Alfavita Newsroom Ένας από τους όρους που έχει επανειλημμένα χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει το αποτύπωμα του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών είναι «συλλογικό τραύμα». Ο όρος περιγράφει ένα γεγονός που προκαλεί μία ρηγμάτωση, η οποία αλλάζει τη σχέση με τον εαυτό, το κράτος, την κοινωνία.
Πώς ξεπέρνα όμως, το τραύμα κάποιος που είχε την ατυχία η ατομική του βιογραφία να εφάπτεται με μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές στη σύγχρονη ελληνική ιστορία; Πόσω μάλλον όταν οι σκιές της κακοδιαχείρισης δημόσιου χρήματος, του πολιτικού κυνισμού και της κρίσης του θεσμού της δικαιοσύνης προβάλλουν πίσω από το γεγονός;
«Νόμιζα ότι θα μας χτυπήσει άλλο αεροπλάνο»
Η Μιχαέλα το βράδυ της σύγκρουσης επέστρεφε από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη, όπου σπούδαζε. Είχε κλείσει θέση στο τέταρτο βαγόνι. Οι κακώσεις που υπέστη στα γόνατα και η μετακίνηση του αυχένα της αποκαταστάθηκαν σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Περισσότερο χρόνο χρειάστηκε για να μάθει να διαχειρίζεται το αποτύπωμα του δυστυχήματος στον ψυχισμό της. «Μου είχε δημιουργήσει πολύ μεγάλο πρόβλημα με τους ήχους. Μπορεί να έπεφτε ένα μπολ και από τον κρότο να πεταγόμουν ή με έπιαναν τα κλάματα. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Δεν μπορούσα να μείνω μόνη μου στο σπίτι. Και τώρα έχω τον φόβο ότι κάτι μπορεί να συμβεί. Δεν νιώθεις βεβαιότητα. Δεν νιώθεις απόλυτη ασφάλεια», λέει στο ethnos.gr.
«Ακόμα και μέσα στο αεροπλάνο νόμιζα ότι θα έρθει από το πουθενά ένα άλλο αεροπλάνο και θα μας χτυπήσει μετωπικά», συμπληρώνει. Με τη βοήθεια ιδιώτη ψυχίατρου, φαρμακευτικής αγωγής και της οικογένειας της αισθάνεται ότι η ζωή της έχει μπει πλέον σε μία πιο σταθερή τροχιά, αλλά όπως παραδέχεται, «δεν είναι κάτι που μπορείς να ξεχάσεις, μαθαίνεις να ζεις με αυτό».
«Φοβόμουν ότι θα πεθάνω»
Η Εύη μαζί με έναν φίλο της επέβαιναν στο τρίτο βαγόνι. Είχαν επισκεφτεί κι αυτοί την Αθήνα για το τριήμερο. Θυμάται έντονα τη στιγμή της σύγκρουσης, τον κόσμο να ταρακουνιέται και να φωνάζει τρομαγμένος. Λόγω ενός βαθιού κοψίματος που υπέστη στην πλάτη και ενός θλαστικού τραύματος κοντά στον πνεύμονα νοσηλεύτηκε τρεις ημέρες στο νοσοκομείο. Αφού πήρε εξιτήριο ανακάλυψε και ένα χημικό έγκαυμα στο μπράτσο της, το οποίο πήρε περίπου ένα μήνα να επουλωθεί. «Έχω ακόμα κρίσεις πανικού. Ειδικά όταν είμαι στα ΜΜΜ και γίνει κάτι απότομο, με πιάνουν τα κλάματα κατευθείαν. Το πρώτο διάστημα είχα έντονο φόβο ότι θα πεθάνω», λέει.
Η Εύη συμμετείχε στις ομαδικές ψυχοθεραπείες του ΑΧΕΠΑ και πιστεύει ότι το να μιλά με άλλους επιζώντες τη βοήθησε. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα είναι γεμάτη φοβίες. «Νομίζω ότι εκείνο το βράδυ οι περισσότεροι ωριμάσαμε και σκληρύναμε απότομα. Ψυχολογικά δεν είμαι στην καλύτερη φάση της ζωής μου γενικότερα και τη συγκεκριμένη περίοδο ακόμα περισσότερο, γιατί υπάρχουν όλες αυτές οι πληροφορίες, που βγαίνουν καθημερινά».
Ήδη από τις πρώτες ώρες που έγινε γνωστό το δυστύχημα στο ΑΧΕΠΑ άρχισαν να οργανώνουν την ψυχιατρική και ψυχολογική παρέμβαση για τη στήριξη των επιζώντων. «Συγκροτήσαμε μία ομάδα διαχείρισης του τραύματος και ενεργήσαμε άμεσα. Επισκεπτόμασταν επικλινής τους ασθενείς και προσπαθούσαμε να αξιολογήσουμε τις ανάγκες τους», λέει ο Γρηγόρης Καρακατσούλης, ψυχίατρος της Ψυχιατρικής κλινικής του νοσοκομείου. Από την αρχική αυτή ομάδα συγκροτήθηκε το Ιατρείο Τραύματος που παρείχε ψυχιατρική φροντίδα σε 42 από τους 300 επιζώντες.
Οι περισσότεροι από τους 42 πλέον έχουν επιστρέψει στις δουλειές τους και την καθημερινότητά τους. Ωστόσο, το δυστύχημα ήταν πιο αποδιοργανωτικό για τα άτομα που έδιναν ήδη μάχη με ψυχικές διαταραχές. Ακόμα και διαδεδομένες, όπως την κατάθλιψη ή την αγχώδη διαταραχή που τις συναντάμε σε πολλά σύγχρονα νοικοκυριά. «Δεν ξεχνάει κανείς ένα τέτοιο γεγονός. Δεν μπορεί να το διαγράψει από τη μνήμη του, αλλά η ζωή συνεχίζεται», τονίζει ο ψυχίατρος και προσθέτει «οι περισσότεροι από αυτούς που δεν είχαν μέχρι τη στιγμή του δυστυχήματος κάποια ψυχοπαθολογία έχουν κατά το μάλλον ή ήττον επανέλθει. Υπό την έννοια της ψυχικής, συναισθηματικής, γνωστικής και επαγγελματικής λειτουργικότητας».
Διαταραχή της προσαρμογής, μετατραυματικό στρες και θυμός
«Σχεδόν όλοι οι ασθενείς που παρακολουθήσαμε στο Ιατρείο Τραύματος και που εξακολουθούμε να παρακολουθούμε είχαν αρχική διάγνωση διαταραχής της προσαρμογής», επισημαίνει ο Γρηγόρης Καρακατσούλη και συμπληρώνει πως χαρακτηρίζεται από αϋπνίες, μικτό καταθλιπτικό και αγχώδες συναίσθημα, που δεν διαρκούν για περισσότερο από ένα μήνα.
«Προϋποθέτει την ύπαρξη ενός ψυχοπιεστικού παράγοντα που απαιτεί την προσαρμογή σε νέα δυσάρεστα δεδομένα. Και ποια είναι αυτά; Η αβεβαιότητα. “Τι θα γίνει; Μήπως έχω πάθει κάτι; Μήπως χτύπησα;” Γιατί τη στιγμή που συμβαίνει το δυστύχημα πολλές φορές η κατάσταση είναι λίγο θολή. Ακολουθεί η άρνηση. “Δεν μπορεί να συμβαίνει αυτό σε μένα”. Σε πολλούς βλέπουμε κι ένα συναισθηματικό “μούδιασμα”. Δυσκολεύονται να έρθουν σε επαφή με τα συναισθήματά τους. Μπορεί να γίνουν πιο απόμακροι», συνεχίζει.
Μικρότερο ήταν το ποσοστό των επιζώντων που ανέπτυξε διαταραχή μετατραυματικού στρες, η οποία περιλαμβάνει συμπτώματα, όπως αϋπνίες, εφιάλτες, flashbacks, που διαρκούν πάνω από ένα μήνα. «Για να θυμηθώ ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, μου λέει κάποιος από τους ασθενείς "βλέπω τον εαυτό μου να βρίσκεται στο διάδρομο και βιώνω ξανά τη σύγκρουση όπως έγινε". Αυτό είναι μια περίπτωση επαναβίωσης. Το ξαναβλέπει δηλαδή μπροστά του».
Αν το βράδυ του δυστυχήματος κυριάρχησε η αλληλεγγύη και η αμοιβαιότητα, με τους επιβάτες να διασώζουν άλλους επιβάτες, αρκετοί κατά τη διάρκεια των συνεδριών είπαν ότι νιώθουν ενοχές. «Μου περιέγραψαν σκηνές στις οποίες έβγαιναν πρώτοι έξω και μετά μέσα από σπασμένα παράθυρα ξαναέμπαιναν και έβγαζαν όσους περισσότερους μπορούσαν. Υπήρχε περίπτωση τουλάχιστον ενός ατόμου που έβγαλε έξω ένα βρέφος, το έδωσε στους διασώστες. Και στη συνέχεια ξαναμπήκε έβγαλε και τη μητέρα και μου είπε ότι νιώθει ένοχος, γιατί πιστεύει ότι θα μπορούσε να βοηθήσει πολλούς περισσότερους».
Δύο χρόνια μετά ο ψυχίατρος παρατηρεί ότι υπάρχει συσσωρευμένος θυμός τόσο στους επιζώντες όσο και στο περιβάλλον τους. «Είναι ένας θυμός που στρέφεται προς τους πολιτικούς, τις υπηρεσίες, προς τον άνθρωπο που προκάλεσε το δυστύχημα» λέει και συμπληρώνει «βασικό μέλημα είναι ο θυμός να μην γίνει καταστροφικός είτε για αυτόν που τον βιώνει είτε για τους άλλους».
«Θέλουμε αληθινή δικαιοσύνη»
Ο θυμός και η αγανάκτηση τόσο για τα κενά ασφαλείας που επέτρεψαν να συμβεί το δυστύχημα, αλλά και για όσα ακολούθησαν είναι πρόδηλος και στις δύο επιζώσες, που μίλησαν στο ethnos.gr. «Γνώριζαν ότι μπορεί κάτι να συμβεί κάτι. Αν το ήξερα δεν θα ταξίδευα με το τρένο», λέει η Μιχαέλα. «Βλέπεις ότι έρχονται μέλη της κυβέρνησης και λένε ότι οι γονείς των θυμάτων το κάνουν για τα χρήματα. Όπως είχε απαντήσει και ο κ. Μήτσκας, "λεφτά έχουμε, παιδιά δεν έχουμε". Είναι προφανές ότι κάτι προσπαθούν να καλύψουν», συνεχίζει.
« “Αν λέγαμε ότι τα τρένα δεν είναι ασφαλή δεν θα κόβαμε εισιτήρια” για εμένα είναι η κορυφαία εγκληματική δήλωση που έχει γίνει από μέλος της κυβέρνησης. Όπως και οι πιο πρόσφατες δηλώσεις ότι τα Τέμπη είναι ένα μικρό θέμα σε σχέση με άλλα τη στιγμή που υπάρχουν 57 νεκροί», σχολιάζει η Εύη και τονίζει «εμείς αυτό που θέλουμε είναι δικαιοσύνη. Αληθινή δικαιοσύνη».
Διαβάστε περισσότερα στο ethnos.gr
Τα 4 σήματα που εξέπεμψε στο υπουργικό ο Μητσοτάκης - Τι είπε για τα Τέμπη και τα συλλαλητήρια
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 26/02
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
