Alfavita Newsroom Αιτία τριβής αποτέλεσε, για τον εκπαιδευτικό χώρο, τα τελευταία χρόνια η θέση-πρόταση για τη διαγραφή των στελεχών εκπαίδευσης από τα σωματεία. Στη γραμμή αυτή πρωτοβάθμια σωματεία της ΔΟΕ και της ΟΛΜΕ διέγραψαν ορισμένους διευθυντές σχολείων και συμβούλους από τη δύναμη τους.
Μάλιστα στις 24/6/2014 η Γενική Συνέλευση της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας υιοθέτησε την πρόταση του ΠΑΜΕ, που ψηφίστηκε από τη ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ και τις ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ, για διαγραφή των Περιφερειακών Διευθυντών, των Διευθυντών Εκπαίδευσης, των σχολικών συμβούλων καθώς και όσων διευθυντών σχολείων συμμετέχουν στην αξιολόγηση.
Είναι προφανές ότι η θέση αυτή θεωρεί ότι τα στελέχη της εκπαίδευσης είναι εχθρικό, όσον αφορά τους σχολικούς συμβούλους και πάνω, ή εν δυνάμει εχθρικό, όσον αφορά τους διευθυντές σχολείων, σώμα για τους εκπαιδευτικούς. Έτσι με βασικό επιχείρημα ότι οι διευθυντές σχολείων και οι σχολικοί σύμβουλοι θα «είναι τα πρώτα βιολιά της αξιολόγησης» καλούνταν τα σωματεία να τους διαγράψουν από τη δύναμη τους. Μάλιστα από την προηγούμενη χρονιά η θέση για διαγραφή των διευθυντών επεκτάθηκε από το ΠΑΜΕ για όλους τους χώρους του δημοσίου.
Όταν με εμπειρικό τρόπο και με επιχειρήματα από την τρέχουσα πολιτική συγκυρία τοποθετείσαι στο ζήτημα της θέσης και του ρόλου μίας κοινωνικής ομάδας, με απουσία του πλαισίου ανάλυσης σου δηλαδή του θεωρητικού σου σχήματος, κινδυνεύεις να πέσεις σε αντιφάσεις. Το λέμε αυτό γιατί η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας δηλώνει ότι «παγώνει» την αξιολόγηση. Στην προοπτική μίας άλλης «καλής» αξιολόγησης διακηρύσσει ότι οι σύμβουλοι θα περιοριστούν στον παιδαγωγικό τους ρόλο και ότι οι διευθυντές σχολείων θα τοποθετούνται υπό την προϋπόθεση ότι τελούν της έγκρισης του συλλόγου διδασκόντων. Το τελευταίο και ανεξάρτητα πως ο καθένας το εκτιμά, αντικειμενικά αποδυναμώνει τον όποιο ρόλο θα έχει, αν έχει, ο διευθυντής στη μελλοντική αξιολόγηση. Βέβαια η νέα κυβέρνηση υπαναχωρεί διαρκώς από τις προεκλογικές και μετεκλογικές δεσμεύσεις της. Σε ζητήματα όμως, όπως αυτό που αναφερόμαστε, και επειδή δεν έχουν δημοσιονομικό κόστος αλλά και δεν ανήκουν στον στενό μνημονικό πυρήνα των υποχρεώσεων και των δεσμεύσεών της, δεν αποκλείεται να θελήσει να καταγράψει ένα προοδευτικό ακόμη και αριστερό προφίλ. Αν συμβεί κάτι τέτοιο όσοι προτείνουν την διαγραφή των στελεχών θα αλλάξουν την πρόταση τους και θα τα εγγράψουν στα σωματεία; Και αν μετά λίγο ή περισσότερο καιρό επανέλθει η Δεξιά στην εξουσία και επαναφέρει το προηγούμενο νομικό πλαίσιο θα τα ξαναδιαγράψουν; Είναι μερικές από τις αντιφάσεις στις οποίες αναφερθήκαμε παραπάνω.
Αμέσως μετά θα επιχειρήσουμε να καταθέσουμε την άποψη μας στα πλαίσια ενός άρθρου, παρότι το θέμα είναι πολύ μεγάλο. Ξεκαθαρίζουμε ότι αφετηρία μας είναι η μαρξιστική ανάλυση η οποία πιστεύουμε πως περιγράφει με τον πληρέστερο τρόπο τις κοινωνικές τάξεις τις σχέσεις και τις αντιθέσεις τους, ειδικά στα πλαίσια του καπιταλισμού.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑΞΗ
Οι Μαρξ και Έγκελς δεν έδωσαν έναν συστηματικό ορισμό της τάξης. Ωστόσο ο Λένιν συνοψίζοντας τις απόψεις τους στην εργασία του «Η μεγάλη πρωτοβουλία» όρισε σαν τάξεις μεγάλες ομάδες ανθρώπων που ξεχωρίζουν μεταξύ τους με κριτήρια: α) Τη θέση του κάθε εργαζόμενου στο ιστορικά καθορισμένο σύστημα της κοινωνικής παραγωγής, β) τη σχέση του προς τα μέσα παραγωγής, γ) το ρόλο του στην οργάνωση της παραγωγής, δ) το μέγεθος του εισοδήματος του και τον τρόπο με τον οποίο το παίρνει.
Είναι προφανές ότι από τα τέσσερα αυτά κριτήρια το καθοριστικό για την ταξική κατάταξη κάποιου είναι το (β) δηλαδή αν κατέχει ή όχι μέσα παραγωγής. Ωστόσο μόνον στον συνυπολογισμό και στην διαλεκτική τους αλληλεξάρτηση, τα κριτήρια αυτά, μπορούν να εκτιμήσουν την ταξική θέση κάθε ατόμου. Για παράδειγμα ένας διευθυντής εργοστασίου δεν είναι ιδιοκτήτης μέσων παραγωγής, όμως με βάση την δεσπόζουσα θέση του στο σύστημα παραγωγής, τον διευθυντικό του ρόλο στην οργάνωση της παραγωγής και το μέγεθος του μισθού που παίρνει ανήκει στην αστική τάξη.
ΟΙ ΚΡΑΤΙΚΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ
Ο θεμελιωτής της κλασικής αστικής πολιτικής οικονομίας Adam Smith θεωρούσε όλους τους δημοσίους υπαλλήλους, δημόσιους υπηρέτες και τους παρομοίαζε με τους προσωπικούς υπηρέτες της άρχουσας τάξης. Από τότε έχουν περάσει πολλά χρόνια, ο καπιταλισμός του ελεύθερου εμπορίου έχει μετατραπεί σε μονοπωλιακό καπιταλισμό και έχουν συντελεστεί σοβαρότατες αλλαγές στο ρόλο και το χαρακτήρα του κράτους. Αρκεί να αναφέρουμε ότι το 1800, δηλαδή λίγο μετά από την εποχή που έζησε ο Σμιθ, οι υπάλληλοι της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ ήταν 3 χιλιάδες άτομα, ενώ σήμερα είναι 3 εκατομμύρια. Ο κρατικός μηχανισμός του μονοπωλιακού καπιταλισμού έχει τη μορφή πυραμίδας ανάλογη με την ταξική πυραμίδα που υπάρχει στην κοινωνία γενικότερα. Στην κορυφή της πυραμίδας συμμετέχουν άτομα τα οποία εντάσσονται στην αστική τάξη, ενώ η βάση της αποτελείται από άτομα που ανήκουν ή προσεγγίζουν την εργατική τάξη. Με βάση αυτό το σχήμα και τον ορισμό του Λένιν οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται στις κατώτερες θέσεις αυτής της πυραμίδας και συνεπώς ανήκουν ή προσεγγίζουν την εργατική τάξη. Αντίθετα ένας γενικός γραμματέας υπουργείου εντάσσεται στην αστική τάξη. Τι συμβαίνει όμως με τα κατώτερα διοικητικά στελέχη του κρατικού μηχανισμού; Για παράδειγμα ένας διευθυντής ενός δημοτικού ή γυμνασίου που εντάσσεται ταξικά; Σύμφωνα πάντα με τα κριτήρια του Λένιν η θέση του στο κοινωνικό σύστημα της παραγωγής είναι περιορισμένου κύρους με τάσεις μάλιστα υποβάθμισης, μέσα παραγωγής δεν έχει, ο ρόλος του στην οργάνωση της παραγωγής είναι να εκτελεί και να δίνει εντολές και ο μισθός του είναι λίγο μεγαλύτερος από τους απλούς εκπαιδευτικούς. Η ταξική του θέση συνεπώς το πολύ βρίσκεται στα κατώτερα μεσαία στρώματα, τα οποία το εργατικό κίνημα διεκδικεί να είναι σύμμαχοι του. Βέβαια τα μεσαία στρώματα ή τμήματα τους τα διεκδικεί και η άρχουσα τάξη. Είναι λογικό συνεπώς και μάλιστα στα πλαίσια των αντιδραστικών αλλαγών που συντελούνται στο δημόσιο και ειδικότερα στην εκπαίδευση, να επιχειρηθεί να αποσπαστούν τα μεσαία και κατώτερα στελέχη του δημόσιου από τους υπόλοιπους εργαζόμενους σε αυτό, ώστε να εξασφαλιστούν πρόθυμοι οι οποίοι θα βοηθήσουν στις συντελούμενες αλλαγές.
Η ανάλυση που προηγήθηκε δεν είναι η μοναδική υπάρχουν και άλλες με αναφορά στον Μαρξ οι οποίες οδηγούν σε άλλα συμπεράσματα. Ο Πουλαντζάς για παράδειγμα θεωρεί ότι στην εργατική τάξη εντάσσονται μόνον όσοι εργαζόμενοι παράγουν υπεραξία. Κατά την γνώμη μας τέτοιου είδους προσεγγίσεις στο ζήτημα αποτελούν παραφθορά του μαρξισμού και επιπλέον περιορίζουν το μέγεθος της εργατικής τάξης η οποία στο σύγχρονο καπιταλισμό αποτελεί πλέον τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων.
Το θέμα της ταξικής διαστρωμάτωσης μίας κοινωνία δεν είναι μία θεωρητική συζήτηση και ενδεχόμενα διαμάχη. Στο βαθμό όπου το θεωρητικό σχήμα περιγράφει με επάρκεια την πραγματικότητα αποτελεί όρο ώστε κάθε πολιτικό υποκείμενο, πολύ περισσότερο εκείνα τα οποία μιλάνε για ανατροπή και κοινωνική απελευθέρωση, να διαμορφώσουν σωστή τακτική και στρατηγική.
ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ
Είναι σημαντικό για θέματα σαν αυτό το οποίο αναλύουμε και όχι μόνον φυσικά, να γνωρίζεις τις απόψεις των επιτελείων του κοινωνικού σου αντιπάλου. Έτσι στην έκθεση του 2011 του ΟΟΣΑ (στην εργαλειοθήκη του οποίου προσφεύγει η σημερινή κυβέρνηση) για την εκπαίδευση στην Ελλάδα και ρητά αναφέρεται ότι «αποτελεί έναν οδικό χάρτη για την επιτυχή υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων» τις οποίες προωθούσαν οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ , γίνονται μία σειρά ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις- προτάσεις. Συγκεκριμένα στη σελίδα 81 της έκθεσης διαπιστώνεται ότι: «Οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις καθοδηγούνται από μία μικρή και ικανή ομάδα συμβούλων του Υπουργείου Παιδείας με έντονο ενδιαφέρον. Φαίνεται ότι υπάρχει μεγάλο κενό μεταξύ της εν λόγω ηγέτιδας ομάδας και της μεγάλης βάσης των δημοσίων υπαλλήλων». Στην ίδια σελίδα της έκθεσης διαπιστώνεται ότι χρειάζεται «ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επαγγελματικής εξέλιξης για τους διευθυντές των σχολείων και άλλων διοικητικών στελεχών του εκπαιδευτικού τομέα». Και σε άλλο σημείο (σελίδα 67) γράφεται ότι «εάν το σύστημα πρόσληψης σχολικών ηγετών δεν αλλάξει ριζικά, τα ελληνικά σχολεία δείχνουν ελάχιστα προετοιμασμένα να υλοποιήσουν το σύστημα αυτοαξιολόγησης με επιτυχία και παραγωγικό τρόπο». Με άλλα λόγια η έκθεση διαπιστώνει, με ρεαλισμό μεγαλύτερο από αυτόν που έχουν ορισμένοι συνδικαλιστικοί χώροι, ότι χρειάζεται μία ευάριθμη ομάδα «συνεργατών», που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει, προκειμένου να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις τις οποίες προτείνει.
Ο καθένας καταλαβαίνει ότι με 200-300 ευρώ μικτά επίδομα στους διευθυντές σχολείων και τους συμβούλους και διαδικασίες κρίσεων ανά τετραετία όπου γνωρίζουν πως μπορεί να επιστρέψουν σαν απλοί εκπαιδευτικοί στην τάξη τους, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποσπαστούν από το σώμα των υπολοίπων εκπαιδευτικών. Θεωρούμε πολύ μικρή την πιθανότητα σε μια χώρα εξαρτημένη και σε συνθήκες μίας πολύ μεγάλης οικονομικής κρίσης να υπάρξουν αποτελεσματικές προσπάθειες εξαγοράς σοβαρού τμήματος εργαζομένων όπως είναι οι διευθυντές σχολείων ή ακόμη και οι σχολικοί σύμβουλοι, παρ΄ ότι αποτελούν ένα σαφώς μικρότερο σώμα. Δεν έγινε αυτό στην περίφημη μεταρρύθμιση Αρσένη και σε συνθήκες σχετικής οικονομικής ευρωστίας θα γίνει τώρα;
Βέβαια η αλλαγή του ρόλου και του τρόπου επιλογής των στελεχών είναι κάτι δυνατό και πιθανό, αλλά αυτό πρέπει να το βλέπουμε συγκεκριμένα όταν και όποτε θα προκύπτει, όπως τώρα για παράδειγμα με τις αλλαγές τις οποίες κάνει η νέα κυβέρνηση και χωρίς να ξεχνάμε ότι αυτό είναι ένα από τα κριτήρια τα οποία προσδιορίζουν το ρόλο τους. Έτσι και αλλιώς όμως βρισκόμαστε σε μία διαδικασία σε εξέλιξη την οποία το συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να παρακολουθεί προσεκτικά και να παρεμβαίνει με τρόπο που να δυσκολεύει τους αντιδραστικούς σχεδιασμούς στο χώρο της εκπαίδευσης. Πολύ φοβόμαστε ότι κουνώντας το δάκτυλο, στα μεσαία και κατώτερα στελέχη, διευκολύνονταν οι προσπάθειες όλων εκείνων οι οποίοι θέλουν να τα καταστήσουν, χωρίς κόστος αν είναι δυνατόν, ενεργά συμμέτοχα σε αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις στην εκπαίδευση. Χρειάζεται και σ΄ αυτό το θέμα μία ευέλικτη τακτική που θα στοχεύει στη διαμόρφωση του ευρύτερου δυνατού μετώπου με συμμετοχή σε αυτό και των πλέον ασταθών συμμάχων, με όλες τις συγχύσεις και τις προκαταλήψεις τους, προκειμένου να αποκρουστεί αρχικά η πρωτοφανής επίθεση που δέχεται το εργατικό κίνημα και να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις αντεπίθεσης και κοινωνικοπολιτικής ανατροπής.
ΥΓ: Τις απόψεις οι οποίες περιέχονται σ΄ αυτό το άρθρο ο γράφων τις καταθέτει καιρό τώρα στην ΕΛΜΕ του και στα διάφορα σώματα της ΟΛΜΕ, χωρίς να έχει πάρει ποτέ μία ανταπάντηση επί της ουσίας των όσων λέει.
Νίκος Μεταλληνός Πρόεδρος ΕΛΜΕ Κέρκυρας
Συμπλήρωσε τα στοιχεία σου στο Carrefour και κέρδισε 200 ευρώ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Βάσεις Εισαγωγής: Πτώση σε Πολυτεχνεία και Νομικές αλλά οι Ιατρικές διεκδικούν να πάνε ψηλότερα
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 30/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
