Φίλε μου,
Αρχίζω να τα μαζεύω από τον κήπο της Παιδείας - αντί για μόρια μετράω ένσημα πια - κι όσα μου φαίνονται σύκα θέλω έτσι να τα πω μια φορά και να τα πάρει το ποτάμι. Μιλώ για την αξιολόγηση, που ήταν από παλιά το μόνο ίσως σημείο διαφωνίας μας:
- Μέχρι σήμερα καμιά από τις συνδικαλιστικές μας παρατάξεις δεν συμφωνεί με τον προτεινόμενο τρόπο αξιολόγησης. Ακόμα κι οι εκπρόσωποι φιλοκυβερνητικών παρατάξεων δηλώνουν ανοιχτά τη διαφωνία τους και προτρέπουν σε συμμετοχή μόνο για τους τύπους, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι δεν πρόκειται δα για κάτι σπουδαίο, αφού και τα κείμενα που απαιτείται να εκπονήσουμε μπορούν εύκολα και γρήγορα να δημιουργηθούν με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης. Βαδίζουμε λοιπόν όλοι μαζί - ίσως με διαφορετικές σκοπιμότητες αλλά πάντως με την ίδια υποκρισία - προς την κατάργηση κάθε ουσίας του θέματος, ενώ συμφωνούμεπως ουσιαστική αξιολόγηση και βελτίωση χρειάζεται σήμερα η δημόσια εκπαίδευση περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο τομέα.
- Όσα γίνονται, όμως, κάθε χρόνο μέχρι τώρα, στο πλαίσιο της αυτοαξιολόγησης σχολικής μονάδας, είτε γίνονται μάταια (εκατοντάδες ώρες καταιγισμού ιδεών και προτάσεων για βελτιώσεις που δεν εισακούγονται) είτε κυρίως για το θεαθήναι και με κόστος εκατοντάδων διδακτικών ωρών (εκπαιδευτικές επισκέψεις που καταλήγουν στο κέντρο για καφέ και ψώνια, υποδοχή ιδιωτικών φορέων για αμφίβολης αξίας ψυχαγωγία ή ενημερώσεις), για να μην αναφέρω την οικονομική επιβάρυνση των εκπαιδευομένων. Δεν μπορεί, ωστόσο, η συμμετοχή σε τέτοιου είδους πρακτικές να εξαργυρώνεται ατομικά από εκπαιδευτικούς, ούτε η μη συμμετοχή να αποβαίνει εις βάρος εκείνων που μένουν στις τάξεις και κρατούν Θερμοπύλες. Πιστεύω, λοιπόν, ότι θα έπρεπε τουλάχιστον η αξιολόγηση της σχολικής μονάδας να γίνεται με έναν κοινό βαθμό, για όλους τους άξονες και όλους τους εκπαιδευτικούς του εκάστοτε Συλλόγου.
- Αξιολόγηση δημόσιων σχολείων και εκπαιδευτικών ατομικά - όπως και κάθε άλλου λειτουργού - δεν μπορεί να γίνεται μόνο από την προϊστάμενη αρχή, εκείνη δηλαδή που φέρει και την ευθύνη. Υποθετικά μιλώντας, όσο π.χ. και να αξιολογεί με άριστα τις υπηρεσίες του το επιτελείο ενός Υπουργού υγείας ή συγκοινωνιών, αυτό δεν έχει νόημα, αν ο κόσμος αποφεύγει τα δημόσια νοσοκομεία ή τα τρένα όπως ο διάβολος το λιβάνι. Νομίζω ότι απαραιτήτως θα έπρεπε κάπου, κάπως, να παίζει ρόλο και η γνώμη των συναδέλφων (ομοιόβαθμων) εκπαιδευτικών και των εκπαιδευομένων στην αξιολόγησή μας.
- Ως προς το τυπικό μέρος, για λόγους ισότητας και δικαιοσύνης - η αξιολόγηση σχολικών μονάδων αλλά και εκπαιδευτικών ατομικά δεν μπορεί να βασίζεται σε τίτλους επιμόρφωσης ή συμμετοχής σε άλλες δραστηριότητες αυτοβελτίωσης, όταν οι σχολεία κι εκπαιδευτικοί στο μεγαλύτερο, το ακριτικό, μέρος της επικράτειας (ξέρεις, με 5 χρόνια υπηρεσίας στονησάκι και 7 στηνάκρη τηςΣιθωνίας, διαθέτω καλή γνώση λόγου) δεν είχαν πρόσβαση σ' αυτές τυπικά, τουλάχιστον, μέχρι τη διάδοση της τηλεκπαίδευσης, αλλά ουσιαστικά ίσως ακόμα και μέχρι σήμερα, λόγω τεχνικών και οικονομικών δυσκολιών. Είναι γι’ αυτό πεποίθησή μου ότι θα έπρεπε, μετά την πρόσληψη στο δημόσιο, όποια επιμόρφωση κρίνεται αναγκαία να παρέχεται δωρεάν και να είναι υποχρεωτική και η ίδια για όλους τους εκπαιδευτικούς, όπως τα ΠΕΚ, ο ΑΣΕΠ και οι πανεπιστημιακές εξετάσεις που όλοι περάσαμε.
- Ως προς το ουσιαστικό μέρος - τη διάγνωση δηλαδή γνώσεων και ικανοτήτων την ώρα της δουλειάς μέσα στην τάξη - ο συγκεκριμένος τρόπος αξιολόγησης, παρόλο που προβάλλεται ως θησαυρός, αποδεικνύεται άνθρακας. Πρέπει να παραδεχτούμε ότι το να επιλέγει ο αξιολογούμενος πότε ακριβώς και σε ποια τάξη θα μπουν οι ειδικοί να τον αξιολογήσουν στο γνωστικό και μεθοδολογικό μέρος της δουλειάς του, μοιάζει το λιγότερο κοροϊδία, αν όχι ασέβεια προς όλους τους άλλους εργαζόμενους που εκτελούν τα καθήκοντά τους σε κοινή θέα. Για να έχουν οποιαδήποτε αξιοπιστία, οι επισκέψεις των αξιολογητών θα έπρεπε να γίνονται χωρίς ραντεβού, το πολύ-πολύ με ειδοποίηση το ίδιο πρωί, ώστε να μη γίνουν σε τάξη όπου έχει προγραμματιστεί δραστηριότητα που δεν προσφέρεται και δεν μπορεί να αναβληθεί (διαγώνισμα, μετακίνηση κλπ.).
- Εξάλλου, ο ίδιος αυτός μηχανισμός των ραντεβού αξιολόγησης, μοιάζει με έμμεση παραδοχή από τη μια ότι οι εκπαιδευτικοί είναι απαράδεκτα κι αθεράπευτα καχύποπτοι ή φοβικοί, από την άλλη δε, ότι οι διευθυντές (όπως και οι συνάδελφοι) δεν έχουν μέχρι τώρα καμία εικόνα για τις ικανότητες των εκπαιδευτικών που εργάζονται στο σχολείο τους. Αν, όμως, αυτά αληθεύουν, τότε σ’ αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να ληφθούν ουσιαστικά μέτρα, που φυσικά δεν είναι τα ραντεβού. Αν - κακώς, σε χώρα δημοκρατική - δεν είμαστε ακόμα πρόθυμοι να δεχτούμε στην τάξη μια κάμερα που θα παρακολουθεί τον πίνακα και θα εξασφαλίζει αντικειμενικότητα προς πάσα κατεύθυνση, θα έπρεπε τουλάχιστον να δεχόμαστε αναντίρρητα την χωρίς προαναγγελία επίσκεψη του διευθυντή ή οποιουδήποτε άλλου συναδέλφου στα μαθήματά μας.
- Είναι παράλογο η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών να σχετίζεται όπως προβλέπεται με την ιεραρχική τους εξέλιξη. Αφού τέτοια εξέλιξη σημαίνει άνοδο σε θώκους που απαιτούν διαφορετικές δεξιότητες και συνεπάγονται πολύ μικρότερο διδακτικό ωράριο, στην ουσία η θετική ατομική αξιολόγηση θα έπρεπε αυτόματα να αποκλείει την ιεραρχική εξέλιξη - με άλλα λόγια τους καλούς δασκάλους θα έπρεπε να τους κρατάμε στις τάξεις και όχι να τους κάνουμε ευκολότερα διευθυντές σχολείων και γραφείων.
- Παρόλο που κοντεύω τη συνταξιοδότηση, δεν μπορώ να αδιαφορήσω για το απαράδεκτο - για να μην πω αυτοκτονικό - φαινόμενο, η αποδοχή της αξιολόγησης να χρησιμοποιείται ως μέσο πίεσης νεοδιόριστων που, ενώ νομίμως δικαιούνται να μονιμοποιηθούν, η μονιμοποίησή τους μοιάζει σκόπιμα να καθυστερεί. Όλοι μας έχουμε εικόνα των όλο και πιο εντυπωσιακών προσόντων με τα οποία εμφανίζονται νέοι συνάδελφοι στα σχολεία - φευ, για ολοένα και πιο πενιχρό μισθό. Πρέπει λοιπόν να βάλουμεκι εμείς στην άκρη τις αντιρρήσεις μας, αφού αυτά τα παιδιά αναγκάζονται να το κάνουν, ή μήπως ακριβώς για χάρη τουςπρέπει να τις αρθρώσουμε πιο ηχηρά;Ας μοιάσει, λέω, πρώτα στα καλά του ιδιωτικού τομέα το δημόσιο. Αυτούς τους νέους, που διαθέτουν γνώσεις και περγαμηνές εκατό φορές ανώτερες από μας τους εξηντάρηδες, θα έπρεπε αμελλητί να τους αρπάζει και να τους μονιμοποιεί, όχι να τους ταλαιπωρεί μέχρι να απογοητευτούν και να στραφούν αλλού για καλύτερα.
Κατά βάθος, απαλλαγμένος από τις καχύποπτες και φοβικές ασάφειες των κομματικών ρεπερτορίων, ο πυρήνας αυτής της διαμάχης για την αξιολόγηση εντοπίζεται στο ερώτημα τι κάνεις όταν το αποτέλεσμά της είναι αρνητικό (γιατί δεν θα υπήρχε θέμα, αν απέβλεπε μόνο στην ανταμοιβή των καλύτερων).
Το ερώτημα, όμως, δεν αφορά εκείνον που κακόβουλα και επιζήμια αρνείται, καταχράται, παραβαίνει, απουσιάζει ή τεμπελιάζει - για κάθε τέτοιον υπάλληλο υπάρχει προβλεπόμενη μεταχείριση και δεν χρειάζεται άλλη ρύθμιση. Αξιολόγηση σημαίνει τί κάνεις με τον δάσκαλο που, ενώ είχε τα προσόντα όταν τον προσέλαβες, τα έχασε στην πορεία λόγω ακούσιας μεταβολής - δηλαδή ασθένειας, γήρατος ή άλλου προβλήματος. Εδώ, λοιπόν, πρέπει να απαντήσει κανείς με ειλικρίνεια και τιμιότητα και η απάντηση μάλλον έτσι πρέπει να ξεκινά : τον βοηθάς, τον εκπαιδεύεις με δικά σου έξοδα, του αναθέτεις διαφορετικό μίγμα καθηκόντων, τον μετατάσσεις, τον συνταξιοδοτείς πρόωρα κλπ.
Είναι παράλογο να υπαινίσσεσαι, όμως, ότι μπορεί να μειώσεις τον μισθό του εκπαιδευτικού στο Δημόσιο, ή ακόμα χειρότερα να τον απολύσεις, λόγω αιφνίδιας ανεπάρκειας προσόντων - όταν δηλαδή παρόλο που θέλει, δεν μπορεί πια. Κανένας σοβαρός εκπαιδευτικός δε θα ξανάρθει να δώσει ό,τι καλύτερο έχει σε ένα δημόσιο που εγγυημένα θα τον πετά ανεπιστρεπτί στην ανεργία μόλις τον ξεζουμίσει. Και κανένας Διευθυντής, κανένας Σύλλογος εκπαιδευτικών και γονέων, κανενός δημόσιου σχολείου, δε θα μείνει έξω από έριδες, διαμάχες και παράπονα για την υποβάθμιση του δικού του δυναμικού, σε σχέση με το άλλο σχολείο απέναντι ή παραδίπλα. Τέτοια πολιτική μόνο από ένα πλάσμα της φαντασίας - τον απόλυτα γνήσιο καπιταλιστή - μπορεί να προέλθει, αφού εξ ορισμού μόνο αυτός μπορεί να απεργάζεται την κατάργηση της (“ζημιογόνου”) δημόσιας παιδείας - ιδέα καταρχήν εξόχως αντισυνταγματική - αλλά και στη συνέχεια κάθε άλλου δημόσιου αγαθού.
Γι’ αυτούς τους λόγους δεν μπορώ να συμπράξω στις συγκεκριμένες διαδικασίες. Για τ’ άλλα καθήκοντά μου - κυρίως τη διδασκαλία - είμαι πάντα πρόθυμος ν’ ακούσω κάθε διαφωνία ή κριτική σου, να υιοθετήσω όποια παρατήρηση ή νέα ιδέα προτείνεις, να δεχτώ όποιον έλεγχο ή επίπληξη θελήσεις να μου απευθύνεις. Για την αξιολόγηση, όμως, ας μη κουβεντιάζουμε άλλο, αν κάτι δεν αλλάξει. Αν έτσι όπως είναι τη δεχτώ, να ξέρεις, θα είναι με τη βία.
Με εκτίμηση,
Χαρίλαος Ηλιόπουλος
ΠΕ78/ΠΕ06
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 3/02
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
