Νίκος Μάστορας «Θεωρώ ότι τα μη κρατικά ιδρύματα θα λειτουργήσουν μόνο ως φορείς εκπαίδευσης δεύτερης επιλογής, και υπό αυτό το πρίσμα δεν τα θεωρώ ανταγωνιστικά», τονίζει ο Πρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ.Σπυρίδων Κίντζιος στη συνέντευξη που παραχώρησε στο alfavita.gr.
O Πρύτανης του μοναδικού αμιγώς γεωτεχνικού Πανεπιστημίου της χώρας, το οποίο σχεδιάζεται να αναδειχθεί σε «Εθνικό Γεωπονικό Πανεπιστήμιο», διευκρινίζει ωστόσο ότι «ενδεχόμενη πρόσβαση αυτών των ιδιωτικών φορέων στην κρατική χρηματοδότηση, (είναι) ένα ενδεχόμενο διόλου απίθανο αλλά θεσμικά και ηθικά λανθασμένο»
Ο Σπυρ.Κίντζιος αναλύει τις στοχεύσεις του ιδρύματος, ανάμεσα στις οποίες η υλοποίηση περισσότερων προγραμμάτων σπουδών ανά τμήμα, με άμεση προτεραιότητα τη λειτουργιά προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Κτηνιατρικής, ολοκληρώνοντάς έτσι τον γεωτεχνικό χαρακτήρα του πανεπιστημίου.
Μιλά για την εξωστρέφεια η οποία χαρακτηρίζει το Πανεπιστήμιο τα τελευταία χρόνια, η οποία θα συνεχιστεί τόσο μέσω των διεθνών συνεργασιών (σε σύμπραξη με πολύ μεγάλα ξένα Πανεπιστήμια όπως το Texas A&M, το Purdue και το Cambridge) όσο και της δημιουργίας νέων ξενόγλωσσων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων, σε συνέχεια του πολύ επιτυχημένου διεθνούς κοινού μεταπτυχιακού στη Θαλάσσια Βιοτεχνολογία.
Δηλώνει ξεκάθαρα ενάντιος στην καταβολή διδάκτρων για τα ελληνόφωνα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών. «Η δωρεάν φοίτηση σε ανώτατο επίπεδο είναι μία κοινωνική κατάκτηση η οποία, αν χαθεί, θα συμπαρασύρει την απώλεια και άλλων κοινωνικών αγαθών», υπογραμμίζει.
Σημειώνει ότι όλα τα ΑΕΙ υποφέρουν από χρόνια υποστελέχωση των διοικητικών τους υπηρεσιών, η οποία προφανώς οδηγεί σε καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των προβλεπόμενων διαδικασιών.
Και εκφράζει την άποψη ότι τα Συμβούλια Διοίκησης των ΑΕΙ πρέπει να καταργηθούν και να επανέλθει η εκλογή των πρυτανικών αρχών ως υποψήφιων σχημάτων από τη βάση. «Όπως λειτουργούν σήμερα τα Συμβούλια, τα μέλη τους, και ειδικά τα εξωτερικά, καλούνται να εγκρίνουν τις αποφάσεις οικονομικού περιεχομένου του κάθε Πανεπιστημίου, ένα έργο άσχετο με τη χάραξη της αναπτυξιακής στρατηγικής η οποία θεωρείτο ότι θα ήταν η κύρια αποστολή τους», συμπληρώνει.
Ολη η συνέντευξη του Σπύρου Κίντζιου στο alfavita.gr
Πρόσφατα μιλήσατε για Την αναβάθμιση του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε «Εθνικό Γεωπονικό Πανεπιστήμιο». Πρακτικά τι σημαίνει αυτό και τι αλλαγές θα επιφέρει στο ίδρυμα, σε διδάσκοντες και στους φοιτητές;
Το ΓΠΑ αποτελεί το μοναδικό αμιγώς γεωτεχνικό Πανεπιστήμιο της χώρας μας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ικανότητά του να υπηρετήσει την εκπαίδευση και την έρευνα με έναν καθολικά διεπιστημονικό τρόπο, στο πρότυπο αντίστοιχων ιδρυμάτων του εξωτερικού.
Από το 2018 και μετά το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο επεκτάθηκε με τρία νέα πλήρως λειτουργικά Τμήματα στην Στερεά Ελλάδα, τόσο αμιγώς γεωτεχνικά (Δασολογία, Καρπενήσι) όσο και αντικείμενα της Νέας Οικονομίας, όπως η Περιφερειακή Ανάπτυξη (Άμφισσα) και η διαχείριση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Θήβα). Επιπλέον επίκειται η ίδρυση «δίδυμου» γραφείου πρυτανείας και διοικητικών υπηρεσιών στην Αλίαρτο Βοιωτίας, σε κτηριακό συγκρότημα το οποίο μας παραχώρησε ο Δήμος. Στην ίδια περιοχή έχουμε εγκαταστήσει τον μοναδικό πανελληνίως Κόμβο Καινοτομίας στην Αγροδιατροφή, ενώ προχωρά με γρήγορους ρυθμούς η ανέγερση του νέου εκπαιδευτικού και ερευνητικού συγκροτήματος, συνολικής έκτασης μεγαλύτερης των 3000 τ.μ.
Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ήδη από την ίδρυσή του έναν αιώνα πριν, έχει συμβάλλει όσο κανένας άλλος φορέας στην αναμόρφωση της ελληνικής αγροτικής τεχνολογίας, μεταλαμπαδεύοντας μέσω των πρωτοπόρων καθηγητών του και των αποφοίτων του τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις στους παραγωγούς. Ξεκινώντας από τον άθλο της επιτυχούς μετεγκατάστασης των προσφύγων της μικρασιατικής καταστροφής και φθάνοντας στην επίτευξη, για πρώτη φορά, της σιτάρκειας για τη χώρα μας, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο είχε ένα καθοριστικό ρόλο στην εξασφάλιση των συνθηκών για την εδραίωση του αστικού μετασχηματισμού και της ευημερίας, καθώς και την ανάπτυξη της υπαίθρου.
Για όλους αυτούς τους λόγους -και επειδή οι λέξεις έχουν τη δική τους σημασία- θεωρώ ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για την προσθήκη του λήμματος «Εθνικό» στην ονομασία μας.
Πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι 31 καθηγητές του Γεωπονικού συγκαταλέγονται μεταξύ των κορυφαίων επιστημόνων του κόσμου. Τι σηματοδοτεί αυτό για το ίδρυμα;
Είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι για αυτήν τη διάκριση. Ο αριθμός των συναδέλφων μας οι οποίοι συμπεριλαμβάνονται στη λεγόμενη λίστα του 2% των κορυφαίων επιστημόνων παγκοσμίως αυξάνεται διαρκώς σε ετήσια βάση κατά περίπου 40%, ενώ από άποψη ποσοστιαίας αναλογίας ανήκουμε στην κορυφαία ομάδα των ελληνικών ΑΕΙ. Η διάκριση αυτή επιβεβαιώνει την εξαιρετική ερευνητική δυναμική του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, δυναμική η οποία αποτυπώνεται στις ετήσιες αξιολογήσεις της ΕΘΑΑΕ κατατάσσοντας μας πρώτους στη σχετική επίδοση ανά υποψήφιο διδάκτορα. Ταυτόχρονα όμως αποτελεί επιβράβευση των κεντρικών ενεργειών μας ως Διοίκησης για να εξασφαλίσουμε πόρους, εξοπλισμό και άλλες υποδομές στην ακαδημαϊκή μας κοινότητα. Παρά τα κενά στην κρατική χρηματοδότηση, τα τελευταία επτά χρόνια έχουμε μία συνεχώς αυξανόμενη ροή επενδύσεων στις ερευνητικές υποδομές μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και του ΕΣΠΑ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δημιουργία πλήρως εξοπλισμένων εργαστηρίων (54 συνολικά), των Κόμβων Καινοτομίας στην Αττική και τη Στερεά Ελλάδα, των Κέντρων Αριστείας, του Πανεπιστημιακού Ερευνητικού Κέντρου και των συνδεδεμένων με αυτά τεχνοβλαστών αποτελούν ένα εξαιρετικά ισχυρό οικοσύστημα έρευνας το οποίο εξυπηρετεί παράλληλα και τη μεταφορά της γνώσης από το εργαστήριο στην πράξη.
Θέλω όμως να τονίσω ότι, πέρα από τις λίστες, που καταρτίζονται με συγκεκριμένα κριτήρια, είναι πολύ σημαντικό το έργο όλων των καθηγητών του πανεπιστημίου μας τόσο στην εκπαίδευση όσο και στην έρευνα -επειδή κάθε ένας από αυτούς τους δύο τομείς έχει τη δική του, πολύ μεγάλη σημασία για την κοινωνία και την πρόοδό της.
Ποιες ειναι οι στρατηγικές προτεραιότητες του Γεωπονικού για το 2025; Ποιες διεθνείς συνεργασίες ετοιμάζετε και με ποιον στόχο;
Πρώτα από όλα μας ενδιαφέρει να αυξήσουμε την ελκυστικότητα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου στους υποψήφιους φοιτητές και φοιτήτριες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τους εξής τρεις τρόπους:
Με την έμφαση στις τεχνολογίες αιχμής, όπως άλλωστε αποτυπώνονται στα νέα Ινστιτούτα Αριστείας τα οποία καλύπτουν εμβληματικούς για την ανθρωπότητα τομείς, όπως Κλιματική Αλλαγή και Ανθεκτικά Συστήματα Τροφίμων, Βιοποικιλότητα και Ομιλίες Τεχνολογίες, Ενιαία Υγεία, Νανοτεχνολογία και Βιοψηφιακή Καινοτομία. Έχουμε πλέον προχωρήσει πολύ πέραν του παραδοσιακού μοντέλου του γεωπόνου σε έναν πολυσχιδή επιστήμονα συστημάτων, ικανό να ασχοληθεί σε πολλά διεπιστημονικά πεδία. Το παράδειγμα της ζήτησης από τους υποψηφίους των Τμημάτων μας της Διοίκησης Συστημάτων Εφοδιασμού και της Βιοτεχνολογίας αποδεικνύει τη σύνδεση των προχωρημενων γνωστικών αντικειμένων με την ελκυστικότητα των προγραμμάτων σπουδών.
Στο ίδιο πλαίσιο, επιθυμούμε την υλοποίηση περισσότερων προγραμμάτων σπουδών ανά τμήμα, με άμεση προτεραιότητα τη λειτουργιά προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Κτηνιατρικής, ολοκληρώνοντάς έτσι τον γεωτεχνικό χαρακτήρα μας
Η εξωστρέφεια η οποία χαρακτηρίζει το Πανεπιστήμιο μας τα τελευταία χρόνια θα συνεχιστεί τόσο μέσω των διεθνών συνεργασιών όσο και της δημιουργίας νέων ξενόγλωσσων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων, σε συνέχεια του πολύ επιτυχημένου διεθνούς κοινού μεταπτυχιακού μας στη Θαλάσσια Βιοτεχνολογία το οποίο παρέχεται δωρεάν στο πλαίσιο της συμμετοχής μας στη Συμμαχία Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων EU-CONEXUS. Ήδη σχεδιάζονται τα επόμενα προγράμματα σχετικά με τη ψηφιακή γεωργία, καινοτόμες ενεργειακές τεχνολογίες, βοτανική ιατρική και την τεχνητή νοημοσύνη, σε σύμπραξη με πολύ μεγάλα ξένα Πανεπιστήμια όπως το Texas A&M, το Purdue και το Cambridge. Πέραν αυτού, δραστηριοποιούμαστε εντατικά στο πεδίο της λεγόμενης ακαδημαϊκής διπλωματίας, προωθώντας τα εθνικά συμφέροντα μέσω στρατηγικών συνεργασιών με άλλες χώρες στον τομέα της αγροδιατροφής. Θα αναφέρω χαρακτηριστικά την πολύ πρόσφατη συμμετοχή μας στη Συνάντηση Κορυφής Κίνας-χωρών Κεντρικής & Ανατολικής Ευρώπης ως μοναδικών ελληνικών αντιπροσώπων, όπου πετύχαμε την ένταξη μας στη Συμμαχία Καινοτομίας για τη σύγχρονη γεωργική επιστήμη και εκπαίδευση, ανοίγοντας νέους δρόμους συνεργασίας με τον ασιατικό γίγαντα. Μάλιστα σκοπεύουμε σύντομα να ιδρύσουμε ένα ινστιτούτο αποκλειστικά αφιερωμένο στην υλοποίηση δράσεων τεχνικής βοήθειας στη γεωργία αναπτυσσόμενων κυρίως χωρών.
Τέλος, θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε έμπρακτα την κοινωνία με δράσεις που αφορούν την εξασφάλιση ενός βιώσιμου προτύπου ανάπτυξης, με τους εξής τρεις άξονες δράσεων: την εκπαίδευση μαθητών σε αγροτικά και περιβαλλοντικά θέματα μέσω της λειτουργίας μονίμων επιδεικτικών σχολικών αγρών, τη μείωση της σπατάλης τροφίμων και την παράλληλη αξιολόγηση απορριμμάτων σε πιλοτική συνεργασία με δήμους της Αττικής και τον συντονισμό της εθνικής προσπάθειας για αύξηση της γεωργικής παραγωγής.
Θέλουμε και κάτι ακόμα: το ερευνητικό και εκπαιδευτικό μας έργο να γίνει γνωστό στην κοινωνία, και δουλεύουμε ήδη προς αυτή την κατεύθυνση.
Αναμένεται το 2025 η ίδρυση των πρώτων μη κρατικών πανεπιστημίων μετά από τις αλλαγές που επέφερε η κυβέρνηση. Πώς βλέπετε αυτή την προοπτική; Θεωρείτε ότι τα μη κρατικά, ενδεχομένως και ιδιωτικά ΑΕΙ θα αποτελέσουν ανταγωνιστικό στοιχείο για τα δημόσια ιδρύματα; Ποια η θέση σας για τα δίδακτρα που προβλέπονται σε ορισμένα προπτυχιακά προγράμματα δημοσίων ΑΕΙ (πχ αγγλόφωνα) την πιθανή επέκτασή τους και για τον διαφορετικο τρόπο εισαγωγής φοιτητών;
Καταρχήν θεωρώ ότι τα κριτήρια ίδρυσης των μη κρατικών πανεπιστημίων, όπως περιγράφονται στον νόμο, δεν μπορούν να αντέξουν απέναντι στα ασύγκριτα ανώτερα κριτήρια λειτουργίας των Δημόσιων Πανεπιστημίων. Ειλικρινά πιστεύω ότι με βάση αυτά τα δεδομένα, τα μη κρατικά ιδρύματα θα λειτουργήσουν μόνο ως φορείς εκπαίδευσης δεύτερης επιλογής και υπό αυτό το πρίσμα δεν τα θεωρώ ανταγωνιστικά. Αυτό που μπορώ να προβλέψω ως πρόβλημα είναι η ενδεχόμενη πρόσβαση αυτών των ιδιωτικών φορέων στην κρατική χρηματοδότηση, ένα ενδεχόμενο διόλου απίθανο αλλά θεσμικά και ηθικά λανθασμένο.
Θέλω να δηλώσω ξεκάθαρα ότι είμαι ενάντιος στην καταβολή διδάκτρων για τα ελληνόφωνα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Η δωρεάν φοίτηση σε ανώτατο επίπεδο είναι μία κοινωνική κατάκτηση η οποία, αν χαθεί, θα συμπαρασύρει την απώλεια και άλλων κοινωνικών αγαθών, όπως έχουμε ήδη δει να συμβαίνει στον χώρο της υγείας. Άλλωστε η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη να παρέχει και αυτό το αγαθό στους πολίτες, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς.
- Τα προβλήματα του ιδρύματος; Υποχρηματοδότηση-υποστελέχωση; Υποδομές και συντήρηση; Τι γίνεται με τη στέγαση των φοιτητών, τις εστίες, τα αυξημένα ενοίκια; Ποιες πρωτοβουλίες μπορείτε να λάβετε ή έχετε λάβει ήδη; Τι πρέπει να γίνει από την πλευρά της πολιτείας;
Η χρηματοδότηση τόσο για την ενίσχυση της φοιτητικής μέριμνας -αμφιθέατρα, εστίες- και τη συντήρηση των υφιστάμενων υποδομών βαίνει μειούμενη χρόνο με τον χρόνο ενώ η πλέον πρόσφατη εξέλιξη αφορά την πρόβλεψη κάλυψης ανάλογων δαπανών από τον τακτικό προϋπολογισμό, ο οποίος είναι ήδη πολύ περιορισμένος. Πολλά πανεπιστήμια αντιμετωπίζουν πρόβλημα κάλυψης δαπανών ενέργειας -ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα. Το πρόβλημα της φοιτητικής εστίας πρέπει να αντιμετωπιστεί εδώ και τώρα με την αξιοποίηση υφιστάμενων ακινήτων και τη θέσπιση ενός ειδικού ταμείου για αυτό τον σκοπό. Δεν παραβλέπω τα προβλήματα διαχείρισης των φοιτητικών εστιών και για τον λόγο αυτό, όπως και στην περίπτωση της φύλαξης των ιδρυμάτων, θεωρώ απαραίτητη την πρόβλεψη επαρκούς προσωπικού συντήρησης αλλά και εποπτείας της καθημερινής λειτουργίας αυτών. Όσον αφορά το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, έχουμε θέσει σε προτεραιότητα την επιλογή συνεργασίας με γειτονικούς δήμους προς ανεύρεση χώρου για τη στέγαση των φοιτητών μας από την επαρχία, ωστόσο δεν αποκλείουμε και άλλες λύσεις εφόσον είναι βιώσιμες και δεν επιβαρύνουν οικονομικά τους φοιτητές.
Όλα τα ΑΕΙ υποφέρουν από χρόνια υποστελέχωση των διοικητικών τους υπηρεσιών, η οποία προφανώς οδηγεί σε καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των προβλεπόμενων διαδικασιών. Χωρίς να πάψουμε να διεκδικούμε τις ρεαλιστικά απαιτούμενες θέσεις για την απρόσκοπτη λειτουργία ενός σύγχρονου πανεπιστημίου, θεωρώ ότι η θεσμική μείωση της γραφειοκρατίας σε συνδυασμό με την προώθηση της ψηφιοποίησης θα μπορούσαν να «ελαφρύνουν» σε κάποιο βαθμό το διοικητικό φόρτο του υφιστάμενου προσωπικού.
Πώς εξελίσσεται η «δυαρχία» με το συμβούλιο διοίκησης; Θυμίζω ότι σε άλλα ιδρύματα είχαμε ισχυρές αντιδικίες, ενώ την προηγούμενη φορά (επί Διαμαντοπούλου) που επιχειρήθηκε το αντίστοιχο, τελικά ναυάγησε. Τώρα;
Ομολογουμένως ο θεσμός των Συμβουλίων Διοίκησης έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα έως και αδιέξοδα σε διάφορες διοικητικές διαδικασίες, ενώ δεν έχουν ακόμα εκδοθεί οι απαιτούμενες ρυθμιστικές εγκύκλιοι σε όλο το απαιτούμενο εύρος τους. Πάντως δεν διαπιστώνεται η διαρχία, τουλάχιστον στο δικό μας Πανεπιστήμιο. Προσωπικά ανήκω στους «πολέμιους» του θεσμού αυτού και είχα τοποθετηθεί δημοσίως με συγκεκριμένα επιχειρήματα κατά την περίοδο η οποία προηγήθηκε της ψήφισης του σχετικού νόμου . Δυστυχώς οι ανησυχίες τόσο οι δικές μου όσο και πολλών άλλων συναδέλφων επαληθεύθηκαν. Πιστεύω ότι τα Συμβούλια Διοίκησης πρέπει να καταργηθούν και να επανέλθει η εκλογή των πρυτανικών αρχών ως υποψήφιων σχημάτων από τη βάση. Όπως λειτουργούν σήμερα τα Συμβούλια, τα μέλη τους, και ειδικά τα εξωτερικά, καλούνται να εγκρίνουν τις αποφάσεις οικονομικού περιεχομένου του κάθε Πανεπιστημίου, ένα έργο άσχετο με τη χάραξη της αναπτυξιακής στρατηγικής η οποία θεωρείτο ότι θα ήταν η κύρια αποστολή τους. Από την άλλη πλευρά, θα καλωσόριζα έναν ανεξάρτητο από τον Πρύτανη εσωτερικό διοικητικό μηχανισμό, στελεχωμένο από μόνιμο προσωπικό με τα κατάλληλα προσόντα, ο οποίος θα συντόνιζε τις διοικητικές και οικονομικές διαδικασίες, φέροντας και την αντίστοιχη νομική ευθύνη. Σε αυτό το πλαίσιο, οι πρυτανικές αρχές και η Σύγκλητος θα μπορούσαν να λαμβάνουν τις επιτελικές αποφάσεις για κάθε Ίδρυμα
