Ποιος δεν συμφωνεί ότι ακούγεται ωραία μία Παιδεία στη βάση της ισότητας; Ποιος δεν συμφωνεί επίσης πως η περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός, ειδικά από τη δημόσια δωρεάν παιδεία, θα πρέπει να καταπολεμηθούν; Ε, λοιπόν, η μαγική συνταγή επιτέλους βρέθηκε και ακούει στο όνομα: «συμπεριληπτική εκπαίδευση»! Τώρα, σε κάθε τάξη μπορούμε να έχουμε μαθητές όλων των γνωστικών και νοητικών επιπέδων και ικανοτήτων στο πλαίσιο της επίσης «προοδευτικής» αντίληψης με σύνθημα: «ένα σχολείο για όλους!»
Στο παρόν σημείωμα θα επιχειρήσουμε να δείξουμε πως τα πράγματα όχι μόνο πολύ απέχουν από το να είναι έτσι, αλλά και πως η νέα (;) αυτή αντίληψη εάν και εφόσον επικρατήσει τελικά, εγγυάται την περαιτέρω υποβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης.
Πρώτα πρώτα, θα πρέπει να αναρωτηθούμε προς τι όλη αυτή η συζήτηση όταν η εμπειρία του ελληνικού σχολείου δείχνει ότι στην υποχρεωτική εκπαίδευση τουλάχιστον είναι κατοχυρωμένη θεσμικά η φοίτηση όλων των παιδιών, ημεδαπών και αλλοδαπών και πως δεν υπάρχουν διακρίσεις σε βάρος μαθητών με κινητικές, νοητικές ή άλλες ιδιαιτερότητες, μαθησιακές δυσκολίες κτλ. Αν επίσης συνυπολογίσει κανείς το σύστημα της σχεδόν ακώλυτης προαγωγής και απόλυσης από το Δημοτικό και το Γυμνάσιο, για να μη μιλήσουμε για την υπερπαραγωγή αριστούχων από το Γενικό Λύκειο, προξενεί πράγματι εντύπωση η εισαγωγή ενός προϊόντος από τα εκπαιδευτικά συστήματα της Εσπερίας, που έρχεται υποτίθεται να θεραπεύσει την ανισότητα ευκαιριών στην ελληνική εκπαίδευση. Γιατί η ελληνική εκπαίδευση δεν είναι «συμπεριληπτική»;
Μία πρώτη σκέψη είναι ότι πρόκειται για την ιδεολογική προετοιμασία των γονέων, των εκπαιδευτικών και της κοινωνίας γενικότερα να αποδεχτούν τη μείωση των δαπανών για την ειδική αγωγή, τα τμήματα ένταξης, την παράλληλη στήριξη όσων έως τώρα την δικαιούνταν, αλλά και την οριστική κατάργηση όλων των υποστηρικτικών δομών, όπως η ενισχυτική διδασκαλία. Μας καλούν επομένως να αποδεχτούμε ότι σε κάθε τμήμα μιας τάξης θα φοιτούν μαθητές όλων των επιπέδων, γνωστικών, νοητικών, αντιληπτικών κτλ και πως αυτό αποτελεί «νίκη» σε βάρος της «ανισότητας»! Ας δεχτούμε όμως καλόπιστα ότι η κυβέρνηση όχι μόνο δεν θα καταργήσει όλες αυτές τις δομές, αλλά ότι θα τις ενισχύσει κιόλας! Παραμένει, ωστόσο η απορία με δεδομένο ότι η εγγραφή στο δημόσιο σχολείο σε όλες τις τάξεις γίνεται απλώς με βάση την ηλικία στο Δημοτικό, αλλά πολύ συχνά και στο Γυμνάσιο, ακόμη και στην Γ΄ Λυκείου ανεξάρτητα από τις γνώσεις του μαθητή/τριας. Στην Γ΄τάξη ενός επαρχιακού Γενικού Λυκείου που γνωρίζω καλά, γράφτηκαν μαθήτριες που μόλις είχαν φτάσει στη χώρα μας από την Ινδία και φυσικά αγνοούσαν παντελώς τα ελληνικά. Να σημειωθεί πως, επειδή στο σχολείο δεν προβλέπονταν τμήματα ένταξης, οι μαθήτριες αυτές δεν έτυχαν καμίας ειδικής μέριμνας.
Η «συμπερίληψη» λοιπόν είναι ήδη εδώ και ενώ δεν προσφέρει τίποτα στους μαθητές, προσθέτει επιπλέον δυσκολίες στους εκπαιδευτικούς ενώ στερεί κι από άλλους μαθητές το μορφωτικό αγαθό. Γιατί κανονικά ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να δώσει ξεχωριστές ασκήσεις και φυσικά να τις εξηγήσει και να τις ελέγξει, αν θέλει πράγματι να συμπεριλάβει στη διδασκαλία του και τους μαθητές που δεν κατανοούν πλήρως τα ελληνικά. Αφήνω την συνηθισμένη πλέον περίπτωση να υπάρχουν μαθητές οι οποίοι χρήζουν ειδικής μέριμνας από τον διδάσκοντα γιατί αντιμετωπίζουν ποικίλες δυσκολίες λόγω νοητικής υστέρησης ή άλλων προβλημάτων.
Θα μπορούσε κανείς να αντιτείνει ότι εφόσον η νομοθεσία είναι σαφής, οι μαθητές που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν, μοιραία θα απορρίπτονται και θα επαναλαμβάνουν την τάξη έως ότου καταφέρουν να συμβαδίσουν. Η νομοθεσία είναι μεν σαφής, αλλά εξίσου σαφείς είναι και οι οδηγίες των σχολικών συμβούλων όπως και οι εγκύκλιοι που αφορούν τους μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, όπως η δυσλεξία, με βάση τις οποίες τυχόν απόρριψη αυτών των μαθητών θα επιδράσει αρνητικά στην ήδη χαμηλή αυτοεκτίμησή τους κτλ. Ο εστί μεθερμηνευόμενον: «ξεχάστε τη νομοθεσία και περάστε τους!»
Έχουμε έτσι την πιθανόν παγκόσμια πρωτοτυπία να θεωρούμε ως ισότητα ευκαιριών την αμορφωσιά! Αντί δηλαδή να φροντίζουμε για την εξάλειψη των αιτίων που προκαλούν τις διαφορές στη μόρφωση, αιτίες που είναι κατεξοχήν ταξικές, κοινωνικές και πολιτισμικές και να φροντίσουμε - μαζί με τον πολιτικό αγώνα για άρση των κοινωνικών ανισοτήτων - για τη λειτουργία υποστηρικτικών δομών στη βασική εκπαίδευση, κρύβουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί, ανεμίζουμε τη σημαία της δήθεν «ισότητας» ώσπου να έρθει η ωμή κοινωνική πραγματικότητα να αποκαταστήσει την τάξη, δηλαδή τις υπαρκτές κοινωνικές ανισότητες! Μη υποστηρίζοντας λοιπόν ουσιαστικά τους μαθητές που υστερούν αλλά απλώς προάγοντάς τους, θεωρούν ορισμένοι αφελώς ότι έτσι καταπολεμούν την ταξικότητα συγχέοντας προφανώς την σχολική τάξη με την κοινωνική τάξη και την αταξία με την αταξικότητα. Οι ταξικές διαφορές δεν αντιμετωπίζονται με τη συγκάλυψή τους. Ισότητα δεν σημαίνει να βάλουμε όλα τα παιδιά να τρέξουν κατοστάρι, κι αν δεν μπορούν να τα σπρώξουμε ως το αυθαίρετα καθορισμένο τέρμα αλλά να τους δώσουμε εξίσου την ευκαιρία να φτάσουν εκεί που μπορούν με τον δικό τους ρυθμό. Η «ισότητα» όπως την εννοεί η θεωρία της «συμπερίληψης» έχει καθαρά αταξική, εντέλει νεοφιλελεύθερη βάση: όλοι ίσοι σε μία άνιση κοινωνία!
Το «ένα σχολείο για όλα τα παιδιά» μπορεί να λειτουργήσει, εκτός από τις περιπτώσεις σοβαρών μαθησιακών δυσκολιών, νοητικής υστέρησης, αυτισμού κτλ, για το Δημοτικό μόνο με την απαραίτητη προϋπόθεση να λειτουργούν όλες οι δομές αντισταθμιστικής αγωγής. Ας συμφωνήσουμε ότι πρώτος μας στόχος είναι να μην μείνει κανένα παιδί αγράμματο και όχι η συμπερίληψή του ντε και καλά σε τμήμα συνομηλίκων. Στο Γυμνάσιο όμως και πολύ περισσότερο στο Λύκειο θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, να αναδεικνύονται και να καλλιεργούνται οι ιδιαίτερες ικανότητες, κλίσεις αλλά και να αντιμετωπίζονται οι δυσκολίες κάθε μαθητή. Γι’ αυτό οι μαθητές των Μουσικών και Καλλιτεχνικών Σχολείων, αλλά και οι διδάσκοντες σε αυτά δηλώνουν τόσο ικανοποιημένοι από το σχολείο τους. Δεν μπορεί να επωμίζεται ο απλός εκπαιδευτικός την ευθύνη της εξατομικευμένης διδασκαλίας (άλλος εύηχος όρος) σε μία τάξη με μαθητές διαφορετικών γνωστικών, νοητικών, γλωσσικών επιπέδων, αλλά και ενδιαφερόντων.
Εκεί που φαίνεται περισσότερο καθαρά η υποκρισία της δήθεν ισότητας που ευαγγελίζεται η συμπερίληψη είναι η τριτοβάθμια εκπαίδευση. Γιατί φυσικά κανείς δεν τολμάει να επεκτείνει και εκεί αυτή την αντίληψη και να προτείνει να σπουδάζουν όλοι – στο όνομα της «ισότητας» - Ιατρική και μάλιστα να παίρνουν και πτυχίο. Γίνεται όμως ελαφρά τη καρδία στη μέση επαγγελματική εκπαίδευση όπου θεωρείται περίπου ως αυτονόητο «δικαίωμα» να δίνεται πτυχίο βοηθού ηλεκτρολόγου ή βοηθού νοσηλευτή σε άτομα που δεν μπορούν να διαβάσουν ή να κατανοήσουν τις οδηγίες χρήσης ενός εργαλείου, μιας εγκατάστασης, ή χορήγησης ενός φαρμάκου. Όταν όμως βρίσκονται διδάσκοντες, που αναλογιζόμενοι την κοινωνική ευθύνη που αναλαμβάνουν, αρνούνται να προαγάγουν μαθητές που δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των εξετάσεων, στοχοποιούνται ως «ανάλγητοι», πως λειτουργούν… «αντιπαιδαγωγικά» κ.ά.
Κοντολογίς, η «συμπερίληψη» ούτε την ισότητα ευκαιριών ούτε την αναβάθμιση της Παιδείας διασφαλίζει. Δεν ωφελεί δηλαδή ούτε τα άτομα ούτε το κοινωνικό σύνολο. Αντίθετα, ενώ δεν προσφέρει τίποτα στους δήθεν «επωφελούμενους», κινδυνεύει όσο ανεβαίνουμε βαθμίδα και να αποκλείσει μαθητές από το σχολείο που δεν θα μπορούν να παρακολουθούν το πρόγραμμα του «ενός σχολείου για όλα τα παιδιά», αλλά και να οδηγήσει τους άριστους (υπάρχουν κι αυτοί ακόμη, ευτυχώς!) στην εγκατάλειψη του δημόσιου σχολείου. Όσο για τους εκπαιδευτικούς η «συμπερίληψη» με την εξατομίκευση της διδασκαλίας που υποχρεωτικά προβλέπει, θα αποτελέσει ακόμη μία αφορμή για την απαξίωση και συκοφάντησή τους ότι «δεν κάνουν τη δουλειά τους».
Γονείς, εκπαιδευτικοί, μαθητές, ο λαός γενικότερα καλείται να αντισταθεί διεκδικώντας το δικαίωμα στη μόρφωση για όλους και άρα να απορρίψει τη «συμπεριληπτική εκπαίδευση» για όλους τους παραπάνω λόγους.
Τάσος Χατζηαναστασίου
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 4/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
