ΚΚΕ: Τι πραγματικά συμβαίνει στη Λιβύη;

Η Λιβύη που πριν από 3 χρόνια δήθεν απελευθερώθηκε από τους ιμπεριαλιστές δεν σταμάτησε από τότε να βυθίζεται στο χάος και τις ένοπλες αντιπαραθέσεις των πρώην ντόπιων «απελευθερωτών». Οι «σπίθες» που άφησε η ιμπεριαλιστική επέμβαση τώρα έχουν γίνει ανεξέλεγκτη πυρκαγιά, γι' αυτό και απασχολεί ξανά τους ιμπεριαλιστές, ενώ πυκνώνουν και τα σενάρια για τριχοτόμηση της χώρας.

Η ανατροπή του πρώην συμμάχου τους Μουαμάρ Καντάφι, όταν αυτός θέλησε να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους των συμφωνιών με τα ενεργειακά μονοπώλια και να ανοιχτεί και σε ρωσικά και κινεζικά, άνοιξε την όρεξη μερίδων αστών με διάφορα προσωπεία, «κοσμικά» ή θρησκευτικά, ώστε να ελεγχθούν οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας.

 

Τι έχουμε σήμερα: Οι ισλαμιστικές ομάδες που συνενώνονται στην «Ανσάρ αλ-Σαρία», με ηγέτη τον Μοχάμεντ αλ Ζεχάουι, έχουν καταφέρει να ελέγχουν σημαντικό τμήμα της Βεγγάζης στα ανατολικά και στρατιωτικό εξοπλισμό και ισχυρίζονται ότι πλέον αποτελεί ισλαμικό εμιράτο. Ταυτόχρονα, μήλον της Εριδος ανάμεσα σε ισλαμιστικές ομάδες που μάχονται μεταξύ τους γίνεται στα δυτικά, στην περιοχή της Τρίπολης, το αεροδρόμιο της πρωτεύουσας, ως στρατηγικό σημείο, ενώ έχουν χτυπηθεί μεγάλες αποθήκες καυσίμων που βρίσκονται δίπλα του και φωτιά εξακολουθεί να καλύπτει τον ουρανό της πόλης, με τους πυροσβέστες να δίνουν μάχη για την κατάσβεσή της.

 

Στις ένοπλες ομάδες που συγκρούονται σε μια χώρα όπου στην υπηρεσιακή κυβέρνηση εξελίσσεται ενδοαστική αντιπαράθεση, ένας παράγοντας που παίζει σημαντικό ρόλο είναι οι δυνάμεις υπό τον απόστρατο στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ, που εμφανίζεται ως «εθνικός στρατός» αφού έχει τη στήριξη και πρώην και νυν επιτελών του όποιου στρατού διαθέτει η Λιβύη. Ο συγκεκριμένος είναι από μόνος του «βίος και πολιτεία»: Στρατιωτικός καριέρας, οπαδός του Νάσερ με σπουδές και στη Σοβιετική Ενωση, στη συνέχεια επικεφαλής του στρατεύματος επί Καντάφι και αργότερα αφού πρώτα αιχμαλωτίστηκε μαζί με τους άντρες του στον πόλεμο της Λιβύης και το Τσαντ το 1986, υποβιβάστηκε από τον Καντάφι. Διαφοροποιήθηκε το 1990 και μαζί με μια ομάδα στρατιωτικών πήγαν στις ΗΠΑ, εκπαιδεύτηκαν από τη CIA να επιστρέψουν την περίοδο της λεγόμενης «Αραβικής Ανοιξης» και της ανατροπής του Καντάφι και διηύθυναν τις δυνάμεις που συγκρούστηκαν με αυτόν. Φέτος το Μάη ο Χαφτάρ επανεμφανίστηκε λέγοντας ότι θα προχωρήσει τη λεγόμενη «Επιχείρηση Αξιοπρέπεια» διαλύοντας το λεγόμενο Γενικό Εθνικό Κογκρέσο που ελεγχόταν από τους ισλαμιστές «Αδελφούς Μουσουλμάνους». Διακήρυξε ότι θα καθαρίσει τη Λιβύη από τους ακραίους ισλαμιστές οργανώσεων της «Αλ Κάιντα» και τους Λίβυους «Αδελφούς Μουσουλμάνους». Ετσι φαίνεται να τίθεται επικεφαλής τμήματος της αστικής τάξης, διαφορετικού από αυτά που εξέφραζαν οι «Αδελφοί Μουσουλμάνοι», ενώ δεν κρύβει τη συμπάθειά του προς τον νεοεκλεγέντα Αιγύπτιο Πρόεδρο, στρατάρχη Σίσι, που επίσης κλιμακώνει τη σύγκρουση με τους Αιγύπτιους «Αδελφούς Μουσουλμάνους» και έχει τη στήριξη ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

 

Με όλα αυτά γίνεται φανερό ότι το κουβάρι των ανταγωνισμών μπλέκεται ιδιαίτερα, χωρίς ακόμα να μπορούν να φανούν ξεκάθαρα τα νήματα που συνδέουν τους πρωταγωνιστές με συγκεκριμένα συμφέροντα. Ωστόσο μια χώρα που, παρά την καταλήστευση, το χάος που επικρατεί, διαθέτει τεράστια χρηματικά αποθέματα, που υπολογίζονται γύρω στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια, είναι φανερό ότι ενδιαφέρει πολλές δυνάμεις για να βάλουν στο χέρι μια από τις μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγές χώρες στον κόσμο. Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, η Λιβύη το 2011 επί εξουσίας Καντάφι, όταν οργανώθηκε η ιμπεριαλιστική «απελευθερωτική» επέμβαση, είχε αποθεματικό 165 δισ. δολάρια και κέρδη από τις πωλήσεις πετρελαίου που έφταναν τα 60 δισ. δολάρια το χρόνο.

 

Να γιατί, λοιπόν, γίνεται όλη αυτή η σφαγή και σήμερα, ανάμεσα σε τμήματα της αστικής τάξης που περιπλέκονται με φυλές και κοινότητες που διατηρούν την ισχύ τους και αναμετριούνται μεταξύ τους στη σημερινή Λιβύη. Οι φυλές αυτές, επί καθεστώτος Καντάφι, συμμετείχαν με τους ανάλογους συμβιβασμούς και συμφωνίες στη μοιρασιά του πλούτου.

 

Ενδιαφέρον επίσης έχει ότι τις στρατηγικής σημασίας αποθήκες καυσίμων της Μπρέγκα, στο ομώνυμο λιμάνι στην ανατολική περιοχή της χώρας, έχουν φύλαρχοι και τα ένοπλα τμήματά τους από τη δυτική πόλη της Ζιντάν, ενώ αυτοί οι φύλαρχοι αντιμάχονται άλλες ομάδες από τη Μισράτα διεκδικώντας από τις 13 Ιούλη το αεροδρόμιο της Τρίπολης. Αν σημειώνουμε αυτό το στοιχείο είναι για να γίνει κατανοητό ότι αυτή τη στιγμή οι διάφορες ομάδες ενόπλων και με βαρύ οπλισμό δεν μάχονται μόνο στις περιοχές τους αλλά και όπου αλλού στην επικράτεια της χώρας κρίνουν ότι υπάρχει ενδιαφέρον, δηλαδή πλούτος που μπορούν να τον κάνουν δικό τους. Σύμφωνα με ό,τι στοιχεία δίνουν οι υγειονομικές υπηρεσίες της χώρας, σε αυτή τη διαπάλη και τις συγκρούσεις ουσιαστικά όλων με όλους έχουν σκοτωθεί το τελευταίο τρίμηνο 650 άνθρωποι και ο Ιούλης ήταν ο πιο αιματηρός μήνας με 348 νεκρούς.

 

Τον φετινό Ιούνη αποφασίστηκε η αποπομπή του πρωθυπουργού, Αλί Ζεϊντάν, από το Γενικό Εθνικό Κογκρέσο, εξαιτίας της αποτυχίας του να εμποδίσει τους αυτονομιστές της «Κυρηναϊκής», του Ι. Τζεντράν, να προχωρήσουν στην παράνομη εξαγωγή 340.000 βαρελιών πετρελαίου από το λιμάνι Ες Σίντερ (στον κόλπο της Σύρτης). Η αποπομπή του πρωθυπουργού, με τις ψήφους 124 «βουλευτών» σε σύνολο 194, οδήγησε στη συγκρότηση υπηρεσιακής κυβέρνησης με εντολοδόχο πρωθυπουργό τον υπουργό Αμυνας, Αμπντάλα αλ Θίνι, ενώ στον Ζεϊντάν απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα, για κατάχρηση δημοσίου χρήματος, ο οποίος τελικά κατάφερε να φύγει με τελικό προορισμό τη Γερμανία.

Η λεγόμενη υπηρεσιακή κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αμπντάλα αλ Θίνι (που και αυτή αμφισβητείται από το Κογκρέσο το οποίο ελέγχεται από τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους» και διόρισε δικό της πρωθυπουργό τον ισλαμιστή επιχειρηματία Αχμεντ Μάιτικ) ζήτησε επισήμως διεθνή βοήθεια και επέμβαση (ακόμα και αποστολή αεροπλάνων για την κατάσβεση της πυρκαγιάς στις αποθήκες καυσίμων της Τρίπολης), όμως φαίνεται ότι υπάρχει απροθυμία από ιμπεριαλιστικές δυνάμεις να εμπλακούν προς το παρόν σε μια τόσο ασταθή και αβέβαιη κατάσταση. Προς το παρόν αυτό που γίνεται είναι να φεύγουν οι διπλωματικές αποστολές και οι ξένοι υπήκοοι. Επίσης, η προσπάθεια πολλών Λίβυων που θέλησαν την Παρασκευή να φύγουν από τη χώρα τους για να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις κατευθυνόμενοι δυτικά, προς τα σύνορα με την Τυνησία, συνάντησε την ισχυρή αντίδραση των συνοριοφυλάκων, που δεν δίστασαν να επιτεθούν ακόμα και με πραγματικά πυρά και να σφραγίσουν τα σύνορα.

 

Με όλη αυτή τη χαοτική κατάσταση επανέρχονται τα σενάρια διαμελισμού της χώρας καθώς πολλές δυνάμεις την βλέπουν σαν μια ευκαιρία ανακατέματος της τράπουλας, κάτι άλλωστε που συμβαίνει σε όλο το τόξο της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Η χώρα των μόλις 6 εκατομμυρίων κατοίκων και μια από αυτές που διαθέτουν τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου (43,6 δισ. βαρέλια) και φυσικού αερίου (1,6 τρισ. κ.μ.) σε παγκόσμιο επίπεδο είναι πάντα ευκαιρία για τα μονοπώλια, πολύ περισσότερο όταν επικρατήσει η λογική του «διαίρει και βασίλευε».

Οχι τυχαία, λοιπόν, ανασύρονται τα σενάρια ακόμα και τριχοτόμησης: Στη βορειοδυτική Τριπολιτάνια, που ελέγχεται υποτίθεται από την «κεντρική» λιβυκή κυβέρνηση και το 194μελές κοινοβουλευτικό Σώμα του «Γενικού Εθνικού Κογκρέσου» (GNC). Στην ανατολική Κυρηναϊκή Χερσόνησο, που διαθέτει το 80% των πετρελαϊκών κοιτασμάτων, στρατηγικά λιμάνια και τερματικούς σταθμούς εξαγωγής πετρελαίου, που ελέγχονται το τελευταίο οκτάμηνο από τους ένοπλους αυτονομιστές - υποστηριχτές της ομοσπονδοποίησης του Ιμπραχίμ Τζεντράν. Την (πλούσια σε τεράστιους υδροφόρους ορίζοντες κάτω από την έρημο Σαχάρα) κεντρική και νότια περιοχή Φετζάν (Fezzan), που σπαράσσεται κατά διαστήματα από τις συγκρούσεις νομαδικών φυλετικών κοινοτήτων.

Το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή έχει παγώσει η παραγωγή και εξαγωγή πετρελαίου δείχνει ότι όλα είναι ανοιχτά και ότι ο ανταγωνισμός θα οξυνθεί. Οι εξελίξεις στη Λιβύη, όπου και πάλι ο λαός της ματώνει για αλλότρια συμφέροντα, εγκλωβισμένος σε μια διαμάχη όπου κερδισμένοι βγαίνουν οι δυνάστες του, επιβεβαιώνουν, αν μη τι άλλο, στο ακέραιο την εκτίμηση του ΚΚΕ ότι οι λαοί πρέπει να δυναμώσουν την πάλη τους ενάντια στα ιμπεριαλιστικά σχέδια και ταυτόχρονα την πάλη για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων σε κάθε χώρα για τη δική τους εργατική - λαϊκή εξουσία. Μόνο έτσι τα πλεονεκτήματα που μπορεί να έχει μια χώρα, ο φυσικός της πλούτος, μπορούν να μπουν στην υπηρεσία των αναγκών των εργαζομένων.

 

Δ. Κ.

Αναδημοσίευση από το Ριζοσπάστη, 3/8/2014