Υπουργείο Παιδείας: Η εθνική στρατηγική για τη βία των ανηλίκων – Τι προβλέπεται για τα σχολεία, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς

Τον Μάρτιο του 2024, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέθεσε σε ειδική επιτροπή  επιστημόνων, υπό την καθηγήτρια εγκληματολογίας Βάσω Αρτινοπούλου, τη σύνταξη μιας Εθνικής Στρατηγικής για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας των Ανηλίκων. Η Έκθεση αυτή είναι ήδη έτοιμη και βρίσκεται στα χέρια του Πρωθυπουργού και της Υπουργού Παιδείας.

Την επιτροπή αποτέλεσαν οι Βασιλική Αρτινοπούλου ως επικεφαλής (καθηγήτρια Εγκληματολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, εμπειρογνώμων ΟΗΕ), Βασιλική Γεωργιάδου (καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών, Πάντειο Πανεπιστήμιο), Θωμάς Μπαμπάλης (καθηγητής Παιδαγωγικής και Διά Βίου Μάθησης, ΕΚΠΑ), Aγάπη Κανδυλάκη (καθηγήτρια Κοινωνικής Εργασίας και Πολυπολιτισμικότητας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης), Βασίλης Βαμβακάς (αν. καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας, ΑΠΘ), Κωνσταντίνος Πατσάκης (αν. καθηγητής Πληροφορικής και διευθυντής του Εργαστηρίου Κυβερνοασφάλειας, Πανεπιστήμιο Πειραιώς), Αθανάσιος Αλεξανδρίδης (ψυχίατρος-παιδοψυχίατρος, ψυχαναλυτής) και Παρασκευή Ζαγούρα (δρ Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, πρόεδρος Συνδέσμου Επιμελητών Ανηλίκων Ελλάδος).

Η στρατηγική εστιάζεται στις πέντε βασικές μορφές βίας με τις οποίες μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος ένας ανήλικος: στην ενδοοικογενειακή, στη διαδικτυακή και την κοινοτική βία, στον ενδοσχολικό εκφοβισμό και στην ένδικη παραβατικότητα. Συνολικά προτείνονται 160 μέτρα-δράσεις, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των οποίων ορίζεται με σαφήνεια σε τρία χρονικά στάδια: έως το 2026, έως το 2028 και έως το 2030.

Εμπλέκει τους φορείς εννέα υπουργείων –Παιδείας, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Προστασίας του Πολίτη, Δικαιοσύνης, Υγείας, Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Πολιτισμού, Εργασίας, Μετανάστευσης και Ασύλου–, οι οποίοι πρέπει να συντονιστούν ώστε να μη χαθεί ο χρόνος, όπως συμβαίνει συνήθως στην Ελλάδα – μία ακόμη πρόκληση. Πυρηνικό σημείο για την πρόληψη της βίας των ανηλίκων είναι η οικογένεια, και γύρω από αυτήν ένα πλήθος φορέων και υπηρεσιών –από το σχολείο έως την αστυνομία, από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας έως τους δήμους– θα πρέπει να εφαρμόσει το πλαίσιο των στρατηγικών στόχων.

ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

Ενδεικτικά, προτείνονται:

• Σύνταξη ή αναθεώρηση ή τροποποίηση των αναλυτικών προγραμμάτων με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση του ενδοσχολικού εκφοβισμού και την προώθηση της έννοιας του ενεργού πολίτη, με ταυτόχρονη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.

• Ίδρυση 10 πιλοτικών Τεχνικών Γυμνασίων, με στόχο την υποστήριξη μαθητών με ακαδημαϊκές δυσκολίες και αυξημένο κίνδυνο αποκλίνουσας συμπεριφοράς

• Στελέχωση των σχολικών μονάδων με σταθερό προσωπικό (εκπαιδευτικοί, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί).

• Εισαγωγή του θεσμού του σχολικού συμβούλου, με τον παρεμβατικό ρόλο και τα καθήκοντα που έχει στις αγγλοσαξονικές χώρες και στην Κύπρο.

• Εμπλοκή των ίδιων των μαθητών στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Γι’ αυτό οι μαθητές πρέπει να εκπαιδευτούν στις αρχές και στα σήματα της σχολικής διαμεσολάβησης, ώστε να γίνουν «διαμεσολαβητές ομοτίμων/ομηλίκων».

• Συμφωνία του υπουργείου Παιδείας με τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας για ασθενές σήμα Διαδικτύου, μειωμένη ταχύτητα και αδυναμία πρόσβασης σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης εντός και γύρω από κάθε σχολική μονάδα της χώρας, με στόχο τον περιορισμό της χρήσης των κινητών τηλεφώνων από τους μαθητές στο σχολείο.

• Διαμόρφωση ενός φροντισμένου οργανωτικού-φυσικού περιβάλλοντος (π.χ. διάταξη θρανίων, έπιπλα) για προσαρμογή στις ανάγκες, τις ικανότητες, τις ιδιαιτερότητες και τις προτιμήσεις όλων ανεξαιρέτως των μαθητών.

• Προσεκτική εφημερία, ιδίως σε μέρη του σχολείου που θεωρούνται λιγότερο ασφαλή, με μεγάλο μαθητικό πληθυσμό, υψηλή ιδιωτικότητα και «τυφλά σημεία» (π.χ. τουαλέτες, προαύλιο, εσωτερικοί διάδρομοι).

• Τυποποίηση και απλοποίηση διαδικασιών ως προς την καταγραφή, παρακολούθηση και διαχείριση του φαινομένου και εκπαίδευση όλων των μελών του σχολείου.

• Δημιουργία χώρων στα σχολεία για ατομικές συζητήσεις του θύτη με τον εκπαιδευτικό ή την υπεύθυνη διεπιστημονική ομάδα.

• Τακτική επικοινωνία και συνεργασία σχολείου-οικογένειας, με σκοπό τη γνωριμία και τη μεταξύ τους ενημέρωση και ανταλλαγή πληροφοριών για τον εντοπισμό δυνητικών περιστατικών ή/και την από κοινού αντιμετώπισή τους.

• Προώθηση της συμμετοχής των γονέων/ασκούντων την επιμέλεια παιδιών στη σχολική ζωή με διάφορους τρόπους (π.χ. οδηγοί με πληροφορίες, σύνταξη επιστολών στη μητρική γλώσσα) και εμπλουτισμός της ιστοσελίδας του σχολείου με υλικό ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης (π.χ. βίντεο των μαθητών για δράσεις σχετικές με τον εκφοβισμό).

• Σαφής κατανομή των αρμοδιοτήτων των εκπαιδευτικών, συμβούλων σχολικής ζωής, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών – προκειμένου να αντιμετωπιστεί το σύνηθες πινγκ πονγκ ευθυνών.

Ανησυχητικά ευρήματα και κοινωνικές μετατοπίσεις

Η νεανική παραβατικότητα παρουσιάζει έντονα αυξητική τάση τα τελευταία δύο έτη:

• Το 2024 καταγράφηκαν 7.180 περιστατικά βίας με εμπλοκή ανηλίκων

• Ο αριθμός των ανήλικων δραστών αυξήθηκε κατά 45% φτάνοντας τους 8.978

• Σημαντική είναι και η στροφή σε οργανωμένες μορφές παραβατικότητας και η μείωση του μέσου όρου ηλικίας εμπλοκής

Πυλώνες Παρέμβασης της Εθνικής Στρατηγικής

1. Εκπαίδευση: Πρόληψη και υποστήριξη από το σχολείο

Η στρατηγική αναγνωρίζει ότι το σχολείο αποτελεί βασικό πεδίο παρέμβασης. Περιλαμβάνει:

• Υποχρεωτική κοινωνική εργασία για μαθητές που εκφοβίζουν

• Εκπαίδευση στην ειρηνική επίλυση διαφορών

• Καθιέρωση σταθερής παρουσίας συμβούλων εκπαίδευσης στις σχολικές μονάδες (3 φορές την εβδομάδα)

• Ίδρυση 10 πιλοτικών Τεχνικών Γυμνασίων, με στόχο την υποστήριξη μαθητών με ακαδημαϊκές δυσκολίες και αυξημένο κίνδυνο αποκλίνουσας συμπεριφοράς

2. Οικογένεια: Εκπαίδευση και προστασία των παιδιών

Η στρατηγική περιλαμβάνει:

• Εκπαίδευση γονέων και επιμελητών σε «θετική γονεϊκότητα»

• Κοινωνικές υπηρεσίες στα Πρωτοδικεία για την έγκαιρη διερεύνηση καταγγελιών

• Ξενώνες επείγουσας φιλοξενίας για κακοποιημένα παιδιά

3. Ψηφιακή βία και ψηφιακή ενηλικίωση

Με φόντο την εκρηκτική αύξηση των διαδικτυακών κινδύνων:

• Ψηφιακή ενηλικίωση στα 15 έτη

• Έλεγχος ταυτότητας για πρόσβαση σε περιεχόμενο και πλατφόρμες

• Παρουσίαση του εργαλείου “Kids Wallet” από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης

4. Δικαιοσύνη: Από την τιμωρία στην αποκατάσταση

Η Εθνική Στρατηγική δίνει έμφαση στην:

• Αποκαταστατική δικαιοσύνη αντί της ποινικής καταστολής

• Οικογενειακή συμβουλευτική για ανήλικους δράστες και τους γονείς τους

• Θεραπευτικές δομές ψυχιατρικής και υποστήριξης για ανήλικους που το έχουν ανάγκη

5. Κράτηση και επανένταξη

• Χωριστή κράτηση για ανηλίκους 15-18 ετών, με βάση φύλο, ανάγκες, αναπτυξιακό στάδιο

• Μετεγκατάσταση ανηλίκων από Κασσαβέτεια, Βόλο, Αυλώνα σε κατάλληλες δομές

• Πρόσβαση σε εκπαίδευση, ψυχαγωγία, υγειονομική και ψυχική φροντίδα

• Ατομικό σχέδιο επανένταξης από το στάδιο της κράτησης

• Ενίσχυση του οργανισμού «ΕΠΑΝΟΔΟΣ», με παραρτήματα σε Βόλο, Πάτρα, Θεσσαλονίκη

Η κοινωνία των πολιτών και τα ΜΜΕ ως μοχλός αλλαγής

Η στρατηγική τονίζει τη σημασία της ενημέρωσης, κοινωνικής ευαισθητοποίησης και πολιτιστικής μεσολάβησης:

• Καμπάνιες με τη συμμετοχή influencers, καλλιτεχνών και αθλητών

• Ρόλος των ΜΜΕ στην καλλιέργεια αλληλεγγύης και υπευθυνότητας

Συνοπτικός Πίνακας Παρεμβάσεων

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

2ος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ τον Ιούνιο: Ανακοινώθηκε ΕΠΙΣΗΜΑ η ύλη!

Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς

Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 28/03

ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber