Alfavita Newsroom Επικίνδυνα χημικά περιλαμβάνει η καθημερινή ρουτίνα περιποίησης εκατομμυρίων ανθρώπων στην Ευρώπη, όπως δείχνει έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 13 χώρες και 4.500 καλλυντικά.
Το πιλοτικό πρότζεκτ «ChemForward» του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων (ECHA) αποκάλυψε ότι το 6% των προϊόντων περιείχε επικίνδυνες ουσίες, οι οποίες έχουν απαγορευθεί υπό τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς για τους «έμμονους οργανικούς ρύπους», τοξικές ουσίες που αργούν να αποσυντεθούν.
Τα χημικά αυτά έχουν μοναδικές ιδιότητες, όπως η αντοχή στη θερμότητα, το νερό και τα έλαια. Παραμένουν στο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα, συσσωρεύονται στην τροφική αλυσίδα και στους ζώντες οργανισμούς
Το σοβαρότερο, ωστόσο, είναι ότι οι τοξικές ουσίες -χρωστικές ουσίες, γαλακτωματοποιητές και αρώματα- που βρέθηκαν στα προϊόντα συνδέονται με ορμονικές διαταραχές, καρκίνο, ερεθισμό των πνευμόνων και άλλα προβλήματα υγείας.
«Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτές οι απαγορευμένες ουσίες εντοπίστηκαν σε διαφορετικούς τύπους καλλυντικών προϊόντων, διαφόρων εταιριών και από όλο το εύρος των τιμών», ανέφερε η ανακοίνωση του οργανισμού.
Ενδεικτικά βρίσκονται σε:
Eye liner
Μολύβια ματιών-χειλιών
Κραγιόν
Μαλακτικό μαλλιών
Μάσκα προσώπου
Στην πλειοψηφία τους οι ουσίες αυτές δεν αναγράφονται στις πληροφορίες για τα συστατικά των προϊόντων που χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν στην απορρόφηση των υπόλοιπων δραστικών συστατικών των καλλυντικών.
Οι απαγορευμένες ουσίες που εντοπίστηκαν είναι οι εξής:
Perfluorononyl dimethicone
Perfluorooctylethyl triethoxysilane
Perfluorononylethyl carboxydecyl PEG-10 dimethicone
Cyclopentasiloxane (D5)
Cyclomethicone
Cyclotetrasiloxane (D4)
Για παράδειγμα, η ουσία perfluorononyl dimethicone, που βρίσκεται σε ορισμένα μολύβια ματιών και χειλιών, μπορεί να μετατραπεί σε PFOA, το οποίο είναι γνωστό ότι παραμένει στο περιβάλλον και ενδέχεται να προκαλεί καρκίνο. Η κυκλοτετρασιλοξάνη (D4), που εντοπίστηκε σε μαλακτικά και μάσκες μαλλιών, συνδέεται επίσης με προβλήματα γονιμότητας, ανέφερε ο οργανισμός.
Εναλλακτικές λύσεις
Η έκθεση σημειώνει ότι υπάρχουν ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις για τις πιο επικίνδυνες χημικές ουσίες που εντόπισε και το πρόγραμμα θα δώσει προτεραιότητα σε εκείνες που χρησιμοποιούνται ευρύτερα στα προϊόντα που ελέγχει.
Στόχος του πιλοτικού πρότζεκτ είναι να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης για τις μεγάλες εταιρίες καλλυντικών ώστε να καταργήσουν τη χρήση τοξικών ουσιών, να στραφούν σε ασφαλέστερα συστατικά, αλλά και να τις ενθαρρύνει να προσθέτουν στη βάση δεδομένων τα υλικά που χρησιμοποιούν.
Στο στόχαστρο γνωστές εταιρείες για καρκινογόνες ουσίες σε καλλυντικά και το παρεμπόριο
Ευρεία ανησυχία προκάλεσε η είδηση ανίχνευσης υψηλών επιπέδων βενζολίου, μιας χημικής ουσίας που προκαλεί καρκίνο, σε προϊόντα για τη θεραπεία της ακμής πολύ γνωστών εταιρειών, όπως τα Clinique της Estee Lauder, Up&Up της Target και Clearasil της Reckitt Benckiser.
Η έκθεση του ανεξάρτητου εργαστηρίου Valisure αναφέρει ότι το βενζόλιο «μπορεί να σχηματιστεί σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα» τόσο στα συνταγογραφούμενα όσο και στα μη συνταγογραφούμενα προϊόντα με υπεροξείδιο του βενζολίου. Τα δε αποτελέσματα των δοκιμών της Valisure έδειξαν ότι ορισμένα προϊόντα θα μπορούσαν να ξεπεράσουν πάνω από 800 φορές το «υπό όρους περιορισμένο» όριο συγκέντρωσης που έχει οριστεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ για το βενζόλιο.
Πόσο ανησυχητικά είναι, όμως, αυτά τα ευρήματα ενός ανεξάρτητου εργαστηρίου και πώς βρέθηκε μία τέτοια ουσία σε τόσο ευρέως διαθέσιμα και γνωστά προϊόντα;
O Σπύρος Παπαγεωργίου, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Βιοϊατρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής με γνωστικό αντικείμενο τη βιομηχανική παραγωγή καλλυντικών, και η Αθανασία Βαρβαρέσου, καθηγήτρια του Τμήματος Βιοϊατρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής με γνωστικό αντικείμενο την ανάπτυξη καλλυντικών προϊόντων, αναλύουν στην «Κ» τις ουσίες που βρίσκονται σε καλλυντικά και κρέμες και εφιστούν την προσοχή σε μία σειρά πραγμάτων.
– Επιτρέπεται να υπάρχει βενζόλιο σε προϊόντα για τη θεραπεία της ακμής;
Οπως εξηγεί ο κ. Παπαγεωργίου το βενζόλιο σαν ουσία απαγορεύεται σε οποιαδήποτε κρέμα, καλλυντικό και φάρμακο σε Ευρώπη, ΗΠΑ και τρίτες χώρες.
Αυτό που χρησιμοποιείται αποκλειστικά σε φαρμακευτικά προϊόντα τοπικής χρήσης (συνταγογραφούμενα και μη) είναι το υπεροξείδιο του βενζολίου, το οποίο είναι ένα οξειδωτικό, αντιμικροβιακό συστατικό και δρα πολύ αυστηρά στο μικρόβιο της άκμης τύπου vulgaris. Τα συγκεκριμένα προϊόντα δίνονται με σύσταση γιατρού.
Από την άλλη η χρήση του υπεροξειδίου του βενζολίου απαγορεύεται στα καλλυντικά ή στα δερμοκαλλυντικά και επιτρέπεται μόνο για την παραγωγή τεχνητών νυχιών σε ποσοστό 0,7%.
– Πώς ανιχνεύθηκε βενζόλιο σε κρέμες πολύ γνωστών εταιρειών;
Ολα ξεκίνησαν όταν το συγκεκριμένο ανεξάρτητο εργαστήριο στην Αμερική έκανε έναν πρόσθετο έλεγχο στις κρέμες κατά της ακμής (οι οποίες ανήκουν στα φαρμακευτικά προϊόντα τοπικής χρήσης, συνταγογραφούμενα και μη) και άρα περιέχουν υπεροξείδιο του βενζολίου.
Στον έλεγχο αυτό διαπιστώθηκε ότι σε περίπτωση που τα προϊόντα εκτεθούν σε θερμοκρασίες 50 έως 70 βαθμών Κελσίου για τουλάχιστον 14 ημέρες υφίστανται μία αλλοίωση κατά την οποία απευλευθερώνεται βενζόλιο.
Επομένως γίνεται κατανοητό πως τα συγκεκριμένα προϊόντα δεν περιέχουν βενζόλιο, αλλά αν εκτεθούν σε ακραίες συνθήκες (π.χ. ξεχαστούν σε ένα αυτοκίνητο) πιθανώς να απελευθερωθεί αυτό το απογορευμένο συστατικό.
– Αυτό που συνέβη είναι σοβαρό;
Ο κ. Παπαγεωργίου επισημαίνει ότι πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα καθώς εταιρείες τέτοιου βεληνεκούς πρέπει να εντοπίζουν αλλοιώσεις ακόμη και στις πιο ακραίες συνθήκες, καθώς όπως βλέπουμε είναι πιθανό να συμβεί.
– Επαρκούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί για τα καλλυντικά στην Ευρώπη;
Ο καθηγητής σημειώνει πως σε γενικές γραμμές ο έλεγχος είναι επαρκής, αλλά σίγουρα θα μπορούσαν να γίνονται περισσότεροι. Αν εξαιρέσουμε όμως την ποσότητα, ο ίδιος πιστεύει πως οι μηχανισμοί ειδικά στον τομέα του καλλυντικού και του φαρμάκου λειτουργούν με πολύ μεγάλη αυστηρότητα και σοβαρότητα.
– Υπάρχουν άλλα προϊόντα που πρέπει να μας ανησυχούν;
Ο κ. Παπαγεωργίου εξηγεί ότι ακόμα μεγαλύτερο ζήτημα από αυτό που συνέβη στην Αμερική αποτελούν ουσίες που περιλαμβάνουν καλλυντικά που έρχονται από τρίτες χώρες. Για τον ίδιο το μεγάλο πρόβλημα είναι το παρεμπόριο στα καλλυντικά, καθώς μπορεί να γίνει προμήθεια προϊόντων από τρίτες χώρες μέσω των e-shop.
Για τον κ. Παπαγεωργίου το μεγάλο πρόβλημα είναι το παρεμπόριο στα καλλυντικά, καθώς μέσω των e-shop μπορεί να γίνει προμήθεια προϊόντων από τρίτες χώρες όπου επιτρέπονται συστατικά απαγορευμένα στην Ε.Ε.
«Παραδείγματος χάριν υπάρχουν προϊόντα στην Ινδία και την Κίνα που περιέχουν υδροκίνη, μία ουσία που απαγορεύεται καθώς καταστρέφει τη μελανίνη του δέρματος και μακροπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσει καρκίνο. Επίσης άλλα καλλυντικά μπορεί να έχουν βαρέα μέταλλα με απαγορευμένα στην Ε.Ε. συντηρητικά», εξηγεί.
-Υπάρχουν ουσίες που είναι παρεξηγημένες;
Από την πλευρά της η κ. Βαρβαρέσου επισημαίνει πως υπάρχουν ουσίες που είναι παρεξηγημένες, όπως ο μόλυβδος στο κραγιόν που μπορεί να υπάρχει σε κάποια μικρή συγκέντρωση η οποία όμως έχει οριστεί από τη νομοθεσία. Σε κάθε περίπτωση, ο κόκκινος συναγερμός σημαίνει όταν οι συγκεντρώσεις ξεπερνούν το προβλεπόμενο όριο.
-Υπάρχουν εν τέλει απαγορευμένα καλλυντικά;
Οπως εξηγεί η καθηγήτρια δεν υπάρχει καλλυντικό που να απαγορεύεται. Αδεια κυκλοφορίας λαμβάνουν τα συστατικά των καλλυντικών προϊόντων. Τα τελικά καλλυντικά προϊόντα γνωστοποιούνται ως προς τη σύσταση, συσκευασία κ.λπ. στην ενωσιακή πύλη της ΕΕ (CPNP) και λαμβάνουν, όταν πληρούν τις προϋποθέσεις σύμφωνα με τη Νομοθεσία της ΕΕ, τον αντίστοιχο αριθμό CPNP. Στην πύλη αυτή έχουν πρόσβαση όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες των κρατών μελών της Ε.Ε. Φυσικά υπάρχει αναλυτική νομοθεσία που καθορίζει τη συγκέντρωση των συστατικών, αλλά και τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί κάθε συστατικό», καταλήγει η καθηγήτρια.
Αυξήθηκαν οι καταγγελίες για επικίνδυνα καλλυντικά
Με γεωμετρική πρόοδο αυξάνονται οι καταγγελίες στον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και φαρμάκων (FDA) για επικίνδυνα καλλυντικά που κυκλοφορούν στην αγορά, σύμφωνα με νέα μελέτη του Πανεπιστημίου Northwestern του Ιλινόις στις ΗΠΑ.
Ο επικεφαλής της μελέτης και δερματολόγος δρ Σουάι Χου κρούει τον κωδωνα του κινδύνου, καθώς απο τη μία οι καταγγελίες από γιατρούς και καταναλωτές υπερδιπλασιάσθηκαν κατά τα έτη 2015-2016 (από 706 σε 1.591), από την άλλη θεωρεί ότι πολλά ακόμη περιστατικά ποτέ δεν αναφέρονται.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι καταγγελίες αφορούν κατά 35% προϊόντα για την περιποίηση των μαλλιών (σαμπουάν, μαλακτικές κρέμες κ.ά.), ενώ ακολουθούν σε συχνότητα τα προϊόντα φροντίδας του δέρματος και των τατουάζ. Όσο για τα πιο σοβαρά προβλήματα υγείας -περίπου το 50%- αφορούσαν προϊόντα για χρήση από μωρά, με βλάβες που μπορούν να αφορούν από τραυματισμό και αναπηρία έως θάνατο.
Φαίνεται πως πολλά καλλυντικά προϊόντα προωθούνται στους καταναλωτές με ισχυρισμούς που δεν είναι αληθινοί. Η χρήση όμως αυτών των προϊόντων έχει μεγάλο εύρος συνεπειών, από την πιο απλή που είναι η μη δραστικότητα έως την πιο σοβαρή που είναι η πρόκληση σοβαρών βλαβών.
Όσο για τον FDA, όπως επισημαίνει ο δρ Χου, έχει πολύ λιγότερη εξουσία να αποσύρει καλλυντικά από την αγορά, σε αντίθεση με τα φάρμακα ή τις ιατρικές συσκευές, ενώ οι εταιρείες καλλυντικών στις ΗΠΑ υποβάλλονται σε υποτυπώδη έλεγχο και δεν απαιτείται προέγκριση για τα προϊόντα τους από τον Οργανισμό, πριν κυκλοφορήσουν στην αγορά. Επιπλέον, πολλές εταιρείες ισχυρίζονται ότι τα προϊόντα τους αποτελούν ένα συνδυασμό καλλυντικού και φαρμάκου, επειδή περιέχουν κάποια δραστική ουσία, όμως «γλιτώνουν» τον έλεγχο του FDA, επειδή τυπικά παρουσιάζονται ως εταιρείες καλλυντικών και όχι ως φαρμακευτικές.
«Η μελέτη μας αποτελεί ένα προσκλητήριο αφύπνισης, καθώς είναι αναγκαίο ο καθένας να ενεργοποιηθεί και να αναφέρει τυχόν παρενέργειες των καλλυντικών. Πρόκειται για μια παγκόσμια βιομηχανία που κάνει τζίρο 430 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως και διαθέτει στην αγορά εκατομμύρια προϊόντα, παρόλα αυτά λαμβάνουμε κατά μέσο όρο μόνο 200 έως 400 καταγγελίες το χρόνο. Αν θέλουμε περισσότερη ασφάλεια και να κρατήσουμε τα επικίνδυνα προϊόντα μακριά από την αγορά, το πρώτο βήμα είναι να βεβαιωθούμε ότι διαθέτουμε αξιόπιστα στοιχεία, αλλά το βασικό εύρημα της μελέτης μας είναι ότι δεν τα έχουμε ακόμη», είπε ο Αμερικανός δερματολόγος.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «JAMA Internal Medicine».
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Ηλεκτρικά αμάξια: Γιατί "έμειναν" στην Αράχωβα προκαλώντας κομφούζιο
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Είσαι άνεργος στο κέντρο της Αθήνας; ΠΑΡΕ ΤΩΡΑ έκτακτο επίδομα 1000 ευρώ
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
