Alfavita Newsroom Αννα Ανδριτσάκη - Εφημερίδα των Συντακτών
Ετοιμο είναι το τελικό πόρισμα της επιτροπής που ανέλαβε να συντάξει τα νέα προγράμματα σπουδών για το μάθημα της Ιστορίας από το Δημοτικό έως και την Α’ Λυκείου.
Οι αλλαγές αρκετές και καλά δουλεμένες σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς που συμμετείχαν στη διαβούλευση: από την ανακατανομή της ύλης, κυρίως στις τάξεις του Δημοτικού, έως αλλαγές στο περιεχόμενο, που περιλαμβάνουν είτε καλύτερη ανάδειξη θεμάτων, όπως ο ρόλος των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είτε εμπλουτισμό ύλης συγκεκριμένων κεφαλαίων, όπως η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ.
«Ενσωματώθηκαν αρκετές παρατηρήσεις», απαντούν μέλη της επιτροπής, «χωρίς όμως να εγκαταλειφθεί το προτεινόμενο μοντέλο διδασκαλίας», προσθέτουν.
Ούτε όμως και ο βασικός τους στόχος. Από την αρχή του εγχειρήματος, δεν παραλείπουν να λένε: «Σκοπός μας δεν είναι προκαλέσουμε ένταση, συγκρουσιακό κλίμα ή δημόσιες συζητήσεις. Θέλουμε να κάνουμε το μάθημα της Ιστορίας πιο ελκυστικό και να ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή των μαθητών».
Αποφεύγουν να πουν περισσότερα. Γνωρίζουν ότι η καχυποψία πάντα περισσεύει όταν γίνεται συζήτηση για τη σχολική εκπαίδευση σε ιδιαίτερων απαιτήσεων μαθήματα, όπως της Ιστορίας. Πολλώ δε μάλλον, σε περιόδους με φορτισμένο κλίμα, όπως τώρα με τη συνεχιζόμενη ένταση στο Αιγαίο.
Ωστόσο, «μιλάει» μόνο του το αποτέλεσμα αυτής της εργασίας που κράτησε περίπου έναν χρόνο (πέρυσι τέτοιον καιρό κατατέθηκε το αρχικό πόρισμα) και πραγματοποιήθηκε με τη συμβολή των πλέον αρμόδιων φορέων.
Κατατέθηκαν αναλυτικές παρατηρήσεις και υποδείξεις από τα περισσότερα πανεπιστημιακά τμήματα Ιστορίας της χώρας, με το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ να έχει σημαντικό ρόλο. Συμμετείχαν, επίσης, τα παιδαγωγικά τμήματα των Πανεπιστημίων καθώς και αρκετοί Σύνδεσμοι Φιλολόγων.
Ακόμα, η επιτροπή (που σημειωτέον έχει αναλάβει το εγχείρημα αμισθί), την ευθύνη της οποίας έχει ο καθηγητής Κοινωνικής Ιστορίας Πολυμέρης Βόγλης, αμέσως μετά τη λήξη της διαβούλευσης, πέρυσι τον Ιούνιο, πλαισιώθηκε από 15 εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας με τους οποίους εργάστηκε κατά την επεξεργασία όλων των προτάσεων και παρατηρήσεων. Οι εκπαιδευτικοί επιλέχθηκαν ύστερα από προκήρυξη του ΙΕΠ.
Η «Εφ.Συν.» εξασφάλισε και αποκαλύπτει πολλά από τα διορθωμένα σημεία των προγραμμάτων σπουδών της επιτροπής καθώς και λεπτομέρειες από τις υποδείξεις για τη συγγραφή κρίσιμων ενοτήτων, όπως ο ελληνικός Εμφύλιος ή η Μικρασιατική Καταστροφή.
Εύκολα θα μπορούσε κάποιος να πει πως, εν τέλει, προκλήθηκε πολύ κακό για το τίποτα.
Αποφεύγοντας, όμως, τις απλοποιήσεις, ας επικεντρωθούμε στις βασικές επισημάνσεις: Δεν πρόκειται για παρέμβαση σε δημόσιο διάλογο. Δεν πρόκειται για σχολικά εγχειρίδια.
Πρόκειται για προγράμματα σπουδών, δηλαδή βασικές κατευθύνσεις ως προς το περιεχόμενο και υποδείξεις τρόπου διδασκαλίας.
Η προτεινόμενη μεθοδολογία βασίζεται σε μια πιο χαλαρή από την ισχύουσα σπειροειδή ανάπτυξη και στην ανάγνωση της ελληνικής ιστορίας συνδεδεμένης με τον χωροχρόνο της σε κάθε περίοδο που αυτή εξετάζεται.
Βασικά εργαλεία, οι θεματικοί φάκελοι και κυρίως το επιπλέον του εγχειρίδιου υλικό. Από ταινίες, ντοκουμέντα, επίκαιρα έως φωτογραφίες, μαρτυρίες ζώντων πρωταγωνιστών αλλά και συμμετοχή των παιδιών με διάφορες δραστηριότητες, όπως αναζήτηση αρχειακού υλικού ακόμα και από τους οικείους τους, αν είναι εφικτό. Η Ιστορία είμαστε εμείς.
Οι αλλαγές
Οι αλλαγές που φέρει το τελικό πόρισμα, σύμφωνα με πληροφορίες, περιλαμβάνουν:
● Αποσυμφόρηση της ύλης της Ε’ Δημοτικού καθώς κάλυπτε μεγάλη χρονική περίοδο, από την προϊστορία έως και την οθωμανική κατάκτηση. Μεταφέρθηκε στην Δ’ Δημοτικού το τμήμα που αναφέρεται στην Αρχαία Ιστορία. Ετσι, στην Ε’ τάξη η ύλη ξεκινά από την άνοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και λήγει στην πτώση της Κωνσταντινούπολης.
● Γ’ Γυμνασίου: Δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στην οργάνωση των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη δράση του παροικιακού Ελληνισμού τον 18ο αιώνα.
● Α’ Λυκείου: Δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στην περίοδο του Μεσοπολέμου τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Για παράδειγμα, έγινε μικρή προσθήκη για τον ισπανικό Εμφύλιο.
● Α’ Λυκείου: Εγινε προσθήκη υλικού στην ενότητα που αναφέρεται στην ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ.
Τα ευαίσθητα θέματα
Σε ό,τι αφορά ευαίσθητα ελληνικά ζητήματα, όπως ο Εμφύλιος ή η Μικρασιατική Καταστροφή, αν και δεν πρόκειται για κείμενο παρά για γενικές υποδείξεις, ωστόσο έχει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή προκειμένου να υπάρξει ανταπόκριση στη νέα μεθοδολογία αλλά και σεβασμός στα γεγονότα και τη συλλογική μνήμη.
Είναι ενδεικτική η υπόδειξη για τη διαμόρφωση των ενοτήτων:
◈ Για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Α’ Λυκείου
Πρώτα υποδεικνύεται η ύπαρξη μιας γενικής ενότητας με τα αίτια και τις συνέπειες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ακολουθούν υποδείξεις για τις εξής θεματικές:
Γιατί ονομάστηκε ολοκληρωτικός πόλεμος.
Η εξέλιξη και τα κύρια πολεμικά μέτωπα.
Η εξόντωση των Εβραίων και άλλων ομάδων στα ναζιστικά στρατόπεδα.
Αίτια της κατάρρευσης της ναζιστικής Γερμανίας.
◈ Η εμβάθυνση στην ελληνική περίπτωση προτείνεται να γίνει μέσα από τις ενότητες:
Ελληνοϊταλικός πόλεμος,
Λιμός στην Κατοχή,
Αντίσταση,
Αίτια συνεργασίας με τον κατακτητή,
Εξόντωση Ελλήνων Εβραίων,
Η λογική των γερμανικών αντιποίνων,
Αντίκτυπος της Κατοχής στη συλλογική μνήμη.
◈ Ακολουθούν οι μεταπολεμικές εξελίξεις:
Δεκεμβριανά,
Εμφύλιος,
Μετεμφυλιακές εξελίξεις ’50-’67,
Πραξικόπημα 1967, Δικτατορία,
Μεταπολίτευση κ.ο.κ.
● Για τη Μικρασιατική Καταστροφή, στην Α’ Λυκείου
Εντάσσεται στη μεγάλη ενότητα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ προτείνονται οι εξής σχετικές υποενότητες:
Εθνικός Διχασμός,
Μικρασιατική Εκστρατεία,
Μικρασιατική Καταστροφή,
Η σημασία της Μικρασιατικής Καταστροφής: το τέλος της Μεγάλης Ιδέας, Οι πρόσφυγες και η ανταλλαγή των πληθυσμών (Συνθήκη της Λωζάννης), Το Ποντιακό Ζήτημα κ.ο.κ.
Κατά τ’ άλλα, με τα νέα προγράμματα σπουδών:
Α) Προτείνεται η απομάκρυνση από τη σπειροειδή ανάπτυξη, αλλά όχι εγκατάλειψη αυτής. Σημειώνεται πως σπειροειδής ανάπτυξη είναι η επανάληψη του τριμερούς σχήματος «αρχαία-μέση-νεότερη ιστορία».
Συγκεκριμένα, στο Δημοτικό προτείνεται:
◼ στην Γ’ Δημοτικού η διδασκαλία της μυθολογίας και οικογενειακής ιστορίας,
◼ στην Δ’ Δημοτικού η διδασκαλία της τοπικής ιστορίας, στοιχεία γνώσεων αρχαιολογίας και η περίοδος από την προϊστορία μέχρι και τους ελληνιστικούς χρόνους,
◼ στην Ε’ Δημοτικού η χρονική περίοδος από την ίδρυση της Ρώμης μέχρι την πρώιμη νεότερη ιστορία,
◼ στην Στ’ Δημοτικού η χρονική περίοδος από τον Διαφωτισμό μέχρι τη σύγχρονη εποχή.
Για το Γυμνάσιο η κατανομή της ύλης έχει ως εξής:
◼ στην Α’ Γυμνασίου η περίοδος από την προϊστορία μέχρι την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους
◼ στη Β’ Γυμνασίου η περίοδος από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μέχρι την Αλωση της Κωνσταντινουπόλεως
◼ στην Γ’ Γυμνασίου από την Αναγέννηση μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα.
Στην Α’ Λυκείου η περίοδος από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τις μέρες μας.
Β) Γίνεται μια συστηματική προσπάθεια ώστε η εθνική ιστορία να εξεταστεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο σε στενή συνάφεια με τις διεθνείς εξελίξεις. Στόχος είναι να ενταχθεί η ελληνική ιστορία στο πλαίσιο της βαλκανικής, μεσογειακής, ευρωπαϊκής και παγκόσμιας και να προσεγγιστεί, κατά συνέπεια, ως τμήμα ευρύτερων και πολυπλοκότερων ιστορικών συνθηκών και διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα στη γεωγραφική κλίμακα της Μεσογείου, των Βαλκανίων, της Ευρώπης και ολόκληρου του κόσμου.
Πιο απλά, θα μπορούσε να πεις κανείς πως οι μαθητές θα διδάσκονται τα ελληνικά γεγονότα μιας εποχής αλλά παράλληλα θα μαθαίνουν τι γινόταν, την ίδια εποχή, και στον υπόλοιπο κόσμο. Κάτι που έχουν στερηθεί γενιές και γενιές μαθητών.
Λίγοι αποφοιτούν από το Λύκειο με ολοκληρωμένη εικόνα της ιστορικής εξέλιξης του ανθρώπου, των λαών, των κοινωνιών. Και σίγουρα όχι μόνο με τη βοήθεια των σχολικών εγχειριδίων.
Ενδεικτικό παράδειγμα: Στο μάθημα της ιστορίας της Ε’ Δημοτικού οι μαθητές δεν θα μάθουν μόνο για το Βυζάντιο αλλά και για τη μεσαιωνική Δύση, τον αραβο-ισλαμικό κόσμο, την ιταλικές πόλεις-κράτη της πρώιμης νεότερης ιστορίας κ.ο.κ.
Γ) Δίνεται αρκετά μεγάλη έμφαση στην κοινωνική, πολιτισμική, οικονομική ιστορία, χωρίς βέβαια να παραλείπεται η πολιτική ιστορία. Σύμφωνα με την πρόταση, οι μαθητές στο Δημοτικό θα διδαχθούν περισσότερο τα μεγάλα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτισμικά φαινόμενα, εξελίξεις ή αλλαγές, ενώ πολύ μεγαλύτερη έμφαση στα στρατιωτικά, διπλωματικά, πολιτικά γεγονότα δίνεται στο Γυμνάσιο και την Α’ Λυκείου.
Για παράδειγμα, στην Ε’ Δημοτικού οι μαθητές διδάσκονται για τη θρησκεία και την εκκλησία, τους φεουδάρχες και τα κάστρα, τις πόλεις και το εμπόριο, τις ανακαλύψεις και την τυπογραφία κ.ο.κ.
Στη Β’ Γυμνασίου, που εν μέρει καλύπτει την ίδια χρονική περίοδο, οι μαθητές θα γνωρίσουν τις δυναστείες του Βυζαντίου, τη διοικητική οργάνωση της αυτοκρατορίας, τους πολέμους με τους Πέρσες, τους Αβάρους, τους Σλάβους, τους Τούρκους κ.λπ.
Δ) Σημαντικό εργαλείο της διδακτικής και στοιχείο καινοτομίας είναι οι θεματικοί φάκελοι. Σκοπός τους, να δίνουν την ευκαιρία σε εκπαιδευτικούς και μαθητές να εμβαθύνουν σε συγκεκριμένα ιστορικά ζητήματα τα οποία περιλαμβάνονται στο ΑΠΣ της συγκεκριμένης τάξης.
Οι θεματικοί φάκελοι θα έχουν υλική και ψηφιακή μορφή, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα διαρκούς εμπλουτισμού τους με πηγές, μεθοδολογικές προτάσεις και σχέδια μαθημάτων, καθώς και προσθήκης νέων θεμάτων, υποθεμάτων και ενοτήτων.
Οι εκπαιδευτικοί θα έχουν ελευθερία να επιλέγουν βάσει καθορισμένων κριτηρίων έναν αριθμό από αυτούς τους φακέλους, προκειμένου να διαμορφώσουν το ετήσιο πρόγραμμα διδασκαλίας τους ανταποκρινόμενοι στα ιδιαίτερα κοινωνικά χαρακτηριστικά και στα ενδιαφέροντα των μαθητών και μαθητριών της τάξης τους.
Παραδείγματα θεματικών φακέλων:
στην Α’ Γυμνασίου «Στο ψηλότερο σημείο: η Ακρόπολη της Αθήνας»,
στην Γ’ Γυμνασίου «Από τη Βενετοκρατία στην οθωμανική κυριαρχία: το Ηράκλειο Κρήτης»,
στην Α’ Λυκείου «Ο ναζισμός και τα θύματά του».
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
