Στις 21 Απριλίου 1720, η Βουλή των Κοινοτήτων ενέκρινε την πρόταση της South Sea Company για την εξαγορά του δημόσιου χρέους του Βρετανικού Στέμματος. Οι δρόμοι του Λονδίνου γέμισαν από επενδυτές που αναζητούσαν την επόμενη μεγάλη ευκαιρία, ενώ η κοινή γνώμη ζητωκραύγαζε, πείθοντας τον κόσμο ότι το νέο χρηματοπιστωτικό σύστημα ήταν αδιαμφισβήτητα εγγυημένο. Ο κόσμος δεν ήξερε, όμως, ότι μια τεράστια καταστροφή ετοιμαζόταν να χτυπήσει, μια καταστροφή που θα σημάδευε για πάντα την οικονομική ιστορία της χώρας.
Η Γέννηση της Εταιρείας της Νότιας Θάλασσας
Η South Sea Company, που ιδρύθηκε το 1711 από τον πολιτικό Ρόμπερτ Χάρλεϊ, κόμη της Οξφόρδης, ξεκίνησε με την υπόσχεση για μεγάλα κέρδη από το εμπόριο με τις ισπανικές αποικίες. Παρά την τεράστια υποδομή που δημιουργήθηκε για την εξασφάλιση μονοπωλίου στο εμπόριο, το εμπόριο δεν άνθισε ποτέ πραγματικά. Το 1713, η εταιρεία εξαγόρασε το «asiento», το δικαίωμα μεταφοράς 4.800 σκλάβων στις αποικίες, για 7,5 εκατομμύρια λίρες. Ωστόσο, η καθυστερημένη εκκίνηση των εμπορικών δραστηριοτήτων και η συνεχιζόμενη αδράνεια θα έδιναν τη θέση τους σε μια οικονομική φούσκα.
Η Άνοδος της Μετοχής και η Δημιουργία του Χρηματοπιστωτικού Παράδεισου
Το 1719, ο Τζον Μπλαντ, νομικός και εμπνευστής της φούσκας, πρότεινε στην κυβέρνηση την εξαγορά του εθνικού χρέους από την South Sea Company, αντικαθιστώντας τα κρατικά ομόλογα με μετοχές της εταιρείας. Η πρόταση έγινε δεκτή, και μέσα σε λίγους μήνες η τιμή της μετοχής εκτοξεύθηκε από 128,5 λίρες σε 1.000 λίρες τον Ιούλιο του 1720. Η φρενίτιδα για την αγορά μετοχών έγινε ανεξέλεγκτη, και η εταιρεία προσέφερε ελκυστικούς όρους δανεισμού, διατηρώντας τη φούσκα φαινομενικά ασφαλή και αποδοτική.
Η Ανεξέλεγκτη Σειρά Εταιρειών και ο Νόμος της Φούσκας
Η άνοδος της South Sea Company πυροδότησε έναν καταιγισμό από νέες, αμφιβόλου αξιοπιστίας, εταιρείες που προσέφεραν επενδύσεις σε παράξενες δραστηριότητες, από εμπόριο ανθρώπινων μαλλιών μέχρι ατέλειωτες υποσχέσεις για ανακάλυψη νέων πόρων. Η κυβέρνηση πέρασε τον Νόμο της Φούσκας (Bubble Act) το 1720, προσπαθώντας να περιορίσει τη φρενίτιδα, αλλά ήταν ήδη αργά για να περιοριστεί η καταστροφή.
Η Κατάρρευση και η Απογοήτευση
Μέσα στον Αύγουστο του 1720, οι μεγαλομέτοχοι άρχισαν να πουλάνε τις μετοχές τους, γνωρίζοντας την επικείμενη καταστροφή. Μόλις τον Σεπτέμβριο, η φούσκα έσκασε με εκκωφαντικό θόρυβο. Η τιμή της μετοχής κατέρρευσε στις 135 λίρες, ενώ οι τράπεζες και πολλές επιχειρήσεις χρεοκόπησαν. Χιλιάδες επενδυτές έχασαν τα πάντα, ενώ οι δρόμοι της Βρετανίας γέμισαν με απόγνωση και οργή.
Η Αντιμετώπιση της Κρίσης και η Ανάδυση ενός Νέου Ηγέτη
Η καταστροφή φέρνει στην επιφάνεια την πολιτική ηγεσία του Ρόμπερτ Γουόλπολ, ο οποίος είχε αντιταχθεί στη φούσκα από την αρχή. Η κυβέρνηση κατασχέτει τα κέρδη των διευθυντών και αναδιανέμει μέρος των διαθέσιμων 2 εκατομμυρίων λιρών στους μετόχους, αλλά η ανακούφιση είναι περιορισμένη. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία γίνεται αργά και δύσκολα.
Οι Μακροπρόθεσμες Επιπτώσεις της Φούσκας
Η φούσκα της South Sea Company είχε μακροχρόνιες συνέπειες στην οικονομία της Βρετανίας. Οι ζημίες που υπέστησαν οι πολίτες και οι θεσμοί έθεσαν περιορισμούς στις χρηματοπιστωτικές αγορές, με τον νόμο του 1734 να απαγορεύει πρακτικές όπως το short selling και τα futures για έναν αιώνα. Η Βιομηχανική Επανάσταση καθυστέρησε εξαιτίας του τραύματος που άφησε πίσω της η φούσκα.
Η Ιστορία Επαναλαμβάνεται: Η Ανάγκη για Αξιολόγηση των Ρίσκων
Αυτή η οικονομική καταστροφή παραμένει ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα της δύναμης της απληστίας και των επικίνδυνων επενδυτικών πρακτικών. Η ιστορία της South Sea Company διδάσκει πόσο εύκολα μια κοινωνία μπορεί να παρασυρθεί από τις υποσχέσεις γρήγορων κερδών, και πόσο επιζήμια μπορεί να είναι η άγνοια για τους πραγματικούς κινδύνους των χρηματοοικονομικών φουσκών.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 23/04
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ