Στην τελευταία του επιστολή, πριν την εκτέλεσή του, ο Νίκος Μπελογιάννης είχε βάλει τίτλο τη φράση «That is the question». Και κάτω από τον τίτλο παρουσίαζε την κατάσταση στο δικαστικό σύστημα εκείνης της περιόδου, η οποία ήταν τέτοια που θα έκανε ακόμα και τους θεούς του Ολύμπου να πάνε αλλού να δικαστούν. Το λογοπαίγνιο χρησιμοποιήθηκε σαν εισαγωγή σε μια ανάλυση που έδειχνε πως η αστική τάξη μπορεί να είναι ανεκτική απέναντι σε κάθε έγκλημα αλλά είναι αμείλικτη όταν πρόκειται να χτυπήσει την ίδια την αμφισβήτηση της εξουσίας της.
Αντίγραφο από την πρώτη σελίδα αυτής της επιστολής έχει ήδη εκτεθεί στην έκθεση που οργάνωσε το ΚΚΕ, το 2015, στην Αμαλιάδα στα 100 χρόνια από τη γέννησή του και αποτελεί σήμερα ένα από τα πολλά ντοκουμέντα που έχουν παραχωρηθεί από το Αρχείο του ΚΚΕ στον δήμο Αμαλιάδας για τη λειτουργία του Μουσείου «Νίκος Μπελογιάννης».
Με αφορμή τη συμπλήρωση 65 χρόνων από την εκτέλεσή του, ο Ριζοσπάστης ανέσυρε από το Αρχείο του ΚΚΕ τις χειρόγραφες σημειώσεις του Νίκου Μπελογιάννη, όπως εμφανίζονται στο τελευταίο μπλοκ σημειώσεων που χρησιμοποίησε από την έναρξη της δεύτερης δίκης έως και τις τελευταίες ώρες πριν την εκτέλεση. Κρατά λεπτομερείς σημειώσεις και συγκροτεί εντέλει τη δική του απολογία που περιέχει τη συγκλονιστική φράση «έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα».
Στην πρώτη ενότητα των σημειώσεων, καταγράφονται τα στοιχεία όπως παρουσιάζονται από τον Βασιλικό Επίτροπο με σύντομα σχόλια όπως: «Αρχή: Η δίκη αυτή είναι συνέχεια της προηγούμενης δίκης. Είναι στην ουσία επανάληψη της προηγούμενης. Ο 2ος γύρος» και «Οι κατήγοροί μας είναι οι από 25ετίας διώκτες μας». Στις 18 Φλεβάρη σημειώνει τους ισχυρισμούς Ταβουλάρη ότι «η ηγεσία (σ.σ. του ΚΚΕ) είχε ανάγκη να μάθει τι μέσα διαθέτουν αι ένοπλαι δυνάμεις για να επαναλάβει την επίθεσή της».
Στις 20/2 βρίσκουμε σημειώσεις για απάντηση στον Ρακιντζή, με υπενθύμιση της 7ης Ολομέλειας και την ομιλία Ζαχαριάδη για συνδυασμό νόμιμης και παράνομης δουλειάς.
Από μια χρονική στιγμή και μετά, κρατά σημειώσεις που παραπέμπουν σε προετοιμασία της απολογίας.
Εδώ εκτιμά ότι η β’ έκδοση της δίκης είναι «βελτιωμένη, επιτελικά οργανωμένη», και αναφέρει στα χαρακτηριστικά της:
« 1. βιαστικά βιαστικά ούτε τους δικηγόρους. 2. καταθλιπτική ατμόσφαιρα για να μην έχει κανείς κατηγορούμενος ελεύθερη βούληση 3. Πρωτοφανή ατμόσφαιρα προκαταλήψεων».
«Οι κατήγοροι – σημειώνει – ήρθαν να εξοφλήσουν τους λογαριασμούς τους. Οχι όμως τίμια». Και φέρνει σαν παραδείγματα τους ισχυρισμούς «κάθε κομμουνιστής κατάσκοπος», «δεν είναι κόμμα ελληνικό» κ.λπ. «Αρχίζω από αυτό το σημείο», σημειώνει ο Μπελογιάννης, και γράφει:
«Ο πατριωτισμός ενός κόμματος ή ατόμου δεν κρίνεται κυρίως από την θέση του κόμματος ή του ατόμου στον πολιτικό και κοινωνικό αγώνα στο εσωτερικό της χώρας. Και ιδίως όταν ο αγώνας οξύνεται, οπότε δεν υπάρχει όριο στις συκοφαντίες (σ.σ. αναφορά στον Βάντερμπιλντ, 1915-17). Ο πατριωτισμός ενός κόμματος ή ενός ατόμου κρίνεται όταν κινδυνεύει η ανεξαρτησία και η ελευθερία της πατρίδας μας. Εκεί η λυδία λίθος». Και ως προς αυτό σημειώνει: «1941. Γράμμα Ζαχαριάδη. Για ποια εξάρτηση από έξω μπορούμε να μιλάμε;»
Για να καταλήξει: «Ετσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα. Με την καρδιά μας και με το αίμα μας. Τα γεγονότα μιλάνε τόσο δυνατά στον τοίχο».
Για την προστασία των παράνομων οργανώσεων
Στη σελίδα 8 σημειώνει: «τίποτα το καινούργιο δεν προστίθεται τώρα. Λένε: 1. Παράνομος μηχανισμός. Από το 1903 ο Λένιν, συνδυασμός νόμιμης και παράνομης δουλειάς. Γλαύκα στην Αθήνα; Νόμιμη άμυνα. Το ΚΚΕ από το 1925 στην παρανομία. Σκοπός: το μεγάλωμα της επιρροής μας για να καταχτήσουμε την πλειοψηφία. Πώς θα το πετύχουμε; Δίνοντας εξετάσεις και αποδείχνοντας ότι είμαστε κόμμα του λαού και της Ελλάδας. Αυτό γίνεται με τις νόμιμες οργανώσεις. Και το πετυχαίνεις μόνον όταν διατηρείς και φυλάς την παράνομη οργάνωση. Γι’ αυτό και η μάχη κατά των παράνομων οργανώσεων. Γι’ αυτό και η δίκη, ένας σκοπός της είναι να τρομοκρατήσει όσους βοηθάνε την παράνομη οργάνωση».
«Δεν αρνιέμαι ότι ήρθα στην Ελλάδα για να συντελέσω στη σωστή εφαρμογή της πολιτικής γραμμής. Ποια είναι αυτή η πολιτική;
– Στο εσωτερικό της χώρας: Ειρήνευση, δημοκρατία, γενική αμνηστία. Σταματήσαμε τον ένοπλο αγώνα. Οι πρόσφυγες έξω δεν ετοιμάζουν καμμιά επίθεση. Ολοι θέλουν να γυρίσουν. Αμβλυνση των παθών, έμποροι του μίσους που ζουν απ’ αυτό.
– Εξωτερική πολιτική: Πιστεύουμε ότι πρέπει (σ.σ. να μείνουμε) μακρυά από τον ενδεχόμενο πόλεμο.
(….) Πιστεύουμε ότι ένας καινούργιος πόλεμος δεν πρέπει να βρει την Ελλάδα αντίπαλο αλλά φίλο της Σοβιετικής Ενωσης. (…) Μέσα στα πλαίσια αυτής της πολιτικής που εξυπηρετεί κ.λπ. μας ενδιαφέρουν όλες οι εκδηλώσεις της πολιτικής. Πολιτικός τομέας, οικονομικός, κοινωνικός, πνευματικός, και οι ενδεχόμενες πολεμικές προετοιμασίες. Γενικά τα παρασκήνια Ζαχαράτου. Εμείς όμως κρυμμένοι. Απ’ αυτή την πλευρά φροντίζουμε να μαθαίνουμε ό,τι είναι δυνατό. Για να ρυθμίζουμε την πολιτική μας. Το ίδιο όλοι («Εθνος», «Αθηναϊκή») Αν μας μισούν γι’ αυτή, το ίδιο κι εμείς μισούμε στη βουλή επίτροπους αμερικάνους. Κατασκοπεία όμως όχι».
Στη σελίδα 19, σημειώνει:
«Δεν χτυπιέται με τέτοια μέσα το Κ. Εχει ρίζες βαθειές και ακατάλυτες, ποτισμένες στους αγώνες του για … Πιστεύουμε στο πιο ωραίο ιδανικό που από τα αρχαία χρόνια οραματίστηκαν τα πιο φωτισμένα (σ.σ. μυαλά) και αγωνιζόμαστε για να γίνει το ιδανικό αυτό πραγματικότητα στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο. Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της πολύ περισσότερο από τους κατηγόρους μας το δείξαμε όταν κινδύνευε κ.λπ. Αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν για τη χώρα μας καλύτερες, ευτυχισμένες ημέρες χωρίς πείνα και πολέμους. Και για το σκοπό αυτό όταν χρειαστεί δίνουμε αδίσταχτα τη ζωή μας. Δικάζοντάς μας, δικάζετε την ειρήνη και τη δημοκρατία. δικάζετε την ίδια την Ελλάδα».
Ο λαός θα πιάσει πάλι τα ταμπούρια
Παρότι το τέλος είναι ήδη προδιαγεγραμμένο παρακολουθεί τις εξελίξεις και γράφει:
«Ολα δείχνουν ότι ο Αμερ. ιμπερ. την Ελλ. και τα Βαλκ. διαλέγει σαν πεδία για την επόμενη πολεμική του πρόκληση. Πρέπει οι αμερ. οι πλουτοκρ. κλπ. κλπ. που τρέφονται από τον πόλεμο, να καταλάβουν πως τα πολεμικά τους σχέδια δεν θα περάσουν. Ο λαός της Ελλ. αδούλωτος και περήφανος ξαναλέει το όχι. Και αν τον κάνουνε τον πόλεμο θα πιάσει πάλι τα ταμπούρια, θ’ ανεβεί με τους αντάρτες στα βουνά, θα τους κάνει τον πόλεμο τάφο τους. Αν οι εκμεταλ. τολμήσουν, θα τους τσακίσουμε κλπ . Θα τους χτυπήσουμε και από πίσω μαζί με τους στρατούς των λαϊκών δημ. Δεν θα πολεμήσουμε τη Σοβ. Ενωση. Δεν θα ξαναγίνει 2η Ουκρανία».
Η περίπτωσή μου δεν είναι μοναδική
Στο σημειωματάριο βρίσκουμε και την πρώτη φόρμα για το τελευταίο γράμμα. Διαβάζουμε: «Αντί για καριέρα – και μπορούσα εύκολα να δημιουργήσω τέτοια – προτίμησα μια ζωή γεμάτη διωγμούς, στερήσεις, πείνα και δάκρυα. Οι Γερμανοί και Ιταλοί κατακτητές με έκλεισαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κατάφερα να φύγω και τους πολέμησα μ’ όλη μου τη δύναμη με διάφορες μονάδες του απελευθερωτικού στρατού. Μετά την απελευθέρωση συνέχισα τον αγώνα μου. Συγχρόνως εχρημάτισα διευθυντής στο πολιτικό οικονομικό περιοδικό Ελεύθερος Μωρηάς. Η ανάπ. του 1945 μούδωσε την δυνατότητα να συνεχίσω διάφορες μελέτες μου και να γράψω και δύο βιβλία. Την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας και Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, που όμως είναι ακόμα ανέκδοτα γιατί οι νέοι διωγμοί εμπόδισαν την έκδοσή τους. Από το τέλος του 1946 με καταδιώκουν πάλι.
Η οικογ. όλη εξοντώνεται. Και τώρα η ίδια τύχη περιμένει και μένα. Η περίπ. μου δεν είναι μοναδική. Είναι πολλές, πάρα πολλές. Αυτός ο μονόπλευρος εμφύλιος πόλεμος κατά των οπαδών της αριστ. θα φέρει νέες μεγάλες συμφ. στην Ελλ. Ενώ αν υπήρχε καλή θέληση από την πλευρά της δεξιάς το πρόβλημα της σωτηρίας της άτυχης χώρας μας και του λαού της θα ήταν αρκετά απλό γιατί κρίνεται στις λέξεις: Γενική αμνηστία, Δημοκρατία, Ειρήνη και μέτρα για τη βελτίωση του βιωτικού επιπέδου του λαού. Αλλά ποια κυβέρνηση θα εφαρμόσει ένα τέτοιο πρόγραμμα; Ιδού το ερώτημα όπως λέει και ο μεγάλος Αγγλος ποιητής. That is the question».
Υπενθυμίζεται ότι την επόμενη Δευτέρα, 27 Μάρτη, στις 12 το μεσημέρι, θα γίνουν στην Αμαλιάδα τα εγκαίνια του Μουσείου «Νίκος Μπελογιάννης», το οποίο θα στεγάζεται στο κέντρο της πόλης, στο πατρικό σπίτι του ηρωικού στελέχους του ΚΚΕ και το οποίο έχει παραχωρηθεί στον δήμο Ηλιδας (Αμαλιάδας).
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Είσαι άνεργος στο κέντρο της Αθήνας; ΠΑΡΕ ΤΩΡΑ έκτακτο επίδομα 1000 ευρώ
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 24/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ