγησης στην ελληνική εκπαίδευση | ||
1982
| Κατάργηση του Επιθεωρητισμού | Με το Νόμο 1304/1982, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ καταργεί το θεσμό του επιθεωρητή, ένα σύστημα αυστηρής ιεραρχικής αξιολόγησης που είχε κατηγορηθεί για αυθαιρεσία και αυταρχισμό. |
1997
| Απόπειρες θεσμοθέτησης αξιολόγησης | Ο Νόμος 2525/1997 (υπουργός Παιδείας Γεράσιμος Αρσένης) προβλέπει για πρώτη φορά μηχανισμούς αυτοαξιολόγησης και εξωτερικής αξιολόγησης. Το σχέδιο δεν εφαρμόζεται στην πράξη λόγω αντιδράσεων. |
2002
| Νέα πρόταση για αξιολόγηση | Η Υπουργός Παιδείας Π. Διαμαντοπούλου εισάγει το θεσμό της ετήσιας αξιολόγησης της σχολικής μονάδας. Παρά την ψήφιση σχετικού πλαισίου, οι έντονες κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών καθηλώνουν την εφαρμογή. |
2013
| Αξιολόγηση και διαθεσιμότητα | Με Υπουργό Παιδείας τον Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο, η αξιολόγηση συνδέεται με τις μνημονιακές υποχρεώσεις: στοχοποιείται το 15% των ΔΥ ως «ανίκανοι», ενώ 2.500 εκπαιδευτικοί τίθενται σε διαθεσιμότητα. |
2015 | Κατάργηση της υποχρεωτικής αξιολόγησης | Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (υπουργός Αριστείδης Μπαλτάς) αναστέλλει την υποχρεωτική αξιολόγηση και προτείνει ένα μοντέλο εθελοντικής αυτοαξιολόγησης των σχολείων. |
2021 .
| Επανεκκίνηση της υποχρεωτικής αξιολόγησης | Με το Νόμο 4823/2021 και υπουργό την Νίκη Κεραμέως, η κυβέρνηση της ΝΔ επαναφέρει το θεσμό, καθιστώντας την αξιολόγηση υποχρεωτική τόσο για τις σχολικές μονάδες όσο και για τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς |
2022-2025
| Αντιστάσεις και ατελέσφορες εφαρμογές – Εκατοντάδες κλήσεις για πειθαρχικά | Παρά την ψήφιση και τις πιέσεις, τα ποσοστά συμμετοχής στην ατομική αξιολόγηση παραμένουν χαμηλά, με το 85% του εκπαιδευτικού σώματος να μην έχει ακόμα αξιολογηθεί, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. |
Νέα γενιά εκπαιδευτικών: Το μέλλον της ζωντανής εκπαίδευσης
Η μαζική είσοδος νεότερων εκπαιδευτικών δημιουργεί ένα νέο δυναμικό που μπορεί να ανατρέψει το υπάρχον σκηνικό. Οι μάχες που δίνονται σήμερα σε κάθε Σύλλογο Διδασκόντων διαμορφώνουν τη συνείδηση αυτής της νέας γενιάς. Τα κεντρικά προτάγματα της νέας περιόδου είναι η υπεράσπιση της παιδαγωγικής ελευθερίας, η αντίσταση στον ατομισμό και την ιεραρχική λογική και η διεκδίκηση πραγματικής αναβάθμισης της δημόσιας παιδείας.
Η σημερινή αντιπαράθεση δεν αφορά μόνο τους εκπαιδευτικούς. Είναι μια κοινωνική και πολιτική μάχη για το δικαίωμα όλων των παιδιών στη μόρφωση. Το εκπαιδευτικό κίνημα δείχνει τον δρόμο: συλλογικότητα, αξιοπρέπεια, αντίσταση.
Όπως γράφουν οι εκπαιδευτικοί φορείς: «Δεν έχει θέση στο δημόσιο σχολείο η πολιτική της ιδιωτικοποίησης και της κατηγοριοποίησης. Η ζωντανή εκπαίδευση αντιστέκεται!»
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/04
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
