Η φρουκτόζη «πυροδοτεί» την υπερφαγία

Μήπως το μυαλό σας είναι μόνο στη ζάχαρη (κυριολεκτικώς); Ερευνητές του Πανεπιστημίου Γέιλ χρησιμοποίησαν απεικονιστικές τεχνικές και έδειξαν για πρώτη φορά ότι η φρουκτόζη, ένα είδος ζάχαρης που «κυριαρχεί» σε πλήθος – κυρίως επεξεργασμένων – τροφίμων μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στον εγκέφαλο τέτοιες ώστε να οδηγεί σε υπερκατανάλωση τροφής.

Η φρουκτόζη δεν οδηγεί σε κορεσμό όπως η γλυκόζη

Όπως συγκεκριμένα αναφέρουν οι ερευνητές μέσα από μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας (JAMA), μετά την κατανάλωση φρουκτόζης δεν καταγράφεται στον εγκέφαλο το αίσθημα του κορεσμού όπως συμβαίνει μετά την κατανάλωση γλυκόζης.

Πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι η μελέτη ήταν μικρού εύρους – περιελάμβανε μόνο 20 άτομα – και δεν αποδείκνυε ότι η φρουκτόζη ή ο «συγγενής» της, το σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη που χρησιμοποιείται κατά κόρον από τη βιομηχανία τροφίμων, προκαλούν παχυσαρκία. Ωστόσο σύμφωνα με τους ερευνητές ενισχύει την άποψη ότι η φρουκτόζη διαδραματίζει πιθανότατα τον δικό της σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια «επιδημία» της παχυσαρκίας.

Δεν είναι όλα τα σάκχαρα ίδια

Δεν είναι όλα τα σάκχαρα ίδια – παρότι περιέχουν την ίδια ποσότητα θερμίδων – επειδή μεταβολίζονται με διαφορετικό τρόπο από τον οργανισμό. Η κοινή επιτραπέζια ζάχαρη είναι η σουκρόζη η οποία είναι μισή φρουκτόζη και μισή γλυκόζη. Το σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη αποτελείται κατά 55% από φρουκτόζη και κατά 45% από γλυκόζη. Ορισμένοι διατροφολόγοι θέτουν κυρίως στο στόχαστρό τους το υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη σιρόπι καλαμποκιού το οποίο, όπως υποστηρίζουν, συνδέεται με σημαντικούς κινδύνους για την υγεία. Αλλοι πάλι λένε ότι πρέπει να περιορίσουμε γενικώς τη ζάχαρη στη διατροφή μας.

Η μελέτη

Στο πλαίσιο της νέας μελέτης οι ειδικοί από το Γέιλ χρησιμοποίησαν μαγνητικό τομογράφο προκειμένου να παρακολουθήσουν τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο των 20 νεαρών, υγιών εθελοντών φυσιολογικού βάρους πριν και μετά την κατανάλωση ροφημάτων που περιείχαν φρουκτόζη ή γλυκόζη (το πείραμα διεξήχθη σε δύο φάσεις με απόσταση αρκετών εβδομάδων μεταξύ τους).

Οι μαγνητικές τομογραφίες έδειξαν ότι η κατανάλωση γλυκόζης «κατέστειλε τη δραστηριότητα περιοχών του εγκεφάλου που είναι ζωτικής σημασίας σε ό,τι αφορά την επιβράβευση και την επιθυμία για τροφή», όπως εξήγησε ο ενδοκρινολόγος του Πανεπιστημίου Γέιλ δρ Ρόμπερτ Σέργουιν. «Αντιθέτως με την κατανάλωση φρουκτόζης δεν παρατηρήθηκαν αντίστοιχες αλλαγές στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα να συνεχίζεται η επιθυμία για κατανάλωση τροφής».

Σε συνοδευτικό άρθρο-σχόλιό του στο JAMA ο δρ Τζόναθαν Πάρνελ, ενδοκρινολόγος στο Πανεπιστήμιο Υγείας και Επιστημών του Όρεγκον αναφέρει πως τα νέα ευρήματα«μαρτυρούν ότι η φρουκτόζη αποτελεί παράγοντα που προάγει την αύξηση της κατανάλωσης τροφής και την αύξηση του βάρους σε αντίθεση με τη γλυκόζη».

Ερευνα και σε παχύσαρκα άτομα

Οι ερευνητές βρίσκονται τώρα σε φάση μελέτης της δράσης της φρουκτόζης σε παχύσαρκα άτομα προκειμένου να ανακαλύψουν εάν οι παχύσαρκοι εθελοντές αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο στη φρουκτόζη με τους εθελοντές φυσιολογικού βάρους.

Ποια είναι η συμβουλή των ειδικών υπό το φως των νέων αποτελεσμάτων; Μαγείρεμα στο σπίτι και αποφυγή κατά το δυνατόν της κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφών που περιέχουν φρουκτόζη και σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, λέει ο δρ Πάρνελ: «Προσπαθήστε επίσης να αποφεύγετε τα ποτά που περιέχουν ζάχαρη και γλυκαντικές ουσίες» καταλήγει ο ειδικός.

Στο «εδώλιο» η ζάχαρη και σε καινούργιο βιβλίο

Στο «εδώλιο του κατηγορουμένου» για την υπερφαγία και τελικώς την παχυσαρκία θέτει γενικώς τη ζάχαρη και ο καθηγητής Κλινικής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Ρόμπερτ Λάστιγκ στο τελευταίο βιβλίο του με τίτλο «Fat Chance:The Bitter Truth About Sugar». Ο καθηγητής γράφει ότι η υπερφαγία έχει ορμονική βάση η οποία πυροδοτείται από την κατανάλωση ζάχαρης. Σύμφωνα με τον δρα Λάστιγκ η ζάχαρη απορυθμίζει την έκλυση της ορμόνης λεπτίνης η οποία αποτελεί τον «θερμοστάτη» της όρεξης. Ετσι εκλύεται λιγότερη λεπτίνη και ο εγκέφαλος δεν λαμβάνει το σήμα του κορεσμού.