Σαν σήμερα γεννιέται η Ρόζα Λούξεμπουργκ

Η κριτική της γεννήθηκε την περίοδο τις ευημερίας του γερμανικού καπιταλισμού, και της "φαινομενικής" άμβλυνσης των ταξικών αντιθέσεων στην αναπτυσσόμενη Ευρώπη του τέλους του 19 αιώνα και στον προθάλαμο των μεγάλων καπιταλιστικών κρίσεων του 20 αιώνα.

Ξεκίνησε τη δράση της με την εφημερίδα Η Κόκκινη Σημαία, όπου και συνίδρυσε το Σπάρτακουσμπουντ (Spartakusbund), μια μαρξιστική επαναστατική ομάδα από την οποία και δημιουργήθηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας.

Γεννημένη το 1871 στην Πολωνία οργανώνετε στην ομάδα "Προλετάριος" από τα μαθητικά της χρόνια και γρήγορα περνάει στην παράνομη δράση μετά την εκτέλεση των ηγετών της οργάνωσης. Εκτοπισμένη στην Ελβετία το 1889 ξεκινάει της σπουδές της σε μαθηματικά, οικονομία. Εκεί γνωρίζεται με αρκετές μορφές του εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος και αναδεικνύεται σαν ηγετικό στέλεχος του πολωνικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος.

Το 1893 ιδρύει με τον Julius Karski την εφημερίδα "Εργατική Υπόθεση" και τοποθετείται για το ζήτημα της ανεξαρτησίας της Πολωνίας ενάντια στο Πολωνικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα,στηρίζοντας την θέση της ότι η πάλη για την ανεξαρτησία περνάει μέσα από την ανατροπή του καπιταλισμού σε Γερμανία ,Αυστρία, Ρωσία.

Το 1898 έχοντας πάρει τα γερμανικά πολιτικά δικαιώματα εντάσσεται στο SPD και πολύ γρήγορα συγκρούεται με τον ρεβιζιονισμό του Μπέρνσταϊν, γράφοντας το 1899 το διάσημο έργο της "Κοινωνική Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση".

Τα επόμενα χρόνια επιτίθεται σφοδρά στον ανερχόμενο Γερμανικό ιμπεριαλισμό και μιλιταρισμό "προβλέποντας" τον ερχομό του πολέμου. Εξαιτίας της αντίθεσης της αυτής περνάει τα επόμενα χρονιά μεγάλες χρονικές περιόδους στην φυλακή(1904-1906). 

Το 1910 συγκρούεται με τον Κάουτσκι, προωθώντας την γραμμή της γενικής απεργίας στο κείμενο της "Θεωρία και Πρακτική".

Το 1914 λίγο πριν το ξεκίνημα του πρώτου μεγάλου ιμπεριαλιστικού πολέμου, που οι βουλευτές του SPD στηρίζουν, καλεί τους Γερμανούς στρατιώτες σε αντίρρηση συνείδησης και άρνηση εκτέλεσης πολεμικών διαταγών. Τον επόμενο μήνα μαζί με τον Καρλ Λίμπκνεχτ και άλλους ιδρύει την ομάδα Internationale, πρόπλασμα της Ένωσης Σπαρτακιστών δυο χρόνια μετά.

Οι Σπαρτακιστές ορθώνουν μια πολεμική απέναντι στον σοσιαλπατριωτισμό και την στήριξη του στον πόλεμο που οδηγεί σε άλλη μια φυλάκιση αυτή την φορά για δυόμιση χρόνια. Παρόλο τον εγκλεισμό της και την άθλια κατάσταση της υγείας της (ούτως η άλλως βασανιζόταν από χρόνια προβλήματα υγείας και λόγω των μακροχρόνιων εγκλεισμών της) μέσα από την φυλακή γράφει αρκετά έργα της. Εκείνη την περίοδο γράφεται η "Ρώσικη Επανάσταση" ένα κείμενο στήριξης στην Μπολσεβίκικη επανάσταση αλλά και σφοδρής κριτικής στο Λενινιστικό Μοντέλο.

Το 1918 μετά την εξέγερση των ναυτών και στρατιωτών και της επανάστασης του Νοέμβρη έρχεται η πρώτη "Δημοκρατία των Συμβουλίων" και η άνοδος του USPD (στο οποίο συμμετείχαν σαν αριστερή πτέρυγα) στην εξουσία. Η εξέλιξη αυτή οδηγεί στην απελευθέρωση της μαζί με τον Καρλ Λίμπκνεχτ και το ξεκίνημα της αναδιοργάνωσης της ομάδα "Σπάρτακος". Η συνεργασία του USPD με το SPD(Κάουτσκι) κάνει ξεκάθαρο στους Σπαρτακιστές την ανάγκη δημιουργίας ενός ανεξάρτητου Κομουνιστικού Κόμματος και την αποχώρηση από το USPD, για την υπεράσπιση της "Δημοκρατίας των Συμβουλίων" και των συμφερόντων της σοσιαλιστικής επανάστασης στην Γερμανία.

Το 1919 έρχεται η ίδρυση του KPD το οποίο στηρίζει την επανάσταση του Νοέμβρη. Η κυβέρνηση με ηγεσία των σοσιαλδημοκρατών των USPD/SPD με τους Έμπερτ-Σαιντεμαν, τρομοκρατημένη από την προοπτική της νίκης της επανάστασης στην Γερμανία, προετοιμάζει την μεγαλύτερη πολιτική προβοκάτσια. Την ώρα που οι παραπάνω συνθηκολογούν με τους εκπροσώπους του παλιού καθεστώτος και του αστισμού, την ίδια ώρα "στηρίζουν" το δεύτερο επαναστατικό κύμα του Γενάρη.

«Η απουσία ηγεσίας, η ανυπαρξία ενός κέντρου οργάνωσης της εργατικής τάξης του Βερολίνου, δεν μπορεί να συνεχιστεί. Για την πρόοδο της επανάστασης, για την νίκη του προλεταριάτου, για τον σοσιαλισμό, οι επαναστάτες εργάτες πρέπει να συστήσουν ηγετικές οργανώσεις ικανές να ηγηθούν και να χρησιμοποιήσουν τη μαχητική δύναμη των μαζών». (Die Rote Fahne, 11 Ιανουαρίου, 1919)

Το κόμμα, ο προωθημένος φύλακας της εργατικής τάξης, πρέπει μόνο να δώσει στις μάζες την επίγνωση πως ο σοσιαλισμός είναι αναπόφευκτος, και να βάλει μπρος την σοσιαλιστική επανάσταση. Οι εσωτερικές αντιφάσεις του καπιταλισμού, ο ανταγωνισμός μεταξύ του κεφαλαίου και της εργατιάς, θα κρατήσει απασχολημένη την επανάσταση. Η επανάσταση, ωστόσο, θα εκπαιδεύσει τις μάζες, και θα δημιουργήσει από αυτές επαναστάτες :

«Η ιστορία είναι ο μόνος πραγματικός δάσκαλος, η επανάσταση το καλύτερο σχολείο για το προλεταριάτο. Θα εγγυηθούν πως η “μικρή ορδή” των πιο συκοφαντημένων και καταδιωγμένων θα γίνει, βήμα βήμα, αυτό για το οποίο τους προορίζει η παγκόσμια άποψή τους: η μαχόμενη και νικητήρια μάζα των επαναστατών, του σοσιαλιστικού προλεταριάτου.» (Το Εθνικό Συνέδριο της Σπαρτακιστικής Ομοσπονδίας, Συλλογικά Έργα)

“Το έργο του κόμματος είναι μόνο να εκπαιδεύσει τις οπισθοχωρημένες μάζες προς την ανεξαρτησία, να τους δώσει την δύναμη να πάρουν την εξουσία από μόνοι τους. Είναι η διδασκαλία του υποκειμενικού στοιχείου της Επανάστασης, αυτή είναι η συνείδηση της εργατικής τάξης της ιστορικής τους αποστολής, που μπορεί να επιτύχει το Κόμμα. Η επανάσταση μπορεί να γίνει μόνο από την εργατική τάξη. Ένα Κόμμα που μιλά εκ μέρους των εργατών, που τους «εκπροσωπεί» - για παράδειγμα στα Κοινοβούλια – και δρα αντί γι’ αυτούς, στο τέλος θα βαλτώσει και θα γίνει το ίδιο όργανο της Αντεπανάστασης.”

 

 

Η παγίδα στήθηκε αριστοτεχνικά και οι σοσιαλδημοκράτες ηγέτες αξιοποιώντας τα μοναρχικά τάγματα εφόδου(Frei korps) αιματοκύλισαν το Βερολίνο. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ με τον Καρλ Λίμπκνεχτ δολοφονούνται βάναυσα λίγο μετά την σύλληψη τους και τα πτώματα "εξαφανίζονται".

Οταν ο Λίμπκνεχτ έφτασε στο ξενοδοχείο δέχτηκε χτυπήματα, με υποκόπανο όπλου, στο κεφάλι, ενώ η Λούξεμπουργκ και ο Πικ έγιναν δεχτοί με ουρλιαχτά και βρισιές. «Ενώ ο Πικ φρουρούνταν σε μια γωνιά του διαδρόμου -συνεχίζει ο Φρέλιχ- η Ρόζα και ο Καρλ σύρθηκαν μπροστά στο λοχαγό Παμπστ για να υποστούν μιαν "Ανάκριση". Λίγο κατόπιν πήραν τον Καρλ. Βγαίνοντας από το κτίριο ένας ναύτης τον έριξε κάτω με χτυπήματα υποκόπανου. Κατόπιν τον ρίξανε σε ένα αυτοκίνητο μέσα στο οποίο ανέβηκαν ο υπολοχαγός Χορστ φον Πφλουγκ - Χάρτουνγκ, ο λοχαγός Χάιντς φον Πφλουγκ - Χάρτουνγκ, οι υπολοχαγοί Λίτμαν φον Ρίτεγκεν, Στρίγγε και Σουλτζ και ο ιππέας Φρίντριχ. Στο Νόιερ Σέε μέσα στο Τιέργκαρντεν4 βγάλανε από το αυτοκίνητο μισολιπόθυμο τον Λίμπκνεχτ, τον τράβηξαν μερικά βήματα και τον δολοφόνησαν. Το πτώμα του το παρέδωσαν κατόπιν σε ένα σταθμό πρώτων βοηθειών με τη δήλωση ότι πρόκειται για το πτώμα αγνώστου.

 

Ο Καρλ Λίμπκνεχτ

 

Λίγο κατόπιν μετά τον Λίμπκνεχτ, η Ρόζα Λούξεμπουργκ σύρθηκε έξω από το ξενοδοχείο από τον υπολοχαγό Φόγκελ. Μπροστά στην πόρτα την περίμενε ο υπολοχαγός Ρούγκε, ένας πνευματικά έκφυλος, που είχε πάρει διαταγή από τους υπολοχαγούς Φόγκελ και Πφλουγκ - Χάρτουνγκ να χτυπήσει τη Ρόζα. Με δυο χτυπήματα του υποκόπανου έσπασε το κρανίο τη Ρόζας. Σχεδόν άπνους ρίχτηκε μέσα σε ένα αυτοκίνητο. Μερικοί αξιωματικοί πηδήσανε στο όχημα. Ενας χτύπησε τη Ρόζα με τη λαβή του περιστρόφου του. Ο υπολοχαγός Φόγκελ την πυροβόλησε στο κεφάλι. Το πτώμα μεταφέρθηκε μέσω του Τιέργκαρντεν και από εκεί ρίχτηκε από ψηλά, από τη γέφυρα του Λιχτενστάιν στο κανάλι Λάνβεχρ. Το Μάη του 1919 το πτώμα βγήκε στην όχθη».

Η κηδεία του Καρλ Λίμπκνεχτ που έγινε στις 25 Γενάρη και της Ρόζας Λούξεμπουργκ που έγινε στις 13 Ιούνη του 1919 μετατράπηκαν σε λαϊκές διαδηλώσεις που πήραν μέρος εκατοντάδες χιλιάδες Γερμανοί εργαζόμενοι. Ο λαός τίμησε με κάθε τρόπο τους νεκρούς ηγέτες του. Αλλά και η γερμανική αστική τάξη δεν ξέχασε τα μίσθαρνα όργανά της.

«Η κυβέρνηση -γράφει ο Βόλφγκανγκ Ρούγκε- αρνήθηκε να δικαστούν οι ένοχοι από ένα έκτακτο δικαστήριο, με τον ισχυρισμό ότι θα ήταν "αδικαιολόγητη ανάμειξη" στις υποθέσεις της στρατιωτικής δικαιοσύνης, και έτσι παρουσιάστηκαν σε ένα δικαστήριο του δικού τους τάγματος, δηλαδή του δολοφονικού σώματος. Οι περισσότεροι από αυτούς που πήραν μέρος στη δολοφονία, ανάμεσά τους κι εκείνοι που εισέπραξαν ένα μέρος της αμοιβής των 100.000 μάρκων, που είχαν οριστεί για τη δολοφονία του Λίμπκνεχτ και της Λούξεμπουργκ, αφέθηκαν ελεύθεροι "λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων". Μόνο δύο αξιωματικοί καταδικάστηκαν για "απόπειρα δολοφονίας", σε χαμηλές ποινές φυλάκισης. Μια βδομάδα όμως αργότερα κατάφεραν να δραπετεύσουν από τη φυλακή».

Ένας ποιητικός επικήδειος για την Ρόζα Λούξεμπουργκ (Epitaph(1919) γράφτηκε από τον Μπέρτολντ Μπρεχτ, και μελοποιήθηκε από τον Κουρτ Βάιλ (The Berlin Requiem):

 

Η Ανατολικογερμανική κυβέρνηση ονόμασε Rosa-Luxembourg-Platz και τον παρακείμενο σταθμό στο ιστορικό κέντρο της πόλης του Βερολίνου, Mitte, προς τιμήν της. Στην Rosa-Luxembourg-Platz βρίσκεται το Volksbühne (Το Θέατρο του Λαού). Το όνομα παρέμεινε και μετά την επανένωση.

Διαβάζοντας στο περιοδικό Der Spiegel στο τεύχος 16 που δημοσιεύτηκε το 1962 καταλαβαίνουμε με σαφήνεια τα παραπάνω γεγονότα και αυτό που έλεγε η Λούξεμπουργκ ότι η ύπαρξή της στην πολιτικόκοινωνική σκηνή ήταν επικίνδυνη γι’ αυτούς .

 

Επιμέλεια : Νικολαϊδου Κατερίνα