Με αφορμή τις διεργασίες για την σύνταξη εσωτερικού κανονισμού που σε κάποια σχολεία έχουν ολοκληρωθεί, ενώ σε κάποια βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, παραθέτω τις παρακάτω σχετικές παρατηρήσεις μου. Οι επισημάνσεις μου αφορούν κυρίως τον ενδεικτικό κανονισμό του ΙΕΠ που ακολουθείται γενικά ως το πρότυπο δημιουργίας του εσωτερικού κανονισμού των σχολείων, (οι διευθύντριες και διευθυντές των σχολείων, οι όποιες και οι οποίοι σύμφωνα με τον νόμο είναι οι εισηγήτριες και οι εισηγητές των υπό διαβούλευση κανονισμών ενθαρρύνονται προς αυτή την κατεύθυνση, αφού άλλωστε η σύνταξη εσωτερικού κανονισμού αποτελεί άξονα αξιολόγησης της σχολικής μονάδας), ενώ παραθέτω και προτάσεις που, νομίζω, μπορούν να εντείνουν την δημοκρατική και παιδαγωγική πνοή του εσωτερικού κανονισμού.
Πρώτα πρώτα πιστεύω ότι ένας σχολικός κανονισμός οφείλει να διαθέτει το ύφος και τη μορφή, την ουσία και το ήθος ενός παιδαγωγικού συμβολαίου. Επομένως δεν μπορεί να έχει κυρίαρχη θέση σε αυτόν ο ρόλος του χωροφύλακα ή του οργάνου καταστολής. Άλλωστε στο τέλος επισημαίνεται ( διαφημίζεται;) ότι όλα αυτά γίνονται σύμφωνα με τις αρχές της σύγχρονης παιδαγωγικής (sic). Έτσι, αμέσως αμέσως αναδεικνύεται η ασυνέπεια του. Πιστεύω ότι είναι ανάγκη να κυριαρχούν οι θετικές διατυπώσεις, αποτυπώνοντας και προβάλλοντας δικαιώματα, δυνατότητες, ευκαιρίες και επίσης, να υπάρχουν αμοιβαίες δεσμεύσεις όλων των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας για αρμονική συμπόρευση. Λίγα πράγματα και ξεκάθαρα, όχι σελίδες επί σελίδων.
Γενικώς στον κανονισμό του ΙΕΠ υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες και αναδύεται, νομίζω, η αγωνία μήπως και δεν μπορέσει να περιληφθεί κάποια ενδεχόμενη παραβατική μαθητική συμπεριφορά. Επαναλαμβάνονται, μπερδεύονται γενικές αρχές με πιο συγκεκριμένους κανόνες. Μια σύνταξη χωρίς πλάνο, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς όραμα, απρόσωπη, αποστεωμένη. Μυρίζει μούχλα. Έγγραφο διοίκησης, εγχειρίδιο οδηγιών, στην υπηρεσία των τύπων.
Ο κανονισμός δεν επιβάλλεται, άρα είναι προϊόν διαβούλευσης και αφορά όλα τα μέλη. Ιδίως οι καθηγήτριες και καθηγητές είναι ανάγκη να φαίνεται ξεκάθαρα ότι δίνουν το παράδειγμα άρα, αν επιλέγεται η διατύπωση "οφείλουν" πρέπει αυτό να αφορά όχι μόνο μαθητές/τριες αλλά και πρωταρχικά καθηγητές/τριες. Είτε αφορά αυτό προσέλευση ή συμπεριφορά εντός και εκτός τάξης, είτε κάπνισμα ή χρήση αλκοόλ και λοιπά. Σε ό,τι δεν είναι νόμος, παραδείγματος χάριν δεν απαγορεύεται στους εκπαιδευτικούς να έχουν κινητό στο σχολείο, μπορεί να επιλέγει έκφραση συστάσεων, προτάσεων παραδείγματος χάριν "συνίσταται να χρησιμοποιούν οι καθηγήτριες/τές τα κινητά στο γραφείο του συλλόγου ή στο γραφείο της διεύθυνσης....".
Στον κανονισμό είναι ανάγκη να αναφέρονται δεσμεύσεις τις οποίες πραγματικά νιώθει ο εκπαιδευτικός κόσμος ότι μπορεί με συνέπεια και με διάθεση να τις ακολουθήσει. Μήπως μερικά πράγματα έχουν ενσωματωθεί στον κανονισμό, γιατί απλώς "πρέπει" ( ένα "πρέπει" θέσφατο); Σαν να βάζουμε ένα στόχο ότι θέλουμε να φανούμε ασυνεπείς, σαν να παίζουμε θέατρο μπροστά στα παιδιά και στους γονείς με σεναριογράφο και σκηνοθέτη τις προϊστάμενες αρχές.
Επίσης, όσον αφορά το σχολικό συμβούλιο: έχει μειωθεί ο αριθμός των συμμετεχόντων, για παράδειγμα οι εκπαιδευτικοί είναι μόλις τρεις, το σύλλογο γονέων και κηδεμόνων αντιπροσωπεύει μόνο ένα πρόσωπο. Αντιθέτως οι εκπρόσωποι του δήμου είναι δύο και ο ένας είναι ο αντιπρόεδρος του συμβουλίου. Τέλος ο μοναδικός εκπρόσωπος των μαθητών είναι ακροατής, δηλαδή δεν έχει δικαίωμα ψήφου (παρότι το σχολείο υποτίθεται είναι κυρίως για τις μαθήτριες και τους μαθητές και τους δίνεται η δυνατότητα από το νόμο να οδηγούν και να ψηφίζουν για βουλευτικές και δημοτικές εκλογές!). Πολύ παιδαγωγικό και δημοκρατικό! Στον εσωτερικό κανονισμό μπορεί να θίγεται αυτό και έτσι να ασκείται η σχετική κριτική προς τις προιστάμενες αρχές.
Όσον αφορά την αντιμετώπιση εκτάκτων περιστάσεων: πιστεύω ότι είναι κατά πρώτο και κύριο λόγο υποχρέωση της πολιτείας να ενημερώσει, να εκπαιδεύσει, να στηρίξει τους εκπαιδευτικούς. Έτσι όμως, όπως διατυπώνονται τα πράγματα, έτσι όπως είναι τα πράγματα, φαίνεται να τους αφήνει αβοήθητους και επιπλέον να μετακυλίει τις ευθύνες σε αυτούς. Πιο συγκεκριμένα η πολιτεία μπορεί να παρέχει ειδικούς, παραδείγματος χάριν πυροσβέστες ( να ορίζεται μία ένα στέλεχος της πυροσβεστικής, όπως για παράδειγμα υπάρχουν οι σύμβουλοι παιδαγωγικής ευθύνης) έτσι ώστε αυτές/οί να συντονίσουν τις ενέργειες του σχολείου, παραδείγματος χάρη καταγραφή επικίνδυνων σημείων, καταγραφή τι χρειάζεται να εφοδιαστεί το σχολείο για αντιμετώπιση έκτακτων συνθηκών. Επίσης, να συμβάλλουν στην εκπαίδευση του εκπαιδευτικού προσωπικού των σχολείων, αφού προφανώς λόγω της μη εκπαίδευσης μας μπορεί και στο πιο απλό να υποπέσουμε σε λάθη. Για παράδειγμα να θεωρήσουμε κάποιο σημείο του σχολείου ασφαλές, ενώ δεν είναι. Προστασία του σχολείου από έκτακτες περιστάσεις δεν είναι ευθύνη των εκπαιδευτικών αλλά της Πολιτείας. Εκπαιδεύστε μας, υποστηρίξτε μας να αναλάβουμε τις ευθύνες μας!
Στον κανονισμό γίνεται λόγος για την υποχρέωση που έχουν τα παιδιά να μην προβαίνουν σε φθορές του σχολικού χώρου, την υποχρέωση να τον διατηρούν καθαρό. Στην αντίθετη περίπτωση διαπράττουν το "έγκλημα" της απαξίωσης της δημόσιας περιουσίας. Δεν αναδεικνύεται το γεγονός ότι την απαξίωση την συντηρεί και ενίοτε την αυξάνει το ίδιο το κράτος: παραδείγματος χάρη συχνότατα οι κτηριακές εγκαταστάσεις δεν είναι ασφαλείς ή αποτελούνται από ευτελή υλικά κατασκευής. Κι όμως κανονικά θα έπρεπε τα παιδιά να νιώθουν το σχολείο όχι απλώς σαν σπίτι τους, αλλά σαν ένα χώρο τόσο ασφαλή τόσο όμορφο, τόσο περιποιημένο, ώστε να αναφωνούν "ντρέπομαι να πατήσω". Ένα χώρο κατάνυξης. Ένα χώρο ιερό.
Για τη διαχείριση προβληματικών καταστάσεων απαιτείται η παρέμβαση ή επέμβαση των εκπαιδευτικών και ιδίως των συμβούλων σχολικής ζωής σε συνεργασία με τους γονείς. Πουθενά όμως στον εσωτερικό κανονισμό δεν γίνεται λόγος για τον αποφασιστικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι ψυχολόγοι. Αυτή η έλλειψη τη στιγμή μάλιστα που όχι μόνο τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και σχεδόν σύσσωμος ο εκπαιδευτικός κόσμος συμφωνεί ότι τα περιστατικά βίας έχουν πολλαπλασιαστεί. Είναι πασιφανές ανάμεσα στα άλλα ότι ο θυμός στις ψυχές των νέων ανθρώπων ξεχειλίζει και συνήθως διοχετεύεται με προβληματικούς τρόπους και σε λάθος στόχους. Αλλά, βεβαίως, ψυχολόγοι δεν υπάρχουν, γιατί δεν υπάρχουν τα αντίστοιχα κονδύλια. Αν και, όταν έρχονται, είναι μία ή ένας ανά πέντε σχολεία και συνήθως κάπου Δεκέμβριο Ιανουάριο, κάτι σαν χριστουγεννιάτικο δώρο.
Κλείνοντας: μάλλον εξωτερικός θα ταίριαζε καλύτερα να ονομάζεται ο σχολικός κανονισμός και αφού συμμετέχει εκπρόσωπος του δήμου και αφού εγκρίνεται από το σύμβουλο παιδαγωγικής ευθύνης και από τη διεύθυνση δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Σαν να ξέρει πιο καλά κάποιος εκτός από την κοινότητα μαθητών και μαθητριών, καθηγητών και καθηγητριών, γονέων και κηδεμόνων. Αίρεται κομψά φαινομενικά, στην ουσία, νομίζω, με πάταγο η εμπιστοσύνη την οποία συχνά πυκνά διατρανώνουν σε δηλώσεις τους υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Παιδείας και συχνότατα υπουργικά χείλη νυν, τέως και πρώην. Μόνο ο σύμβουλος παιδαγωγική ευθύνης θα μπορούσε να συμμετέχει με συμβουλευτικό όμως ρόλο. Την τελική απόφαση όμως για το πώς και το τι θα γράφει στον κανονισμό θα τη λάβει ο σύλλογος.
Βαγγέλης Δήμας
Φιλόλογος
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Βάσεις Εισαγωγής: Πτώση σε Πολυτεχνεία και Νομικές αλλά οι Ιατρικές διεκδικούν να πάνε ψηλότερα
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 01/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
