Νίκος Μάστορας Η ιστορία, έλεγε ο Μαρξ, επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία αλλά τη δεύτερη σαν φάρσα.
Ισως αυτή η διάσημη φράση να ταιριάζει και στο ζήτημα της επικείμενης διαγραφής των λεγόμενων «αιώνιων» φοιτητών από το 2025, αφού είναι η δεύτερη φορά που επιχειρείται, με την πρώτη να έχει αποτύχει. Συνολικά στο θέμα αυτο εμπλέκονται 6 υπουργοί Παιδείας: Διαμαντοπούλου, Αρβανιτόπουλος, Λοβέρδος, Μπαλντάς, Κεραμέως, Πιερρακάκης.
Ας δούμε πώς εξελίχθηκε. Την πρώτη φορά, το μακρινό 2014 που επιχειρήθηκε η διαγραφή 180.000 λιμναζόντων φοιτητών (το πως μέσα στη δεκαετία που πέρασε έφτασαν τους 330.000 που υπολογίζονται σήμερα είναι ένα ζήτημα που δεν έχει απαντηθεί...) με βάση το νόμο -πλαίσιο για τα ΑΕΙ που είχε ψηφιστεί επί υπουργίας Διαμαντοπούλου το 2011, συνέβησαν πράγματα που καλό θα ήταν να θυμηθεί ο σημερινός υπουργός Παιδείας, ο οποίος δήλωσε προχτές ότι «ο νομος θα εφαρμοστεί απολύτως και απαρέγκλιτα. Τον έχουμε ψηφίσει και θα εφαρμοστεί, και μάλιστα περιλαμβάνει τη διαταξη, η οποία είναι πολύ πλήρης, και προβλέπει εξαιρέσεις για λόγους υγείας, φοίτηση μερικής απασχόλησης, κ.α. Δε μπορεί και εδώ να είμαστε η διεθνής εξαίρεση»
Τι να θυμηθεί; Οτι ο τότε προκάτοχός του Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, όπως και ο ίδιος τώρα, αρχικά επέμενε ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί παρά τις αντιρρήσεις που είχαν, όπως και τώρα, ορισμένα πανεπιστήμια. «Μέχρι τέλος του 2014 τελειώνει η διαδικασία με τους αιώνιους», ειχε δηλώσει αρχικά. Ομως στη συνέχεια ο κ.Αρβανιτόπουλος, βλέποντας ότι το κλίμα κινδύνευε να δυναμιστιστεί επικίνδυνα, «πέταξε τη μπάλα» στην εξέδρα, δηλαδή ...στα ΑΕΙ: «Τα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ τα οποία έχουν την αποκλειστική αρμοδιότητα για τη διαγραφή ή μη των φοιτητών, μπορούν στον Οργανισμό τους να θεσπίσουν ειδικά κριτήρια για τις περιπτώσεις που θεωρούν ότι χρήζουν ιδιαίτερης μέριμνας» είπε ο Αρβανιτόπουλος, απαντώντας σε ερώτηση στη Βουλή σχετικά με διαγραφή φοιτητών με αναπηρίες.
Τα ανάλογα έλεγε κι ο Ανδρέας Λοβέρδος, που τον διαδέχθηκε: «Θα εφαρμόσουμε το νόμο. Είναι ψηφισμένος. Είναι ο περίφημος νόμος Διαμαντοπούλου από το 2011 (...) Δεν έχω σκέψεις. Θα εφαρμόσω το νόμο. Δεν έχω κάτι να προσθέσω», είχε δηλώσει. Σήμερα και ο κ.Αρβανιτόπουλος και ο κ.Λοβέρδος δε βρίσκονται πια στο πολιτικό προσκήνιο. Ας το θυμηθεί αυτό ο κ.Πιερρακάκης.
Αλλα δεν ήταν μόνο αυτά. Η ίδια η παράταξη της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, η οποία σήμερα έχει πάθει ... αφωνία για το θέμα αυτό, είχε τότε δημοσίως τοποθετηθεί εναντίον των διαγραφών!
Τι έλεγε το 2014 η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ
Με αφορμή δημοσιεύματα στον τύπο σχετικά με επερχόμενες διαγραφές φοιτητών, οφείλουμε να επισημάνουμε τα εξής: Από την πρώτη στιγμή που ψηφίστηκε ο νόμος, ως ΔΑΠ-ΝΔΦΚ εκφράσαμε την αντίθεσή μας σε πιθανές διαγραφές φοιτητών, χαρακτηρίζοντάς τους αδιακρίτως ως «αιώνιους».
Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι υπάρχουν φοιτητές, που μπορεί να έχουν περάσει τα χρονικά όρια που ορίζει ο νόμος, αλλά βρίσκονται κοντά στη λήψη του πτυχίου τους. Για τον λόγο αυτό, οφείλουμε να εισάγουμε τον διαχωρισμό των φοιτητών σε ενεργούς και ανενεργούς. Οι φοιτητές που είναι ενεργοί, διαχωρίζονται από τους ανενεργούς με βάση τη συμμετοχή τους στις εξεταστικές και την εγγραφή τους στα εξάμηνα. Είναι ανεπίτρεπτο να διαγραφούν φοιτητές οι οποίοι χρωστούν μαθήματα, αλλά μετέχουν ενεργά τόσο στις εξεταστικές, όσο και στην ακαδημαϊκή δραστηριότητα της σχολής τους. Αν πραγματοποιηθούν ανεξέλεγκτες διαγραφές στο τέλος του ακαδημαϊκού έτους, αυτοί θα βρεθούν εκτός του Πανεπιστημίου.
Τονίζουμε, ότι το ακαδημαϊκό έτος θα πρέπει να ολοκληρώνεται με το πέρας της επαναληπτικής εξεταστικής του Σεπτεμβρίου, με βάση τα εξάμηνα φοίτησης, οπότε κάθε συζήτηση για διαγραφές τον Ιούνιο είναι άτοπη.
Ακόμα, η εφαρμογή της νομοθεσίας δεν μπορεί να είναι επιλεκτική, αλλά καθολική και να ξεκινάει από την αρχή πριν καταλήξει στα ειδικά θέματα. Θα πρέπει σε όλα τα ιδρύματα της χώρας να συσταθούν Οργανισμοί, αφού σήμερα στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα ιδρύματα δεν διαθέτουν τέτοιους. Οι Οργανισμοί είναι αυτοί που ορίζουν τις επιμέρους προϋποθέσεις σε μια σειρά από ζητήματα. Είναι αδύνατον λοιπόν να μιλάμε για τα επιμέρους, πριν υλοποιηθούν βασικές διατάξεις του νόμου.
Παράλληλα, θα πρέπει να εφαρμοστεί σε όλα τα ιδρύματα ο θεσμός της αξιολόγησης στους καθηγητές. Είναι επιτακτική ανάγκη, να διαπιστωθεί εάν η ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχουν είναι επαρκής για τους φοιτητές ώστε να ολοκληρώσουν εγκαίρως τις υποχρεώσεις τους και να αποφεύγονται οι διαγραφές.
Θα πρέπει λοιπόν, στη δύσκολη περίοδο που διανύουμε, η Πολιτεία να λάβει υπόψη της τα παραπάνω ώστε να αποφευχθούν αδικίες σε βάρος των φοιτητών.
Η κατάργηση
Αυτά τότε. Τώρα ...αφωνία.Τελικά το ζήτημα λύθηκε από μόνο του, καθώς το 2014 οι διαγραφές τελικά δεν προχώρησαν και το 2015 η πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με υπουργό Παιδείας τον Αριστείδη Μπαλντά, κατάργησε τις σχετικές προβλέψεις του νόμου Διαμαντοπούλου με το 4327/2015. Το αρθρο 33 του νόμου εκείνου, προέβλεπε ότι «το άρθρο 80 παρ. 9 περιπτώσεις α΄, β΄, γ΄ και ε΄ του ν. 4009/2011 (Α΄ 195), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, καταργείται αφότου ίσχυσε. Η φοιτητική ιδιότητα των υπαχθέντων στην καταργούμενη διάταξη θεωρείται ως μηδέποτε απολεσθείσα και όλες οι πράξεις που έχουν εκδοθεί με βάση αυτή θεωρούνται ως μηδέποτε εκδοθείσες» και τιτλοφορείτο: «Επανεγγραφή φοιτητών που απώλεσαν τη φοιτητική τους ιδιότητα»
Σήμερα λοιπόν, η ιστορία πάει να επαναληφθεί. Θα είναι φάρσα; Αρκεί να θυμίζουμε ότι το «όπλο» που κραδαίνει ο Πιερρακάκης υπερασπιζόμενος το νόμο της προκατόχου του Νίκης Κεραμέως, είναι η χρηματοδότηση των ΑΕΙ. Απειλεί ότι αν δεν εφαρμόσουν το νόμο, θα υποστούν οικονομικές συνέπειες. Γιατί το κάνει αυτό;
Αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ και διαγραφές
Επειδή ξέρει ότι θα είναι πιθανώς αντισυνταγματικές διαγραφές των προπτυχιακών φοιτητών ΑΕΙ χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των διοικήσεων τους, αφού σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 16 του Συντάγματος, η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση.
Στα πλαίσια της αυτοδιοίκησής τους, τα δημόσια ΑΕΙ αποφασίζουν μονομερώς πότε ένας φοιτητής χάνει τη φοιτητική ιδιότητα.
Η νομοθέτηση διατάξεων για τη διαγραφή φοιτητών από τα προγράμματα σπουδών των δημόσιων ΑΕΙ της ημεδαπής, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της διοίκησης αυτών, παραβιάζει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της αυτοδιοίκησης αυτών των ιδρυμάτων.
Όπως ορθότατα, το κράτος δε θεσπίζει μονομερώς (δηλαδή χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των διοικήσεων των δημόσιων ΑΕΙ) διατάξεις για τη διαγραφή μεταπτυχιακών φοιτητών από τα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών ή διατάξεις για τη διαγραφή υποψηφίων διδακτόρων από τα προγράμματα διδακτορικών σπουδών των δημόσιων ΑΕΙ, έτσι επιβάλλεται να μη θεσπίζει μονομερώς διατάξεις για τη διαγραφή προπτυχιακών φοιτητών από τα προγράμματα προπτυχιακών σπουδών των δημόσιων ΑΕΙ. Το κράτος βέβαια έχει το δικαίωμα να επέμβει στη χρηματοδότηση των δημόσιων ΑΕΙ και όχι στη διοίκησή τους.
Θα πρέπει όμως σε αυτή την περίπτωση, ο κ.Πιερρακάκης να εξηγήσει σε όλους για ποιον λόγο περιορίζει την ήδη λειψή χρηματοδότηση πχ στο Πάντειο (η πρύτανις του οποίου κ.Κουλούρη έχει ήδη εκφράσει αντιρρήσεις σε συνεντευή της στο alfavita.gr για τις διαγραφές) αφού οι λιμνάζοντες φοιτητές, δεν επιβαρύνουν σε τίποτα απολύτως τα οικονομικά των ΑΕΙ. Δεν έχουν φοιτητική ταυτότητα, δεν έχουν τα προνόμια των εν ενεργεία φοιτητών και οι περισσότεροι απλώς έχουν μείνει ως αναγραφές στο αρχείο επειδή το φοιτητολόγιο δεν ήταν μηχανογραφημένο.Γιαυτό, η πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου κ.Χριστίνα Κουλούρη ανέφερε: «Απέναντι σε αυτούς δεν θα πρέπει να έχουμε μια τιμωρητική στάση και να τους διαγράψουμε αλλά, αντιθέτως, να μελετήσουμε τους λόγους της φοιτητικής διαρροής και να επεξεργαστούμε πολιτικές που θα θεραπεύσουν το πρόβλημα» Τι θα κάνει λοιπόν; Θα «τιμωρήσει» ένα ολόκληρο ίδρυμα και θα το οδηγήσει σε υπολειτουργία ο ίδιος ενώ οι λιμνάζοντες φοιτητές δεν το επηρεάζουν; Και τι θα πει στους ενεργούς του φοιτητές, ότι υποφέρουν αλλά φταίνε οι πανεπιστημιακοί που δεν τον ακούνε; Κατάσταση για γέλια δηλαδή, που οδηγεί ευθέως στη φάρσα. Κι οχι μόνο αυτό, αλλά παρ' όσα λέει ο κ.Πιερρακάκης ότι είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο που έχει αιώνιους φοιτητές, η ΕΕ σύμφωνα με έρευνα πανεπιστημιακών, δεν διαγράφει λιμνάζοντες φοιτητές.
Κι όμως, οι «αιώνιοι» δεν διαγράφονται στην ΕΕ
Το ζήτημα των «αιώνιων» φοιτητών πραγματεύεται η μελέτη με τίτλο «Ανασκόπηση Ακαδημαϊκού Προσωπικού στην Ευρώπη και στην Ελλάδα- Σχέση αριθμού φοιτητών με αριθμό διδασκόντων και Χρηματοδότηση- Υπάρχουσα κατάσταση στην Ελλάδα σε σχέση με τις ευρωπαϊκές χώρες», που εκπόνησαν οι επίκουροι καθηγητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βανέσσα Κατσαρδή και Γιώργος Σταμπουλής.
«Ένα από τα ζητήματα που αναδεικνύει η νέο-συντηρητική πολιτική για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι αυτό των «αιώνιων» φοιτητών. Πέρα από το πρακτικό ζήτημα, ότι δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα, ούτε υπάρχει σημαντική επιβάρυνση των ΑΕΙ, αλλά ούτε και για τον κρατικό προϋπολογισμό εν γένει, καλό είναι να δούμε και πιο βαθιά στην ουσία των ζητημάτων. Πώς προκύπτουν οι αιώνιοι φοιτητές; Προφανώς από τη δυσκολία ή αδυναμία περαίωσης των σπουδών στον θεωρητικά προβλεπόμενο χρόνο. Όταν καθυστερεί η αποφοίτηση αυτό θα αποτυπωθεί στον αριθμό των εγγεγραμμένων φοιτητών.
Το πραγματικό ζήτημα λοιπόν είναι η καθυστέρηση στον χρόνο περαίωσης των σπουδών, σε σχέση με τον προβλεπόμενο χρόνο. Προφανώς όσοι ζουν μέσα και γύρω από τα Πανεπιστήμια γνωρίζουν ότι υπάρχει ζήτημα. Είναι όμως το φαινόμενο ελληνικό ή διεθνές;», αναφέρουν οι καθηγητές του πανεπιστημίου Θεσσαλίας και παραθέτουν στοιχεία.
Σύμφωνα με τη μελέτη των δύο καθηγητών και σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2015 (τα νεότερα διαθέσιμα), ο αριθμός προπτυχιακών των φοιτητών έως το νιοστό έτος (όπου ν ο ελάχιστος χρόνος σε έτη για ολοκλήρωση των σπουδών) είναι περίπου το 50% του συνόλου των φοιτητών.
Η αναλογία φοιτητών έως το νιοστό έτος προς διδάσκοντες για το σύνολο των τακτικών διδασκόντων είναι στην Ελλάδα πάνω από 19 φοιτητές για κάθε τακτικό διδάσκοντα. Ακόμη και παίρνοντας μόνο τους έως ν έτη φοιτητές, αυτή η τιμή είναι 44% μεγαλύτερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο για όλα τα επίπεδα σπουδών.
Διεθνές ζήτημα και όχι απαραίτητα πρόβλημα οι «λιμνάζοντες» φοιτητές
Τι συμβαίνει όμως στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο με τον χρόνο που απαιτείται για αποφοίτηση;
Όπως έδειξε η μελέτη της κ. Κατσαρδή και του κ. Σταμπουλή, διεθνώς καταγράφεται μεγάλη απόκλιση μεταξύ της θεωρητικής και της πραγματικής διάρκειας των σπουδών.
Οι αιτίες που επισημαίνονται και από τους διεθνείς οργανισμούς είναι ποικίλες. Αφορούν, μεταξύ άλλων, στην κρίση, στο μορφωτικό επίπεδο και στο εισόδημα των γονέων, αλλά και στους πόρους που το κράτος επενδύει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, ο μέσος χρόνος αποφοίτησης στον θεωρητικό χρόνο σπουδών είναι μόνο 39% των φοιτητών, ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 67% μετά από 3 έτη. Μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο το ποσοστό ξεπερνά το 70%. Στις ΗΠΑ το ποσοστό αποφοίτησης στον θεωρητικά προβλεπόμενο χρόνο είναι 39,4%, ενώ σε χρόνο ν+3 χρόνια είναι μόλις 60% (50% στα ιδιωτικά). Συμπερασματικά, οι λιμνάζοντες φοιτητές αποτελούν ένα διεθνές ζήτημα (και όχι απαραίτητα πρόβλημα) και δεν συντελούν καθόλου στις τεράστιες αποκλείσεις του λόγου του αριθμού των φοιτητών/διδάσκοντα σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Εξαιτίας του μεγάλου αριθμού φοιτητών που εγκαταλείπουν ή καθυστερούν τις σπουδές τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι χώρες κεντρικά έχουν υιοθετήσει πολιτικές αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου, αποτυπώνεται στην ίδια μελέτη των Βανέσσα Κατσαρδή και Γιώργου Σταμπουλή.
Στη σχετική έκθεση της Κομισιόν του 2015 με τίτλο Dropout and Completion in Higher Education in Europe, παρατίθενται αυτές οι πολιτικές και εξετάζεται η αποτελεσματικότητά τους.
«Όλες οι πολιτικές συνδέονται με χρηματοδότηση της φοιτητικής μέριμνας, με αύξηση των υποτροφιών ή/και χρηματοδότηση των σπουδών, με υιοθέτηση ενισχυτικής διδασκαλίας και όλα αυτά με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Καμία χώρα δεν υιοθετεί σαν κίνητρο για ολοκλήρωση των σπουδών στον προβλεπόμενο χρόνο, τη διαγραφή των φοιτητών, αντιθέτως μία σειρά από χώρες υιοθετούν πρακτικές αντιμετώπισης του φαινομένου με βελτιωμένα αποτελέσματα», τονίζεται στη μελέτη. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ταχυδρόμος».
Τι λένε οι φοιτητές
Σε σχετική της ανακοίνωσή της, η ΕΓ του Μετώπου Αγώνα Σπουδαστών (ΜΑΣ) επισημαίνει:
«Είναι προκλητικό τη στιγμή που γιγαντώνεται η έλλειψη κρατικής στήριξης για όσους σπουδάζουν, η κυβέρνηση να προσπαθεί να διαγράψει φοιτητές που παλεύουν για τις σπουδές τους. Τη στιγμή που η επιχειρηματική δράση των Πανεπιστημίων απορροφά τα κονδύλια σε βάρος των αναγκών των ιδρυμάτων, που η κρατική χρηματοδότηση έχει μειωθεί κατά 60% τα τελευταία 15 χρόνια, που προχωρά η εμπορευματοποίηση της φοιτητικής μέριμνας, που η τραγική έλλειψη φοιτητικών εστιών και η αύξηση των τιμών της αγοράς ακινήτων έχει εκτοξεύσει το κόστος σπουδών, διαμορφώνεται για τους φοιτητές και τις οικογένειές τους ένα δεδομένο… για να σπουδάσεις πρέπει να χρεωθείς και να βάλεις πολύ βαθιά το χέρι στην τσέπη. Αυτό έχει οδηγήσει χιλιάδες φοιτητές σε όλη τη χώρα (έρευνες μιλούν ακόμα και για 47%!) να αναγκάζονται να δουλεύουν παράλληλα με τις σπουδές τους, πολλές φορές και πάνω από μία δουλειά.
Αυτή είναι η πολιτική τους! Πρώτα βάζει εμπόδια στην προσπάθεια ολοκλήρωσης των σπουδών και μετά θέλει να διαγράφει από τις σχολές όποιον "σκόνταψε" στα εμπόδια που οι ίδιοι έβαλαν. Οι συνάδελφοι αυτοί δεν είναι "λιμνάζοντες" ή "αιώνιοι" όπως προσβλητικά χαρακτηρίζονται. Είναι υποκριτικό να αντιμετωπίζονται ως "βάρος" από την κυβέρνηση και το υπουργείο τη στιγμή που δεν στηρίζονται καθόλου, με ούτε ένα ευρώ από το κράτος. Πρόκειται για φοιτητές σαν όλους μας που βρέθηκαν σε αυτή την κατάσταση υπό το βάρος των δυσκολιών στις σπουδές και τη ζωή.
Ο καθορισμός ανώτατης διάρκειας φοίτησης δεν έχει καμιά σχέση µε την ουσιαστική αντιμετώπιση των αιτιών που οδηγούν σε καθυστέρηση ολοκλήρωσης των σπουδών. Αν αυτή ήταν η έγνοια τους, τότε θα υλοποιούσαν όσα διεκδικούν οι Φοιτητικοί Σύλλογοι, ώστε οι σπουδές να µη γίνονταν ασήκωτο βάρος. Η εφαρμογή του μέτρου αποσκοπεί στο να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο η δεξαμενή νέων που θα στραφούν στην επανακατάρτιση και θα αποτελέσουν φθηνό και ευέλικτο δυναμικό για τις επιχειρήσεις. Σε αυτά θέλουν να πάρουν άριστα στις αξιολογήσεις τους.
Όπως και τα προηγούμενα χρόνια έτσι και τώρα οι Φοιτητικοί Σύλλογοι με την οργανωμένη πάλη μας θα βάλουμε εμπόδια στους σχεδιασμούς της κυβέρνησης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 24/10
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
