Περί «Νέου» Λυκείου

Πρόδηλα αντιεκπαιδευτικά χαρακτηριστικά έχουν οι αλλαγές που προωθούνται από το υπουργείο Παιδείας με το νομοσχέδιο για το Λύκειο και την Τεχνολογική Εκπαίδευση. Στην προκαταρκτική συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή υπήρξαν σκληρότατες κριτικές ενώ απορρίφθηκε απ' όλους τους εκπαιδευτικούς φορείς, μαζί και από τον Συνήγορο του Παιδιού, οι οποίοι εκφράζουν έντονες επιφυλάξεις και πλήρη διαφωνία για την ψήφισή του στις 10.9.2013. Θλιβερή διαπίστωση είναι ότι την επόμενη μόλις μέρα αρχίζουν τα μαθήματα. Προχειρότητα και ανεπάρκεια σε όλο της το μεγαλείο.

Πρόκειται για μια κατασκευή με υλικά από παλιότερα, αποτυχημένα μεταρρυθμιστικά εγχειρήματα, όπως αυτό της αντιμεταρρύθμισης Αρσένη το 1998, συνδυασμένα με στοιχεία πρόσφατων εκπαιδευτικών αλλαγών. Για όσους θυμούνται, μετά από δύο χρόνια εφαρμογής της, είχαμε αποτέλεσμα τον επταπλασιασμό των απορριπτόμενων μαθητών σε σχέση με όλη την προηγούμενη περίοδο. Επρόκειτο για ένα σύστημα ανηλεούς εξεταστικού βασανισμού των μαθητών στη Β' και Γ' Λυκείου και, επομένως, εκμηδενισμού κάθε δυνατότητας για μια αυτόνομη μορφωτική λειτουργία του Λυκείου.

Τώρα με το νομοσχέδιο αυτό επιχειρείται μια βίαιη ένταξη της ελληνικής εκπαίδευσης (Γενικής και Τεχνολογικής) σε έναν νεοφιλελεύθερο σχεδιασμό, εναρμονιζόμενη με τις πρόσφατες κατευθύνσεις της ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής, και βλέπουμε την πρόθεση για μείωση των ροών προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ταυτόχρονα συνεχίζεται η μετατόπιση από τη γενική ολοκληρωμένη μόρφωση στη δεξιότητα και κατάρτιση, ενώ είναι φανερό το άνοιγμα της Τεχνολογικής Εκπαίδευσης στις ανάγκες της αγοράς και του επιχειρηματικού κόσμου.

Πιο συγκεκριμένα τα παιδιά μετά το Γυμνάσιο θα κληθούν να επιλέξουν τη γενική ή την επαγγελματική εκπαίδευση, ενώ στη Β' Λυκείου να επιλέξουν προσανατολισμό, που εξειδικεύεται επιπλέον στη Γ' τάξη. Το Λύκειο θα μετασχηματιστεί ακόμα πιο πολύ σε βαθμοθηρικό και ανταγωνιστικό σχολείο καθώς τα παιδιά θα πρέπει να δίνουν εξετάσεις σε 39 μαθήματα με θέματα κατά το ήμισυ από τράπεζα θεμάτων πανελλαδικά με τεράστιο ψυχολογικό και οικονομικό κόστος για τις οικογένειές τους. Τέλος, στη Γ' Λυκείου θα δίνουν εξετάσεις σε άλλα 4 μαθήματα για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πρόκειται για μια διαδικασία προαγωγής-απόλυσης που θα πετάξει έξω από το σχολείο παιδιά που δεν θα μπορέσουν να σηκώσουν το βάρος αυτών των πολλαπλών εξετάσεων. Αναμένουμε λοιπόν η σχολική διαρροή, που αυξήθηκε ήδη στα χρόνια του Μνημονίου, όπως διαπίστωσε ο Συνήγορος του Παιδιού, να αυξηθεί ακόμα περισσότερο. Και αυτό, προφανώς, θα γίνει σε βάρος των φτωχότερων παιδιών.

Οι αλλεπάλληλες εξετάσεις συνάδουν με την εκπαιδευτική πολιτική της Ε.Ε. σχετικά με την καθιέρωση κοινών δεικτών ποιότητας αξιολόγησης. Ειδικά οι «εθνικές» εξετάσεις. Έτσι, όμως, δεν λαμβάνονται υπόψη η κοινωνική προέλευση των μαθητών και η ιδιαιτερότητα της σχολικής μονάδας ή η αναγκαιότητα για ενδοσχολική υποστήριξη, ώστε να έχουμε μια παρωθητική αξιολόγηση. Τουναντίον, θεσμοποιείται η απόσπαση της μαθησιακής διαδικασίας από την αξιολόγηση. Αυτού του τύπου η αξιολόγηση βασισμένη στις «εθνικές» εξετάσεις θεωρείται «αντικειμενική», αποκρύπτει τις κοινωνικές ανισότητες και μεταβιβάζει την αποτυχία στα ίδια τα άτομα. Επιπλέον οι γνώσεις «αποτυπώνονται» σε «μετρήσιμους» δείκτες για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών ίσως, μια και θα βασίζεται σε τεκμηριωμένη επίδοση των μαθητών τους.

Είναι φανερό ότι η εφαρμογή αυτής της εκπαιδευτικής αντιμεταρρύθμισης στο Λύκειο θα έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις, θα αυξήσει τις κοινωνικές ανισότητες και τη μαθητική διαρροή.

Σε συνδυασμό με τις καταστροφικές αλλαγές στην Τεχνική Εκπαίδευση, η οποία μετατρέπεται ολοκληρωτικά σε κατάρτιση, στην πραγματικότητα γυρνάμε πολλά χρόνια πίσω. Χαρακτηριστική είναι η καθιέρωση τάξης μαθητείας, η οποία συνιστά ανασφάλιστη και απλήρωτη εργασία ακόμα και ανηλίκων, με το σύστημα της «μερικής εκπαίδευσης», ανάμεσα την τεχνική σχολή και στην επιχείρηση.

Αν σε όλα αυτά προστεθεί και το γεγονός πως η μόνη ουσιαστικά «κοινωνική διαβούλευση» είναι η πελατειακή κοπτοραπτική που συνεχίζεται μέχρι αυτή τη στιγμή σε ό,τι αφορά τα ωρολόγια προγράμματα, είναι εύκολο να κατανοήσουμε πού οδεύουν τα πράγματα.

* Η Εύη Πάτκου είναι καθηγήτρια Γυμνασίου