Το σούπερ γκατζετάκι που απειλεί τα φροντιστήρια

Το σούπερ γκατζετάκι που απειλεί τα φροντιστήρια

«Μιλάει όλες τις γλώσσες και καμία» Ουμπέρτο Εκο, «Το Ονομα του Ρόδου»

 

Υπεύθυνος: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΜΥΣΤΑΚΙΔΟΥ

 

Η αυτόματη μετάφραση είναι απλά διεκπεραίωση: το μηχάνημα βλέπει λέξεις και μεταφράζει κατά κυριολεξία. Αυτό σκοπεύει να αλλάξει η νέα συσκευή που πρόκειται να βγει στην αγορά

 

Πώς θα σας φαινόταν να μπορούσατε με ένα «μαγικό» τρόπο να μιλάτε στο λεπτό όλες τις γλώσσες του κόσμου; Χωρίς κόπο, χωρίς διάβασμα, χωρίς εξάσκηση, απλώς να ανοίγετε το στόμα σας και ως διά μαγείας να μπορείτε να μιλάτε ακόμα και την πιο στρυφνή γλώσσα. Ακούγεται επιστημονική φαντασία, αλλά πιθανότατα η δυνατότητα αυτή να απέχει από την καθημερινότητά μας μόνο δύο-τρία χρονάκια.

 

Και τούτο, επειδή η Google έχει αφήσει να εννοηθεί ότι έχει στα σκαριά... γκατζετάκι που μετατρέπει σε πραγματικό χρόνο την ομιλία σας, σε όποια γλώσσα επιθυμείτε. Και για να γίνουμε πιο σαφείς: φανταστείτε πως ταξιδεύετε στην Ισπανία -για παράδειγμα- και δεν μιλάτε γρυ ισπανικά. Φανταστείτε τώρα πως είστε εφοδιασμένοι με ένα υπερσύγχρονο κινητό τηλέφωνο, που μετατρέπει όσα λέτε στα ελληνικά σε άψογα ισπανικά. Σχηματίστηκε λίγο η εικόνα στο μυαλό σας;

 

Οπως μεταδόθηκε από τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία και ΜΜΕ, το 2010 ο Franz Och, διευθυντής του τμήματος μεταφραστικών υπηρεσιών της Google, άφησε -σε ομιλία του- να εννοηθεί πως σε λίγα χρόνια θα είναι δυνατή η απ' ευθείας μετάφραση της ομιλίας. Πριν από λίγο καιρό, το θέμα επανήλθε στην επικαιρότητα με εκπροσώπους της Google να αφήνουν να διαρρεύσει σε περιοδικά και sites τεχνολογίας πως ο αυτόματος μεταφραστής φωνής βρίσκεται σε δοκιμαστικό στάδιο, αλλά πάντως καθ' οδόν. Αν το σούπερ γκατζετάκι βγει τελικά στην αγορά, πιθανότατα να αποχαιρετήσουμε μια σειρά συνηθειών, όπως τις ξέραμε μέχρι σήμερα: η εκμάθηση ξένων γλωσσών θα έχει νόημα μόνο για τους ρομαντικούς, τα φροντιστήρια θα είναι άχρηστα, ενώ παράλληλα η επικοινωνία θα περάσει σε άλλα επίπεδα.

 

 

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στον Ιστό δεκάδες μηχανές αυτόματης μετάφρασης. Κάποιες από αυτές είναι σχετικά ακριβέστερες από άλλες. Ωστόσο, και πάλι το λιγότερο που κάνει η αυτόματη μετάφραση είναι να στερεί -κάθε φορά- την αυθεντικότητα του πρωτότυπου κειμένου. Και αυτό, όταν δεν το κατακρεουργεί... Κάθε κείμενο χαρακτηρίζεται από τις ιδιομορφίες της γλώσσας, στην οποία είναι γραμμένο, τους ιδιωματισμούς κ.ά. Κάθε κείμενο μπορεί να συλληφθεί στην ολότητά του μόνο από εκείνους που έχουν γνώση γραμματικής και συντακτικού της γλώσσας, διαθέτουν ευρύ λεξιλόγιο και αγαπούν τις ίδιες τις λέξεις, τα σημεία στίξης, ξέρουν και αναγνωρίζουν τις παρομοιώσεις και τις μεταφορές.

 

Και η δουλειά του μεταφραστή, όχι του αυτόματου, αλλά του φυσικού, είναι αυτή ακριβώς: να μπορεί να μεταφέρει την αίσθηση ενός κειμένου, τη μουσικότητά του, το ρυθμό του σε μια άλλη γλώσσα, για να το απολαύσουν ακόμα περισσότεροι άνθρωποι. Η αυτόματη μετάφραση είναι απλά διεκπεραίωση: το μηχάνημα βλέπει λέξεις και μεταφράζει κατά κυριολεξία. Ετσι λοιπόν, αν για παράδειγμα γράψει κανείς «τα έχω παίξει», θα πάρει ως μετάφραση το «Ι have played them», το οποίο για όποιον αγγλόφωνο δεν σημαίνει τίποτα απολύτως.

 

Και αν η μετάφραση ενός κειμένου έχει πολλούς περιορισμούς και μπορεί να αλλάξει παντελώς το νόημα που θέλει να αποδώσει ο συγγραφέας, φανταστείτε πόσο περισσότερους περιορισμούς έχει η μετάφραση της φωνής. Και πόσες παρεξηγήσεις μπορούν να γίνουν από κακή μετάφραση. Ιδίως αν είναι αυτόματη και άμεση... Πάντως, αν τελικά το συγκεκριμένο γκάτζετ τα καταφέρει και βγει στην αγορά, οι χρήστες του θα μοιάζουν αρκετά με τον Σαλβατόρε από «Το Ονομα του Ρόδου». Τον τερατόμορφο μοναχό που μιλούσε λίγο απ' όλες τις γλώσσες, με αποτέλεσμα στην ουσία να μη μιλάει καμία...