Ρίχαρντ Βάγκνερ: 200 χρόνια από τη γέννηση ενός ιδιοφυούς «τέρατος»!

Ένα καλοκαιρινό πρωί, πριν μερικά χρόνια, έλυνα ανόητες μαθηματικές εξισώσεις καθισμένος στη βεράντα του οικογενειακού εξοχικού στην Εύβοια. Όπως το συνήθιζα τότε, είχα δίπλα το φορητό CD-player με τη μουσική στη διαπασών. Ένας αρκετά καλλιεργημένος Γερμανός τουρίστας, που περνούσε μόνιμα τις καλοκαιρινές διακοπές του σ’ εκείνο το μέρος, ακούγοντας τη μουσική απόρησε πώς ήταν δυνατό να μου αρέσει κάτι τέτοιο! Του εξήγησα πως ήταν μουσική του Βάγκνερ. “Wagner?”, μου λέει! “This is very heavy music. How on earth do you like it?”

Ναι, όσο κι αν ακούγεται απίστευτο, αν αναζητά κανείς αληθινά φανατικούς φίλους του ιδιοφυούς αυτού γερμανικού καλλιτεχνικού «τέρατος» (όπως αποκλήθηκε), ίσως δεν θα ‘ταν κακή ιδέα να επισκεφθεί την Ελλάδα! Είχαμε αναφερθεί και παλιότερα στον Ρίχαρντ Βάγκνερ (1813-1883), δίνοντας έμφαση στον αδιαμφισβήτητο φιλελληνισμό του (http://www.tovima.gr/opinions/useropinions/article/?aid=443345). Φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη γέννησή του, έτσι θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για «χρονιά Βάγκνερ» (τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την Τέχνη).

Ζητώ συγνώμη από τους φίλους που θα επιλέξουν να μιλήσουν για «χρονιά Βέρντι» (επίσης γεννημένος το 1813) αλλά –με κίνδυνο να τους εξοργίσω- δεν θα συγκρίνω τα δύο μεγέθη! Δεσμεύομαι να επανέλθω στο «Βήμα» με μια σειρά πιο εξειδικευμένων άρθρων για τον άνθρωπο που εισήγαγε στα λεξικά τον όρο «ολοκληρωμένη Τέχνη». Και πράγματι, θα τον αδικούσαμε αν τον χαρακτηρίζαμε μεμονωμένα ως μουσικοσυνθέτη, ποιητή, φιλόσοφο ή σκηνοθέτη. Όπως θα τον αδικούσαμε ακόμα περισσότερο αν απορρίπταμε εξ ορισμού την προσφορά του στον πολιτισμό επειδή είχε την ατυχία να είναι ο αγαπημένος καλλιτέχνης ενός παράφρονος δικτάτορα που αιματοκύλισε την ανθρωπότητα!

Και, ας μην ξεχνάμε: πολλοί από τους μαέστρους που λάτρεψαν τον Βάγκνερ και μας έδωσαν τις αυθεντικότερες ερμηνείες των έργων του, ήταν –και εξακολουθούν, θαρρώ, να είναι- Εβραίοι. Αρχής γενομένης με τον (προσωπικό του φίλο) Χέρμαν Λεβί και με το άλλο ιερό τέρας, τον Γκούσταβ Μάλερ!