Alfavita Newsroom Ο υπουργός ΠΑΙΘ, σε πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξη, δήλωσε πως το δημόσιο πανεπιστήμιο αποτελεί για την κυβέρνηση τη «Ναυαρχίδα» της ανώτατης εκπαίδευσης. Ποια είναι όμως η αλήθεια;
Η απόπειρα για την αναθεώρηση του άρθρου 16 που επιχειρήθηκε το 2006-2007 από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και τη συναίνεση αρχικά του ΠΑΣΟΚ, απέτυχε χάρη στο πανεκπαιδευτικό μέτωπο που αναπτύχθηκε, με αιχμή του δόρατος το φοιτητικό κίνημα. Μετά το 2007, ξεκίνησε μία συστηματική προσπάθεια απαξίωσης των δημόσιων πανεπιστημίων, αξιοποιώντας στο έπακρο τη χρυσή ευκαιρία που δόθηκε με την οικονομική κρίση. Τα πανεπιστήμια εξαθλιώθηκαν οικονομικά και λειτουργικά. Σύμφωνα με στοιχεία της EUA, η κρατική χρηματοδότηση μειώθηκε σε πραγματικούς όρους, μεταξύ 2009-2016, σε ποσοστό άνω του 65%. Μάλιστα, η μείωση αυτή συνοδεύτηκε με ταυτόχρονη αύξηση των φοιτητών.
Ο οικονομικός στραγγαλισμός συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια. Με βάση τα στοιχεία της Eurostat, το 2017 η μέση δημόσια δαπάνη ανά φοιτητή στην Ελλάδα ήταν 1.480 ευρώ περίπου, η χαμηλότερη στην ΕΕ-27 και μόλις στο 15,5% του ευρωπαϊκού μέσου όρου (9.553 ευρώ). Αντίστοιχη ήταν η εικόνα για το 2018 και το 2019 (τελευταίο έτος που αναφέρονται στοιχεία για την Ελλάδα και όλες τις χώρες). Το 2019, η μέση δημόσια δαπάνη ανά φοιτητή στην Ελλάδα ήταν 1.780 ευρώ, περίπου το 17,5% του ευρωπαϊκού μέσου όρου (10.132 ευρώ). Είναι χαρακτηριστικό ότι, στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, το ίδιο έτος, η δημόσια χρηματοδότηση ήταν 2.759 και 3.533 ευρώ ανά φοιτητή, αντίστοιχα.
Με βάση τα στοιχεία της πιο πρόσφατης έκθεσης της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), ο συνολικός αριθμός των ενεργών προπτυχιακών φοιτητών (σημειώνεται ότι στην έκθεση της ΕΘΑΕΕ ως ενεργοί φοιτητές θεωρούνται όσοι εγγράφονται μέχρι ν+2 έτη), των μεταπτυχιακών φοιτητών και των εν ενεργεία υποψηφίων διδακτόρων ήταν 503.864.
Αν η δημόσια δαπάνη ανά φοιτητή ανερχόταν στο μέσο όρο της ΕΕ-27, η συνολική κρατική δαπάνη θα έπρεπε να αγγίζει τα 5,1 δισ. ευρώ έναντι των 938,7 εκατ. ευρώ που τελικά διατέθηκαν. Επίσης, πρέπει να αναφερθεί ότι, η δημόσια αυτή χρηματοδότηση περιλαμβάνει τις πιστώσεις μισθοδοσίας, τη χρηματοδότηση δημοσίων επενδύσεων και την ετήσια επιχορήγηση από το ΥΠΑΙΘ.
Συνεπώς, σε ορισμένες κρίσιμες κατηγορίες δαπανών η μείωση που έχει επέλθει είναι μη διαχειρίσιμη.
Στο ΕΜΠ, για παράδειγμα, η επιχορήγηση του Τακτικού Προϋπολογισμού για λειτουργικές δαπάνες μειώθηκε μεταξύ 2009-2021 κατά 70% περίπου (από 11,165 εκατ. ευρώ σε 3,386 εκατ. ευρώ περίπου). Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος του προβλήματος αρκεί να αναφερθεί ότι με βάση τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό για το έτος 2021, οι εγγεγραμμένες δαπάνες για τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, καθαριότητα και ύδρευση ήταν 3,635 εκατ. ευρώ, δηλ. 249 χιλ. ευρώ υψηλότερες από το σύνολο του Τακτικού Προϋπολογισμού.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εξανεμισθεί πρακτικά το Αποθεματικό του Ιδρύματος, καθώς από 4.995.503 ευρώ το 2019, μειώθηκε σε 3.518.918 ευρώ και περαιτέρω σε 1.735.478 ευρώ το 2021.
Μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου το 2022, το αποθεματικό ήταν 1.830.764 ευρώ, ήτοι μειωμένο κατά 63,4% σε σχέση με το 2019.
Παράλληλα με την υποχρηματοδότηση, τα δημόσια πανεπιστήμια βρίσκονται αντιμέτωπα με την υποστελέχωση του διδακτικού προσωπικού. Ο λόγος φοιτητών ανά διδακτικό προσωπικό στην Ελλάδα με βάση την ΕΘΑΑΕ είναι ο χειρότερος στην ΕΕ-27, καθώς, το 2020, αντιστοιχούσαν 47 φοιτητές ανά μέλος διδακτικού προσωπικού έναντι περίπου 13 φοιτητών ανά μέλος διδακτικού προσωπικού στην ΕΕ-27. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το συνολικό διδακτικό προσωπικό των πανεπιστημίων30 που ανήκει στο τμήμα και διδάσκει σε αυτό, αυξήθηκε κατά 23,3% μεταξύ 2001/02 και 2008/09 και τα μέλη του τακτικού διδακτικού προσωπικού (μέλη ΔΕΠ) κατά 32,6%.
Μεταξύ 2008/9 και 2016/17, το συνολικό διδακτικό προσωπικό μειώθηκε κατά 3,1% και τα μέλη ΔΕΠ κατά 19,3%. Κατά τα ακαδ. έτη 2017/18 έως 2019/20 φαίνεται ότι υπάρχει αύξηση τόσο του συνολικού διδακτικού προσωπικού, όσο και των μελών ΔΕΠ. Ωστόσο, η αύξηση αυτή είναι πλασματική καθώς από το ακαδ. έτος 2017/18 προσμετράται και το διδακτικό προσωπικό των πρώην ΑΤΕΙ. Αν ληφθεί υπόψη το συνολικό διδακτικό προσωπικό και τα μέλη ΔΕΠ των ΑΤΕΙ για το ακαδ. έτος 2008/09 (11.278 και 2.322, αντίστοιχα), η μείωση του διδακτικού προσωπικού μεταξύ 2008/9 και 2019/20 είναι περίπου 24% και αυτή των μελών ΔΕΠ περίπου 22%. Παράλληλα, ωστόσο, αυξήθηκε ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών.
Συγκεκριμένα, μεταξύ 2008/9 και 2019/20 ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών, λαμβάνοντας υπόψη μόνο όσους βρίσκονται εντός της προβλεπόμενης διάρκειας φοίτησης κατά την ΕΛΣΤΑΤ, αυξήθηκε πάνω από 60%. Σημειώνεται πως η αύξηση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι προσμετρώνται (μετά το ακαδ. έτος 2016/17) και οι φοιτητές των πρώην ΑΤΕΙ. Αυτό ωστόσο συμβαίνει και για τα μέλη του διδακτικού προσωπικού, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.
Επιπλέον, παρατηρήθηκε μείωση των μόνιμων μελών ΔΕΠ και αύξηση άλλων κατηγοριών διδασκόντων με επισφαλείς συνθήκες εργασίας. Για παράδειγμα, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ακαδημαϊκό έτος 2009/10, το διδακτικό προσωπικό που ανήκε στο τμήμα και δίδασκε σε αυτό αριθμούσε 13.299 μέλη εκ των οποίων το 71,5% ήταν μέλη τακτικού διδακτικού-ερευνητικού προσωπικού (ΔΕΠ). Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2019/20, το διδακτικό προσωπικό ανερχόταν σε 19.063 μέλη, αλλά μόλις το 52,1% ήταν μέλη ΔΕΠ.
----------------
Από το σημαντικό άρθρο "Περί της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα" του Δ. Δαμίγου, Καθηγητή ΕΜΠ / Κοσμήτορα Σχολής Μεταλλειολόγων-Μεταλλουργών Μηχανικών
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
