Η κυβέρνηση είναι ακάθεκτη! Η Υπουργός επαίρεται, όταν δηλώνει, με περισσή βεβαιότητα, ότι «αλλάζουμε τα πράγματα από τα κάτω προς τα πάνω». Δεν πρόκειται για μια αθώα και τυχαία διατύπωση. Το εννοεί! Έχει διασκευάσει και παραφράσει τη γνωστή ιδέα και πρόταση ώστε «οι εκπαιδευτικές αποφάσεις και προτάσεις να αρχίζουν από τα κάτω προς τα πάνω». Μας υπενθυμίζει, με αυτόν τον τρόπο, την προσφιλή κυβερνητική διατύπωση ότι βάζουν «μπουλντόζες» παντού και δεν αφήνουν τίποτε όρθιο! Βάζουν το «αόρατο χέρι της αγοράς» και στο νηπιαγωγείο.
Πολιτικά, ναρκοθετούν το νηπιαγωγείο με συνθήκες που θα εκθέτουν τα νήπια σε διεργασίες «σχολικής ανορεξίας» για τις επόμενες σχολικές βαθμίδες, με τεχνητές και μηχανιστικές επινοήσεις που συρρικνώνουν ή ακυρώνουν τις αυθόρμητες δραστηριότητες. Πρόκειται για μια άκρως συντηρητική πολιτική επιλογή που διαγράφει και διαστρεβλώνει τη βασική αποστολή του νηπιαγωγείου. Όποιο εγχειρίδιο παιδαγωγικής προσχολικής αγωγής κι αν ανοίξουμε θα διαπιστώσουμε ότι στο πρόγραμμα του νηπιαγωγείου δεν έχουν θέση ούτε η τεχνητή άσκηση επιλεγμένων «δεξιοτήτων» που τις βρίσκουμε στα μενού «δεξιοτήτων για την αγορά» ούτε η τεχνητή εξοικείωση των νηπίων με τους «ήχους της αγγλικής γλώσσας». Η Υπουργός μιλάει για «διεύρυνση της γλωσσολογικής(sic!) αντίληψης των παιδιών». Θα χρειαστεί κάποιος γλωσσολόγος για να μας εξηγήσει;
Είναι αποκαρδιωτικά αποκαλυπτικό, όταν ισχυρίζεται ότι αυτό θα γίνει «μέσω δραστηριοτήτων», μια και η Υπουργός προτείνει στις νηπιαγωγούς να μετατρέψουν τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες σε εργαλεία(!) για την εξοικείωση των νηπίων με συγκεκριμένες επιλεγμένες δεξιότητες και με «τους ήχους της αγγλικής». Οι παιδαγωγικές δραστηριότητες χάνουν το περιεχόμενό τους, παρόλο που ισχυρίζεται ότι αυτό θα γίνεται «σε απόλυτη συναρμογή με τον ενιαίο και διαθεματικό χαρακτήρα του νηπιαγωγείου». Έχουμε καταλάβει: Όπως ισχυρίζεται ο «εκπαιδευτικός των Αγγλικών θα υλοποιεί τις δραστηριότητές του με την παρουσία του εκάστοτε νηπιαγωγού»! Έχει φροντίσει να προβλέπει και το φύλο τους: Είναι «Άρρενες»!
Μια και γίνεται λόγος για την ευκολία με την οποία τα νήπια εξοικειώνονται πολύ εύκολα με τις γλώσσες, π.χ. τα δίγλωσσα, να υπογραμμίσουμε ότι αυτό προκύπτει ως διεργασία αυθεντικής καθημερινής λειτουργικής επικοινωνίας, στην περίπτωση που οι γονείς τούς απευθύνονται (εναλλάξ) συστηματικά με τις δύο γλώσσες. Όσο για την αναφορά ανάλογων εγχειρημάτων σε άλλες χώρες, όπως π.χ. την Ολλανδία, είναι προφανές ότι αυτό ευνοείται στο πλαίσιο των εν γένει κοινωνικών, πολιτιστικών και οικονομικών ανταλλαγών της καθημερινότητας. Αν μπεις π.χ. σε ταξί, μπορείς να απευθυνθείς στα Αγγλικά.
Με λίγα λόγια, αυτό που επιχειρείται στο ελληνικό νηπιαγωγείο είναι μια άκρως ανησυχητική εξέλιξη που ανατρέπει τις προτεραιότητες της προσχολικής εκπαίδευσης, γενικά. Πολύ περισσότερο, η συγκεκριμένη παρέμβαση δε συναντιέται με τις ανάγκες που έχει δημιουργήσει η δεκαετής εμπειρία των μνημονίων και η μεταμνημονιακή κατάσταση όσο και η πανδημία που ακολούθησε και που ήρθε για να αφήσει για πολλά χρόνια τα μελανά σημάδια της. Όσο για την υπόμνηση ότι «και στη χώρα μας, τα περισσότερα ιδιωτικά νηπιαγωγεία έχουν εισάγει(sic!) και αυτά δραστηριότητες στην αγγλική» είναι κι αυτή αποκαλυπτική: Μιλάει για «δραστηριότητες στην αγγλική» και διαφημίζει τις πολιτικές των ιδιωτικών νηπιαγωγείων που έχουν διευρύνει το πεδίο κερδοφορίας των ιδιοκτητών τους. Έτσι, η ιδιωτική εκπαίδευση με τα αγγλικά της προβάλλεται ως το «σκοτεινό αντικείμενο μιας ιδεοληψίας», κάτι που καθιστά τα δημόσια νηπιαγωγεία «δεύτερης κατηγορίας» θεσμό που υστερεί και δύσκολα εκσυγχρονίζεται ή που δε συντονίζεται με τις απαιτήσεις της αγοράς και των καιρών. Ένα δημόσιο νηπιαγωγείο που πρέπει να αντέξει στους χαλεπούς καιρούς που έρχονται ως «δεύτερο κύμα», με τις επιπτώσεις της πανδημίας που θα «δαγκώνει». Στο σημείο αυτό, επαναφέρω, παλαιότερες σκέψεις που έχω κάνει σχετικά με τις προτεραιότητες του ελληνικού δημόσιου νηπιαγωγείου…
Η ευρωπαϊκή ντιρεκτίβα: το νηπιαγωγείο ως επένδυση στο χρηματιστήριο!
Η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, μόλις το 2006, σε ανακοίνωσή της προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έθεσε την προτεραιότητα της «μάθησης σε μικρή ηλικία». Πρότεινε συντονισμένες προσπάθειες για συστηματική σύνδεση «αποδοτικότητας» και ισότητας, μια και «είναι, ουσιαστικά, αλληλοενισχυόμενοι στόχοι». Όπως αναφέρεται, «οι επενδύσεις στην εκπαίδευση αργούν να αποφέρουν καρπούς». Επομένως, οι χρηματοδοτικές προτεραιότητες απαιτούν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Στην έκθεση τονίζεται ότι «η προσχολική εκπαίδευση έχει τα υψηλότερα ποσοστά απόδοσης(sic!) σε όλη τη διά βίου μαθησιακή πορεία... και ότι τα αποτελέσματα αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου». Κι αλλού: « Η έλλειψη επενδύσεων(sic!) σε μικρή ηλικία συνεπάγεται σημαντικά υψηλότερες διορθωτικές δαπάνες σε μεταγενέστερα στάδια της ζωής, κάτι που είναι λιγότερο αποδοτικό από οικονομική πλευρά. Αυτό διευκρινίζεται ότι σημαίνει αυξημένες δαπάνες για πολιτικές καταπολέμησης της εγκληματικότητας, της ασθένειας, ανεργίας, καταστολής, κ.ά. Σε άλλο σημείο της έκθεσης ρητά τονίζεται ότι «η προσχολική εκπαίδευση έχει τα μεγαλύτερα οφέλη όσον αφορά στις επιδόσεις και την κοινωνική προσαρμογή των παιδιών. Τα κράτη- μέλη θα πρέπει να επενδύσουν περισσότερους πόρους στην προσχολική εκπαίδευση, ως αποτελεσματικό μέσο για τη διαμόρφωση της βάσης για περαιτέρω μάθηση, αποτρέποντας την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και αυξάνοντας την ισότητα ως προς τα αποτελέσματα». Είναι προφανές ότι η ΕΕ ενδιαφέρεται για το νηπιαγωγείο ως μια επένδυση που αποδίδει μακροπρόθεσμα και γι αυτό της δίνει τη δυνατότητα να προβάλει το θέμα και ως υπόθεση κοινωνικής ευαισθησίας.
Το High/Scope Perry Preschool Project: Το νηπιαγωγείο είναι η βάση!
Είναι έκπληξη: Η Ευρωπαική ΄Ενωση ανακαλύπτει με μεγάλη χρονική καθυστέρηση τα δεδομένα που έχουν τεκμηριωθεί από την πολύ γνωστή μακροχρόνια έρευνα του High/Scope Perry Preschool Project στις ΗΠΑ, που συμπληρώνει πολλά χρόνια. Το 2005, τα υποκείμενα των δύο ομάδων της έρευνας (πειραματικής και ελέγχου) συμπλήρωναν τα 40 τους χρόνια. Με την ευκαιρία αυτή, είχε δοθεί στη δημοσιότητα η τελευταία έκθεση ενδιάμεσης αξιολόγησης. Είχαν προηγηθεί και άλλες εκθέσεις στις ηλικίες 3 έως 11 και, ακολούθως, στα 14,15,19 και στα 27.Το εμπλουτισμένο πρόγραμμα προσχολικής εκπαίδευσης που παρακολούθησαν το 1962-64 τα νήπια, είχε τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: ήταν διάρκειας 2 ετών, 2,5 ώρες την ημέρα, τακτική εβδομαδιαία συνεργασία με τους γονείς, αυθόρμητες δραστηριότητες των νηπίων με νηπιαγωγούς που είχαν πολύ καλές σπουδές και ήταν σε καθεστώς διαρκούς επιμόρφωσης. Η αναλογία νηπιαγωγών-νηπίων ήταν 1:5! Ό τι έχει καταγραφεί ως αποτέλεσμα είναι σε συνάρτηση και με την αναλογία που μόλις παραθέσαμε! Αντίστοιχο ήταν και το εγχείρημα του προγράμματος Head Start την ίδια περίοδο.
Το σημαντικό εύρημα που επιβεβαιώνεται από όλα τα μέχρι τώρα στάδια του προγράμματος είναι ότι ένα υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό πρόγραμμα προσχολικής εκπαίδευσης, σε παιδιά που προέρχονται από μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα, συμβάλλει αποφασιστικά στην υποστήριξη της διανοητικής και κοινωνικής τους ανάπτυξης, τη σχολική επιτυχία, τις παραπέρα σπουδές, την οικονομική τους ευρωστία και τη δραστική μείωση εγκληματικών και άλλων αντικοινωνικών συμπεριφορών. Μάλιστα, η ανάλυση της σχέσης κόστους -απόδοσης δείχνει ότι ένα δολάριο επένδυσης στην προσχολική εκπαίδευση αποδίδει μακροπρόθεσμα εφταπλάσια. Είναι φανερό πως έχουμε να κάνουμε με έναν ιδιότυπο απολογισμό «χρηματιστηρίου»! Εάν αφήσει στην άκρη τη «χρηματιστηριακή λογική» της ΕΕ και τη «λογιστική των περικοπών» του κοινωνικού κράτους της τρόικας, η αριστερά έχει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία, σε χαλεπούς καιρούς φτώχειας και ασιτίας, να υπερασπιστεί και να προστατεύσει με κάθε τρόπο τα νηπιαγωγεία, από τις επιταγές των μνημονίων. Στο κάτω-κάτω, τα νεογέννητα που έρχονται στον κόσμο και τα σημερινά νήπια, δεν έχουν καμιά ευθύνη για το χρέος με το οποίο έχουν γεννηθεί. Το χρέος τους αυτό για να είναι βιώσιμο, και για να είναι σε θέση ως ενήλικες αργότερα να το αποπληρώσουν, θα χρειαστεί να μη στερηθούν, στην πιο εκρηκτική αναπτυξιακή φάση της ζωής τους, εμπειρίες και βιώματα έγνοιας, φροντίδας, υποστήριξης και ουσιαστικής επικοινωνίας και σχέσης με τα άλλα νήπια και τη νηπιαγωγό τους. Κι αυτό δεν εξασφαλίζεται με αυθαίρετες λογιστικές αναλογίες του 1:25 ή 1:20 ή 1:15, σε πολυθέσια νηπιαγωγεία
Τι μπορούμε να κάνουμε: η άλλη πρόταση είναι αριστερή
Τι θα σήμαινε, άραγε, εάν την όλη υπόθεση του νηπιαγωγείου την αξιοποιούσαμε για συγκροτημένες πολιτικές έγκαιρης προληπτικής και αντισταθμιστικής παρέμβασης, για την άμβλυνση φαινομένων σχολικής αποτυχίας, υποεπίδοσης, διαρροής και εγκατάλειψης; Αυτό σημαίνει μετατόπιση, από το αίτημα τυπικής ισότητας ευκαιριών προς το αίτημα για ισότητα επιπέδου μάθησης. Είναι προφανές ότι οι πολιτικές προληπτικής παιδαγωγικής παρέμβασης προσφέρονται, κατά προτεραιότητα, για παιδιά που προέρχονται από μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα, καθώς είναι πιο ευάλωτα στη σχολική αποτυχία. Οι δειλές και καθυστερημένες απόπειρες για καθιέρωση της υποχρεωτικής φοίτησης στο νηπιαγωγείο και για καθιέρωση του ολοήμερου νηπιαγωγείου, ενδεχομένως, υποδηλώνουν την αναγνώριση της σημασίας που έχει η προσχολική βαθμίδα εκπαίδευσης.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλές πολιτικές, όπως οι πολιτικές σχολικής επιείκειας στο δημοτικό και η ενισχυτική διδασκαλία/πρόσθετη διδακτική στήριξη στο Γυμνάσιο/Λύκειο, που θα χρειαστεί να επανεξεταστούν ως προς το χρονισμό τους και την αποτελεσματικότητά τους. Ώρα είναι να επανεξετάσουμε τις πρακτικές μας, αναφορικά με το κόστος και τη σκοπιμότητα της εξωσχολικής φροντιστηριακής υποστήριξης των μαθητών. Έχουμε παγιδευτεί στο μύθο ότι η επιτυχία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι υπόθεση των φροντιστηρίων, αν και τα φροντιστήρια οικειοποιούνται την εργασία του δημόσιου σχολείου και κάνουν εκγύμναση για τις εισαγωγικές εξετάσεις. Οι ιδιωτικές δαπάνες είναι τεράστιες. Μήπως διαθέτουμε τεράστια ποσά σε λάθος χρονική στιγμή για λάθος σκοπό; Μήπως είναι ώρα να σκεφτούμε πώς τις όποιες δαπάνες να τις αξιοποιήσουμε όσο το δυνατόν νωρίτερα, για συστηματικές προληπτικές παρεμβάσεις εξατομικευμένης διαφοροποίησης στο νηπιαγωγείο; Μήπως διαθέτουμε δαπάνες για διορθωτικές/επανορθωτικές παρεμβάσεις αμφίβολης αποτελεσματικότητας στο γυμνάσιο και στο λύκειο; Μήπως, στο πλαίσιο μιας συνολικής εκπαιδευτικής πολιτικής, έχουν προτεραιότητα τα προγράμματα δραστηριοτήτων στο νηπιαγωγείο, το παιδαγωγικό υλικό, οι μέθοδοι εξατομικευμένης διαφοροποίησης, η αναλογία νηπιαγωγών-νηπίων, η εκπαίδευση και επιμόρφωση των νηπιαγωγών, οι χώροι στέγασης νηπιαγωγείων, οι ζώνες εκπαιδευτικής προτεραιότητας για νηπιαγωγεία;
Τα νήπια και τα μάτια μας
Έχουμε να επιλέξουμε την έγκαιρη διάγνωση και προληπτική/αντισταθμιστική παιδαγωγική παρέμβαση, αντί για τη μετάβαση των νηπίων από το νηπιαγωγείο προς το δημοτικό και στο γυμνάσιο με το σύστημα του «αυτόματου πιλότου» της ακώλυτης προαγωγής. Και, φυσικά, δεν είναι δυνατόν να έχουμε ουσιαστικά αποτελέσματα, εάν τα ολοήμερα νηπιαγωγεία λειτουργήσουν ως χώροι επιτήρησης των νηπίων. Πολύ περισσότερο, όταν καταργήσουμε ή συγχωνεύσουμε νηπιαγωγεία.
Αν δεν προσέξουμε, ωστόσο, είναι δυνατόν η προσχολική εκπαίδευση να εξελιχθεί σε μια διαδικασία δημιουργίας εμποδίων, αναστολών και διακοπής της διανοητικής, συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξης των νηπίων, με συμπτώματα σχολικής ανορεξίας. Η ουσία της προσχολικής εκπαίδευσης είναι εν πολλοίς ένα ασυνείδητο έργο με πολλούς συμβολισμούς. Είναι καθοριστικής σημασίας η επίδραση των ασυνείδητων επιλογών των νηπιαγωγών πάνω στην ανάπτυξη των νηπίων. Οι νηπιαγωγοί δρουν, όχι μόνο μέσω αυτών που λένε ή κάνουν, αλλά πολύ περισσότερο μέσω αυτού που είναι σε συνειδητό και ασυνείδητο επίπεδο. Το ασυνείδητο μάλιστα είναι πιο δραστικό στις επιδράσεις του. Αυτό σημαίνει ότι μια παιδαγωγική μέθοδος αποκτάει νόημα από αυτήν που την εφαρμόζει. 'Αρα, η υποστήριξη των νηπιαγωγών είναι θέμα προτεραιότητας. Οι νηπιαγωγοί διαδέχονται τους όποιους γονείς στη διαδικασία εκμάθησης των σχέσεων σε κοινωνικό επίπεδο. Η προσχολική αγωγή στο νηπιαγωγείο δεν μπορεί να εξελιχθεί σε επιτήρηση, καταδίκη, απόρριψη και απώθηση των ενδιαφερόντων, των αναγκών και επιθυμιών των νηπίων. Ζητούμενο είναι η αναγνώριση και η αξιοποίησή τους με σκοπό τη σύνδεσή τους με την πραγματικότητα. Τα νήπια χρειάζονται ενήλικους παιδαγωγούς-νηπιαγωγούς που «διαβάζουν» τους ασυνείδητους ψυχολογικούς/συναισθηματικούς εκβιασμούς στους οποίους εκτίθενται τα νήπια, στο όνομα της αγάπης, της φροντίδας, της μέριμνας, της έγνοιας και της αγωγής. Γι αυτό: τα νήπια, τις νηπιαγωγούς, τα νηπιαγωγεία και τα μάτια μας!
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 19/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
