Η συζήτηση στη Βουλή για τη βία της Χρυσής Αυγής στα σχολεία

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΒΟΥΛΗΣ

ΙΕ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΣΥΝΟΔΟΣ Α΄

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ  ΟΗ΄

Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2012

 

 

 

 

ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

Κύριε Υπουργέ, ειλικρινά δεν ξέρω αν η κατάσταση που θα σας περιγράψω μέσα σε αυτά τα πολύ λίγα λεπτά που έχω στη διάθεσή μου είναι για γέλια ή για κλάματα. Θα ευχόμουν να είναι μόνο για γέλια, αλλά πολύ φοβάμαι ότι δεν είναι μόνο για γέλια, είναι και για κλάματα και όχι για κλάματα που έχουν χυθεί μέχρι τώρα, αλλά και για κλάματα που θα χυθούν και στο μέλλον.

Είμαι πενήντα τριών ετών, τα σαράντα έξι από αυτά τα πενήντα τρία χρόνια τα πέρασα υπό καθεστώς δημοκρατίας –καλής, κακής, ψυχρής, ανάποδης, αλλά δημοκρατίας- και ομολογώ ότι όση φαντασία και αν διαθέτω ως συγγραφέας, δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα σας έθετα κάποια μέρα ερώτηση, ή οποιοσδήποτε Βουλευτής θα σας έθετε κάποια μέρα ερώτηση με αυτό το περιεχόμενο.

Πριν από λίγες ημέρες, κύριε Υπουργέ, από αυτό εδώ το Βήμα, ο κ. Χρήστος Παππάς, ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος της Χρυσής Αυγής, υμνητής του Αδόλφου Χίτλερ –και αυτό δεν είναι δική μου εκτίμηση, είναι δικά του κείμενα, τα οποία ποτέ δεν έχει διαψεύσει- αποτάθηκε στα Θεωρεία στο Δημοτικό Σχολείο –για ό,τι έχετε ιερό- του Τωλού Αργολίδας και τους προέτρεψε να μην φοβούνται την Αριστερή τρομοκρατία. Τους είπε: «γερά, δυνατά, ελληνικά, μη φοβάστε». Στο Δημοτικό Σχολείο! Αυτά είναι για γέλια. 

Τώρα, ας περάσουμε στα κλάματα. Σε ένα εκτενέστατο ρεπορτάζ που έκανε η Ντίνα Δασκαλοπούλου στην Εφημερίδα των Συντακτών περιγράφει αδρά όλα τα επεισόδια –και είναι πολλά- παραβατικότητας της Χρυσής Αυγής στα σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης.

Δεν μπορώ να τα απαριθμήσω όλα, δεν έχω το χρόνο, θα πω μόνο επιγραμματικά δύο. Το ένα είναι ομάδα κρούσης στο Πολυκλαδικό Ρεθύμνου τριάντα χρυσαυγιτών, οι οποίοι ξυλοκόπησαν έναν μαθητή που δεν είχε χρυσαυγίτικες απόψεις και δεύτερο περιστατικό είναι καθηγήτριας στη Χίο, στην οποία ασκήθηκε και ηλεκτρονική και προφορική τρομοκρατία, γιατί τόλμησε την 28η Οκτωβρίου να μιλήσει και για το φασισμό. Λες, και την 28η Οκτωβρίου πολεμήσαμε κάποιους αρειανούς και όχι κάποιους φασίστες. 

Αυτά τα αναφέρω πολύ ενδεικτικά και ρωτάω τη θέση του Υπουργείου σας και θα επανέλθω στη δευτερολογία μου.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Δραγασάκης):  Ευχαριστούμε κι εμείς.

Ο κύριος Υπουργός έχει το λόγο για τρία λεπτά.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ (Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού):   Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

Πράγματι, κύριε Βουλευτά, τα περιστατικά τα οποία βλέπουμε να αναπτύσσονται τελευταία ανησυχούν και χαίρομαι που απαντώ σε αυτήν την ερώτησή σας, διότι από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε την ευθύνη του Υπουργείου, είχαμε φροντίσει να δημιουργηθούν πολιτικές και δομές έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν φαινόμενα βίας στα σχολεία και χαίρομαι επίσης που αυτήν την απάντηση την ακούν και οι μαθητές σχολείου που μόλις έφθασαν.

Θέλω να διαχωρίσω δύο πράγματα. Το φαινόμενο γενικότερα της σχολικής βίας στην Ελλάδα μπορεί να έχει απασχολήσει την επιστημονική βιβλιογραφία, αλλά μέχρι τώρα δεν είχε απασχολήσει την επίσημη πολιτεία. 

 

Αυτό τι σημαίνει; Αυτό σημαίνει ότι μέχρι σήμερα δεν είχαμε στοιχεία, τα οποία να αναφέρονται είτε σε περιφερειακό είτε σε εθνικό επίπεδο για την έκταση και την ένταση του φαινομένου ή τις μορφές που έχει πάρει αυτό το φαινόμενο: Λεκτική βία, σωματική βία, ψυχολογική βία, ιντερνετική βία ή σε ορισμένες περιπτώσεις –κάτι, το οποίο ενδεχομένως θέλαμε να καλύψουμε μέχρι σήμερα ή να μην αναγνωρίσουμε, γιατί υπήρχαν περιστατικά και στο παρελθόν, όχι περιστατικά με τέτοια ένταση, όμως- φαινόμενα ρατσιστικής ή φοβικής βίας. 

Επομένως, θεωρήσαμε από την πρώτη στιγμή ότι αυτά τα φαινόμενα θα πρέπει και να μελετηθούν, αλλά και να δοθεί η δυνατότητα, ούτως ώστε να καταγραφούν και να αποτελέσουν αντικείμενο έρευνας από την επίσημη πολιτεία και να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν αυτά τα φαινόμενα στη διαδικασία την εκπαιδευτική. Από εκεί και πέρα, πρέπει να δούμε, πώς θα δρομολογηθούν πολιτικές πρόληψης, αλλά και πως θα ενταχθεί αυτή η πρόληψη μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία. 

Το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε εμπειρικά αύξηση των περιστατικών και λεκτικής και ψυχολογικής και σωματικής βίας και εκφοβισμού εντός των σχολικών χώρων, όπως και αύξηση του κινδύνου εκφοβισμού μέσω διαδικτύου. Παράλληλα, παρατηρούμε την εκδήλωση φαινομένων ρατσιστικής και ξενοφοβικής βίας σε σχολικές μονάδες. Το φαινόμενο αυτό μας έχει απασχολήσει έντονα. 

Έχουμε δηλώσει σε όλους τους τόνους ότι είμαστε αποφασισμένοι να παρέμβουμε προληπτικά για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλασικής συμβατικής, σχολικής βίας, αλλά και για την απομόνωση και την παιδαγωγική διαχείριση των περιστατικών ρατσισμού και ξενοφοβίας. 

Σχετικά με τη σχολική βία, η ένταση του φαινομένου σήμερα απαιτεί ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης και συνεκτικές, αλλά και οργανωμένες πολιτικές δράσεις ως αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η πρόληψη της σχολικής βίας και του εκφοβισμού προϋποθέτει –όπως σας είπα- την καταγραφή, τη μελέτη, αλλά και την αντιμετώπιση των φαινομένων σε πρώιμο στάδιο, καθώς και την ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση ολόκληρης της εκπαιδευτικής κοινότητας. 

Στο πλαίσιο αυτό το Υπουργείο –και νομίζω ότι ίσως να το είδατε- ανέλαβε την πρωτοβουλία δημιουργίας –και λειτουργεί ήδη- Παρατηρητηρίου για την πρόληψη της σχολικής βίας και εκφοβισμού σε κεντρικό επίπεδο. 

(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υφυπουργού)

Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα την ανοχή σας για ένα λεπτό.

Το Παρατηρητήριο έχει ως αποστολή το σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων σε πανελλαδικό επίπεδο για την πρόληψη της σχολικής βίας, την ταυτοποίηση, τη μελέτη και τη διοχέτευση προς διαχείριση σε πιστωποιημένους φορείς περιστατικών σχολικής βίας και εκφοβισμού. 

Το Παρατηρητήριο δεν θα είναι ένας επιπλέον φορέας του Υπουργείου Παιδείας, αλλά θα είναι αυτός ο φορέας, ο οποίος θα διενεργεί μελέτες, θα σχεδιάζει δράσεις, θα συμμετέχει σε επιστημονικές έρευνες, θα συνεργάζεται με άλλα Υπουργεία με συναφές αντικείμενο, θα συντάσσει και θα εκδίδει ετήσια έκθεση για την εξέλιξη του φαινομένου της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, θα εποπτεύει την υλοποίηση των δράσεων σε πανελλήνιο επίπεδο και θα υποστηρίζει τη λειτουργία ενός δικτύου και οργανισμών σε περιφερειακό, πλέον, επίπεδο για την πρόληψη της βίας, καθώς και τη δραστηριότητα των φορέων που θα συνεργάζονται μαζί μας. 

Οι δράσεις του Παρατηρητηρίου –και θα σας αναφέρων περισσότερα στη δευτερολογία μου- υλοποιούνται με την ευθύνη των Περιφερειακών Διευθύνσεων Εκπαίδευσης, έτσι ώστε να υπάρξει σε κάθε περιφέρεια ένας συντονιστής και να διοχετεύονται οι δράσεις αυτές προς κάθε σχολείο. 

Για την εξυπηρέτηση του σκοπού αυτού, το Υπουργείο Παιδείας έχει ήδη διαμορφώσει ένα δίκτυο εκπαιδευτικών δράσεων που είναι έτοιμες προς υλοποίηση από αυτή τη χρονιά μέσω της περιβαλλοντικής αγωγής, όπως επίσης θα προχωρήσει και εκπαίδευση εκπαιδευτικών, έτσι ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν αυτά τα φαινόμενα. 

Από την άλλη πλευρά, μέσω των Κέντρων Διά Βίου Μάθησης έχουν προκηρυχθεί συγκεκριμένες δράσεις, οι οποίες έχουν ως στόχο την ευαισθητοποίηση και την εκπαίδευση των γονέων, έτσι ώστε οι τρεις πόλοι της εκπαιδευτικής κοινότητας –οι μαθητές, οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς- να μπορούν να ευαισθητοποιηθούν. 

Θα μου δοθεί ο χρόνος αμέσως μετά για να σας μιλήσω πιο συγκεκριμένα.

Ευχαριστώ πολύ.

 ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Δραγασάκης):  Κι εμείς ευχαριστούμε.

Το λόγο έχει ο κ. Τατσόπουλος για τρία λεπτά.

ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

 Κύριε Υπουργέ, ευχαριστώ για την απάντησή σας. 

Πρέπει ευθύς εξ αρχής να πω ότι στο Παρατηρητήριο –όπου μου φαίνεται ότι είναι πολύ καλή ιδέα- θα πρέπει να ενεργοποιηθούν σίγουρα και οι κατά τόπους καθηγητές και λειτουργοί μέσης εκπαίδευσης και οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων. Ελπίζω αυτό να γίνει όσο το δυνατόν συντομότερα, για να μη φτάσουμε σε ένα απεχθές μέλλον -που μπορεί να μην είναι και πολύ μακριά- όπου θα χρειάζεται να φτιάξουμε και δίκτυα προστασίας μαρτύρων για να πηγαίνει κανείς να καταθέτει σε αυτά τα Παρατηρητήρια. Ελπίζω ότι δεν θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο.

 

Ξέρετε πολύ καλά ότι αυτό που πρέπει πρώτα απ’ όλα να ξεκαθαρίσουμε είναι ότι με την περίπτωση της Χρυσής Αυγής δεν έχουμε απλώς μία ακόμη κομματική νεολαία, που διαδίδει τις ιδέες της. Αυτό και θεμιτό είναι και καθόλου κολάσιμο. Το θέμα είναι ότι στην περίπτωση της Χρυσής Αυγής έχουμε μία περίπτωση οργάνωσης, που θέλει να επιβάλει τις ιδέες της μέσα από το φόβο και μέσα από τη συνήθεια. Αυτό το κάνει αμφίδρομα. 

Υπάρχουν περιπτώσεις -έχουν καταγραφεί- που καθηγητές έχουν απειλήσει μαθητές, ενώ το Σύνταγμά μας προστατεύει όλους τους μαθητές, κάθε εθνικότητας, κάθε θρησκεύματος. Υπάρχουν καθηγητές, όπως ένας καθηγητής στα Εξάρχεια, που απείλησε τους μαθητές του ότι θα φέρει τη Χρυσή Αυγή να τους συνετίσει. Υπάρχουν, αντίστοιχα, περιπτώσεις μαθητών, που χαιρετούν ναζιστικά μέσα στην τάξη τον καθηγητή τους, που απειλούν τον καθηγητή τους ότι αυτοί θα φέρουν τη Χρυσή Αυγή να τον συνετίσει.

Ποια είναι, επιτέλους, η Χρυσής Αυγή; Δεν έχω καταλάβει αυτό το «νταηλίκι». Από πού αντλούν το θράσος να μιλάνε με αυτό το ύφος είτε είναι καθηγητές, είτε είναι μαθητές;

Ξέρετε πολύ καλά ότι παραμονές της επετείου της 17ης Νοεμβρίου είχαν βγει από εδώ, από αυτήν τη Αίθουσα, και είχαν πει ότι θα κάνουν ελέγχους στα σχολεία. Ποιοι; Οι υμνητές της Δικτατορίας θα έμπαιναν μέσα στα σχολεία, την ημέρα της επετείου της εξέγερσης εναντίον της Διδακτορίας, να κάνουν ελέγχους.

Πολύ σωστά απάντησε το Υπουργείο ότι τέτοιοι έλεγχοι δεν θα επιτραπούν και από την κατακραυγή που δημιουργήθηκε -γιατί αυτό καταλαβαίνουν, δεν καταλαβαίνουν την παθητική στάση, καταλαβαίνουν μία κοινωνία που αντιδρά- φυσικά και δεν τόλμησαν να κάνουν ελέγχους στα σχολεία.

Δεν έχουμε την πολυτέλεια να επαναλάβουμε το λάθος της Βαϊμάρης. Το λάθος της Βαϊμάρης ήταν η ανεκτικότητά της απέναντι σ’ αυτά τα φαινόμενα, γιατί και τα ναζιστικά τάγματα εφόδου στα σχολεία την εποχή της Βαϊμάρης δεν ξεκίνησαν με δολοφονίες, αλλά με τέτοια ξεκίνησαν, με μπούλινγκ, με «νταηλίκι».

Σήμερα έχουμε και το ηλεκτρονικό «νταηλίκι». Μαθητές όλης της χώρας παίρνουν μηνύματα ότι καταγράφονται. Γιατί καταγράφονται; Θα γίνουν προγραφές Μάριου και Σύλλα σε σύντομο χρονικό διάστημα και τους καταγράφουν όταν έχουν αντίθετες απόψεις; 

Δεν έχουμε, λοιπόν, την πολυτέλεια να παίξουμε αυτήν τη φορά το ρόλο του Πόντιου Πιλάτου.

Σας ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Δραγασάκης): Ευχαριστούμε κι εμείς.

Ο κύριος Υπουργός έχει το λόγο.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ (Υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού): Κύριε Τατσόπουλε, πράγματι θεωρώ ότι η αντιμετώπιση των φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας, όχι μόνο μέσα στην εκπαίδευση, μέσα στο σχολικό χώρο, αλλά και στην κοινωνία, προϋποθέτει κάτι το οποίο το αφήσαμε τα τελευταία χρόνια να αδρανήσει. Προϋποθέτει, κατά την άποψή μου -και το λέω ως προσωπική μου άποψη- την ενίσχυση της πολιτειακής παιδείας. Υποχώρησαν οι θεσμοί της πολιτειακής παιδείας στα σχολεία, αδράνησαν. 

Θεωρώ ότι η ουσιαστική ένταξη –και δεν είναι θεωρητικό αυτό- των αρχών της Δημοκρατίας στη μαθησιακή διαδικασία είναι και πρέπει να είναι μία από τις προτεραιότητες κάθε δημοκρατικής πολιτείας.

Στην κατεύθυνση αυτή εργαζόμαστε εδώ και αρκετό καιρό και όχι με ευκαιριακές πολιτικές παρεμβάσεις, αλλά με συγκεκριμένο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό σε επίπεδο εκπαιδευτικής πολιτικής και σε επίπεδο κοινωνικής πολιτικής.

Θυμίζω ότι πριν από λίγο καιρό υπήρξε μία κοινή πολιτική δράση μεταξύ του Υπουργείου Παιδείας της Ελλάδας και του Υπουργού Παιδείας της Γαλλίας για το σχολείο της Δημοκρατίας, για την επαναφορά των βασικών αρχών της Δημοκρατίας, του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων του πολίτη μέσα στο σχολείο.

Επιδίωξή μας, επομένως, παραμένει η εμπέδωση της ιδιότητας του δημοκρατικού πολίτη στο σχολείο με τα κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα που υπάρχουν, αλλά είχαν αδρανήσει, με δράσεις, οι οποίες θα έχουν ως περιεχόμενο το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου, το σεβασμό της ετερότητας, το σεβασμό της αξίας της κοινωνικής αλληλεγγύης και γι’ αυτό επιδιώκουμε να ευαισθητοποιήσουμε τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, αλλά και τους γονείς, ότι ο ρατσισμός και η ξενοφοβία είναι από μόνες τους μορφές βίας και αυτή η βία θα πρέπει να φύγει από τα σχολεία.

 

Αυτή η βία διασπά την κοινωνική συνοχή και οδηγεί στη μισαλλοδοξία. Αυτή η πολιτική μας αντιπαλεύει σταθερά απόπειρες εκφασισμού της κοινωνίας. 

Έχω τονίσει και πάλι από τη θέση αυτή ότι δεν υπάρχει πλέον η πολυτέλεια της αδράνειας του εκπαιδευτικού συστήματος και της ίδιας της πολιτείας για το αυγό του φιδιού που επωάζεται. Εκεί που παρατηρούμε τέτοια φαινόμενα η πολιτεία θα πρέπει να παρεμβαίνει για να προστατεύσει τους ίδιους τους μαθητές. 

Οι συνέπειες της κοινωνικής κρίσης, ιδιαίτερα σε περιόδους σαν αυτή που διανύουμε, είναι τέτοιες που πιστεύω ότι θα πρέπει να συνεγείρουν και να ενώνουν, κατά την άποψή μου, τις δυνάμεις του δημοκρατικού τόξου, γιατί υπάρχει δημοκρατικό τόξο, όπως υπάρχει και χώρος μη δημοκρατικός. Επομένως, θα πρέπει να ενώνουν τις δυνάμεις του δημοκρατικού τόξου απέναντι σε απόπειρες εκφασισμού της κοινωνίας και διείσδυσης στο σχολικό χώρο, αλλά και στην κοινωνία, φασιστικών και ναζιστικών ιδεολογημάτων. 

Είμαστε σταθερά αντίθετοι σε αυτό για την προστασία όχι μόνο των μαθητών ως κομμάτι μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας, αλλά ως πολιτών, γι’ αυτό και είπα ότι χρειάζονται κάποιες δράσεις, τις οποίες θα μου επιτρέψετε απλώς να παραθέσω, μέσα από ένα κεντρικό πυρήνα καταγραφής περιστατικών στο παρατηρητήριο. 

Αυτές οι δράσεις είναι: Εκπαίδευση των διευθυντών των σχολείων, διότι καλούνται να αντιμετωπίσουν καταστάσεις που μέχρι σήμερα τους ήταν άγνωστες, ή ορισμένοι από αυτούς τις είχαν ξεχάσεις. Δράσεις ευαισθητοποίησης των μαθητών και μέσα από την πολιτειακή παιδεία και μέσα, δηλαδή, από την επαναφορά σε όλες τις τάξεις του λυκείου, είτε ως μάθημα κορμού, είτε ως μάθημα επιλογής, των γνωστικών αντικειμένων της πολιτικής, του δικαίου και της πολιτειακής παιδείας. Λειτουργία κινητής μονάδας παρέμβασης σε σχολεία που υπάρχει πρόβλημα σε συνεργασία με την ΕΨΥΠΕ, η οποία βρίσκεται σε σύμβαση με το Υπουργείο Παιδείας. Λειτουργία τηλεφωνικής γραμμής υποστήριξης για εκπαιδευτικούς, η οποία θα είναι εικοσιτετράωρης βάσης. Διαδικτυακή πλατφόρμα συμβουλευτικής για εκπαιδευτικούς και εφήβους. 

Ξεκινάμε μια επιδημιολογική έρευνα για ανίχνευση και παρακολούθηση αντικοινωνικών και αντιδημοκρατικών συμπεριφορών στα σχολεία. Θα γίνει πανελλήνια καμπάνια κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ξεκινάμε, επίσης, πρόγραμμα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών πέρα από τους διευθυντές των σχολείων και, όπως σας είπα και προηγουμένως, ένα πρόγραμμα κατάρτισης μέσω της διά βίου μάθησης, το οποίο ήδη έχει προκηρυχθεί για τη λειτουργία σχολών γονέων. 

Εκείνο το οποίο θεωρώ ότι είναι αναγκαίο σήμερα είναι να δούμε ότι τα φαινόμενα, τα οποία παρατηρούμε, είναι μια πρόκληση η οποία έρχεται από το μέλλον και αν η δημοκρατία αδρανήσει τότε απλώς θα κλαίμε για την υποχώρηση των θεσμών, αλλά τότε θα είναι ήδη αργά διότι η κοινωνία θα έχει αποσυντεθεί.

Ευχαριστώ.