Τα ΙΕΚ λειτούργησαν, τα καυτά προβλήματα παραμένουν

Τα ΙΕΚ λειτούργησαν, τα καυτά προβλήματα παραμένουν.

Κωνσταντίνος Αδριανουπολίτης
Εκπαιδευτικός – Ερευνητής
Πρόεδρος Ε.Ε.Τ.Ε.Κ.

Η καθυστερημένη έναρξη λειτουργίας των Δημοσίων ΙΕΚ (ΔΙΕΚ) προκάλεσε μια εκρηκτική κατάσταση με πλήθος διαμαρτυριών των εγγραφέντων σε αυτά, ερωτήσεις βουλευτών στη Βουλή, δημοσιεύσεις στον τύπο, διαμαρτυρίες της Ένωσης Εκπαιδευτών ΔΙΕΚ και των συνδικαλιστικών οργάνων των καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης.

Οι σπουδαιότεροι λόγοι της καθυστερημένης έναρξης του χειμερινού εξαμήνου  είναι τα περιορισμένα κονδύλια για την πρόσληψη εκπαιδευτών και η μη έγκαιρη διεκπεραίωση των διαδικασιών που προηγούνται της έναρξης λειτουργίας, (πρόσκληση ενδιαφέροντος υποβολής αιτήσεων για πρόσληψη εκπαιδευτών, έγκριση λειτουργίας των τμημάτων και των αντίστοιχων ειδικοτήτων του Εξαμήνου 2015Β κλπ.).

Να σημειωθεί ότι τα Ιδιωτικά ΙΕΚ (Ι.ΙΕΚ) ξεκίνησαν έγκαιρα τα μαθήματα.

Τα χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ΙΕΚ εξακολουθούν να μαστίζουν το θεσμό και είναι αμφίβολο εάν η ηγεσία του ΥΠΠΕΘ επιχειρήσει να κάνει βαθιές τομές.

Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό το μέγεθος  του προβλήματος και ο ρόλος των ΙΕΚ συνολικά, θα αναφερθούμε στα «εσωτερικά» προβλήματά τους με την παράθεση στατιστικών στοιχείων που αφορούν τον αριθμό των καταρτιζομένων στα ΙΕΚ, τον αριθμό αποφοίτων, την επιτυχία αποφοίτων στις εξετάσεις πιστοποίησης κ.α.

Τα στατιστικά στοιχεία που αναφέρουμε έχουν δημοσιευτεί στο βιβλίο του ΙΜΕ/ΓΣΕΒΕΕ και κάποια άλλα προέρχονται από τη ΓΓΔΒΜ του ΥΠΠΕΘ.

Επισημάνσεις:

Α΄ Αριθμός καταρτιζόμενων

Στον πίνακα 1 φαίνεται ο αριθμός των καταρτιζόμενων κατά την περίοδο 2000 έως 2010.

Μεγάλη εντύπωση προκαλεί η μείωση του δυναμικού των καταρτιζόμενων η οποία έφτασε το ποσοστό 71,5%.

Να σημειώσουμε ότι η μεγάλη μείωση του αριθμού των καταρτιζόμενων κατά την περίοδο αυτή συμπίπτει με την περίοδο μεγάλης αύξησης του αριθμού των εισαγομένων στην Ανώτατη Εκπαίδευση.

Κατά την περίοδο 2014 – 2015, σύμφωνα με τα στοιχεία των πινάκων 4, 5 και εάν λάβουμε υπόψη ότι κατά το έτος 2013 ο αριθμός των καταρτιζόμενων στα Δημόσια ΙΕΚ ήταν περίπου 14.500 (στα ίδια επίπεδα κυμάνθηκε και ο αριθμός των Ιδιωτικών ΙΕΚ), μέχρι το 2015 ο αριθμός των Δ.ΙΕΚ και των Ι.ΙΕΚ υπερδιπλασιάζεται.

Η μεγάλη αύξηση των καταρτιζόμενων οφείλεται στην κατάργηση των διδάκτρων στα Δ.ΙΕΚ, στη μεγαλύτερη προσέλευση αποφοίτων ΑΕΙ οι οποίοι διαπιστώνουν ότι το πτυχίο τους δεν έχει πλέον σοβαρό βιοποριστικό αντίκρισμα, στη μη απαλλαγή από τα γενικά μαθήματα των αποφοίτων λυκείων οι οποίοι εγγράφονται στη Β΄ τάξη ΕΠΑ.Λ. ( η απαλλαγή ισχύει σήμερα) κλπ.  

Με βάση τα εκτεθέντα στοιχεία, αποδεικνύεται ότι οι μεγάλες αυξομειώσεις στον αριθμό των καταρτιζόμενων δεν έχουν σχέση με τις ανάγκες της οικονομίας, τις οποίες θα πρέπει να εξυπηρετούν τα ΙΕΚ, ούτε με θεσμικές αλλαγές στα ΙΕΚ, αλλά κυρίως, με το πλήθος των αποφοίτων Γενικών Λυκείων που αποτυγχάνουν να εισαχθούν στα ΑΕΙ.

Β΄ Διακοπές κατάρτισης

Μελετώντας τα στοιχεία του πίνακα 2 η πρώτη παρατήρηση είναι ότι ο αριθμός αποφοίτων είναι κατά πολύ μικρότερος από τον αριθμό των εγγραφέντων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα 3 σε τρεις περιπτώσεις τα ποσοστά διακοπής της κατάρτισης είναι 42,75%, 52,90% και 76,9%.

Κατά την περίοδο 2014 – 2015 και σύμφωνα με στοιχεία του πίνακα 4 στο Α΄ εξάμηνο ο αριθμός των καταρτιζόμενων στα Δ.ΙΕΚ ήταν 20.060 και οι  ίδιοι καταρτιζόμενοι μειώνονται στο Γ΄ εξάμηνο 2015 σε 12.300 δηλ. ποσοστό διακοπής 38,7%. Για την ίδια περίοδο το ποσοστό διακοπής στα Ι.ΙΕΚ διαμορφώνεται σε 12%.

Μετά το πρώτο εξάμηνο το ποσοστό διακοπής μειώνεται σημαντικά. Σε μερικές περιπτώσεις σημειώνεται και αύξηση η οποία οφείλεται σε εγγραφές αποφοίτων ΕΠΑ.Λ. οι οποίοι εγγράφονται απευθείας στο Γ΄ εξάμηνο.

Το μεγάλο ποσοστό διακοπής της κατάρτισης στα Δ.ΙΕΚ παρατηρείται μετά την κατάργηση των διδάκτρων.

Γ΄ Ποσοστό επιτυχίας στις εξετάσεις πιστοποίησης.

Η διακοπή της κατάρτισης, όπως είδαμε στους προηγούμενους πίνακες είναι διαχρονικά πολύ μεγάλη. Διευκρινίζεται ότι όσοι καταρτιζόμενοι περάτωσαν επιτυχώς την κατάρτιση των 4 εξαμήνων έλαβαν Βεβαίωση Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΒΕΚ) η οποία δεν είναι ο τελικός επαγγελματικός τίτλος δηλ. το Δίπλωμα. Για την απόκτηση του Διπλώματος απαιτούνται εξετάσεις πιστοποίησης τις οποίες διενεργεί ο ΕΟΠΠΕΠ.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για τις εξετάσεις πιστοποίησης του έτους 2009, το ποσοστό επιτυχίας κυμαίνεται στο επίπεδο του 60%, με την εξής παρατήρηση η οποία αναφέρεται στο βιβλίο του  ΙΜΕ/ΓΣΕΒΕΕ με τίτλο Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΕΛ. 78, «Σημειώνεται ωστόσο ότι το πραγματικό ποσοστό των επιτυχόντων  είναι πολύ κάτω του επιπέδου αυτού, διότι στον πίνακα εμφανίζονται αθροιστικά οι συμμετέχοντες, οι επιτυχόντες και οι αποτυχόντες είτε στο θεωρητικό είτε στο πρακτικό μέρος και όχι και στα δύο μέρη μαζί. Δεδομένου λοιπόν ότι στον ανωτέρω πίνακα «διπλοεμφανίζονται» κατά κάποιο τρόπο οι πραγματικοί συμμετέχοντες σε εξετάσεις πιστοποίησης (μία φορά για το θεωρητικό και μία για το πρακτικό μέρος), οι πραγματικοί συμμετέχοντες κατ΄ εκτίμηση είναι περίπου οι μισοί και οι πραγματικοί επιτυχόντες αρκετά κάτω από τους μισούς…».

Με βάση τα δημοσιευμένα στατιστικά στοιχεία της περιόδου 2000 – 2010 που εκθέσαμε, προκύπτει ότι πάνω από τους μισούς καταρτιζόμενους διακόπτουν την κατάρτισή τους και από τους υπόλοιπους λιγότεροι από τους μισούς επιτυγχάνουν στις εξετάσεις πιστοποίησης και παίρνουν Δίπλωμα.

Το ποσοστό λοιπόν όσων λαμβάνουν το Δίπλωμα είναι κατά προσέγγιση 20%, σε σχέση με τους εγγραφέντες.

Για τις πρόσφατες  εξετάσεις πιστοποίησης που έγιναν το 2015, δεν διαθέτουμε στατιστικά στοιχεία για να γίνουν κάποιες συγκρίσεις.

Εκτός των προβλημάτων που εμφανίζονται αποτυπωμένα στα στατιστικά στοιχεία που αναφέραμε, τα ΙΕΚ αντιμετωπίζουν σοβαρά χρόνια προβλήματα τα σπουδαιότερα των οποίων είναι:

1. Η πολυδιάσπαση του συστήματος διαχείρισης του θεσμού των ΙΕΚ.

Οι εμπλεκόμενοι φορείς σήμερα είναι η ΓΓΔΒΜ του ΥΠΠΕΘ, ο ΕΟΠΠΕΠ και το ΙΝΕΔΙΒΙΜ.

Παλαιότερα οι αρμοδιότητες των φορέων αυτών ήταν συγκεντρωμένες στον ΟΕΕΚ ο οποίος καταργήθηκε και ο συντονισμός   σήμερα μεταξύ των προαναφερθέντων φορέων δεν είναι πάντα εύκολος.

2. Οι περιφερειακές υπηρεσίες της ΓΓΔΒΜ ιδρύθηκαν με το Ν. 4186/2013, άρθρο 26 αλλά δε λειτούργησαν ποτέ και δεν έγινε καμία αποκέντρωση.

3. Δεν υπάρχει Διεύθυνση Ιδιωτικών ΙΕΚ, όπως παλαιότερα στον ΟΕΕΚ, για τον συστηματικό έλεγχο λειτουργίας τους.

4. Τα Δ.ΙΕΚ αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρηματοδότησης. Οι δαπάνες λειτουργίας των Δ.ΙΕΚ σε ετήσια βάση είναι περίπου 20.000.000 € και για το τρέχον έτος υπάρχουν μόνο 4.000.000€, χωρίς να έχει γίνει η αποπληρωμή των εκπαιδευτών για το προηγούμενο εξάμηνο.

Το πρόβλημα της έλλειψης κονδυλίων έγινε οξύτατο μετά την κατάργηση των διδάκτρων που έγινε προ τριετίας με αποτέλεσμα ο αριθμός, κατά προσέγγιση, των καταρτιζομένων από 14.500 εκτινάχθηκε πέρυσι σε 30.000 και φέτος σε 32.000.

5. Δεν υπάρχουν επαγγελματικά δικαιώματα σε πολλές ειδικότητες.

6. Ο μεγάλος αριθμός καταρτιζόμενων δημιουργεί σοβαρά προβλήματα γραμματειακής υποστήριξης δεδομένου ότι δεν υπάρχει μόνιμο διοικητικό προσωπικό και οι εκπαιδευτές είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν μόνο τις διδακτικές τους υπηρεσίες.

7. Υπάρχει μεγάλο ποσοστό διακοπής φοίτησης κυρίως μετά το πρώτο εξάμηνο. Τον Οκτώβριο του 2014 το δυναμικό στο Α΄ εξάμηνο ήταν 20.060 και το δυναμικό αυτό στο Γ΄ εξάμηνο μειώθηκε σε 12.300 δηλ. διακοπή φοίτησης 38,7%. Υπολογίζεται ότι το συνολικό ποσοστό διακοπής φοίτησης στα τέσσερα εξάμηνα είναι περίπου 25%.

8. Μεγάλα ποσοστά αποτυχίας στις εξετάσεις πιστοποίησης και απόκτησης Διπλώματος.

9. Δεν υπάρχουν προγράμματα σπουδών (οδηγοί κατάρτισης) παρά μόνο ωρολόγια προγράμματα. Σε κάποιες ειδικότητες χρησιμοποιούνται παλαιοί οδηγοί κατάρτισης οι οποίοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του Ν. 4186/2013 και σε κάποιες άλλες ειδικότητες δεν υπάρχουν καθόλου. Στις περιπτώσεις αυτές η διδασκαλία γίνεται κατά το δοκούν. 

10. Δεν υπάρχουν διδακτικά εγχειρίδια και οι καταρτιζόμενοι διαβάζουν από σημειώσεις, οι οποίες εκδίδονται από ωρομίσθιους εκπαιδευτές οι οποίοι συχνά δε διαθέτουν διδακτική ή συγγραφική εμπειρία. Οι δανειστικές βιβλιοθήκες που λειτουργούσαν παλαιότερα καταργήθηκαν και η χρήση φωτοτυπιών είναι συνήθης.

11. Ο αριθμός των καταρτιζομένων ανά τμήμα ορίζεται σε 30 και δύναται να αυξηθεί σε 33. Φέτος πολλά τμήματα καλύπτουν τα ανώτερα όρια.

12. Χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά ο ίδιος εργαστηριακός εξοπλισμός με τα ΕΠΑΛ – Ε.Κ. ο οποίος είναι παλαιός και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων των ειδικοτήτων των Δ.ΙΕΚ.

13. Δεν ισχύει η έγκριση λειτουργίας ανά εξάμηνο των ειδικοτήτων στα ιδιωτικά Ι.Ε.Κ., όπως και στα δημόσια δημιουργώντας έτσι άνιση μεταχείριση σε βάρος των Δ.ΙΕΚ.

Η τακτική της μη έγκρισης των ειδικοτήτων με βάση τις ανάγκες της αγοράς εργασίας παραπέμπει σε λογικές κέντρων ελευθέρων σπουδών και όχι Μεταδευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Κατάρτισης.

14. Οι εκπαιδευτές σε κάθε Δ.ΙΕΚ δεν προσλαμβάνονται με πλήρες ωράριο, αλλά πολλοί με λίγες ώρες, κάτι το οποίο δημιουργεί μεγάλο αριθμό εκπαιδευτών των οποίων είναι δύσκολη η εποπτεία - διαχείριση.

15. Κατά την πρόσληψη των εκπαιδευτών λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικά κριτήρια, κάτι το οποίο δεν συμβαίνει, για λόγους αξιοκρατίας, με τους αναπληρωτές και τους ωρομίσθιους στο τυπικό  εκπαιδευτικό σύστημα.

16. Δεν υπάρχει κανενός είδους αξιολόγηση των προσλαμβανόμενων εκπαιδευτών ούτε κάποια καθοδήγηση κατάρτισης διότι δεν υπάρχουν Σύμβουλοι Κατάρτισης όπως συμβαίνει  με τους Σχολικούς Συμβούλους.

17. Τα ακαδημαϊκά προσόντα έχουν καθοριστικό ρόλο στην πρόσληψη των εκπαιδευτών σε αντίθεση με την εξειδικευμένη γνώση και την επαγγελματική εμπειρία πάνω στην ειδικότητα.

18. Η πρακτική άσκηση και η μαθητεία έχουν γίνει υποχρεωτικές και υπάρχει προβληματισμός για την εύρεση θέσεων εφαρμογής τους.

Η παράθεση των σημαντικότερων προβλημάτων των ΙΕΚ  καταδεικνύει ότι ο θεσμός στηρίζεται σε γυάλινα πόδια.

Τα ΙΕΚ ως Μεταδευτεροβάθμια Επαγγελματική Κατάρτιση δεν αποτελούν συνέχεια της Δευτεροβάθμιας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, προκειμένου προσφέρουν επιπλέον εξειδίκευση – κατάρτιση, αλλά απορροφούν, κυρίως όσους αποτυγχάνουν στις πανελλαδικές εξετάσεις δηλ. η εγγραφή σε αυτά δεν είναι συνήθως επιλογή, αλλά λύση ανάγκης.

Εάν λάβουμε υπόψη ότι οι απόφοιτοι του Γενικού Λυκείου σήμερα εισέρχονται στα πανεπιστήμια αλλά 6 στους 10 φοιτητές διακόπτουν τη φοίτηση (περίπτωση του πανεπιστημίου Αθηνών) και από όσους απόφοιτους εισάγονται στα ΙΕΚ λίγοι από αυτούς αποκτούν το Δίπλωμα, τότε αποδεικνύεται ότι το θεωρούμενο «καλό» σχολείο, το Γενικό Λύκειο, δεν δίνει βιοποριστικές λύσεις στους νέους μας και εξυπηρετεί κυρίως την παραπαιδεία η οποία κυριαρχεί στη λυκειακή βαθμίδα.

Να τονίσουμε ότι, εάν η κυβέρνηση θεσμοθετήσει ως μοναδικό σχολείο, στη λυκειακή βαθμίδα, το «Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης», όχι με βάση το ΕΠΑ.Λ. ( το οποίο εμπεριέχει τη θεωρία και την πράξη) αλλά με το ΓΕ.Λ. (το οποίο εμπεριέχει μόνο θεωρία) τότε η κατάσταση θα χειροτερέψει.

Εάν επίσης η Επαγγελματική Εκπαίδευση καταργηθεί από το σχολικό δίκτυο και μεταφερθεί μετά το Λύκειο ως προαιρετική εκπαίδευση ενηλίκων, τότε η αποτυχία του εγχειρήματος θα πρέπει να θεωρείται βεβαία και στην περίπτωση αυτή θα πληγούν τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών.

Εάν κατά το σχεδιασμό των αλλαγών δεν ληφθούν υπόψη οι διακριτές διαφορές μεταξύ εκπαίδευσης και κατάρτισης και επιχειρηθεί να γίνει σχεδιασμός και διαχείριση των θεμάτων με τον ίδιο τρόπο τότε η αποτυχία θα πρέπει να θεωρείται βεβαία.

Εάν  επιχειρηθεί να θεσμοθετηθεί η 12χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση (στην Ε.Ε. κανένα κράτος δεν έχει 12 υποχρεωτική παρά μόνο η Ουγγαρία) δεν πρόκειται να υπάρξει κανένα ποιοτικό όφελος για την υποχρεωτική εκπαίδευση παρά μόνο θα αυξηθεί η σχολική διαρροή.

Θα λάβει υπόψη της η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΕΘ  αυτά και πολύ περισσότερα εάν;

Ίδωμεν.

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση

Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό

ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber