Alfavita Newsroom Ο όρος «δημογραφικό» έχει καταστεί τόσο συχνά χρησιμοποιούμενος στη δημόσια συζήτηση, που έχει μετατραπεί από επιθετικός προσδιορισμός σε αυτονόητο ουσιαστικό, όπως το «κυκλοφοριακό» ή το «ασφαλιστικό», χωρίς να χρειάζεται περαιτέρω διευκρινίσεις. Σήμερα, η αναφορά στο «δημογραφικό» γίνεται αυτόματα συνώνυμο του προβλήματος τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη.
Οι συζητήσεις γύρω από το δημογραφικό ζήτημα συνήθως επικεντρώνονται στις επιπτώσεις του στην αγορά εργασίας και στις συντάξεις. Στο νέο ενημερωτικό δελτίο του CEDEFOP, του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης, αναλύεται το πώς η δημογραφική πρόκληση, σε συνδυασμό με τη «δίδυμη μετάβαση» της Ευρώπης, οδηγεί σε αυξημένη ζήτηση για εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό.
Ο όρος «δίδυμη μετάβαση» αναφέρεται στον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας προς τις «πράσινες» και ψηφιακές κατευθύνσεις, οι οποίες αποτελούν κεντρικούς πυλώνες του ευρωπαϊκού προγράμματος Next Generation EU, του εθνικού σχεδίου Ελλάδα 2.0 και των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η ανάλυση του CEDEFOP αναφέρει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει μια σοβαρή δημογραφική πρόκληση, με γήρανση του πληθυσμού, μειωμένα ποσοστά γεννήσεων και αλλαγές στις μεταναστευτικές ροές. Ωστόσο, μέχρι το 2035, αναμένεται αύξηση του εργατικού δυναμικού της ΕΕ, αν και αυτή η αύξηση θα είναι άνιση μεταξύ των διαφορετικών ηλικιακών ομάδων, με τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση να καταγράφεται κυρίως για τα άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω.
Περισσότεροι συνταξιούχοι, λιγότεροι νέοι εργαζόμενοι
Η δημογραφική αυτή τάση επιβαρύνει τις αγορές εργασίας, καθώς αναμένεται να μειωθεί η αναλογία νέων εργαζομένων προς αυτούς που συνταξιοδοτούνται. Η έλλειψη εργατικού δυναμικού παρατηρείται σε τομείς όπως η υγεία, η περίθαλψη και οι κατασκευές, το οποίο οφείλεται σε μεγάλη ζήτηση για αντικατάσταση.
Ωστόσο, υπάρχουν και θετικά στοιχεία, καθώς οι προβλέψεις δείχνουν ότι μέχρι το 2035 το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων στη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό αναμένεται να μειωθεί. Παρόλο που αυτή η μείωση θα είναι περιορισμένη, οφείλεται κυρίως στην αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας σε υψηλότερο ρυθμό από τους άνδρες.
Ακόμη, σύμφωνα με το CEDEFOP, οι πολιτικές που προάγουν την αναβάθμιση και επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού, την ενεργό γήρανση, τη δια βίου μάθηση και την ενσωμάτωση των υποεκπροσωπούμενων ομάδων, όπως οι μετανάστες και οι γυναίκες, μπορεί να ενισχύσουν τη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό, με θετικά αποτελέσματα για την οικονομία της ΕΕ.
Γέροι, γυναίκες, μετανάστες στη δουλειά
Εφόσον δηλαδή λιγότεροι νέοι άνθρωποι θα εισέρχονται στο εργασιακό δυναμικό, πρέπει να φέρουμε «ενέσεις» για να μην καταρρεύσει το σύστημα. Είτε απ’έξω με ελεγχόμενες εισροές μεταναστών – κυρίως φθηνά εργατικά χέρια αλλά όχι μόνο – είτε με αξιοποίηση από τις δεξαμενές του μη ενεργού πληθυσμού: Τις γυναίκες που δεν δουλεύουν ή δουλεύουν part-time ή φροντίζουν άτομα στο σπίτι και τους ηλικιωμένους που πρέπει να «γερνάνε ενεργά». Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας πρέπει συνταξιοδοτούνται όσο το δυνατόν πιο αργά, αλλά και η σύνταξη που παίρνουν να μην είναι πολύ μεγάλη, ώστε να χρειάζεται να «τσοντάρουν» δουλεύοντας.
Οι εκτιμήσεις του CEDEFOP για την επόμενη δεκαετία, προβλέπουν οριακή ετήσια αύξηση της απασχόλησης (0,4%) σε επίπεδο ΕΕ. Οι διαφοροποιήσεις στη μελλοντική απασχόληση σε διάφορους τομείς και επαγγέλματα θα καθοδηγούνται σε μεγάλο βαθμό από τη δίδυμηα (ψηφιακή και πράσινη) μετάβαση, παράλληλα με τις δημογραφικές αλλαγές.
Οι κλάδοι απασχόλησης του αύριο και του χθες
Η υψηλότερη αύξηση της απασχόλησης εντοπίζεται σε κλάδους που σχετίζονται με την υψηλή τεχνολογία και τις επιστήμες: Το περίφημο ακρωνύμιο STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics), συμπεριλαμβανομένων των τομέων της έρευνας και ανάπτυξης (R&D), ο προγραμματισμός ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι τομείς της αρχιτεκτονικής και των επιστημών της μηχανικής.
Η πράσινη μετάβαση θα οδηγήσει σε μείωση της απασχόλησης στην εξόρυξη άνθρακα (που προβλέπεται να έχει τη μεγαλύτερη ετήσια μείωση έως το 2035) και στην κατασκευή καυσίμων, ενώ οι θέσεις εργασίας που σχετίζονται με τον ηλεκτρισμό προβλέπεται να αυξηθούν.
Η νέα εργασιακή βάρδια… δεν είναι τόσο νέα
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ILO), ο αριθμός των ατόμων άνω των 65 ετών, που υπερδιπλασιάστηκε τις τελευταίες δεκαετίες (από 324 εκατ. το 1990 σε 761 εκατ. το 2021), πρόκειται να διπλασιαστεί ως το 2050, φτάνοντας τα 1,6 δισ.
Ομοίως, ο πληθυσμός ηλικίας 55 έως 64 ετών αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, ενώ ο πληθυσμός ηλικίας 80 ετών και άνω αυξάνεται ακόμη ταχύτερα.
Κι ενώ, σύμφωνα πάντα με τον ΙLO, σχεδόν το 80% των ατόμων που βρίσκονται πάνω από τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης, λαμβάνουν σύνταξη, υπάρχουν τεράστιες ανισότητες.
Σε χώρες χαμηλού εισοδήματος παίρνει σύνταξη μόνο το 12,7% των ατόμων άνω της ηλικίας συνταξιοδότησης. Στα κράτη υψηλού εισοδήματος η κάλυψη προσεγγίζει το 97%. Επισης ο ILO παραδέχεται ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για το αν οι συντάξεις αρκούν για να εξασφαλίσουν αξιοπρεπές επίπεδο ζωής.
O ILO προτείνει να σταματήσει η «υπο-αξιοποίηση» των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας στην αγορά εργασίας. Αυτό περιλαμβάνει περισσότερες ώρες και χρόνια δουλειάς για την κατηγορία που άλλοτε ήταν κοντά στη σύνταξη και περισσότερα προγράμματα επανακατάρτισης – επανένταξης στην αγορά εργασίας των μεγαλύτερων ηλικιών. Πρόκειται για το περίφημο δίπτυχο upskilling-reskilling των 55+, που στην Ελλάδα το λες και «σκοιλ-ελικικού-ing»
Για τη χώρα μας προβλέπεται αύξηση της συμμετοχής των ηλικιωμένων στην αγορά εργασίας στα επόμενα χρόνια, με τα μοντέλα της Ευρωπαϊκής Επιτρoπής να εκτιμούν ότι ως το 2035 σχεδόν το ένα στα δέκα άτομα στην «απασχολήσιμη» κατηγορία των 65-74 ετών θα συμμετέχει στην αγορά εργασίας.
Αντιθέτως η συμμετοχή των νέων ατόμων στην αγορά εργασίας (20-24 ετών) που είναι ήδη αρκετά χαμηλή στην Ελλάδα (κάτω από 45%) θα παραμένει σταθερή, ενώ ο πληθυσμος τους αναλογικά με τους πιο ηλικιωμένους θα μειώνεται.
Πηγή: in.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 19/03
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
