Alfavita Newsroom Το σεμινάριο είχε ως στόχο την εξοικείωση των συμμετεχόντων με νέες αρχές της παιδαγωγικής και της διδακτικής καθώς και τη γνωριμία με το νέο αναλυτικό πρόγραμμα της Φινλανδίας (από το 2016) και γενικότερα με το Φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου πραγματοποιήθηκαν διαλέξεις, ομαδικές εργασίες των συμμετεχόντων, παρουσιάσεις από διευθυντές σχολείων, δύο επισκέψεις για παρατήρηση σε Φινλανδικά σχολεία (Δημοτικό - Γυμνάσιο - Λύκειο) καθώς και επισκέψεις σε φορείς που συνεργάζονται με σχολεία.
Ο χώρος των σεμιναρίων σε εγκαταστάσεις επαγγελματικού λυκείου.
Συγκεκριμένα οι συμμετέχοντες διδάχτηκαν τις παρακάτω έννοιες της παιδαγωγικής:
- Integrated curriculum. Θα πρέπει να υπάρχει σύνδεση των γνώσεων που παρέχονται στα διάφορα μαθήματα. Οι γνώσεις δεν πρέπει να είναι ξεκομμένες. Πχ. Στην Τετάρτη Δημοτικού τα παιδιά εξετάζουν τις πυραμίδες της Αιγύπτου μελετώντας μαθηματικά, ιστορία, γλώσσα και εικαστικά.
- Team teaching. Αφορά τον προγραμματισμό και την υλοποίηση μαθημάτων από δύο ή παραπάνω εκπαιδευτικούς μαζί (της ίδιας ή διαφορετικής ειδικότητας). Με τον τρόπο αυτό βελτιώνεται η ποιότητα του μαθήματος, καθώς οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ανταποκριθούν ευκολότερα στις διαφορετικές ανάγκες και ενδιαφέροντα των μαθητών και επίσης είναι ευκολότερο να εξασφαλιστεί η διαθεματικότητα.
- Skills based education. Βασίζεται στην ιδέα ότι η εκπαίδευση έχει ως στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων και όχι την απόκτηση στείρων και αποκομμένων γνώσεων.
- Formative assessment. Η αξιολόγηση των μαθητών δεν θα πρέπει να γίνεται με στόχο απλά τον καθορισμό του βαθμού που θα πάρει ο μαθητής, αλλά με στόχο τη βελτίωση του μαθήματος, ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες του κάθε μαθητή ξεχωριστά. Θα πρέπει επίσης να αξιολογούνται οι μαθητές όσον αφορά μια σειρά κριτηρίων και όχι για τη γενική έννοια της «επίδοσης στο μάθημα».
- Social innovation. Τα σχολεία θα πρέπει να βρίσκονται σε αλληλεπίδραση με άλλους κοινωνικούς φορείς και να επηρεάζουν την κοινωνία με τη δράση τους. Π.χ. σε Λύκειο που επισκεφτήκαμε υπήρχε ειδικά διαμορφωμένος χώρος (living lab) για τις συναντήσεις των μαθητών με άλλους φορείς. Εκεί πραγματοποιήθηκε πρόσφατα συνάντηση των μαθητών με τον Διευθύνων Σύμβουλο της Microsoft για ανταλλαγή ιδεών όσον αφορά τα ψηφιακά μέσα.
- Phenomena based learning. Οι μαθητές μαθαίνουν με βάση και αφετηρία την παρατήρηση ενός φαινομένου (πχ. η κλιματική αλλαγή, η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι προσφυγικές ροές.)
- Design based learning. Βασίζεται στην ιδέα ότι ο σχεδιασμός του μαθήματος θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον κάθε μαθητή ξεχωριστά. Κάθε μαθητής αναλαμβάνει κατά τη διάρκεια του μαθήματος μια δραστηριότητα που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά του.
Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν δουλεύοντας σε ομάδες να σχεδιάσουν και να παρουσιάσουν ιδέες για την υλοποίηση των παραπάνω εννοιών στην τάξη τους και γενικότερα στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας τους. Η συνεργασία μεταξύ των συμμετεχόντων αποδείχτηκε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα καθώς η ομάδα αποτελούνταν από 25 εκπαιδευτικούς που προέρχονταν από 11 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες. Υπήρξε εποικοδομητική σύγκριση των εκπαιδευτικών συστημάτων των χωρών και ανταλλαγή απόψεων.
Παρατηρήθηκε επίσης μια σειρά αξιόλογων χαρακτηριστικών όσον αφορά το Φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα:
Εμπιστοσύνη από τους εκπαιδευτικούς προς τους μαθητές αλλά και από τον διευθυντή προς τους εκπαιδευτικούς:
Δεν υπάρχει κανενός είδους εξέταση των μαθητών μέχρι να φτάσουν στο Λύκειο. Υπάρχει εμπιστοσύνη ότι οι μαθητές θα κάνουν το καλύτερο που μπορούν, χωρίς το άγχος της αξιολόγησης. Η εμπιστοσύνη οδηγεί τους εκπαιδευτικούς να παρέχουν μεγαλύτερη ελευθερία στους μαθητές τους. Οι μαθητές είναι ελεύθεροι κατά τη διάρκεια του μαθήματος να εγκαταλείψουν τη σχολική αίθουσα και να ολοκληρώσουν την εργασία που τους έχει ανατεθεί σε κάποιον άλλον χώρο: Πχ. σε καναπέδες και πουφ που υπάρχουν στον διάδρομο, στη βιβλιοθήκη ή ακόμα και στην αυλή.
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις κάθε δάσκαλος έχει και έναν βοηθό δάσκαλο στην τάξη ώστε να ανταπεξέρχεται στις ανάγκες των μαθητών του.
Και οι διευθυντές από την πλευρά τους δείχνουν εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς. Δεν υπάρχει κάποιου είδους αξιολόγηση ή παρέμβαση στο μάθημά τους. Οι διευθυντές μάλιστα παροτρύνουν τους εκπαιδευτικούς να δοκιμάζουν καινούρια πράγματα και να μη φοβούνται το λάθος ή την αποτυχία, γιατί μόνο έτσι υπάρχει εξέλιξη.
Απόσπασμα από την παρουσίαση διευθυντή Λυκείου: «Ας κάνουμε λάθη μαζί! Αν δεν προσπαθήσουμε, δεν μπορούμε να πούμε ¨δεν έπιασ娻
Δεν θα παραλείψουμε εδώ να αναφερθούμε και στην εμπιστοσύνη που δείχνουν οι γονείς προς τους εκπαιδευτικούς. Σπανίζουν οι περιπτώσεις παρέμβασης ή αρνητική κριτικής των γονιών προς τους εκπαιδευτικούς. Ο εκπαιδευτικός χαίρει μεγάλης εκτίμησης και κοινωνικής αποδοχής.
Γενικά θα λέγαμε ότι η φινλανδική κουλτούρα συνολικότερα βασίζεται στην εμπιστοσύνη προς τους άλλους πολίτες και προς το κράτος.
Αυτονομία των σχολικών μονάδων:
Οι εκπαιδευτικοί καταθέτουν βιογραφικό σημείωμα σε όποια σχολική μονάδα θα ήθελαν να εργαστούν. Κάθε διευθυντής σχολικής μονάδας προσλαμβάνει (διορίζει θα λέγαμε) τους εκπαιδευτικούς στο σχολείο του.
Ο διευθυντής διαχειρίζεται τον προϋπολογισμό του σχολείου του. Έχει μάλιστα τη δυνατότητα να δώσει κάποιοι χρηματικό «μπόνους» σε εκπαιδευτικούς που θεωρεί ότι έχουν κάνει παραπάνω δουλειά ή έχουν παρουσιάσει εξαιρετική επίδοση.
Μπορούμε να πούμε ότι και πάλι το χαρακτηριστικό αυτό του Φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος βασίζεται στην εμπιστοσύνη της προϊστάμενης αρχής προς τον διευθυντή του σχολείου.
Έμφαση στις νέες τεχνολογίες:
Θεωρείται δεδομένο ότι κάθε μαθητής διαθέτει ένα μέσο για να συμμετέχει στο ψηφιακό μάθημα (παιχνίδια και ασκήσεις, εκπαιδευτικά blog και εφαρμογές). Σε κάποια Δημοτικά, το σχολείο παρέχει στους μαθητές του tablets και οι μαθητές έχουν την υποχρέωση να τα επιστρέψουν στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Σε άλλα σχολεία οι μαθητές δουλεύουν με δικά τους tablets ή από το κινητό τους τηλέφωνο.
Το υπουργείο εκτός από τα βιβλία παρέχει στους εκπαιδευτικούς και τα απαραίτητα εκπαιδευτικά λογισμικά που έχουν σχεδιαστεί για το μάθημά τους.
Και σε αυτό το σημείο είναι εμφανής η εμπιστοσύνη που υπάρχει προς τους μαθητές ότι δεν θα χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία με τρόπο που θα ενοχλήσει ή θα βλάψει τους άλλους (πχ. φωτογράφιση ή βιντεοσκόπηση προσώπων και δημοσίευση στο διαδίκτυο)
Εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση:
Η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση γίνεται με κριτήριο τους βαθμούς των μαθητών στο Λύκειο και στις ενδοσχολικές τους εξετάσεις. Αν όμως κάποιος μαθητής κρίνει πως οι βαθμοί που έχει δεν επαρκούν για την εισαγωγή του στη σχολή που επιθυμεί, τότε έχει τη δυνατότητα να δώσει εξετάσεις (τύπου πανελλαδικών) με στόχο να πετύχει εκεί καλύτερη βαθμολογία.
Σχολικές εγκαταστάσεις:
Οι σχολικές μονάδες διαθέτουν σύγχρονες και ευρύχωρες εγκαταστάσεις: Μεγάλες τάξεις, σαλόνια για μαθητές και εκπαιδευτικούς, κλειστά και ανοιχτά γήπεδα. Η φυσική αγωγή κατέχει εξέχουσα θέση στο σχολικό πρόγραμμα με καθημερινή γυμναστική των μαθητών μία με δύο διδακτικές ώρες.
Ιδιαίτερη εντύπωση μας έκαναν επίσης τα εργαστήρια του Επαγγελματικού Λυκείου όπου γίνονταν τα σεμινάριά μας. Πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια για βαφείς, κομμωτές, ξυλουργούς, μόδιστρους κ.α. Επίσης ντουζιέρες και αποδυτήρια ώστε οι μαθητές να πλένονται και να αλλάζουν μετά τα εργαστήρια.
Εργαστήριο για βαφείς. Επάνω από κάθε πάγκο υπάρχει απορροφητήρας για τις αναθυμιάσεις και τη σκόνη που προκύπτουν απ’ τις εργασίες.
Οι μαθητές εξασκούνται σε τεχνική βαφής που προσομοιάζει το μάρμαρο.
Εργαστήριο κομμωτικής
Ενδεικτικά αναφέρουμε την παρουσίαση που μας έγινε από διευθυντή Γυμνασίου σχετικά με την ανακαίνιση του σχολείου του ώστε να ανταποκρίνεται στα νέα δεδομένα του μαθησιακού περιβάλλοντος και για την οποία του εγκρίθηκε προϋπολογισμός της τάξεως των 9,5 εκατομμυρίων ευρώ.
Προεκτάσεις στα ελληνικά δεδομένα.
Αναλογιζόμενες τις εφαρμογές που θα μπορούσαν να έχουν τα χαρακτηριστικά του φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα εντοπίσαμε μία σειρά από δυσκολίες που θα δυσχέραιναν τυχόν προσπάθεια υιοθέτησής τους:
Έλλειψη πόρων. Βασικό εμπόδιο στην όποια προσπάθεια εφαρμογής των παραπάνω στοιχείων. Καταρχάς σε επίπεδο εγκαταστάσεων. Εάν υποθέσουμε ότι ο Έλληνας εκπαιδευτικός εμπιστεύεται τον μαθητή του να βγει από τη σχολική τάξη και να ολοκληρώσει αλλού τις εργασίες του, πού θα μπορέσει να πάει ο μαθητής; Οι εγκαταστάσεις μας δεν είναι ευρύχωρες, δημιουργούν συνωστισμό και υπάρχει έλλειψη χώρων μελέτης, όπως ειδικά διαμορφωμένα σαλόνια κα.
Επίσης καθίσταται σχεδόν αδύνατη η συνεργασία δύο ή παραπάνω εκπαιδευτικών κάποιες ώρες τη βδομάδα στην ίδια τάξη, καθώς αυτό θα απαιτούσε να απασχοληθούν δύο ή παραπάνω εκπαιδευτικοί την ίδια ώρα στο ίδιο τμήμα, γεγονός που θα αύξανε το οικονομικό κόστος. Επίσης κόστος θα υπήρχε και για τον διορισμό δασκάλων ως «βοηθών» στο μάθημα.
Η διαθεματικότητα του αναλυτικού προγράμματος στη Φινλανδία είναι κάτι που έχει σχεδιαστεί από το υπουργείο και το παίρνουν «έτοιμο» οι εκπαιδευτικοί για να το εφαρμόσουν. Υπάρχει πρόβλεψη γι’ αυτό στο ωρολόγιο πρόγραμμα των σχολείων. Δεν απαιτείται από τους εκπαιδευτικούς (εκτός αν το κρίνουν σκόπιμο) να εντοπίσουν τομείς σε διάφορα μαθήματα όπου μπορούν να σχεδιάσουν ένα μάθημα διαθεματικά. Ο νέος αυτός σχεδιασμός του αναλυτικού προγράμματος καθώς και ο σχεδιασμός εκπαιδευτικών λογισμικών και εφαρμογών για κάθε βιβλίο επίσης συνεπάγεται οικονομικό κόστος.
Δεν θα παραλείψουμε να αναφέρουμε εδώ και τις υψηλές αποδοχές που επιφέρει το επάγγελμα του εκπαιδευτικού στη Φινλανδία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ο σχεδιασμός των μαθημάτων στο ελληνικό σχολείο οδηγεί πολλές φορές τους εκπαιδευτικούς να μετακινούνται σε πολλές σχολικές μονάδες, στοιχείο που δεν υπάρχει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Εκπαιδευτικοί που διδάσκουν πχ. κάποιο «μονόωρα» μαθήματα μπορεί να οδηγηθούν να έχουν κάθε χρόνο ακόμα και 500 μαθητές. Στις περιπτώσεις των δίωρων μαθημάτων ο εκπαιδευτικός διδάσκει κάθε χρόνο σε 250 περίπου μαθητές κτλ. Αναρωτιόμαστε λοιπόν πόσο εύκολα θα μπορούσε ο Έλληνας εκπαιδευτικός να προσαρμόσει το μάθημά του λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του κάθε μαθητή ξεχωριστά και αναθέτοντας στον καθένα την εργασία που του ταιριάζει.
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε στην ομάδα των συμμετεχόντων ότι ο Έλληνας εκπαιδευτικός μπορεί να οργανώσει προγράμματα (τα λεγόμενα «σχολικών δραστηριοτήτων») μόνο εκτός σχολικού ωραρίου και χωρίς καμία οικονομική απολαβή για τον ίδιο ή κάποιο προϋπολογισμό για το εγχείρημα.
Νομικό πλαίσιο. Δια νόμου απαγορεύεται στους μαθητές των ελληνικών σχολείων η χρήση κινητών τηλεφώνων στο χώρο του σχολείου. Ως εκ τούτου καθίσταται αδύνατη η χρήση τους την ώρα του μαθήματος.
Διαφορά κουλτούρας. Όπως προαναφέρθηκε ολόκληρη η φινλανδική κουλτούρα βασίζεται στην εμπιστοσύνη προς τον άλλον, εμπιστοσύνη πως θα κάνει το καλύτερο που μπορεί, πως θα κάνει το σωστό. Δεν υπάρχει η ανάγκη για έλεγχο και αξιολόγηση. Βασίζεται ακόμη στο σεβασμό προς τον άλλον και τις ανάγκες του.
Ακόμη και η κουλτούρα «της ησυχίας» διαφέρει πολύ από το ελληνικό ταπεραμέντο. Σε ολόκληρα σχολεία και μέσα στις τάξεις επικρατεί απόλυτη ησυχία. Η επικοινωνία γίνεται με διακριτικό τρόπο ώστε να μην παρεμποδίζεται η μαθησιακή διαδικασία.
Σχολείο: Γυμνάσιο Ηράκλειας Ν. Σερρών
Εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν: Χατζηβασιλειάδου Δέσποινα, ΠΕ07 / Μπογδάνη Χρυσούλα, ΠΕ02
Συντονίστρια του προγράμματος: Μαραβελάκη Φρύνη, ΠΕ06, ΠΕ40
Ευχαριστίες
Ευχαριστούμε πολύ:
το ΙΚΥ για την χρηματοδότηση του προγράμματος μας και την ευκαιρία που μας έδωσε να επισκεφτούμε τη συγκεκριμένη χώρα και να μελετήσουμε το εκπαιδευτικό τους σύστηματα
τον εκπαιδευτικό οργανισμό Euneos (Ilpo Halonen, Ludo Mateusen, Pentti Pirhonen, Heidi Veikkolainen),για την υποδοχή, την άψογη διοργάνωση του σεμιναρίου και τη βοήθεια που μας πρόσφερε για την ευχάριστη διαμονή μας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
