Οι Θέσεις του Π.Ε.Σ.Ε.Α. που αφορούν τροποποιήσεις για θέματα ειδικής αγωγής στο άρθρο 27 του σχεδίου νόμου για το Λύκειο

ΘΕΜΑ: «Οι Θέσεις του Π.Ε.Σ.Ε.Α. που αφορούν τροποποιήσεις για θέματα ειδικής αγωγής στο άρθρο 27 του σχεδίου νόμου για το Λύκειο»

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,

Αξιότιμε κύριε Υφυπουργέ,

Αξιότιμες κυρίες Βουλευτές,

Αξιότιμοι κύριοι Βουλευτές,

Αξιότιμες κυρίες, Αξιότιμοι κύριοι,

O  Πανελλήνιος Επιστημονικός Σύλλογος Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- εκφράζει την έντονη ανησυχία του για το γεγονός ότι, λόγω της οικονομικής κρίσης και της εφαρμοζόμενης εκπαιδευτικής πολιτικής, με την έναρξη του νέου σχολικού έτους 2013 – 2014 οι σχολικές δομές της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης θα αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα λειτουργίας, γιατί  την τελευταία τριετία δεν έγινε κανένας διορισμός για την κάλυψη των κενών οργανικών θέσεων στο υποσύστημα της ειδικής αγωγής, και επιπλέον φέτος   εξαγγέλθηκε από την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας ότι οι προσλήψεις αναπληρωτών θα είναι εξαιρετικά περιορισμένες.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.-, αφού επεξεργάστηκε και έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις τροποποιήσεις και καταργήσεις που προτείνονται στα άρθρο 27 του σχεδίου νόμου για το Λύκειο με τίτλο «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Λοιπές Διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων» και αφορούν σημαντικά θέματα της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, αποφάσισε να καταθέσει στο δημόσιο διάλογο τις παρακάτω αξιολογήσεις και προτάσεις:

«Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, παραβλέποντας: α) τις σοβαρές ελλείψεις και τα μακροχρόνια προβλήματα που κυριαρχούν σε όλες τις σχολικές δομές της γενικής και της ειδικής αγωγής της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, και β) το γεγονός ότι σήμερα μόνο ένα μικρό ποσοστό αναπήρων μαθητών βρίσκεται στις δημόσιες δομές της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, χωρίς να υπάρχει καμία ποσοτική και ποιοτική αναφορά, αλλά και κανένας σχεδιασμός για το σύνολο του μαθητικού πληθυσμού με ή χωρίς αναπηρίες – με ή χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, δεν προχώρησε στη σύνταξη νέου νόμου για την ειδική αγωγή για να στηρίξει τη φιλοσοφία της ένταξης στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά προτίμησε τον εύκολο δρόμο των τροπολογιών στο άρθρο 27 του σχεδίου νόμου για θέματα ειδικής αγωγής, ενισχύοντας έτσι την αποσπασματικότητα και την ασάφεια όπως έγινε με το άρθρο 56 του  Ν.3966/2011, και το άρθρο 39 παρ. 4 του Ν.  4115/2013 (συγκυριακή θεσμική πλατφόρμα προκειμένου να απορροφηθούν κονδύλια από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ/ θεσμοθέτηση ξεχωριστών επιτροπών -ΕΔΕΑ, ΕΔΕΑΥ, Σχολικά Δίκτυα-, που αντί να κάνουν το εκπαιδευτικό σύστημα πιο ευέλικτο, το κάνουν πιο συγκεντρωτικό και πιο γραφειοκρατικό με αμφίβολη λειτουργικότητα και αποτελεσματικότητα αντιμετώπισης των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες). Συγκεκριμένα:

·         στο άρθρο 27 οι παράγρ. 1^α’ και 1^β’ που αφορούν την τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση των ΑμΑ & ΑμΕΕΑ, θεσμοθετείται η πρακτική άσκηση προκειμένου οι απόφοιτοι να αποκτήσουν πτυχίο με επαγγελματικά δικαιώματα επιπέδου 2. Θεωρούμε σημαντικό να ορισθούν με σαφήνεια οι όροι και η δομή των οργάνων που θα έχουν την ευθύνη της Εποπτείας των μαθητών που θα συμμετέχουν στην πρακτική άσκηση καθώς και των εργασιακών χώρων που θα εργάζονται,

·         σημαντική ρύθμιση αποτελεί η ρύθμιση του άρθρου 27 παράγρ. 2^α’ που ορίζει τα ίδια κριτήρια προσλήψεων και υπηρεσιακών μεταβολών για όλους τους εκπαιδευτικούς γενικής και ειδικής αγωγής (πάγια θέση που τίθεται από τον Π.Ε.Σ.Ε.Α. από το 2003),

·         θετική είναι η ρύθμιση του άρθρου 27 παράγρ. 12, σύμφωνα με την οποία στο ΙΕΠ συστήνεται επιστημονική επιτροπή η οποία θα εξετάζει τις συνάφειες των μεταπτυχιακών-διδακτορικών τίτλων στην ειδική αγωγή και εκπαίδευση. Θεωρούμε και ελπίζουμε ότι η επιτροπή θα λειτουργήσει, έτσι  ώστε να σταματήσει η απαξίωση της ειδικής αγωγής & εκπαίδευσης με «τίτλους σπουδών» αμφιβόλου επιστημονικής ποιότητας,

·         άμεση απόσυρση της παραγράφου 22 άρθρου 27 που αναφέρεται στην μη συμμετοχή εκπαιδευτικού ειδικής αγωγής στη διάγνωση που χορηγούν τα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα. Θυμίζουμε ότι σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγρ, 3 του νόμου 3699/2008, ως «διάγνωση νοείται η εκπαιδευτική αξιολόγηση με σκοπό τη συγκέντρωση στοιχείων και δεδομένων που θα βοηθή­σουν στο σχεδιασμό και την εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων – παρεμβάσεων». Για το λόγο αυτό θεωρούμε τη συμμετοχή εκπαιδευτικού ειδικής αγωγής αναγκαία και απαραίτητη. Τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες χρειάζονται τη διάγνωση για να πλαισιωθούν στο σχολικό τους πλαίσιο με την κατάλληλη υποστήριξη και τα κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα. Δε χρειάζονται γνωματεύσεις, ως ιατρική πιστοποίηση της «πάθησής» τους, του τύπου «μαθησιακές δυσκολίες κ.ά.»(!) που συχνά κατατίθενται  στα σχολεία. Γι’ αυτό ο Πανελλήνιος Επιστημονικός Σύλλογος Ειδικής Αγωγής επιμένει στην πρότασή του: α) θεσμική κατοχύρωση του εκπαιδευτικού προσανατολισμού των αξιολογικών & διαγνωστικών υπηρεσιών, και β) μετατροπή των ΚΕΔΔΥ σε Κέντρα Ενταξιακής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης των ΑμΑ & ΑμΕΕΑ, με θεσμική κατοχύρωση του παιδαγωγικού τους προσανατολισμού, και ως του μοναδικού νόμιμου αξιολογικού και διαγνωστικού φορέα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Η στελέχωση αυτών των διεπιστημονικών κέντρων ειδικής αγωγής & εκπαίδευσης να γίνεται από προσωπικό με αυξημένα επιστημονικά προσόντα, και τουλάχιστον 12ετή αναγνωρισμένη προϋπηρεσία στους σχολικούς θεσμούς της ειδικής αγωγής και εμπειρία σε ΣΜΕΑΕ, Τμήματα Ένταξης, Παράλληλη Στήριξη και Κατ’ οίκον Διδασκαλία,  

·       επίσης ο Πανελλήνιος Επιστημονικός Σύλλογος Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.-, η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας –Δ.Ο.Ε.- και η Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης –Ο.Λ.Μ.Ε.- διεκδικούν (εδώ και μια δεκαπενταετία για λόγους δημοκρατικής νομιμότητας, διαφάνειας και ενίσχυσης  της διεπιστημονικής λειτουργίας των θεσμών της ειδικής αγωγής) άμεσα την κατάργηση του ΥΣΕΕΠ και των ΠΥΣΕΕΠ, και ενιαία αντιμετώπιση των υπηρεσιακών θεμάτων όλων των εργαζομένων στους θεσμούς της ειδικής αγωγής στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση από τα αντίστοιχα Κεντρικά και Περιφερειακά Συμβούλια (ΚΥΣΠΕ/ΚΥΣΔΕ, ΑΠΥΣΠΕ/ΑΠΥΣΔΕ, ΠΥΣΠΕ/ΠΥΣΔΕ) για το σύνολο του προσωπικού των ΣΜΕΑΕ, των ΚΕΔΔΥ, των Τμημάτων Ένταξης, της Παράλληλης Στήριξης και της Κατ’ οίκον Διδασκαλίας. Ο Π.Ε.Σ.Ε.Α. έχει διαπιστώσει ότι οι εκπαιδευτικοί της ειδικής αγωγής, το ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό και το ειδικό βοηθητικό προσωπικό, συγκροτούν από κοινού μέλη των Συλλόγων Διδασκόντων στις σχολικές μονάδες της γενικής και της ειδικής αγωγής, καθώς και των αξιολογικών  και διαγνωστικών ομάδων και πρέπει να υπάγονται σε κοινά -ενιαία κεντρικά και περιφερειακά συμβούλια ανάλογα σε ποια βαθμίδα υπάγονται, όπως οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί στην εκπαίδευση (π.χ. οι εκπαιδευτικοί στην τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση ανήκουν στα ΚΥΣΠΕ και ΚΥΣΔΕ). Έτσι κατοχυρώνεται η δημοκρατική νομιμότητα, η διαφάνεια και η ενίσχυση της  διεπιστημονικής λειτουργίας των σχολικών θεσμών, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζεται το δικαίωμα πρόσβασης των ΑμΑ και ΑμΕΕΑ στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, χωρίς προσκόμματα και εμπόδια που προκαλούνται από συντεχνιακούς ανταγωνισμούς, εξυπηρετήσεις, συναλλαγές, συγκρούσεις κλπ.

Άλλωστε η παράγρ. 7 του άρθρου 27, προσθέτει στο άρθρο 10 του νόμου 3848/2010 το εδάφιο: «οι υπάλληλοι που ανήκουν σε κλάδους εκπαιδευτικού και ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού, κατηγορίας Π.Ε., που υπηρετούν με οργανική θέση σε ΣΜΕΑΕ και ΚΕΔΔΥ, συμμετέχουν ισότιμα με τους ίδιους όρους και τις ίδιες προϋποθέσεις, για την πλήρωση των θέσεων ευθύνης». Από τη στιγμή που ρυθμίζονται θέματα υπηρεσιακής και επαγγελματικής εξέλιξης εργαζομένων στις ίδιες δομές της ειδικής αγωγής από διαφορετικά υπηρεσιακά συμβούλια, ενισχύεται ο διαχωρισμός της ειδικής/γενικής εκπαίδευσης, η αδιαφάνεια κι οι διακρίσεις με τον ιδιότυπο, ρουσφετολογικό, «ειδικό» και «συντεχνιακό» επαγγελματισμό, που εξέθρεψε για δεκαετίες το πελατειακό κράτος. Πρόσφατο τραγελαφικό παράδειγμα στο ΠΥΣΣΕΕΠ Ηπείρου, όπου αιρετός κοινωνική λειτουργός αξιολόγησε και βαθμολόγησε, σε συνέντευξη υποψήφια κοινωνικό λειτουργό με δεκαπέντε (15) μονάδες -ήτοι το σύνολο των προβλεπομένων από το νόμο μονάδων, ενώ «αξιολογώντας και βαθμολογώντας» αρχικά την νηπιαγωγό ειδικής αγωγής, που είχε μεταπτυχιακές σπουδές και περισσότερα μετρήσιμα μόρια της «έριξε» αναιτιολόγητα ένα τριάρι (3) για να γίνει –κι έγινε αναπληρώτρια προϊσταμένη σε ΚΕΔΔΥ- η ψηφοφόρος της, αφήνοντας εμβρόντητη την εκπαιδευτική κοινότητα της Περιφέρειας Ηπείρου που προσδοκούσε αξιοκρατία και περίμενε να επιλεγεί η υποψήφια… με τα αυξημένα, και κατά το νόμο προβλεπόμενα προσόντα. Έχουν καταγραφεί πάμπολλες όμοιες περιπτώσεις με υπερβάσεις καθηκόντων και καταχρήσεις εξουσίας, ανά την ελληνική επικράτεια.

·  ο Πανελλήνιος Επιστημονικός Σύλλογος Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.-  προτείνει, αντί να ενισχύεται ο γραφειοκρατικός χαρακτήρας του υπουργείου με τη συγκρότηση υπηρεσιακών συμβουλίων προσωπικού, να ενεργοποιηθούν τα άρθρα 22 (παράγρ 1) και 34  (παράγρ 1: εδάφια α’, β’ και γ’) του νόμου 1566/1985 τα οποία ορίζουν ρητά την ίδρυση και συγκρότηση Συμβουλίου Ειδικής Αγωγής (Σ.Ε.Α.), «ως αποκλειστικού φορέα για κάθε θέμα που αναφέρεται στην ειδική αγωγή και ειδική επαγγελματική εκπαίδευση».  Η ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός της ειδικής είναι έργο Συμβουλίου Ειδικής Αγωγής, που κατά την παράγρ. 2 του άρθρου 34 του νόμου 1566/1985 έχει τις εξής αρμοδιότητες: «α) την ευθύνη για το σχεδιασμό, τον προγραμματισμό, τον προσδιορισμό των γενικών στόχων και κατευθύνσεων και τη διαμόρφωση γενικά της εκπαιδευτικής πολιτικής στους τομείς της ειδικής αγωγής και ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης…, β) τη γνωμοδότηση για κάθε θέμα που παραπέμπεται σε αυτό και αφορά  την ειδική αγωγή και την ειδική επαγγελματική εκπαίδευση και την εισήγηση των μέτρων για τα επιμέρους προγράμματα εκπαίδευσης», γ) την παρακολούθηση και τον έλεγχο της εφαρμογής των προγραμμάτων και την εισήγηση μέτρων για τα επιμέρους προγράμματα εκπαίδευσης». Ο Π.Ε.Σ.Ε.Α. προτείνει να ρυθμιστεί νομοθετικά η συνεργασία του Συμβουλίου Ειδικής Αγωγής με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής με σκοπό την προώθηση της σχολικής ενσωμάτωσης των ΑμΑ και ΑμΕΕΑ δίνοντας, επιπλέον ιδιαίτερη έμφαση στην προσχολική ηλικία. Ο φορέας αυτός θα έχει πεδίο ευθύνης του την έρευνα, την ανάπτυξη, την παρακολούθηση και την υποστήριξη μιας οργανωμένης προσπάθειας για την ουσιαστική σχολική και κοινωνική ένταξη των ΑμΑ και ΑμΕΕΑ όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα έτσι ώστε να αποκτήσει νόημα η πρώιμη παρέμβαση, (άρθ. 2 παρ.6 εδάφιο γ΄ & δ΄ του νόμου 3699/2008) με την παράλληλη  «προσφορά συμβουλευτικών και υποστηρικτικών υπηρεσιών στους γονείς με παιδιά με ειδικές ανάγκες» (άρθ. 1 παρ. 20 εδάφιο ια’ του νόμου 2817/2000).

·       ο Π.Ε.Σ.Ε.Α. θεωρεί ότι στα πλαίσια ενδυνάμωσης των αρμοδιοτήτων της σχολικής μονάδας πρέπει να προστεθεί εδάφιο το οποίο θα αναφέρει «δικαίωμα παραπομπής των μαθητών για αξιολόγηση και γνωμάτευση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών στο ΚΕΔΔΥ έχει και η σχολική μονάδα με τη σύμφωνη γνώμη του Σχολικού Συμβούλου Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, και τη συνεργασία του Σχολικού Συμβούλου της Γενικής Αγωγής».

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.-  έχει επισημάνει ότι υποσύστημα ειδικής αγωγής βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή και το Υπουργείο Παιδείας οφείλει να αποτυπώσει με σαφήνεια τη φιλοσοφία και το περιεχόμενο των πολιτικών και νομοθετικών του εγχειρημάτων για την ειδική αγωγή και εκπαίδευση των ΑμΑ και ΑμΕΕΑ. Η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο κάνουν σήμερα αναγκαίο τη σύνταξη ενός νόμου για την ειδική αγωγή και εκπαίδευση των ΑμΑ και ΑμΕΕΑ, που θα βασίζεται σε μακροχρόνιες ερευνητικές μελέτες, συζητήσεις και προβληματισμούς από Ομάδες Εργασίας Επιστημονικών Σωματείων, Επιστημόνων της Ειδικής Αγωγής & Εκπαίδευσης, με εκπροσώπους των συλλογικών φορέων των αναπήρων, καθώς και των γονέων και κηδεμόνων  των μαθητών/τριών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Με τιμή, για το Διοικητικό Συμβούλιο του Π.Ε.Σ.Ε.Α.

Ο Πρόεδρος                                                        Ο Γενικός Γραμματέας

                     Μηνάς Ευσταθίου                                                          Λευτέρης Ρατσιάτος