Alfavita Newsroom Υποστήριξη και καθοδήγηση με τηλεκπαίδευση δεν μπορεί να υπάρξει. Η καλή παιδαγωγική υποστήριξη και καθοδήγηση απαιτεί τη συχνή παρουσία των συντονιστών εκπαιδευτικού έργου στα σχολεία και τη στενή παιδαγωγική σχέση με τους/τις εκπαιδευτικούς και τους γονείς του σχολείου
Του Απόστολου Κ. Καρύδα*
Η χώρα μας βγαίνει από το καθεστώς της επιτήρησης τον Αύγουστο του 2018, η κυβέρνηση προσδοκά να βρει τον προοδευτικό βηματισμό της και η κοινωνία να ανασάνει. Σ’ αυτή τη νέα περίοδο αισιοδοξίας επείγει να δρομολογηθούν νομοθετήματα με προοδευτικό περιεχόμενο. Τέτοια νομοθετήματα αναμένουμε και στον χώρο της Παιδείας. Η πρόταση του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ΥΠΠΕΘ) για τη δημιουργία «νέων δομών υποστήριξης του εκπαιδευτικού έργου» φαίνεται να κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι, όμως, έτσι τα πράγματα;
Η πρόταση του ΥΠΠΕΘ
Στις 26 Οκτωβρίου του 2017, ο υπουργός Παιδείας σε ημερίδα του ΥΠΠΕΘ παρουσίασε την «Πρόταση για τις νέες δομές υποστήριξης του εκπαιδευτικού έργου».
Στα θετικά της πρότασης του ΥΠΠΕΘ διακρίνονται:
1. Η προσπάθεια για αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος
2. Η ενίσχυση της παιδαγωγικής και της διοικητικής αυτονομίας των σχολικών μονάδων
3. Η ενίσχυση του ρόλου των συλλόγων διδασκόντων και των σχολικών συμβουλίων
4. Η προσπάθεια δημιουργίας ομάδων σχολείων με στόχο την καλύτερη συνεργασία τους
5. Η έμφαση στον προγραμματισμό και την αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου
6. Η δημιουργία νέων δομών υποστήριξης του εκπαιδευτικού έργου.
Τα σημεία προβληματισμού
Στην πρόταση του ΥΠΠΕΘ, όμως, υπάρχουν και προβληματικά σημεία. Ας δούμε μερικά.
Στην πρόταση του ΥΠΠΕΘ προβλέπεται ότι: α) σε κάθε Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης (ΠΔΕ) θα λειτουργήσουν «Περιφερειακά Κέντρα Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕΚΕΣ)» (σελ. 9) και, ακόμα, β) Σε κάθε Διεύθυνση Εκπαίδευσης θα λειτουργούν «Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ)» και «Κέντρα Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΚΕΑ)» (σελ. 10, 11, 13).
Οι υπεύθυνοι των τριών Κέντρων προβλέπεται «να συνεδριάζουν από κοινού για αλληλοενημέρωση σχετικά με τις ανάγκες των σχολείων και για τον συντονισμό για την υποστήριξη αυτών» (σελ. 12 & 14). Πώς, όμως, οι υπεύθυνοι των τριών Κέντρων «θα συνεδριάζουν από κοινού», όταν τα μεν ΠΕΚΕΣ θα έχουν την έδρα τους στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, ενώ τα ΚΕΣΥ & ΚΕΑ στις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης;
Είναι πιθανό π.χ. να δημιουργηθεί ένα ΠΕΚΕΣ με έδρα τις Σέρρες για να καλύψει τις ανάγκες των Νομών Χαλκιδικής και Σερρών (ενδεχομένως και του Ν. Κιλκίς).
Ερώτημα: Οι υπεύθυνοι των ΚΕΣΥ & ΚΕΑ των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης του Ν. Χαλκιδικής (με έδρα τον Πολύγυρο) θα ταξιδεύουν σε τακτικά χρονικά διαστήματα στις Σέρρες για να συσκεφτούν με τους εκεί υπευθύνους των ΠΕΚΕΣ, ΚΕΣΥ & ΚΕΑ; Μήπως κάτι τέτοιο εκτός από πολυδάπανο είναι και αντιλειτουργικό;
Στην πρόταση του ΥΠΠΕΘ προβλέπεται πως τα Περιφερειακά Κέντρα Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού θα στελεχωθούν από τους νέους περιφερειακούς συντονιστές εκπαιδευτικού έργου και επιμόρφωσης (ΠΣΕΕ) (που θα αντικαταστήσουν τους νυν σχολικούς συμβούλους). Έργο των συντονιστών θα είναι: «η παιδαγωγική καθοδήγηση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και ο προγραμματισμός και αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου των σχολείων» (σελ. 9).
Όμως, αν τα ΠΕΚΕΣ έχουν την έδρα τους στις ΠΔΕ και αν ο αριθμός των συντονιστών μειωθεί δραστικά (στο μισό περίπου του αριθμού των υπαρχόντων σχολικών συμβούλων απ' ό,τι φημολογείται), τότε πώς ο εκάστοτε Συντονιστής θα μπορέσει να επιτελέσει το έργο του της υποστήριξης των εκπαιδευτικών και των σχολείων. Πόσο μάλλον που υπάρχει η πιθανότητα οι συντονιστές να έχουν την έδρα τους στην πρωτεύουσα ενός νομού (π.χ. Σέρρες) και να πρέπει να προσφέρουν παιδαγωγική υποστήριξη σε σχολεία των απομακρυσμένων περιοχών ενός άλλου νομού (π.χ. σε σχολεία του Νομού Χαλκιδικής).
Ας είμαστε ειλικρινείς, υποστήριξη και καθοδήγηση με τηλεκπαίδευση δεν μπορεί να υπάρξει. Η καλή παιδαγωγική υποστήριξη και καθοδήγηση απαιτεί τη συχνή παρουσία των συντονιστών εκπαιδευτικού έργου στα σχολεία και τη στενή παιδαγωγική σχέση με τους/τις εκπαιδευτικούς και τους γονείς του σχολείου. Μόνο μια τέτοια σχέση μπορεί να διασφαλίσει την καλή γνώση των προβλημάτων των σχολείων και να συμβάλει στην επιτυχή αντιμετώπισή τους.
Είδαμε ότι η πρόταση του ΥΠΠΕΘ προβλέπει, επίσης, τη δημιουργία Κέντρων Εκπαιδευτικής & Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ) ανά Διεύθυνση Εκπαίδευσης με σκοπό «την ψυχολογική υποστήριξη στο σύνολο της σχολικής κοινότητας» (σελ. 10 & 11).
Η ιδέα είναι τα ΚΕΠΕΣ και οι συντονιστές εκπαιδευτικού έργου να αναλάβουν την παιδαγωγική υποστήριξη των σχολείων και τα ΚΕΣΥ την ψυχολογική υποστήριξη. Αυτή η προσέγγιση, όμως, είναι επιστημονικά λανθασμένη. Η κατάτμηση της σχολικής ζωής σε ζητήματα παιδαγωγικά, ψυχολογικά, κοινωνικά κ.ά. και η απεύθυνση για την επίλυσή τους στην αντίστοιχη δομή υποστήριξης οδηγεί σε αυτό που στη βιβλιογραφία κατονομάζεται ως ψυχολογικοποίηση ή και παθολογικοποίηση της ζωής του σχολείου.
Να μην ξεχνούμε πως η επιστήμη η οποία διακονείται στα σχολεία είναι η παιδαγωγική επιστήμη και όχι η ψυχολογία ή η κοινωνιολογία. Όλα τα ζητήματα της ζωής του σχολείου επομένως (διδακτικά, μαθησιακά, σχέσεων, επικοινωνίας κ.ά.) έχουν αυστηρά παιδαγωγική διάσταση και με αυτή την έννοια είναι αρμοδιότητα των συντονιστών του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών των σχολείων. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν τα προβλήματα έχουν ιδιαίτερη ψυχολογική ή άλλη διάσταση (π.χ. αυτισμός, ακραία παραβατική συμπεριφορά κ.ά.) θα ήταν θεμιτή η συνεργασία και των άλλων δομών υποστήριξης, όπως τα ΚΕΣΥ.
Παρατηρήσεις και προτάσεις
Με βάση τα παραπάνω καταθέτουμε μερικές προτάσεις με στόχο τη βελτίωση της πρότασης του ΥΠΠΕΘ:
Πρόταση 1: Να καταστεί σαφές ότι όλα τα ζητήματα της σχολικής ζωής έχουν αμιγώς παιδαγωγική διάσταση και, παρεμπιπτόντως, ψυχολογική ή άλλη διάσταση.
Πρόταση 2: Να αυξηθεί ο αριθμός των προβλεπόμενων Περιφερειακών Κέντρων Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού και να δημιουργηθεί ένα Κέντρο ανά Διεύθυνση Εκπαίδευσης (και όχι ανά Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης). Με αυτό τον τρόπο θα διασφαλιστεί η αγαστή συνεργασία ανάμεσα σε όλες τις δομές υποστήριξης καθώς και με τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης.
Πρόταση 3: Να αυξηθεί ο αριθμός των περιφερειακών συντονιστών εκπαιδευτικού έργου και επιμόρφωσης ανά ΠΕΚΕΣ. Κάθε συντονιστής θα πρέπει να έχει στην ευθύνη του μικρό αριθμό σχολείων και εκπαιδευτικών, ώστε: α) να υπάρχει καλή και σε βάθος γνώση των προβλημάτων των σχολείων, β) να διασφαλίζεται η σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στον συντονιστή και τους/τις εκπαιδευτικούς και τους γονείς και γ) και να παράγεται ουσιαστικό παιδαγωγικό και υποστηρικτικό έργο.
Αντί επιλόγου
Από μια προοδευτική κυβέρνηση αναμένει κανείς να μην κάνει εκπτώσεις σε θέματα Παιδείας. Αναμένει, επίσης, οι εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί να μη γίνονται με λογιστικούς όρους (πόσο κοστίζει;), αλλά με όρους ουσιαστικής αναβάθμισης του παιδαγωγικού έργου στα σχολεία. Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για το ΥΠΠΕΘ, με τις νέες δομές υποστήριξης του εκπαιδευτικού έργου να αποδείξει ότι, όντως, υπηρετεί την ποιότητα και όχι την τεχνοκρατική λογική στα πράγματα.
Βιβλιογραφία
ΥΠΠΕΘ (2017) «Νέες δομές υποστήριξης του εκπαιδευτικού έργου» (26 Οκτ. 2017). Ανάκτηση από τον σύνδεσμο: https://www.minedu.gov.gr/dimofili/31139-26-10-17-26-10-17-se-magnitoskopisi-i-imerida-gia-to-neo-diktyo-domon-ypostiriksis-tou-ekpaideftikoy-ergou-sto-ypourgeio-paideias-5
* Ο Απόστολος Κ. Καρύδας είναι σχολικός σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στη Θεσσαλονίκη με μεταπτυχιακές σπουδές (MSc & PhD) στις Επιστήμες της Αγωγής.
Πηγή: Η ΑΥΓΗ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
