Μια μικρή ομάδα αστυνομικών επιτίθεται βάναυσα σε πολίτες που περνούν λίγη ώρα χαλάρωσης σε μία πλατεία. Δεν έχει σημασία σε ποια. Ένας μανιασμένος πολίτης παρεκκλίνει της πορείας του και ξυλοκοπεί αναίτια έναν αστυνομικό την ώρα του καθήκοντος. Δεν έχει σημασία που. Ένα δεκατετράχρονο κορίτσι ανασύρεται πνιγμένο από τις όχθες του Σηκουάνα, έχοντας πρώτα υποστεί άγριο ξυλοδαρμό μέχρι θανάτου από δύο συμμαθητές του.
Δεν έχουν σημασία ούτε τα ονόματα ούτε οι ιδιότητες ούτε τα πρόσωπα αυτών των βάρβαρων, αλλά δυστυχώς όχι πια ασυνήθιστων περιστατικών. Σημασία έχουν μόνο οι βάναυσες συμπεριφορές. Και πάνω από όλα το φυτίλι που τα πυροδοτεί, προκαλώντας τεράστιες ατομικές και κοινωνικές εκρήξεις. Κι αυτό το φυτίλι το υγραίνει και το λιπαίνει εδώ και καιρό ένα συναίσθημα: ο σωματοφύλακας της λύπης, ο θυμός!
Η επιστήμη της Ψυχολογίας υποστηρίζει πως κάθε συναίσθημα θρέφει μια σκέψη. Η σκέψη συχνά γίνεται πράξη. Η πράξη με το χρόνο, όταν μάλιστα επαναλαμβάνεται, παγιώνεται σε συμπεριφορά. Και η συμπεριφορά, όσο η σκέψη και το συναίσθημα την τροφοδοτούν, καθίσταται έξη. Και «έξις δευτέρα φύσις» δίδαξε ο μέγας Αριστοτέλης, για να το συμπληρώσει ο δάσκαλος της Νέας Αττικής Κωμωδίας, Μένανδρος, πως «το γαρ σύνηθες ουδαμού παροπτέον».
Πώς γίνεται άραγε ένα τόσο δυνατό, τόσο εκρηκτικό, τόσο «τυφλό», όταν συσσωρευτεί η πίεσή του, συναίσθημα να διοχετεύεται όχι λίγες φορές, σε λάθος «σωλήνες» αποσυμπίεσης; Και πώς μπορεί ο άνθρωπος να ελέγξει κάτι τόσο έντονο και παρορμητικό; Εύκολη η θεωρία, δύσκολη και απαιτητική η πράξη.
Γιατί ο ανθρώπινος ψυχισμός λειτουργεί στα σημεία όπως ένα ηφαίστειο και μάλιστα ενεργό. Το ότι παραμένει σε κατάσταση ηρεμίας δεν σημαίνει ότι είναι ανενεργό. Έτσι ο άνθρωπος συσσωρεύει κι αυτός στην ψυχή του μάγμα. Μόνο που το μάγμα της ψυχής δεν είναι τίποτε άλλο από τα ίδια τα συναισθήματα που συγκεντρώνονται στους δικούς τους μαγματικούς θαλάμους. Και οι θάλαμοι μπορεί να παραμείνουν «σφραγισμένοι», αλλά όχι για πολύ. Γιατί έρχονται εκείνες οι στιγμές που δεν τις είχε υπολογίσει ούτε φυσικά προγραμματίσει και η πίεση αυξάνεται αρκετά. Και είναι εκείνη η στιγμή, η κόψη του ξυραφιού, που δημιουργείται η ρωγμή-άνοιγμα. Και το μάγμα βρίσκει διέξοδο προς την επιφάνεια. Και η διέξοδος αυτή δεν είναι πάντα ήπια… Κι άντε μετά να υπολογίσεις ζημιές και να περισώσεις ό,τι έχει απομείνει στα αποκαϊδια…
Θυμός βασανίζει τούτο το πλάσμα που δεν λέει να βρει ησυχία και γαλήνη. Θυμός ταράζει τις νύχτες τον ύπνο του και στοιχειώνει τα όνειρά του με εφιάλτες. Θυμός… για τη δουλειά που έχασε, για τις υποχρεώσεις που αυξάνονται, για την οικονομική ανασφάλεια που βιώνει, για το παιδί του που αναγκάζεται να φύγει μακριά κυνηγώντας το όνειρο, για το σχολείο που κλείνει ξανά, για την ελευθερία του που περιορίζεται ξαφνικά, για την πανδημία που τον καθιστά αδύναμο και ευάλωτο, για το φόβο της ασθένειας και του θανάτου, για την έλλειψη προοπτικής, για έναν διαφορετικό κόσμο που φαίνεται να δημιουργείται για αυτόν χωρίς αυτόν, για το χαμόγελο που ξεθυμαίνει, για τη χαρά που είναι πια λιγοστή, για την υποκρισία που μαίνεται, για τον έρωτα που αναβάλλεται, για τις σχέσεις που παγώνουν, για τη ζωή που δεν ζει, αλλά τη λαχταρά με τόσο πάθος, γιατί είναι σύμφυτη με την ίδια την ύπαρξη, τη δημιουργία, το φως. Όταν έχεις γεννηθεί ηλιοτρόπιο και έχεις μάθει να στρέφεις το πρόσωπό σου προς τον ήλιο, πώς να μην ταράζεσαι όταν σύννεφα καλύπτουν το φως και σε αποπροσανατολίζουν;
Ασφαλώς και δεν δικαιολογούνται οι καταστροφικές εκρήξεις του θυμού. Ασφαλώς και μπορεί ο άνθρωπος, δυνατός και σώφρων, κατά το δυνατό να τις ελέγξει και να τις συγκρατήσει. Είναι όμως καιρός αυτές να αιτιολογηθούν και επομένως να αντιμετωπιστούν, γιατί εδώ και καιρό βαδίζει μόνος σε τεντωμένο σκοινί. Κάτω το χάος. Μπροστά ο γκρεμός. Και εκείνος αγωνίζεται να κρατήσει μια ισορροπία. Έστω και εύθραυστη. Χρειάζεται όμως βοήθεια. Έχει ανάγκη το διπλανό του, έχει ανάγκη το συνάνθρωπο, ως σκέψη, πράξη, συναίσθημα, αλληλεπίδραση. Κι αυτή τη δυνατότητα εδώ και καιρό την έχει χάσει. Αλλά αυτή η απώλεια κοστίζει και σε συναισθηματικές επενδύσεις και σε διανοητικά κεφάλαια. Και πάει καιρός που δάνεια δεν χορηγούνται ούτε εύκολα ούτε ανέξοδα.
Κι όμως, υπάρχει κάτι θετικό σε όλο αυτό: ο θυμός που εδώ και πολύ καιρό, τα τελευταία χρόνια ειδικά, έχει συσσωρευτεί επικίνδυνα και με βραδυφλεγείς ρυθμούς, έχει ήδη αρχίσει να κάνει κρότο και μάλιστα δυνατό. Ενίοτε εκκωφαντικό. Σίγουρα τον ακούμε. Σίγουρα μας ενοχλεί. Και αφού όχι μόνο τον ακούμε, αλλά και… τον βλέπουμε, οφείλουμε να πάρουμε θέση και να φερθούμε υπεύθυνα. Είτε ως άτομα είτε ως πολιτισμένη κοινωνία. Όσο ο κρότος ακούγεται ακόμη. Γιατί η πραγματική ανησυχία θα επέλθει όταν ο θόρυβος κοπάσει. Όταν επικρατήσει ένοχη σιωπή και απόκοσμη ηρεμία…
Ο σπουδαίος Καζαντζάκης είχε ορίσει κάποτε τα τετραθέμελα τούτου του κόσμου: ψωμί, κρασί, φωτιά, γυναίκα. Με άλλα λόγια: εργασία, για ζωή με αξιοπρέπεια, χαρά και κέφι, για ζωή με αισιοδοξία, πάθος, για ζωή με ένταση και χρώμα, έρωτας, για ζωή με ουσία και ομορφιά. Και είναι καιρός αυτά τα θεμέλια να τα ενισχύσουμε με ισχυρούς αντισεισμικούς θώρακες, πριν δημιουργηθούν ανεπανόρθωτες ρωγμές.
Ο Εγκέλαδος ήδη ξύπνησε και βρυχάται. Και κουνάει… συχνά και πολύ!
Γεωργία Γιώτα, φιλόλογος
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
