Όσα διαδραματίζονται τους τελευταίους μήνες φανερώνουν τον παραγκωνισμό των κοινωνικών επιστημών και των κοινωνικών επιστημόνων, σε μια περίοδο που θα ανέμενε κανείς να αξιοποιηθούν όσο ποτέ άλλοτε, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Ταυτόχρονα, αναζητώντας τις αλλαγές που συντελούνται στην παιδεία και παρατηρώντας τη συνολική πολιτική που ασκείται σε μια περίοδο έκτακτης ανάγκης, διαπιστώνουμε ότι μια σειρά νομοθετικών αλλαγών που διαπερνούν όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, έτσι όπως η τελευταία διαμορφώνεται στη νέα κανονικότητα, επιβάλλονται χωρίς τον απαιτούμενο διάλογο, που θα επέτρεπε την ολόπλευρη εξέταση των εν λόγω ρυθμίσεων από νομική, πολιτική, κοινωνική σκοπιά.
Ενδεικτικά και σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση, πρέπει να αναφέρουμε την αλλαγή των ωρολογίων προγραμμάτων στη δευτεροβάθμια, χωρίς προηγούμενη συζήτηση με φορείς των κοινωνικών επιστημών κι εν τη απουσία επαρκούς παιδαγωγικής κι επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Ο εξοβελισμός των μαθημάτων κοινωνικών επιστημών, δείχνει να μην είναι απλώς το αποτέλεσμα μιας προεκλογικής δέσμευσης της κυβέρνησης, μια παράπλευρη απώλεια χάριν της επαναφοράς άλλων μαθημάτων, αλλά συνειδητή επιλογή στο πλαίσιο μιας συνολικής υποτίμησης της σημασίας των γνωστικών αυτών αντικειμένων.
Περαιτέρω, έντονο προβληματισμό δημιουργούν αλλαγές στη νομοθεσία που δεν γίνονται αποδεκτές από την εκπαιδευτική ή ακαδημαϊκή κοινότητα και τους φορείς, όπως οι εκλογές των αιρετών από τις οποίες απείχε άνω του 90% των εκπαιδευτικών, αποδοκιμάζοντας έμπρακτα την απόφαση της ηγεσίας του ΥΠΑΙΘ για διεξαγωγή ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, οι ρυθμίσεις που αφορούν την επαγγελματική εκπαίδευση αλλά και την αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων κολεγίων και η προωθούμενη σύσταση πανεπιστημιακής αστυνομίας.
Παράλληλα, σημειώνουμε πως εν μέσω πανδημίας και τηλεκπαίδευσης, ενώ είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει ισότιμη πρόσβαση όλων στην τελευταία, διενεργείται η αξιολόγηση των μαθητών και δρομολογούνται στο Λύκειο η εφαρμογή της τράπεζας θεμάτων και η θέσπιση νέου τρόπου εισαγωγής στην τριτοβάθμια, όσον αφορά τον υπολογισμό της βαθμολογικής βάσης. Αναρωτιόμαστε εδώ, αν η ρητορική της εναρμόνισης με τις διεθνείς και ευρωπαϊκές τάσεις και πρακτικές στην οποία βασίζονται τα παραπάνω, υπαγορεύεται από τις πραγματικές ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και ανταποκρίνεται στις καθοριστικές αλλαγές που συντελούνται σε αυτή σε κάθε επίπεδο, ή είναι προσχηματική αναπαράγοντας τις κοινωνικές ανισότητες.
Τίθεται λοιπόν εύλογα το μείζον ζήτημα της νομιμοποίησης των εν λόγω αποφάσεων, ουσιαστικής και τυπικής, εφόσον λαμβάνουν χώρα σε περίοδο περιστολής ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, με τους πολίτες φοβισμένους και κλεισμένους στα σπίτια τους, χωρίς περιθώρια αντίδρασης και δυνατότητα συλλογικής διαμαρτυρίας. Η κοινωνία καθίσταται ένας απλός παρατηρητής, οι δε κοινωνικοί επιστήμονες αντί να αξιοποιηθούν σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση που δοκιμάζονται το κράτος δικαίου, η δημοκρατία και οι κοινωνικές αντοχές, αποκλείονται από την εκπαίδευση, ενώ την ίδια στιγμή οι πολίτες αναζητούν εργαλεία σκέψης και ερμηνείας όσων διαδραματίζονται, νιώθοντας αδύναμοι σε κάθε επίπεδο. Επιπροσθέτως, γίνεται ενίοτε αντιληπτή η περιθωριοποίηση κάθε διαφορετικής από την επίσημη άποψη ως “ψεκασμένης”, ακόμη κι αν εκφράζεται από επιστήμονες, ενώ παρατηρείται το φαινόμενο υιοθέτησης διαφόρων συνωμοσιολογικών θεωριών.
Ενώ συμβαίνουν τα παραπάνω, δεν εντοπίζουμε οποιαδήποτε επίσημη μελέτη σχετικά με τα κοινωνικά προβλήματα με τα οποία θα έρθουμε αντιμέτωποι στο άμεσο μέλλον, που αφορούν την ψυχική υγεία του πληθυσμού (ενηλίκων και μαθητών) και την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, ως αποτέλεσμα των μέτρων που έχουν ληφθεί τους τελευταίους μήνες.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ «Υγεία είναι η κατάσταση πλήρους σωματικής, νοητικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία νόσου ή αναπηρίας». Μπορεί λοιπόν κάποιος να αναρωτηθεί: Γιατί στην επιτροπή που γνωμοδοτεί σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας δεν τοποθετήθηκαν εξαρχής Κοινωνιολόγοι, Οικονομολόγοι και Ψυχολόγοι επιστήμονες; Γιατί στα μέτρα που λαμβάνονται δεν τονίζονται οι επιπτώσεις που θα έχουμε σε κοινωνικό επίπεδο προτείνοντας αντίστοιχες πολιτικές αντιμετώπισης, όπως γίνεται για τη σωματική υγεία; Γιατί δεν φρόντισαν οι ειδικοί να λάβουν μέτρα για την απρόσκοπτη λειτουργία των σχολείων, ώστε να μην επηρεαστούν οι μαθητές από τον εγκλεισμό ;
Διαμορφώνεται πλέον μια νέα κοινωνία που κατακερματίζεται σε ατομικότητες με ιδία ευθύνη, ως αναπόσπαστο κομμάτι της νέας πραγματικότητας που ολοκληρώνεται με την απομάκρυνση από κάθε τι συλλογικό εξαιτίας της υγειονομικής ανάγκης για κοινωνική αποστασιοποίηση.
Το άτομο είναι υπεύθυνο για όσα του συμβαίνουν, πρέπει μονίμως να λογοδοτεί και να εξηγεί γιατί επιλέγει τη μία ή την άλλη στάση, έχοντας όμως ελλιπή ενημέρωση και συγκεχυμένες πληροφορίες σχετικά με όσα καλείται να αντιμετωπίσει. Το κράτος, αρμόδιο για την ενημέρωση των πολιτών και τη διασφάλιση της διαφάνειας σε κάθε επίπεδο λήψης αποφάσεων, για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και την εμπέδωση του κράτους δικαίου, οφείλει να πληροφορεί επακριβώς και με λεπτομέρεια τους πολίτες σχετικά με κάθε νέο μέτρο που λαμβάνεται και με κάθε θεσμική αλλαγή που συντελείται, προκειμένου να διασφαλίσει την απαιτούμενη συναίνεση.
Σε τέτοιες εξαιρετικές καταστάσεις, δεν μπορεί να νομοθετούνται αλλαγές οι οποίες απαιτούν ενδελεχή διάλογο, που θα μπορούσε να διεξαχθεί μόνο με την παρέλευση της έκτακτης συνθήκης.
Επιπλέον, καθώς παρατηρούνται τόσο σημαντικές κοινωνικές μεταβολές, η πολιτεία οφείλει να διαμορφώσει τον εκπαιδευτικό θεσμό με τρόπο που να εξοπλίζει τους αυριανούς πολίτες με σημαντικά εφόδια να αντιμετωπίσουν τις νέες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες που θα έρθουν, διδάσκοντάς τους τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις τους και τη σημασία της πολιτικής συμμετοχής, τη λειτουργία των θεσμών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και καθιστώντας τους ικανούς να διαμορφώνουν ενεργά την κοινωνία, τόσο αποδεχόμενοι τις νέες συνθήκες όσο και αντιστεκόμενοι σε όσα υπονομεύουν τις αξίες πάνω στις οποίες χτίστηκε η δημοκρατία.
Θα ήταν επομένως ευεργετική η ενίσχυση των ωρολογίων προγραμμάτων με μαθήματα κοινωνικών επιστημών (Δίκαιο, Πολιτική Επιστήμη, Κοινωνιολογία, Κοινωνική Ανθρωπολογία).
Η αντιμετώπιση της πανδημίας και των όσων αλλαγών επιφέρει απαιτούν μια διεπιστημονική προσέγγιση, που θα επιτρέψει τη λειτουργία της κοινωνίας ευρισκόμενης σε κατάσταση ανάγκης, δίνοντας έμφαση τόσο στα ζητήματα της δημόσιας υγείας (σωματικής, κοινωνικής, ψυχικής) όσο και στην ανάγκη διατήρησης των δημοκρατικών διαδικασιών και διασφάλισης της κοινωνικής συνοχής. Η διδασκαλία των κοινωνικών επιστημών παίζει καθοριστικό ρόλο σε μια τέτοια προσπάθεια, κοινωνικοποιώντας τους μαθητές, παρέχοντας τις απαραίτητες γνώσεις που θα τους αποτρέψουν από την ιδιώτευση, καλλιεργώντας την κριτική σκέψη και τις αξίες του σεβασμού στο διαφορετικό, της ενσυναίσθησης, του διαλόγου και της αλληλεγγύης.
Βασιλική Τσάγγου
αναπληρώτρια εκπαιδευτικός
Κοινωνικών Eπιστημών
Σπύρος Τζώκας
εκπαιδευτικός, Μαθηματικός
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Πώς λέγεται ο κουλ στα ελληνικά;
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 26/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
