Νίκος Τσούλιας Το σημερινό διεθνές πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης και της έντονης επιθετικότητας του κεφαλαίου διαμορφώνει νέα πρωτόγνωρα στοιχεία στη δράση της πολιτικής και επομένως και στη δράση των κοινωνικών κινημάτων. Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε νέα φάση της ιστορίας της, που χαρακτηρίζεται κυρίως από την μερική υπέρβαση του έθνους – κράτους. Υπάρχουν πολλές αναλύσεις, οι οποίες συναρτώνται βέβαια από τις επιμέρους πολιτικές και ιδεολογικές αναφορές.
Το γνωστό αριστερό περιοδικό Monthly Review δίνει μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση. «Οι ισχυρότερες κεφαλαιοκρατικές χώρες γίνονται κράτη που παρασιτούν μέσω της εκμετάλλευσης της πλειονότητας των καταπιεσμένων και εξαρτημένων λαών, συγκροτούν πόλους μέσω περιφερειακών ολοκληρώσεων όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, που περικλείουν περιοχές, χώρες και πληθυσμούς «πολλών ταχυτήτων». Εδώ δεν πρόκειται για μια διαδικασία «αποεδαφικοποιημένης» περιφερειακής ή και πλανητικής ενοποίησης της ανθρωπότητας, ενός εθελούσιου καταμερισμού εργασίας, όπου όλοι λειτουργούν ως αλληλέγγυοι και ισότιμοι εταίροι με καθολική πρόσβαση σε ελευθέρως ρέοντα αγαθά, υπηρεσίες, πληροφορία, γνώση, επικοινωνία κ.ο.κ. Πρόκειται για μιαν άκρως αντιφατική διαδικασία «ενοποίησης» μέσω της επιβολής και ενίσχυσης περιφερειακών και παγκόσμιων όρων εκμετάλλευσης, μέσω της παγίωσης και επίτασης των ανισοτήτων και της ανισομέρειας, μέσω της υπερεκμετάλλευσης (δια της πολυδιάσπασης) του πόλου της εργασίας από το κεφάλαιο, μέσω της εδραίωσης και διάχυσης σχέσεων κυριαρχίας και υποταγής, δηλαδή μέσω του περαιτέρω διχασμού της ανθρωπότητας».
Αν λάβουμε, λοιπόν, υπόψη μας τις δυνάμεις που κινούν την ιστορία στην παγκόσμια σκηνή, τίθεται αυτονόητα ένα κρίσιμο ερώτημα. Ποιες είναι οι βασικές αιτίες της σημερινής δεινής θέσης της χώρας μας; Ήταν κυρίως οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν από τα κυβερνητικά κόμματα ή ήταν αιτίες που έδραζαν στις παραγωγικές δυνατότητες της Ελλάδας και στη θέση της σε ό,τι ονομάζουμε διεθνή καταμερισμό εργασίας; Ο Τ. Φωτόπουλος, στο βιβλίο του «Παγκοσμιοποίηση, Αριστερά και Περιεκτική Δημοκρατία» στηρίζει την άποψη ότι η θέση της χώρας μας και η σημερινή εικόνα της Ευρώπης οφείλεται «στην αλληλεπίδραση αντικειμενικών διαδικασιών (που τέθηκαν σε κίνηση με την εγκαθίδρυση της οικονομίας της αγοράς δύο αιώνες πριν) και «υποκειμενικών» συνθηκών (που καθορίζονται ως το αποτέλεσμα της ταξικής πάλης ανάμεσα στις κυρίαρχες και στις εξουσιαζόμενες κοινωνικές ομάδες)». Αν οι διεθνείς μετασχηματισμοί υπερβαίνουν τη δύναμη των εθνών – κρατών, αν οι κυβερνήσεις έχουν όλο και πιο συμβολική εξουσία, τότε η όλη συζήτηση αποκτά άλλο χαρακτήρα. Σε μια τέτοια περίπτωση, η όλη πολιτική παρέμβαση δεν μπορεί παρά να έχει αναπόφευκτα υπερεθνικό κυρίως πεδίο δράσης, άλλως παίζουμε εν ου παικτοίς.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι τα κοινωνικά κινήματα ήδη μετασχηματίζονται και αναζητούν νέους τρόπους δράσης. Αλλά αρκούν τα συλλαλητήρια και τα διάφορα fora, για να αντιμετωπίσουν το όλο σύμπλεγμα της παγκοσμιοποίησης; Σαφώς και όχι και αυτό ανεξάρτητα από το αν τα κινήματα είναι αντι-συστημικά ή όχι, ανεξάρτητα αν έχουν ριζοσπαστικό λόγο ή όχι. Γιατί δεν απαντιέται το κύριο ερώτημα: Ποια πολιτικά υποκείμενα θα σηκώσουν το βάρος απέναντι στις ισχυρές δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης; Τα μεν κομμουνιστικά κόμματα της Ευρώπης είναι «ξεδοντιασμένα» και πάντως δεν φαίνεται να αποτελούν κανένα αντίπαλο δέος για αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών.
Οι σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις ή θεωρούνται «εντός του συστήματος» ή οι όποιες ρεφορμιστικές πολιτικές δεν κρίνονται ικανές για να μετασχηματίσουν το σημερινό σκηνικό στην Ευρώπη. Αλλά και τα διάφορα σχήματα των «επαναστατημένων» εύκολα εξατμίζουν τη δυναμική τους και το πιο περίεργο δεν συντονίζουν καν τη δράση τους αλλά το καθένα θεωρεί ότι είναι το μόνο αυθεντικό για να ανοίξει το δρόμο για την …επανάσταση. Είναι φανερό ότι κάτι δεν πάει καλά στο βασικό πυρήνα της πολιτικής ανάλυσης και δράσης αυτών των σχημάτων, ότι ο ανέξοδος λαϊκισμός έχει αποικίσει τον επαναστατημένο λόγο και ο ορίζοντάς του είναι ήδη πολύ στενός.
Είμαστε απαισιόδοξοι; Όχι, αλλά δεν έχει κανένα νόημα ούτε να κάνεις θεωρητικές – βερμπαλιστικές επαναστάσεις ούτε να καταθέτεις μόνο την επιθυμία σου. Θεωρώ ότι τα κοινωνικά κινήματα μπορούν να παίξουν ιστορικό ρόλο. Αλλά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το θεμελιακό ρόλο των πολιτικών κομμάτων. Μπορούν να ετοιμάσουν το έδαφος για να αναπτυχθούν οι πολιτικές προτάσεις και δυναμικές. Μπορούν να καλλιεργήσουν μια κουλτούρα αμφισβήτησης της όλο και μεγαλύτερης εκμετάλλευσης του ανθρώπου από τον καπιταλισμό και να ριζοσπαστικοποιήσουν συνειδήσεις, στάσεις και συμπεριφορές. Μπορούν να δημιουργήσουν ευρείες κοινωνικές συμμαχίες και όχι κλειστές ομάδες και λέσχες επαναστατημένων. Μπορούν να σχηματοποιήσουν θεσμικές εκφράσεις που θα δημιουργούν γεγονότα με ευρείες κοινωνικές δυνάμεις.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
