Χρήστος Κάτσικας Η ενίσχυση της αυτονομίας των σχολείων και των διευθυντών φέρνει νέα δεδομένα στην εκπαιδευτική διοίκηση. Είναι, όμως, αυτή η εξέλιξη βήμα προς ένα σύγχρονο δημόσιο σχολείο ή προοίμιο ιδιωτικοοικονομικής μεταμόρφωσης;
Το υπουργικό σχέδιο για την «αυτονομία» των σχολείων
Σε πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο, ο πρώην Υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης παρουσίασε μια σειρά από ρυθμίσεις που, όπως διατυπώθηκαν, στοχεύουν στον «εκσυγχρονισμό» και την «ενίσχυση της αυτονομίας» των σχολικών μονάδων. Ανάμεσά τους:
Η ίδρυση δημόσιων Ωνάσειων Σχολείων και δύο αθλητικών σχολείων.
Η εισαγωγή του International Baccalaureate (IB) στα Πρότυπα Λύκεια.
Η ψηφιοποίηση διοικητικών διαδικασιών (e-parents, e-teachers, e-Schools).
Η δυνατότητα του/της διευθυντή/τριας να ορίζει Υποδιευθυντή, να προτείνει προτεραιότητες αξιολόγησης εκπαιδευτικών και να καταρτίζει το ωρολόγιο πρόγραμμα.
Όλα τα παραπάνω πλαισιώνονται από τη φιλοσοφία του αυτόνομου σχολείου, στο οποίο η διεύθυνση αποκτά ενισχυμένες διοικητικές και αξιολογικές αρμοδιότητες.
Ποιος είναι ο πραγματικός στόχος;
Ο ρόλος του διευθυντή: από γραφειοκράτης σε μάνατζερ
Η νέα αυτή θεσμική δομή φαίνεται να επαναπροσδιορίζει τον ρόλο του διευθυντή ως manager, ο οποίος θα διαχειρίζεται όχι μόνο ανθρώπινους πόρους αλλά και... χρηματοδοτήσεις. Όπως επισημαίνουν κριτικές φωνές, στόχος του Υπουργείου Παιδείας φαίνεται να είναι η μετατροπή του διευθυντή σε «επιχειρησιακό ηγέτη», που θα λειτουργεί ως ενδιάμεσος κρίκος ανάμεσα στο κράτος και την ελεύθερη αγορά.
Ο νόμος Κεραμέως 4823/2021 αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο της αναβάθμισης του ρόλου του διευθυντή, ενώ οι τελευταίες ρυθμίσεις φαίνεται να τον καθιστούν τον κυρίαρχο πόλο εξουσίας εντός της σχολικής μονάδας.
Οι αλλαγές συνδέονται στενά με την αυτοαξιολόγηση των σχολικών μονάδων, την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού και τη φιλοσοφία της αποδοτικότητας, που εισάγει λογικές ανταγωνισμού μεταξύ σχολείων. Κάθε σχολείο καλείται να παρουσιάζει «καλές πρακτικές», να προσελκύει πόρους και να αποδεικνύει αποτελεσματικότητα.
Όπως περιγράφει η έκθεση των Stephen Ball και Deborah Youdell (Institute of Education, University of London), αυτές οι αλλαγές αποτελούν μορφές κρυφής ιδιωτικοποίησης. Το «μάνατζμεντ απόδοσης» δημιουργεί συνθήκες εντατικοποίησης της εργασίας, στρες για τους εκπαιδευτικούς και διάσπαση των συναδελφικών δεσμών.
Από τον Σύλλογο Διδασκόντων στη μονοπρόσωπη διοίκηση
Η ενίσχυση της διεύθυνσης φαίνεται να συνοδεύεται από περιορισμό των συλλογικών αποφάσεων και μετατροπή του Συλλόγου Διδασκόντων σε διακοσμητικό σώμα. Εκπαιδευτικοί φορείς κάνουν λόγο για κατάργηση της συμμετοχικής κουλτούρας στα σχολεία και για αυξημένο κίνδυνο αυταρχισμού και ρουσφετολογικών σχέσεων.
Αλήθεια, πόσο αυτόνομο είναι ένα σχολείο όταν εξαρτάται από την ικανότητα του διευθυντή να εξασφαλίζει πόρους, να επιτυγχάνει δείκτες και να διαχειρίζεται εντυπώσεις;
Και πώς διασφαλίζεται ο παιδαγωγικός χαρακτήρας του σχολείου όταν το κριτήριο αξιολόγησης γίνεται η «παραγωγικότητα» και η αποδοτικότητα;
Επιπτώσεις για τους εκπαιδευτικούς: Μείωση ικανοποίησης – αύξηση ελέγχου
Έρευνες δείχνουν ότι η ικανοποίηση των εκπαιδευτικών εξαρτάται από:
- τις αποδοχές
-τις συνθήκες εργασίας,
-την εμπλοκή στη λήψη αποφάσεων,
-το καλό εργασιακό κλίμα.
Το νέο διοικητικό μοντέλο, σύμφωνα με αυτές, τα υποβαθμίζει, αυξάνοντας την επιτήρηση και δημιουργώντας συνθήκες ατομικοποίησης της εργασίας.
Αλλαγή στις εργασιακές σχέσεις
Οι αλλαγές φέρνουν:
-αξιολόγηση με βάση την απόδοση,
-πιθανή σύνδεση αμοιβής με στόχους,
-περιορισμό της δράσης των σωματείων,
-ενίσχυση της λογιστικής διοίκησης έναντι της παιδαγωγικής.
Η μετατροπή των σχολείων σε αυτόνομες μονάδες με μάνατζερ-διευθυντές πριμοδοτεί και ενισχύει όλα τα πεδία ανταγωνισμού και ανισότητας;
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ τον Ιούνιο: Ανακοινώθηκε ΕΠΙΣΗΜΑ η ύλη!
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 24/03
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
