Το ψυχολογικό φαινόμενο του Τέτρις

Το βασικό μυστικό του δημοφιλούς παιχνιδιού είναι οτι εκμεταλλεύεται μια βασική ανάγκη του ανθρώπινου μυαλού που είναι η τακτοποίηση και τη χρησιμοποιεί εναντίον μας.

 

Σχήματα που πέφτουν από τον ουρανό τα οποία πρέπει να τα τοποθετήσετε ώστε να ταιριάζουν μεταξύ τους. Αυτή η απλή ιδέα σε συνδυασμό με μια εθιστική ηλεκτρονική μουσική (βασισμένη σε μια ρώσικη λαϊκή μελωδία που ονομάζεται korobeiniki)  έχει σαν αποτέλεσμα την επανάσταση στην ψυχαγωγία.

Το Tetris βγήκε στον κόσμο το 1986 και από τότε εκατομμύρια ώρες έχουν δαπανηθεί πάνω σε αυτό το απλό παιχνίδι. Η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής ψυχαγωγίας αναπτύχθηκε ραγδαία τα επόμενα χρόνια με τρισδιάστατα γραφικά και περίπλοκα σενάρια, παρ' όλα αυτά παιχνίδια όπως το Tetris έχουν ακόμα ξεχωριστή θέση στην καρδιά των gamers και υπολογίζεται οτι τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο

άνθρωποι έχουν παίξει Tetris. 

 

 

To παιχνίδι σύμφωνα με τον συγγραφέα Jeffrey Goldsmith δημιουργεί έναν εθισμό καθώς βάζει αυτόν που παίζει στη διαδικασία να τακτοποιεί. Συγχρόνως όμως προσπαθεί να δημιουργήσει ένα χάος στέλνοντας κουτιά με διάφορα σχήματα. Το κίνητρο του παίκτη είναι να προσπαθεί να διατηρήσει την τάξη κόντρα στο χαοτικό σκηνικό που θέλει να επιβάλει το παιχνίδι. 

 

Υπάρχει εάν ψυχολογικό φαινόμενο που λέγεται Zeigarnik Effect, και ονομάστηκε έτσι από την Ρωσίδα ψυχολόγο Bluma Zeigarnik. Τη δεκαετία του 1930, η Zeigarnik ήταν σε ένα πολυσύχναστο καφέ όπου οι σερβιτόροι είχαν βρει ένα φανταστικό κόλπο αποστηθίζουν τις παραγγελίες  αλλά μόνο μέχρι να τη σερβίρουν. Μετά την παράδοση της οι σερβιτόροι δεν μπορούσαν να τις επαναφέρουν στη μνήμη τους. Η Zeigarnik έδωσε το όνομά της σε όλη αυτή την τάξη προβλημάτων που αφορούν τις ατελείς εργασίες που  κολλάνε στη μνήμη.

Το φαινόμενο Zeigarnik είναι επίσης  ο λόγος που τα τηλεπαιχνίδια είναι τόσο συναρπαστικά.  Μπορεί για παράδειγμα να μην ενδιαφέρει κανέναν ποια χρονιά ιδρύθηκε ένας οργανισμός ή τι ποσοστό χωρών παγκοσμίως έχουν έστω και ένα κατάστημα McDonald's, αλλά από τη στιγμή που θα ερωτηθεί θα μπει στη διαδικασία να απαντήσει. Οι ερωτήσεις κολλάνε στο μυαλό μέχρι την ολοκλήρωση της απάντησης.

Θεωρία των παιγνίων

Το Τέτρις κρατάει την προσοχή μας με τη συνεχή κατασκευή ατελών υποθέσεων. Κάθε ενέργεια μας στο παιχνίδια μας επιτρέπει να λύσουμε κομμάτια του πάζλ , συμπληρώνοντας μια σειρά ή σειρές εντελώς ώστε να εξαφανιστούν αλλά είναι εξίσου πιθανό να δημιουργηθούν νέες, ημιτελείς εργασίες. 

Ο άλλος λόγος για τον οποίο το Τέτρις δουλεύει τόσο καλά είναι γιατί μια ατελής εργασία συνοδεύεται από τη λύση της καθώς συνέχεια πέφτουν από τον ουρανό σχήματα που το καθένα συμπληρώνει κάποιο κενό. Το Τέτρις είναι ένα απλό οπτικό κατσκεύασμα που οι λύσεις του βρίσκονται σε 5 κουμπιά.  Μελέτες παικτών Τέτρις έδειξαν οτι προτιμούν να περιστρέφουν τα κουτιά για να δουν αν ταιριάζουν παρά να σκέφτονται από πριν εάν συμβαίνει αυτό.  Ανεξάρτητα άν και οι δύο μέθοδοι δουλεύουν το Τέτρις δημιουργεί έναν κόσμο οπου η κίνηση είναι πιο γρήγορη από τη σκέψη και αυτός είναι ένας λόγος στο γιατί ο παίκτης απορροφάται. Αυτό σε αντίθεση με την πραγματική ζωή στο Τέτρις γίνεται μια άμεση σύνδεση των κινήσεων που κάνουμε για να λύσουμε ένα πρόβλημα παράλληλα με το να το διαπιστώνουμε.

Το Zeigarnik effect περιγράφει ένα φαινόμενο αλλά δεν αποδεικνύει την πραγματική του αιτία. Μια πιθανή αιτία που συμβαίνει αυτό είναι οτι το μυαλό λειτουργεί έτσι ώστε να αναδιοργανώνει τους στόχους  που κάθε φορά επιδιώκει. Αν αυτοί οι στόχοι ικανοποιούνται τότε το μυαλό στρέφεται αυτόματα σε έναν άλλο.

Το Τέτρις παίζει με αυτή την πιθανή διεργασία του εγκεφάλου αναδημιουργώντας συνέχεια καινούργιους στόχους που ικανοποιούνται με τη δημιουργία ενός ενιαίου μπλοκ από διαφορετικών σχημάτων.