Η ΕΔΕ είναι ένορκη διοικητική εξέταση η οποία διενεργείται, για να διαπιστωθεί εάν κάποιος δημόσιος υπάλληλος έχει υποπέσει σε πειθαρχικό παράπτωμα. Για να δρομολογηθεί μία ΕΔΕ, χρειάζεται να δοθεί εντολή από προϊστάμενη αρχή με την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ή σοβαρές υπόνοιες, δηλαδή αξιόλογες πληροφορίες, για τέλεση παραπτώματος.
Η γνώμη μου είναι πως για την έναρξη μίας τέτοιας διαδικασίας συλλογής στοιχείων, χρειάζεται να υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι έχει υποπέσει ο δημόσιος υπάλληλος, στην περίπτωσή μας η/ο εκπαιδευτικός, σε σοβαρό πειθαρχικό παράπτωμα όσον αφορά τη διδακτική πράξη και τις σχέσεις της/του με μαθήτριες και μαθητές, με τις/τους γονείς και τις άλλες και τις/τους άλλους εκπαιδευτικούς. Άλλωστε, όπως δηλώνεται στο σύνταγμα μας στο άρθρο 16, η Παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων (Ελληνίδων) για την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλαση τους σε ελεύθερους(ες) και υπεύθυνους(ες) πολίτες. Επομένως η ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητριών και των μαθητών είναι ο πρωταρχικός ρόλος της/του εκπαιδευτικού, της/του λειτουργού δηλαδή της δημόσιας Παιδείας και σε σχέση με αυτόν - σχεδόν αποκλειστικά - είναι δίκαιο, πιστεύω, να κρίνεται.
Πειθαρχικό παράπτωμα, όπως άσκηση κριτικής, ακόμη και αιχμηρής, σε προϊσταμένους ή και στο υπουργείο (του υπουργείου, βέβαια, δεν μπορεί να θιχτεί η υπόληψη, επειδή δεν είναι φυσικό πρόσωπο αλλά ένας απρόσωπος φορέας) χωρίς όμως να γίνεται προσβλητική (στην περίπτωση όμως που το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αυτό μπορεί να είναι ανεκτό) δεν μπορεί να είναι πειθαρχικό παράπτωμα αλλά αντίθετα μπορεί να αποτελέσει προτροπή για ανασκούμπωμα προϊσταμένων και υφισταμένων και πρόσκληση για άμεση συνεργασία.
Επίσης, δεν μπορεί να αποτελεί παράπτωμα η διαμαρτυρία για προβλήματα στις κτηριακές υποδομές είτε με επιστολές είτε με περισσότερο ακτιβιστικές ενέργειες, παραδείγματος χάριν παραστάσεις διαμαρτυρίας μαζί με μαθήτριες και μαθητές, οι οποίες (οι παραστάσεις διαμαρτυρίας) μένουν στα όρια της κοσμιότητας και ευθυγραμμίζονται με τα χρηστά ήθη. Επίσης, δεν μπορεί, όταν ασκείται το νόμιμο δικαίωμα της απεργίας με οποιαδήποτε μορφή, παραδείγματος χάριν απεργία-αποχή, η προσπάθεια δηλαδή ενός/μίας εκπαιδευτικού να διεκδικήσει τα δικαιώματα του/της για τη βελτίωση της Παιδείας. Ή, επίσης, όταν παρέχεται χρόνος για ενημέρωση από τα μέλη της ΕΛΜΕ και της ΟΛΜΕ στους συλλόγους διδασκουσών και διδασκόντων κλπ (τα παραδείγματα αφορούν περιπτώσεις στις οποίες κινήθηκαν ενέργειες κατά εκπαιδευτικών από τις προϊστάμενες αρχές).
Σε μία χώρα που περηφανεύεται ότι είναι το λίκνο της Δημοκρατίας και θεωρεί το διάλογο ως βασικό μέσο ανταλλαγής απόψεων και επίλυσης διαφορών, τι πιο εύλογο να υπάρξει επικοινωνία προϊσταμένου και υφισταμένης/ου, ίσως να γίνουν συστάσεις, παρατηρήσεις, δηλαδή να προηγηθεί μία σειρά ενεργειών, να υπάρχει μία κλιμάκωση. Μου προκαλεί το λιγότερο δυσφορία το γεγονός πως η σύγχρονη διαχείριση των εκπαιδευτικών, των λειτουργών δηλαδή της εκπαίδευσης, από την πλευρά των προϊστάμενων αρχών συχνά βασίζεται σε συμπεριφορικές αρχές, οι οποίες έχουν να κάνουν αποκλειστικά με ποινές και αμοιβές με κριτήριο την υπακοή ή την ανυπακοή σε εντολές.
Είμαστε μάρτυρες - κάποιες και κάποιοι "θύματα" - μιας αδιάλειπτης παραγωγής ΕΔΕ και άλλων τινών συναφών. Αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής συχνά είναι η υποχρεωτική απόσπαση εκπαιδευτικών σε άλλες σχολικές μονάδες, έτσι ώστε υποτίθεται να μην επηρεάζουν την ΕΔΕ αλλά και, υποτίθεται, και για τη δική τους προστασία, να αποφευχθεί παραδείγματος χάριν η όχληση(το λιγότερο) από φήμες και σχόλια.
Η υποχρεωτική μετακίνηση της/του εκπαιδευτικού σε άλλη σχολική μονάδα - χωρίς μάλιστα να έχει δικαίωμα επιλογής σχολείου - αφήνει μετέωρο και επισφαλές(δεν κινδυνολογώ) ό,τι έχει δημιουργήσει και όσον αφορά τη διδασκαλία αλλά και όσον αφορά τη σχέση με τις μαθήτριες και τους μαθητές. Τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο, όταν έτσι κι αλλιώς η/ο εκπαιδευτικός λειτουργεί σε καθεστώς αβεβαιότητας, παραδείγματος χάριν λόγω τράπεζας θεμάτων στο Λύκειο, επειδή δηλαδή δεν μπορεί να χειριστεί την ύλη, όπως θέλει, προσαρμοσμένη/ος στις ικανότητες των παιδιών με τα οποία συνεργάζεται. Γενικότερα δημιουργείται αναταραχή, συχνά αντιδράσεις γονέων και μαθητών και μαθητριών, επισημαίνω προφανώς στις περιπτώσεις που η ΕΔΕ θεωρείται άδικη.
Όμως ελάχιστα μετρούν οι επιπτώσεις στη διδασκαλία και στις σχέσεις, για να αποσυρθεί μια ΕΔΕ ή να μη γίνει μετακίνηση εκπαιδευτικού. Κάτι μπορεί να γίνει, μόνο όταν υπάρξουν έντονες, μαζικές, επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις από τα σωματεία των εκπαιδευτικών, τους συλλόγους διδασκουσών και διδασκόντων, τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων αλλά και τα ίδια τα παιδιά.
Οι στόχοι άλλωστε που διακυβεύονται είναι ιδιαιτέρως σημαντικοί, ανάμεσα στα άλλα να προβληθεί η ατσαλένια πυγμή των προϊστάμενων αρχών του υπουργείου και εν γένει της κυβέρνησης, να μην αποκαλυφθούν τα προβλήματα άλλα αντιθέτως να κουκουλώνονται με αριθμούς που επιλεκτικά κυκλοφορούν και τονίζονται και, επίσης, με χαμόγελα και με θριαμβευτικές δηλώσεις.
Επειδή οι στόχοι είναι εξέχουσας σημασίας, οι προϊστάμενες αρχές ερμηνεύουν τον νόμο αυθεντικά, όπως έκαναν οι αυθεντίες στο μεσαίωνα, άρχοντες και ιερείς, με ελάχιστα ίχνη παιδαγωγικότητας και αλληλεγγύης και αυτά με υπολογισμένη φειδώ, ίσα-ίσα για να προληφθούν αντιδράσεις ή και μετά από αντιδράσεις.
Η ΕΔΕ και τα συναφή της, όπως η κλήση σε έγγραφη απολογία, αν το καλοσκεφτούμε, είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να σε αναγκάσει να διστάσεις να ξαναπροχωρήσεις σε ανάλογη ενέργεια. Γιατί συνειδητοποιείς ότι θα έχουν επιπτώσεις, τουλάχιστον μία απορρύθμιση και μία αναστάτωση, οι γύρω σου, συναδέλφισσες και συνάδελφοι κυρίως, και γι' αυτό δεν θέλεις να τους εμπλέξεις. Αλλά είναι και ένα σαφές μήνυμα, μία προειδοποίηση προς το συναδελφικό περιβάλλον σου: "Κοίταξε τι θα πάθεις κι εσύ, αν δεν κάτσεις στα αυγά σου!".
Αναρωτιέμαι ποιο είναι το θεσμικό αντίβαρο στην περίπτωση μας, έτσι ώστε να μην ξεκινήσει ΕΔΕ που συχνά, όπως έχω επισημάνει, ταλαιπωρεί όχι τόσο αυτήν/όν για τον οποίο διενεργείται όσο το υπόλοιπο συναδελφικό περιβάλλον και γονείς και το μαθητικό κόσμο.
Μήπως μπορεί να δίνεται η έγκριση, το τελικό ΟΚ, από ανώτερο/η ή από μία αμερόληπτη επιτροπή εποπτείας, ελέγχου; Μήπως, όταν προκύπτουν σαφείς ενδείξεις και σοβαρές υπόνοιες ότι ο προϊστάμενος ή η προϊσταμένη κάνει κατάχρηση εξουσίας, να παρεμβαίνει η/ο πειθαρχικά ανώτερη/ος; Και επίσης, μήπως η έκθεση και το υλικό της ανάκρισης να μην δίνεται μόνο στον προϊστάμενο, ο οποίος αποφάσισε τη διενέργεια ΕΔΕ και ο οποίος επιπλέον θα αποφασίσει αν θα πρέπει εν τέλει να προχωρήσει η πειθαρχική δίωξη εναντίον της/του εκπαιδευτικού;
Κλείνοντας θεωρώ ότι η φυσική σειρά στην Παιδεία μας, για να έχει αποτελέσματα θετικά, έχει ως εξής: η/ο εκάστοτε υπουργός Παιδείας υπηρετεί τις/τους γραμματείς, τις/τους προϊσταμένες/ους τμημάτων, τις/τους περιφερειάρχισσες/ες, διευθύντριες και διευθυντές δευτεροβάθμιας και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κλπ. Αυτές/οί με τη σειρά τους υπηρετούν τις διευθύντριες και τους διευθυντές των σχολείων, οι οποίες/οι υπηρετούν τους συλλόγους διδασκουσών και διδασκόντων. Τέλος αυτές/οί με τη σειρά τους τις μαθήτριες και τους μαθητές. Έτσι είναι, αν πραγματικά θέλουμε να τηρήσουμε την ουσία και όχι τις αρχές της φεουδαρχίας και της ψευδοαριστείας.
*Φιλόλογος
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Είσαι άνεργος στο κέντρο της Αθήνας; ΠΑΡΕ ΤΩΡΑ έκτακτο επίδομα 1000 ευρώ
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 24/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
