Δικτατορία του ΔΝΤ

Ο πόλεμος στο Μάλι έπιασε στον ύπνο τα δυτικά ΜΜΕ... Όσο είχαν στραμμένο το βλέμμα στη λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη», στη χώρα της Βορειοδυτικής Αφρικής οι εξελίξεις ήταν καταιγιστικές.

Τα όσα διαδραματίζονται στην πρώην γαλλική αποικία δεν είναι προϊόν των τελευταίων εβδομάδων. Είναι αποτέλεσμα ενός εκρηκτικού κοκτέιλ, του οποίου τα «συστατικά» προστέθηκαν σταδιακά – με τη σφραγίδα των δυτικών δυνάμεων –, όπως θα δούμε και στο κείμενο της επόμενης σελίδας.

Βήμα - βήμα, οι «εμπνευσμένες» επιλογές των Δυτικών – και των τοπικών συμμάχων τους – μετέτρεψαν την ευρύτερη περιοχή του Σαχέλ – τμήμα της και το Βόρειο Μάλι – σε πυριτιδαποθήκη.

 

Τι συμβαίνει όμως σήμερα στο Μάλι και γιατί η Γαλλία παριστάνει τον σημαιοφόρο της στρατιωτικής επέμβασης;

 

 

Ύστερα από δεκαετίες δικτατορίας και άλλη μια «επιτυχημένη» παρέμβαση του ΔΝΤ... το Μάλι είχε μετατραπεί – στα μάτια της Δύσης πάντα – σε «μοντέλο δημοκρατίας». Οι μαζικές διαδηλώσεις το ’90, απόρροια της καταστολής και της εξουθένωσης του λαού από τα προγράμματα του ΔΝΤ, πνίχτηκαν αρχικά στο αίμα.

 

Η επιμονή όμως των πολιτών «λύγισε» μερίδα του στρατού, που αρνήθηκε να συνεχίσει την εκτέλεση αμάχων. Τότε, ο στρατηγός Αμαντού Τουρέ ανέτρεψε τον πρόεδρο Μούσσα Τραορέ και – προς έκπληξη πολλών – προκήρυξε εκλογές.

 

Έπειτα από δύο θητείες του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου, Ουμάρ Κοναρέ, ο «ήρωας» Τουρέ κατέκτησε την προεδρία το 2002. Όμως... η δεύτερη θητεία του έμελλε να τελειώσει άδοξα. Όσο ο πλανήτης είχε στραμμένη την προσοχή στην Αραβική Άνοιξη, το Βόρειο Μάλι (με μέγεθος όσο η Γαλλία και η Ισπανία μαζί) είχε πάρει φωτιά. Οι Τουαρέγκ, εθνότητα διασκορπισμένη σε όλο το Σαχέλ και επί δεκαετίες καταπιεσμένη, πήραν (ξανά) τα όπλα. Η στάση του Τουρέ κρίθηκε «υπερβολικά χαλαρή» από τον στρατό, που αποφάσισε να τον ανατρέψει τον Μάρτη του 2012.

 

Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως σχεδίαζαν οι πραξικοπηματίες. Η Αφρικανική Ένωση απείλησε να επέμβει υποχρεώνοντας τους στασιαστές να επαναφέρουν την «πολιτική ηγεσία» στην εξουσία (διατηρώντας την υπό ασφυκτικό έλεγχο) με την προϋπόθεση να φύγει ο Τουρέ.

 

Σε στρατιωτικό επίπεδο, η χούντα έχασε τελείως τον έλεγχο και οι Τουαρέγκ κήρυξαν την ανεξαρτησία τους. Αυτήν τη φορά ήταν πολύ πιο προετοιμασμένοι από το παρελθόν: Πρώτον, πολλοί μαχητές πήγαν να πολεμήσουν στη Λιβύη στο πλευρό του Μουαμάρ Καντάφι καθώς ο Λίβυος ηγέτης (για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης) στήριζε σταθερά τους Τουαρέγκ στο Βόρειο Μάλι. Έτσι, οι τελευταίοι απέκτησαν πρόσβαση σε οπλισμό, τον οποίο πήραν μαζί τους μετά την κατάρρευση του καθεστώτος. Δεύτερον, δίπλα τους στάθηκαν μαχητές σαλαφιστικών οργανώσεων που δρουν στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο, πριν ακόμη εδραιώσει την κυριαρχία του, το Κίνημα Απελευθέρωσης Αζαουάντ των Τουαρέγκ είδε τους ισλαμιστές πρώην... συμμάχους του να στρέφονται εναντίον του, υφαρπάζοντας τον έλεγχο της περιοχής.

 

Οι νέοι «άρχοντες» δεν αρκέστηκαν στα εδάφη των Τουαρέγκ, αλλά άρχισαν να προελαύνουν προς την πρωτεύουσα. Τα όσα ακολούθησαν είναι, λίγο - πολύ, γνωστά. Το Μπαμακό, με την ευχή της Αφρικανικής Ένωσης, στράφηκε στο βαρύ πυροβολικό: τη Γαλλία.

 

 

Ωραία όλα αυτά. Το Παρίσι τι συμφέρον είχε να εμπλακεί σε αυτό το χάος; Στην πραγματικότητα, η Γαλλία – όπως και η υπόλοιπη Δύση – δεν έχει «άμεσα» συμφέροντα στο Μάλι (τουλάχιστον όχι τέτοια που να δικαιολογούν έναν πόλεμο). Η χώρα έχει κάποια – όχι αξιοσημείωτα – αποθέματα πετρελαίου και χρυσού, ενώ παράγει βαμβάκι. Αυτά δεν αρκούν για να την καταστήσουν «μήλον της Έριδος».

 

Η ιδιαιτερότητα του Μάλι – και συγκεκριμένα του βόρειου τμήματος – είναι ότι βρίσκεται στην καρδιά της πρώην γαλλικής αποικιοκρατικής αυτοκρατορίας. Αυτό που «καίει» τη Δύση είναι να διασφαλίσει τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής του Σαχέλ, της οποίας η γεωστρατηγική σημασία έχει αναβαθμιστεί τα τελευταία χρόνια.

 

Φυσικά, ο «γεωστρατηγικός ρόλος» της περιοχής έχει και την ενεργειακή του διάσταση: Όποιος ελέγχει το Βόρειο Μάλι έχει πρόσβαση σε όλες τις γύρω περιοχές στις οποίες η Δύση έχει πράγματι «άμεσα» συμφέροντα: το φυσικό αέριο στην Αλγερία, το ουράνιο στον Νίγηρα, τον χρυσό στη Μαυριτανία… Η Δύση δεν θέλει σε καμία περίπτωση να παραχωρήσει σε «μη ελεγχόμενους» (από την ίδια) ισλαμιστές έναν χώρο που μπορεί να μετατραπεί σε «επιχειρησιακή βάση» για επιθέσεις κατά δυτικών συμφερόντων στη «γειτονιά».

 

Το Ποντίκι