Η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) έχει, πλέον, εισβάλει στην καθημερινότητα των υποψηφίων των Πανελλαδικών Εξετάσεων, διεκδικώντας σημαντικό μερίδιο των συζητήσεων για τον τρόπο με τον οποίο θα επηρεάσει τον αριθμό των φετινών εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, γεννώντας ερωτήματα και θρέφοντας υποθέσεις. Και, ως πρωτοεφαρμοζόμενο μέτρο με δυσπροσδιόριστα (;) αποτελέσματα, εκτοξεύει την αγωνία των φετινών υποψηφίων στα ύψη. Πόσο όμως βάσιμη και αναγκαία είναι η προϋπόθεση επίτευξης της ΕΒΕ από τους υποψηφίους των Πανελλαδικών εξετάσεων, προκειμένου αυτοί να διεκδικήσουν την εισαγωγή τους σε σχολή της προτίμησής τους;
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Νόμου 4777/2021 με θέμα: «Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας, αναβάθμιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις» για την αναγκαιότητα καθιέρωσης Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.) στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: «Η ρύθμιση αποσκοπεί στη διασφάλιση των ακαδημαϊκών προϋποθέσεων της επιτυχούς φοίτησης και της έγκαιρης ολοκλήρωσης των σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, μέσω της θεσμοθέτησης Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.), στην ποιοτική αναβάθμιση των σπουδών, καθώς και στη μείωση του ποσοστού μη ολοκλήρωσης αυτών. Επίσης, η ρύθμιση στην ενίσχυση της αυτονομίας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) και της δυνατότητας κάθε σχολής, τμήματος ή εισαγωγικής κατεύθυνσης να διαμορφώσει το ακαδημαϊκό της/του προφίλ, καθώς προβλέπεται αποφασιστικός ρόλος των Α.Ε.Ι. στον καθορισμό της βάσης εισαγωγής των φοιτητών. Δίνεται επιπλέον μεγαλύτερη βαρύτητα στην εκπεφρασμένη προτίμηση των υποψηφίων σε πανεπιστημιακό τμήμα εισαγωγής. Ενθαρρύνονται, κατά αυτόν τον τρόπο, οι συνειδητές επιλογές στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου, και επιτυγχάνεται η αναβάθμιση της ποιότητας των σπουδών με συμμετοχή φοιτητών που επιλέγουν στοχευμένα τις εν λόγω σχολές και τμήματα με βάση τις κλίσεις και προτιμήσεις τους».
Η εφαρμογή της ΕΒΕ ως προϋπόθεσης εισαγωγής στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα εμφανίζεται ως η πανάκεια στο πρόβλημα της υστέρησης στις μαθητικές επιδόσεις κατά την διαδικασία των πανελλαδικών εξετάσεων, καθώς και των μαθησιακών κενών, με τα οποία έχουν «προικιστεί» οι μαθητές/-τριες, πριν εισέλθουν στα Πανεπιστημιακά ιδρύματα. Έτσι, εντυπωσιακά απλουστευτικά, προσδιορίστηκε το πρόβλημα της εισαγωγής των αποφοίτων με ιδιαίτερα χαμηλές βάσεις στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ανακαλύφθηκε η ρίζα του κακού που ακούει στο όνομα υποβάθμιση της ποιότητας σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και αυτή η ρίζα είναι ακριβώς – έτσι ισχυρίζεται η Αιτιολογική έκθεση – οι χαμηλές βάσεις εισαγωγής. Οι οποίες, έτσι, ως ορφανές, εξελίχθηκαν στην κακή αιτία για την υποβάθμιση των σπουδών στα πανεπιστημιακά μας ιδρύματα και για το ότι οι μαθητές/-τριες δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των θεμάτων των πανελλαδικών εξετάσεων, αλλά αυτών της πανεπιστημιακής τους διαδρομής. Και, φυσικά, ούτε λόγος για το ενδεχόμενο (;) αυτές οι χαμηλές επιδόσεις στις πανελλαδικές εξετάσεις και η αδυναμία ανταπόκρισης στις απαιτήσεις των πανεπιστημιακών σπουδών να σχετίζονται με την ποιότητα σπουδών, τόσο στην δευτεροβάθμια, όσο και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Να σχετίζονται με τα προγράμματα σπουδών στις δύο αυτές βαθμίδες εκπαίδευσης. Η λογική: «πονάει κεφάλι – κόβει κεφάλι» στην περίπτωση αυτή βιώνει έναν, ακόμη, θρίαμβό της.
Πώς μπορεί, όμως, να αποσιωπείται το γεγονός ότι οι μαθητές αυτοί δεν βρέθηκαν ξαφνικά στον προθάλαμο εισόδου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση; Με ποια αιτιολογία παραγνωρίζεται το γεγονός της ευθύνης του εκπαιδευτικού συστήματος να οπλίσει τα παιδιά αυτά με τις απαιτούμενες για την επιτυχή πανεπιστημιακή τους πορεία γνώσεις; Γιατί αποσιωπείται το γεγονός ότι τα εκάστοτε ποσοστά επιτυχίας ή αποτυχίας στις Πανελλαδικές εξετάσεις είναι ευθεία συνάρτηση – και – του βαθμού δυσκολίας των εκάστοτε επιλεγόμενων θεμάτων των Πανελλαδικών εξετάσεων;
Ενδεικτικά, τόσο της ευθύνης του εκπαιδευτικού συστήματος για τις ελλιπείς γνώσεις των υποψηφίων φοιτητών, όσο και του επιλεγόμενου κάθε φορά βαθμού δυσκολίας των θεμάτων των Πανελλαδικών εξετάσεων, αποτελούν τα παρακάτω δημοσιεύματα του ημερήσιου τύπου για τα αποτελέσματα «μαχών» των εξετάσεων για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση:
- Έτος 2005: «Τελευταία πράξη μιας αποτυχίας» (Εφημερίδα: «Η Καθημερινή», φύλλο της: 26-8-2005) (για το παγκοσμίως αρνητικό ρεκόρ του 1,53 με άριστα το 20 υποψηφίου στην Γερμανική Φιλολογία Θεσσαλονίκης)
- Έτος 2009: Ρεκόρ... κενών θρανίων!» (Εφημερίδα: «Τα Νέα», φύλλο της: 26-8-2009»: «Εκτίναξη βάσεων στις περισσότερες υψηλόβαθμες Σχολές και νέο ρεκόρ τετραετίας με σχεδόν 20.000 κενές θέσεις (…)». Την ίδια αυτή χρονιά ο τύπος έγραφε: «11.000 οι άριστοι - 50.000 δεν βλέπουν την πόρτα των ΑΕΙ-ΤΕΙ. Η φετινή «κατασκευή» περίπου 11.000 αριστούχων, του μεγαλύτερου αριθμού τα τελευταία 9 χρόνια, σε συνδυασμό με τη μειωμένη προσφορά θέσεων εισακτέων στις περιζήτητες σχολές αφενός, απογείωσε τις βάσεις εισαγωγής του συνόλου των περιζήτητων και υψηλόβαθμων πανεπιστημιακών σχολών (εκτός των Νομικών)» (Έρευνα στην ίδια εφημερίδα).
- Έτος 2011: «Μετεξεταστέα η Παιδεία» (Εφημερίδα: «Ελευθεροτυπία», φύλλο της: 21-6-2011 ): «Ρεκόρ αποτυχίας, προς καθολική πτώση οι βάσεις»
- Έτος 2015: «Αρνητικό ρεκόρ των αριστούχων, πτώση των βάσεων» («Εφημερίδα των Συντακτών», φύλλο της: 24-6-2015).
Από τις παραπάνω παρατιθέμενες διαχρονικές αναφορές του ημερήσιου τύπου για τα αποτελέσματα των εκάστοτε πανελλαδικών εξετάσεων αναδύεται η πολυδιάστατη ευθύνη του εκπαιδευτικού συστήματος, τόσο στο εκπαιδευτικό όσο και στο αξιολογικό του μέρος.
Σύμφωνα με την Αιτιολογική έκθεση, η διασφάλιση της επιτυχούς φοίτησης στα πανεπιστημιακά ιδρύματα θα επιτευχθεί με την εφαρμογή της Ε.Β.Ε, η οποία, ως φίλτρο, θα επιτρέπει την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση των ικανών μαθητών/-τριών και, κατ’ επέκταση, θα αποτρέπει την υποβάθμισή της από εισερχομένους σε αυτήν μαθητών/-τριών χαμηλού εκπαιδευτικού προφίλ.
Στην προσπάθεια της – κατά την παραπάνω μνημονευθείσα Αιτιολογική έκθεση – αναβάθμισης των πανεπιστημιακών σπουδών ορίζονται ως συνδιαχειριστές οι ίδιες οι σχολές, αφού αυτές, με την σειρά τους, θα οριστικοποιούν την Ε.Β.Ε. στα πλαίσια της ελάχιστης και μέγιστης ορισθείσας τιμής του εκάστοτε προσδιορισμένου από το ΥΠΑΙΘ συντελεστή, με προσδοκώμενη και επακόλουθη συνέπεια την αναβάθμιση της ποιότητας των σπουδών που προσφέρει η κάθε σχολή. Πάντως, οι σχολές που ήδη προσελκύουν υποψήφιους φοιτητές/-τριες υψηλών ή μέσων επιδόσεων δεν φαίνεται να αγγίζονται από την διαμόρφωση και τις συνακόλουθες συνέπειες της Ε.Β.Ε. Οι σχολές που θα «αιμορραγήσουν» είναι, προφανώς, οι σχολές χαμηλής ζήτησης. Τότε, όμως, αναδεικνύεται μια άλλη πτυχή: αυτήν την προσπάθειας, με έμμεσο τρόπο, της διακοπής λειτουργίας των σχολών χαμηλής ζήτησης, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι εγκατεστημένες στην περιφέρεια. Είναι προφανές ότι η Ε.Β.Ε. μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ καλό εργαλείο σε κάθε εκπαιδευτική πολιτική που επιθυμεί την, με έμμεσο, πλην απόλυτα αποτελεσματικό και αναίμακτο τρόπο, μείωση των θέσεων στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, χωρίς να είναι υποχρεωμένη να έρθει σε ευθεία σύγκρουση με τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες λειτουργούν τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, των οποίων η ορθότητα του πλήθους και της χωροταξικής τους κατανομής ως αναγκαιότητα λειτουργίας στην ελληνική επικράτεια δεν αποτελεί αντικείμενο του παρόντος άρθρου. Αν η εφαρμογή της Ε.Β.Ε. δεν αποτελεί αντικείμενο μιας τέτοιας προσπάθειας, αλλά εφεύρημα ειλικρινούς επιθυμίας αναβάθμισης των τριτοβάθμιων σπουδών, αυτό μένει να αποδειχθεί στην πράξη.
Στην περίπτωση που γίνει αποδεκτή η θέση ότι η ίδια η ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος είναι η αιτία της υποβάθμισης του εισερχόμενου φοιτητικού δυναμικού στα Πανεπιστήμια, καθώς και της συνακόλουθης και συνεπαγόμενης υποβάθμισης της ποιότητας των παρεχόμενων από αυτά σπουδών, αναδεικνύεται ακόμη εντονότερα η υποκειμενική λειτουργία της Ε.Β.Ε. ως αποτελεσματικού φίλτρου εισαγωγής στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα και ο ρόλος της ως ημιπερατής μεμβράνης που λειτουργεί ευνοϊκά για τους επιθυμητούς «άριστους» φοιτητές, αυτούς των οποίων το μαθητικό υπόβαθρο δεν έχει προσδιοριστεί μόνο από την θητεία στα μαθητικά θρανία των δημόσιων σχολείων. Το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα φαίνεται τότε να αποδέχεται την πλημμελή εκτέλεση της υποχρέωσής του απέναντι σε κάθε μαθητή και σε κάθε μαθήτρια να προσφέρει αυτά που το Σύνταγμα ορίζει στην βάση της καθολικής ισότητας. Αποδέχεται τότε, απροκάλυπτα πια, πως η ανισότητα στην εκπαίδευση ζει ολοφάνερα την κυριαρχία της, στον βωμό του θριάμβου των εχόντων την οικονομική δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν τις προσδοκίες και τα όνειρά τους, αγοράζοντας εκπαιδευτικές υπηρεσίες εκτός του επίσημου τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος, το οποίο, αποδέχεται πλέον την ήττα του.
Και, εντέλει, καταλήγοντας στο συμπέρασμα αυτό, τι;
Ίσως η συζήτηση που ξεκίνησε ο, νέος πλέον, Νόμος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και ο προβληματισμός που αναζωπυρώθηκε σχετικά με το «τι πταίει» τελικά για τις αρνητικές επιδόσεις στις πανελλαδικές εξετάσεις, καθώς και για τα αυξημένα ποσοστά εγκατάλειψης των τριτοβάθμιων σπουδών, να αποτελέσουν, επιτέλους, την αφορμή μιας ουσιαστικής συζήτησης, ενός συναινετικού και ειλικρινούς πολιτικού διαλόγου, που θα οδηγήσει στην λήψη και στην εφαρμογή αναζωογονητικών για την ελληνική εκπαίδευση μεταρρυθμίσεων στην κατεύθυνση της ουσιαστικής αναβάθμισής της. Όχι μεταρρυθμίσεων που η ημερομηνία λήξης τους προσδιορίζεται από την εκάστοτε κυβερνητική αλλαγή, αλλά που η εφαρμογή τους απαιτείται ως συνέπεια των εκάστοτε αναγκών της κοινωνικής πραγματικότητας. Και, για όσο χρονικό διάστημα τα διορθωτικά μέτρα που αποφασιστούν τεθούν σε ισχύ και δοκιμαστούν, η εφαρμογή της Ε.Β.Ε να τεθεί σε κατάσταση αναστολής, μέχρι να αποδειχθεί η αναγκαιότητα της καθολικής εφαρμογής της ή της πλήρους απόσυρσής της.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
