Alfavita Newsroom “Το Σχέδιο είναι μια γλώσσα έκφρασης και επικοινωνίας. Αν ο λόγος αποτελεί τη σημαντικότερη γλώσσα με την οποία ο άνθρωπος εκφράζει τα διανοήματά του και επικοινωνεί με τους άλλους, το Σχέδιο, όπως και η Μουσική, ο Χορός ή το Θέατρο είναι επίσης γλώσσες με τις οποίες ο άνθρωπος εκφράζεται και επικοινωνεί με το περιβάλλον του. Γιατί άραγε αναπτύχθηκαν πολλές γλώσσες έκφρασης και επικοινωνίας; Μία μόνο δε θα ήταν αρκετή για να εξυπηρετεί τον άνθρωπο, στις καθημερινές ανάγκες του; Ο άνθρωπος σε όλη την πορεία του πολιτισμού του ανέπτυξε πολλές γλώσσες έκφρασης και επικοινωνίας, επειδή ο κάθε τομέας των δραστηριοτήτων του είχε διαφορετικές απαιτήσεις. Άλλες εκφραστικές ανάγκες έχει εκείνος που προορίζεται να εκπαιδεύσει τους νέους, δηλαδή ο δάσκαλος, άλλες ανάγκες έχει εκείνος που επιθυμεί να προκαλέσει μια αισθητική απόλαυση, λ.χ. ένας μουσικός, και άλλες ανάγκες έχει εκείνος που προτίθεται να κατασκευάσει μια κατοικία ή μια πόλη, δηλαδή ο αρχιτέκτονας και ο πολεοδόμος. Το Σχέδιο έχει βασικό σκοπό να απεικονίσει αντικείμενα που υπάρχουν στο περιβάλλον μας ή αντικείμενα που πρόκειται να υπάρξουν στο περιβάλλον μας. ….καμιά τεχνική κατασκευή δε θα μπορούσε να υπάρξει, αν δεν είχε βρεθεί τρόπος, πρώτ' απ' όλα, να σχεδιαστεί. Γι' αυτό λέμε ότι το Σχέδιο είναι το όχημα για το πέρασμα από τον κόσμο της φαντασίας στον κόσμο της πραγματικότητας, από τον κόσμο της μελέτης στον κόσμο της εφαρμογής. Είναι ένα από τα πιο βασικά εργαλεία για τη σύλληψη, τη διατύπωση, την επεξεργασία, τη βελτίωση και την πραγματοποίηση μιας ιδέας. Και γι' αυτό πιστεύουμε ότι Σχέδιο πρέπει να μαθαίνουν όλοι όσοι πρόκειται στη ζωή τους να φανταστούν, να επεξεργαστούν και να κατασκευάσουν κάτι, ό,τι και αν είναι αυτό: είτε είναι μια απλή ζωγραφιά, με την οποία θα συμπληρώσουν τις ευχές σε ένα αγαπημένο πρόσωπο, είτε είναι ένα σπίτι, ένας κήπος, μια πόλη, είτε μηχάνημα ή ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής. Σχέδιο, δηλαδή, πρέπει να μαθαίνουν όλοι οι άνθρωποι, για να μπορούν να επικοινωνούν με εκείνους που ασκούν στο επάγγελμά τους όλα τα παραπάνω”.1
Το Γραμμικό Σχέδιο είναι πανελλαδικά εξεταζόμενο ειδικό μάθημα για την εισαγωγή σε σχολές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Το Γραμμικό Σχέδιο ως ειδικό μάθημα στις Πανελλήνιες εξετάσεις δίνεται για την εισαγωγή στις εξής σχολές:
Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Γραφιστικής
Φωτογραφίας και Οπτικοακουστικών Τεχνών
Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης
Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής
Στα ΕΠΑ.Λ. το Γραμμικό Σχέδιο είναι υποχρεωτικό μάθημα σε πολλούς Τομείς και Ειδικότητες.
Στα Γυμνάσια το Γραμμικό Σχέδιο διδάσκεται σε δύο τάξεις στα υποχρεωτικά μαθήματα Τεχνολογία Α’ Γυμνασίου και Τεχνολογία Β΄ Γυμνασίου τα διδακτικά βιβλία των οποίων του αφιερώνουν ξεχωριστά κεφάλαια.
Εδώ και περίπου μισό αιώνα, τόσο παλιά όσο παλιός είναι και ο θεσμός των Πανελληνίων Εξετάσεων, το Γραμμικό Σχέδιο είναι Πανελλαδικά εξεταζόμενο Ειδικό Μάθημα για την εισαγωγή σε σχολές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Το σχολικό βιβλίο του Γραμμικού Σχεδίου – μάθημα επιλογής στη Β΄ Λυκείου - είναι ένα από τα εξαιρετικά σχολικά εγχειρίδια, όπως και το βιβλίο του Αρχιτεκτονικού Σχεδίου, το αντίστοιχο διδακτικό βοήθημα της Γ΄ τάξης του Γενικού Λυκείου.
Τις τελευταίες δεκαετίες εισήχθη ως μάθημα επιλογής στο Γενικό Λύκειο και ήταν μια πρωτοβουλία αναβάθμισης της Παιδείας. Ωστόσο όλα αυτά τα χρόνια δεν υποστηρίχθηκε επαρκώς ούτε ως προς τις υλικοτεχνικές υποδομές (σχεδιαστήρια κλπ) ούτε ως προς τις ώρες στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Ενώ πρόκειται για μάθημα που η πανελλήνια εξέτασή του διαρκεί 6 ώρες, στο ωρολόγιο πρόγραμμα ήταν ένα εβδομαδιαίο δίωρο. Έτσι ήταν προφανές οτι για ένα μαθητή που φιλοδοξεί να δώσει εξετάσεις για Αρχιτεκτονικές Σχολές κλπ, δεν επαρκεί μόνο το σχολικό μάθημα και πρέπει να κάνει φροντιστήριο. Αυτό οφείλεται στον περιορισμένο χρόνο διδασκαλίας του και στις ελλείψεις σε υποδομές. Έστω όμως και αυτό το δίωρο μπορούσε να βοηθήσει παιδιά που δεν θα είχαν την οικονομική πολυτέλεια του φροντιστηρίου, ιδιαίτερα στις μέρες μας. Ακόμα και μόνο η ύπαρξη αυτού του μαθήματος έδινε το ερέθισμα σε πολλούς μαθητές που δεν προέρχονταν από ένα κοινωνικό περίγυρο που θα τους επέτρεπε την επαφή με αυτό το αντικείμενο και τη σκέψη για τέτοιες επιλογές ζωής, που όμως μπορεί να έχουν την κλίση, να γνωρίσουν ίσως για πρώτη φορά το συγκεκριμένο επιστημονικό και καλλιτεχνικό πεδίο. Έτσι η κατάργηση αυτού του μαθήματος κινείται στην κατεύθυνση ενός πιο ταξικού σχολείου.
Κυρίως όμως, το μάθημα του Γραμμικού και Αρχιτεκτονικού Σχεδίου σταδιακά και τεχνηέντως “εξαφανίστηκε” από τις “επιλογές” των μαθητών των Γενικών Λυκείων. Πώς έγινε αυτό και γιατί;
Οι επιλογές των μαθητών στο Γενικό Λύκειο δεν είναι απολύτως ελεύθερες ανάμεσα σε όλα τα μαθήματα που το υπουργείο υποτίθεται οτι έχει δώσει ως επιλεγόμενα. Για παράδειγμα, ένας μαθητής θέλει να δηλώσει για την επόμενη χρονιά το Γραμμικό Σχέδιο ως επιλογή. Το σχολείο τον ενημερώνει οτι “δεν θα διδαχτεί” επειδή “δεν θα γίνει τμήμα”, επειδή “δεν υπάρχει καθηγητής” και τον αναγκάζει έτσι σε άλλη επιλογή. Αμέσως τα παιδιά μεταξύ τους που συζητάνε μαθαίνουν αυτή την πληροφορία και ακόμα και αν και άλλοι μαθητές θα ήθελαν αυτό το μάθημα, δεν επιχειρούν καν να το δηλώσουν.
Με αυτό τον τρόπο το Γραμμικό και Αρχιτεκτονικό Σχέδιο εμφανίζονται να έχουν χαμηλά ως μηδενικά ποσοστά επιλογής από τους μαθητές.
Τι σημαίνει όμως “δεν υπάρχει καθηγητής να το διδάξει;”. Κάθε χρόνο αιρετοί των αρμόδιων υπηρεσιακών συμβουλίων καταγγέλλουν τον υπολογισμό των κενών βάσει των οποίων γίνονται αποσπάσεις και μεταθέσεις. Εκτός όμως από αυτό, ένα κενό 2ωρο για μάθημα επιλογής δεν θα δηλωθεί ως κενό εξ αρχής και το μάθημα θα διδαχθεί μόνον εφόσον προκύψει καθηγητής της ειδικότητας για να καλύψει άλλες ανάγκες, άλλων μαθημάτων ή άλλων σχολείων της Διεύθυνσης ΔΕ και εφόσον περισσεύει σε αυτόν ένα δίωρο για συμπλήρωση του ωραρίου του. Αν για παράδειγμα σε ένα σχολείο 3 μαθητές δηλώσουν το Γραμμικό Σχέδιο ως επιλογή γιατί θέλουν να δώσουν Πανελλήνιες για τις αντίστοιχες σχολές, δεν θα ζητηθεί εξ αρχής καθηγητής αντίστοιχης ειδικότητας. Την ίδια στιγμή μπορεί σε κοντινό σχολείο άλλοι 4 μαθητές να θέλουν να κάνουν Γραμμικό Σχέδιο. Με τον ίδιο τρόπο δεν θα δηλωθεί ποτέ αυτό ως κενό αντίστοιχης ειδικότητας. Εάν όμως σε μια Διεύθυνση Εκπαίδευσης υπάρχουν σκόρπια σε διάφορα κοντινά σχολεία παιδιά που θέλουν να διδαχτούν αυτό το μάθημα, σημαίνει πως εφόσον αυτό είχε με κάποιο τρόπο καταγραφεί, η Διεύθυνση θα μπορούσε να αναζητήσει εκπαιδευτικό αντίστοιχης ειδικότητας για να το διδάξει. Ακόμα θα μπορούσε να γίνει ένα τμήμα για 2 σχολεία που είτε συστεγάζονται είτε γειτονεύουν – πολλές τέτοιες περιπτώσεις έχουμε. Τρόποι υπάρχουν εάν υπάρχει βούληση.
Όταν όμως κριτήριο δεν είναι η ποιότητα της εκπαίδευσης και προτεραιότητα δεν είναι οι πραγματικές ανάγκες των παιδιών, αλλά κριτήριο είναι η ελαχιστοποίηση του κόστους του δημόσιου σχολείου τόσο σε υλικοτεχνική υποδομή όσο και σε προσωπικό, τότε όλα ρυθμίζονται με βάση την υποτιθέμενη “οικονομία”… Μια οικονομία που αναρωτιέται κανείς για ποιον είναι, αφού κοστίζει σε ανθρώπινες ζωές. Σε μια περίοδο εκρηκτικής ανεργίας, πώς είναι δυνατόν να μην αναζητάς τρόπους αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού και μάλιστα ενός δυναμικού υψηλών προσόντων, πώς είναι δυνατόν σε εποχές τόσο μεγάλης ανέχειας να μην προσφέρεις ότι περισσότερο γίνεται στους μαθητές που δεν έχουν συχνά τις οικονομικές ή και κοινωνικές δυνατότητες να διευρύνουν τους μορφωτικούς ορίζοντες τους;
Με τις κινήσεις του το Υπουργείο καθιστά το Γραμμικό και το Ελεύθερο Σχέδιο μορφωτικά “είδη πολυτελείας” τα οποία πρέπει να μπορούν να πληρώσουν οι οικογένειες αλλιώς δεν θα μπορούν να τα αποκτήσουν τα παιδιά τους.
Πρόκειται για ένα σχολείο όλο και λιγότερο δημόσιο και δωρεάν, εφόσον πρέπει οι οικογένειες να καταφύγουν στα φροντιστήρια, επομένως για ένα ακόμα πιο ταξικό σχολείο, σχολείο διακρίσεων.
Διδάσκοντας όλα αυτά τα χρόνια τα μαθήματα του Γραμμικού και Ελεύθερου Σχεδίου πολλές φορές δώσαμε διεξόδους, οικοδομήσαμε εργαλεία έκφρασης και ενίσχυση της αυτοεκτίμησης σε μαθητές που δεν “τα πήγαιναν” τόσο καλά με τα πιο “παραδοσιακά” και πιο θεωρητικά μαθήματα του σχολείου, όπως τα μαθηματικά και η γλώσσα. Άλλες φορές πάλι ανακαλύψαμε και καλλιεργήσαμε μαζί με τους μαθητές μας ταλέντα τους που ίσως και οι ίδιοι και οι οικογένειές τους δεν γνώριζαν οτι υπάρχουν.
Το σχολείο χωρίς το Σχέδιο είναι ένα σχολείο φτωχότερο και μίζερο, ένα σχολείο που δεν αξίζει στα παιδιά μας.
1.Από την εισαγωγή στο εξαιρετικό βιβλίο της Β΄ τάξης Γενικού Λυκείου “Γραμμικό Σχέδιο”
Βαλωμένου Γεωργία, Κουνάδη Κατερίνα
Αρχιτέκτονες Εκπαιδευτικοί
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
